Fait accompli-catastrofe over
Europa
1
Leger van Badoglio in contact
met Graziani's troepen
Weder optreden
van Fey?
Azana president
van Spanje
Het nieuws van heden
Waarom de Negus
zijn land verliet
CARICATUUR VANEEN
VOLKENBOND
ONTMOETING TE
Dl REDA WA
REDE VAN LÉ0N BLUM
WANDGEDIERTE
VEREENÏGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
MAANDAG 11 MEI 1936 - AVONDBLAD
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Levensgevaar voor de
kleine naties
Tijdens opmarsch van de Chr.-
soc. arbeidersorganisaties
kwam het tot betoogin
gen voor en tegen Fey
Starhemberg weer
naar Rome
I Koop TARVO Brood! Word TARVO-eter!
Dan voelt g'U flinker, sterker, beter!
De eerste dag van het nieuwe
imperium werd met 101
kanonschoten begroet
Geestdriftige artikelen
in de pers
Zoons van den Duce naar
Italië terug
Tegenstander van
devaluatie
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANC 19943
RADIODISTRIBUTIE
HAARLEM
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiin'j
Nieuw kabinet in
Egypte
Gaat hij toch naar
Genève?
De retourvlucht van
Amy Mollison
HAARLEMSCHE COURANT
HOTEL - CAFE - RESTAURANT
Buitenhof - Den Haag - Tel. 117375
Kamers met ontbijt 3.Lunch en diner
met schotels naar keuze - Plats du Jour en
a la Carte
Zalen voor partijen en vergaderingen.
Er is een nieuw Keizerrijk te Rome ge
proclameerd. En de derde Victor Em
manuel uit het koningshuis van Savoye
mag zich voortaan hullen in het keizerlijk pur
per van het oude Rome der Caesars. Zijn al
machtige hofmeier Benito Mussolini, die hem
de keizerlijke purperen toga om de majestate-
lijke leden plooide> is de ware Caesar.
Zooals niet de tweede Victor Emmanuel de
maker was van het ééne Italië, maar diens
machtige hofmeier graaf Camillo di Cavour.
Imponeerend moet voor de Italianen de pro
clamatie van het nieuwe imperium op de piazza
Venezia zijn geweest. Voor de nuchter geble
ven wereldtoekijkers zit er iets operette-ach-
tigs in dit solemneele spectaculum. De keizers
kroon viel Italië niet ten deel na een helden
moedige worsteling. De gevoerde strijd in
Abessinië was er een met volledig ongelijke
Wapenen. Hij had veel weg van het schieten
met kanonnen op musschen en op het afhakken
van een kippekop met een slagzwaard. En het
laffe gas uit de lucht is de eigenlijke drager
van de zoo vlug en licht behaalde overwin-
ningspalmen. Zeker, Mussolini is een groot
man. En de wonderbaarlijke roem van den dic
tator moge op de jeugdige verbeeldingen ver
blindend werken. Onrecht blijft echter on
recht. En die verblindende werking op jeugdige
verbeelding is en blijft een gevaar voor den
wereldvrede. Een doodelijk gevaar. De oorlogs
daad van den duce is uitgeloopen op het pro-
clameeren van een voldongen feit. De fait
accompli-politiek van dien anderen dictator,
van Adolf Hitler, maakt school. En evenals de
Ihutsche, zal ook de Italiaansche fait accom-
Pü-politiek ongestraft blijven. De kabinetten
beraden in werkelijkheid allang niet meer over
de mogelijkheid van het ongedaan maken van
bet genadelooze voldongen feit in Abessinië,
dat den Volkenbond den nek dreigt te breken,
maar over een nieuw statuut, dat het Geneef-
sche instituut in kommerlijk leven zal trach
ten te houden. Mussolini zal niet gedoogen, dat
Genève aan het voldongen feit tornt. Stel het
onmogelijke geval, dat het macht- en rugge-
graatlooze Genève dit wel zou trachten te doen,
dan ontketent Mussolini den oorlog. Dit staat
met ijzeren letters in de rede op de piazza
Venezia: „Het fascistische keizerrijk is een rijk
Van vrede, want Italië wil den vrede voor zich
en voor allen en het besluit slechts tot den
oorlog, wanneer gebiedende vitale omstandig
heden hiertoe noodzaken." Welnu, het oude
Abessinische keizerrijk is in het Romeinsche
imperium ingelijfd, is een deel van Italië en
dus van primair vitaal belang geworden. Wie
°ok er de hand naar uit zou slaan, zal Italië's
gewapende vuist tegenover zich vinden. In de
handen van dictators zijn verdragen vodjes pa-
Pier, om te verscheuren, als het „belang" van
het land dit eischt. Dan wordt onrecht recht,
eedsverkrachting plicht. Men zou een groot
deel van den Syllabus van Pius IX moeten ci-
teeren, om deze brute staatszucht te veroor-
deelen.
De fait accompli-politiek moet ten slotte
tot den Europeeschen oorlog> die van
zelf wereldoorlog wordt, leiden. Het is
hu pas bekend geworden, dat de toestand, die
°P 7 Maart, toen Hitier het vrijwillig over
genomen pact van Locarno schond en de her
bezetting van het Rijnland tot een voldongen
leit maakte, was ontstaan, Europa een oogen-
blik heel dicht op den rand van den oorlog,
ih ieder geval van het nijpendste oorlogsge-
vaar heeft gebracht. De Fransche regeering
wilde tot een zeer krassen maatregel over
gaan: men sprak te Parijs heel ernstig van
een sanctie, die zou bestaan in de bezetting
van het Saargebied. Men wilde een einde ma
ken aan de methode van den dictator Hit-Ier,
<he stap voor stap de gevolgen van den oorlog
tracht op te heffen, daarbij steeds slechts zoo-
Ver gaande als zijn kracht op dat oogenblik
veroorloöftr en daarbij altijd geruststellende
Verklaringen afleggende, die tot nog toe
siechts aanduidingen zijn geweest van het
Punt, waarop hij een volgenden keer zijn be-
i°fte niet zou houden. Men was te Parijs
Van meening en schier overal ter wereld
Wordt deze gedeeld dat deze methode on
vermijdelijk tot oorlog moet voeren, en binnen
hiet ai te langen tijd. Frankrijk kon echter
®hgeland niet voor zijn plannen winnen en het
Voldongen feit zegevierde. Dit lag trouwens aan
Pc Machiavellistische politiek van Frankrijk
Ze'*f. Wanneer men in Frankrijk spreekt van
front maken tegen Duitschland, dan neemt
hien zijn toevlucht tot moreele dingen: eerbied
v°or de verdragen, respecteeren van het Vol
kenbondstatuut, het houden van den gezworen
eed van trouw, de noodzakelijkheid van de col
lectieve veiligheid in het recht en in de soli
dariteit der staten onderling. Maar wanneer
*hen in Frankrijk sprak van den Italiaansch-
^bessinischen oorlog, dan veranderde de toon.
k*ie oorlog was niets anders dan een koloniale
°orl0g. Het zou een fout zijn, om „op dit ge-
Val de wet van Genève toe te passen", men
De nieuwe Imperator
moest zich aanpassen aan de „voldongen fei
ten", omdat „de overwinning ook haar rech
ten heeft". Zeker, Mussolini was zonder twijfel
te ver gegaan, maar het zou een dwaasheid
zijn „hem te berooven van zijn militaire suc
cessen".
Het ware en voor heel Europa verderfe
lijke Machiavellisme bestaat niet zoozeer in
deze van moraliteit vrije houding tegenover
Ethiopië dan wel in het gelijk voorhanden zijn
van twee houdingen, de eerste omkleed met ju
ridische en ethische beweegredenen, de tweede
bestaande uit zuiver politieke en militaire mo
tieven. In deze tweeslachtige houding van
Frankrijk ligt de sleutel van de machteloosheid
van Europa tegenover de brutale en recht-
schennende fait accompli-politiek. Want deze
houding vindt men niet alleen in Frankrijk,
maar bij de botsingen der belangen min of
meer bij alle groote mogendheden. En zoo kan
de moderne dictator ongestraft zijn gang gaan,
tot hij vitale belangen der anderen aanrandt.
En feitelijk doet hij dit bij ieder gesteld vol
dongen feit, zoodat de vrede steeds blijft lig
gen in een vat met buskruit, dat slechts de
ééne beruchte vonk noodig heeft, om alles in
brand te zetten. Hitler en Mussolini zijn bei
den aldoor voortsmeulende haarden van oor
logsgevaar.
De Volkenbondsraad komt heden bijeen
en men heeft geen groote verbeeldings
kracht noodig, om zich voor te stellen,
met wat voor verlegen gezichten de heeren te
Genève in het mateloos groote nieuwe paleis
aan de groene tafel zullen zitten. Hun sancties
hebben door haar halfheid niets geholpen. Haar
voortzetting loopt niet uit op het ongedaan
maken van het voldongen feit, dat een bonds
lid een ander met huid en haar heeft opgege
ten, maar op oorlog met den kannibaal. Zal
Italië nog toestaan, dat een vertegenwoordiger
van het oude Abessinië lid blijft van den Vol
kenbond? Neen, immers dit bestaat niet meer,
is Italiaansch geworden. Wat moeten de hee
ren aanvangen met den toch maar door hen
zelf veroordeelden aanvaller?
Zal men hem den schuimenden eere-Chianti
reiken na zijn éclatant succes? Zal men hem
opnieuw veroordeelen? Zal men hem uitdrijven
uit het Volkenbondsparadijs?
Niets zal gebeuren! Er zal struisvogelpolitiek
in het groot worden bedreven. De gezamenlijke
Geneefsche heeren zullen wellicht even hun
monden ter protest openen of ook niet, maar
zeker zullen zij allen hun hoofden in het ver
lossende zand steken, om maar niets te zien,
ook de gevaren voor zich zelf niet.
De vertegenwoordigers der zoogenaamde klei
ne naties, waartoe, trots ons Oost-Indisch kei
zerrijk van ouden stempel, ook Nederland be
hoort, zijn moediger. Zij zien de gevaren scherp
onder het oog. De vernietiging der collectieve
veiligheid door het brutale optreden van Mus
solini is een doodelijk gevaar voor hun neu
traal voortbestaan.
Heeft het daarom nog zin in een Volken
bond te 'blijven, die caricatuur der veiligheid
is geworden en zelfs de neutraliteit bedreigt?
„Het bewijs is geleverd" aldus de Deen-
sche premier Munck „dat de Volkenbond
geen voldoende autoriteit bezit om een abso
lute veiligheid, voor de kleine evenmin als voor
de groote staten, te garandeeren." Waartoe
dient deze bond dan nog? Het zou natuurlijk
dwaasheid zijn, om het denkbeeld der collec
tieve veiligheid nu maar ineens op te geven.
Men kan altijd nog trachten er nog iets van
terecht te brengen. Maar geen enkel inzichtig
wereldburger zal er veel fiducie in hebben.
De débacle is steeds grooter en grooter ge
worden en overtreffende-trapt nu alles. De
houding door Nederland aan te nemen in deze
ellendige Europa-catastrofe, die, en dat is het
ergste, ongetelden millioenen als een heerlijk
heid voorkomt, moeten we voorloopig overlaten
aan onze eenzijdig samengestelde delegatie (al
leen bestaande uit diplomatieke, geen volk-
sche elementen) te Genève. Haar taak is niet
te benijden. Meer dan ooit geldt: regeeren is
vooruitzien. En wie vindt den weg der toe
komst in een wereld, waar steeds maar één
kreet meer en meer recht van bestaan schijnt
te krijgen: „Wachter, wat is er van den nacht?"
WEENEN, 10 Mei. (D. N. B.)
Vandaag is hier een opmarsch ge
houden van de Christelijk-Sociale
arbeidersorganisaties, waarbij het
tot tegenbetoogingen is gekomen,
die naar het schijnt uitgingen van
den vroegeren vice-kanselier en lei
der der Weensche Heimwehren,
Fey.
Fey had zich op een bepaalde plaats van
den stoet opgesteld en leidde de betoogingen.
Oorspronkelijk had Bondskanselier Schuschnigg
niet het voornemen mee te loopen met den
optocht der Christelijk-Sociale arbeiders. Toen
hij echter van de tegenbetooging van Fey hoor
de besloot hij zelf aan het hoofd van den stoet
te gaan loopen Op de plaats, waar Fey stond,
schijnt het toen tot levendige betoogingen voor
en tegen Fey te zijn gekomen.
Naar vernomen wordt zijn 50 leden van de
Heimatschutz, aanhangers van Fey, gearres
teerd. Tot Fey werd tenslotte door de politie
de vermaning gericht weg te gaan, waaraan
hij ook gevolg gaf.
Het officieele Wiener Korrespondenzburo
geeft van de gebeurtenissen, waarover nadere
bijzonderheden nog niet bekend zijn, een uit
eenzetting waarin o.m. gezegd wordt, dat bp
het optrekken van den stoet eenige honderden
provocateurs uit staatsvijandige kringen ge
poogd hebben de demonstratie te verstoren en
door een verkapte uitvoering hunner provoca
ties den schijn hebben willen wekken van een
tegenstelling tusschen de afzonderlijke groe
pen. Deze voornemens der provocateurs zijn
echter, gelijk verder wordt gezegd, mislukt door
de schitterende discipline der deelnemers aan
de demonstratie, waarbij ook de Heimatschutz
vertegenwoordigd was.
Naar vernomen wordt, is het laat op den
dag tusschen groepen van den Freiheits-
bund, die naar huis terugkeerden en
Heimwehriieden in de buitenwijken van
Weenen tot vechtpartijen gekomen, waar
bij alarm-afdeelingen van de politie heb
ben ingegrepen.
Twee kinderen zouden door steenwor
pen zijn getroffen en gewond.
Er verluidt nog, dat Fey verklaart, dat het
zuiver toevallig is geweest, dat hij zich ten
tijde van den opmarsch van den Freiheitsbund
in de Ringstrasse bevond, waar de gemelde
betoogingen en tegenbetoogingen zich hebben
voorgedaan.
Vice-kanselier Starhemberg zal aan het ein
de van deze week naar Italië gaan. Als motief
voor zijn bezoek wordt medegedeeld, dat hij
den voetbalwedstrijd wil bijwonen, die op 17
Mei a.s. te Rome zal worden gespeeld tusschen
een Italiaansch en een Oostenrijksch nationaal
elftal.
MADRID, 10 Mei. (Reuter).
Azana is met 754 van de 864 stem
men gekozen tot president van de
Spaansche republiek.
De candidaten Lerroux, Caballero en Primo
de Rivera behaalden ieder een stem, terwijl op
Gonzalez Pena twee stemmen werden uitge
bracht. Alle andere stemmen waren blanco.
Azana heeft zijn benoeming aanvaard.
De „Gaceta de Madrid" heeft een decreet
gepubliceerd, waarbij de regeeringsbesluiten
worden ingetrokken, die werden uitgevaardigd
naar aanleiding van de wet van 2 Januari
1935, waarbij de toepassing van het Catalaansch
autonoom statuut tijdelijk werd opgeschort. Dit
besluit werd door het gerechtshof, dat moet
toezien op de naleving van de grondwet, in
strijd met de constitutie verklaard.
De proclamatie van het keizerrijk Abessinië verwekte te Rome groote geestdrift
onder de jeugd. Met vlaggen trekken groote groepen zingend door de straten
ROME, 10 Mei. (Reuter). De
Italiaansche troepen van 't Noorde
lijk en Zuidelijk front hebben el
kaar gisteren ontmoet te Diredawa.
Een bataljon van het 46e regiment
artillerie is van Addis Abeba ko
mend aldaar gearriveerd; het werd
ontvangen door een bataljon van
het 221ste legioen zwarthemden.
Het vliegveld van Addis Abeba is weer in
gebruik genomen. Op het vliegveld bevinden
zich twee zeer moderne hangars, die in per-
fecten toestand verkeeren.
De landingsgelegenheid is zeer voldoende en
de technische en mechanische installaties be
vinden zich in goeden staat.
De heruitzending van de rede van Mussolini
alhier had in den afgeloopen nacht om 1 uur
plaatselijken tijd plaats. Onder.de toehoorders
bevonden zich o.m. de beide zoons van den
Duce, Bruno en Vittorio Mussolini.
De Italianen zijn begonnen met de inlijving
van Abessiniërs voor een inheemsch ieger.
Naar wordt vernomen, heeft Italië zijn voel
horens uitgestoken bij Frankrijk en Engeland
tot het verkrijgen van de verzekering van een
ongehinderd gebruik van het Suez-kanaal. Dit
wordt opgevat als een klaarblijkelijk verlangen
van Italië onmiddellijk een regeling van de
Middellandsche Zee-kwestie tot stand ie bren
gen. In bevoegde kringen te Londen is geen
bevestiging van dit bericht verkregen.
Kanonnen bulderen
Zondagochtend 10 uur werden in de voor
naamste garnizoenssteden van Italië 101 ka
nonschoten gelost om den eersten dag van het
nieuwe imperium te begroeten.
De Noord-ïtaliaansche bladen zijn volkomen
gewijd aan de stichting van hetnieuwe Ita
liaansche, fascistische imperium. Mét gewel
dige lettertypes drukken zij hun verslagen en
beschouwingen over het ontstaan van het
nieuwe wereldrijk af. Het nieuwe fascistische
rijk, zoo schrijft de „Corriere della Sera", rust,
evenals het eerste Romeinsche rijk op de gra
nieten zuilen van de eenheid en de kracht der
Italiaansche gevoelens en van den Italiaan-
schen wil.
Na 15 eeuwen wordt Rome weer het levens
centrum van een wereldorganisme. Rome her
vat zijn wereldzending.
De andere bladen wijzen er o.m. op, dat de
Italiaansche strijdkrachten ter zee, te land en
in de lucht den veiligsten waarborg vormen
voor de toekomst van het imperium, dat den
kinderen van Italië het dagelijksch brood
waarborgt. Wat tot dusverre onbereikbaar
scheen is thans schitterend en onverwoestbare
werkelijkheid geworden.
De door het Italiaansche volk afgelegde eed
is een eed van vrede, maar voor dengene, die
het hinderpalen in den weg zou willen leggen,
beteekent hij een oorlogseed.
ADDIS ABEBA, 11 Mei. (Reuter.) De zoons
van Mussolini, Vittorio en Bruno, en graaf
Ciano, de schoonzoon van den Duce, rijn per
vliegtuig van Addis Abeba naar Massoea ver
trokken, vanwaar zij zich direct naar Italië
zullen begeven.
PARIJS, 10 Mei. (Reuter). Hedenmiddag
heeft de leider van de S. F. I. O. Léon
Blum een rede gehouden in het Congres
van de S. F. I. O. Blum zeide hierin te
verlangen, dat de communisten en de C.
G. T. aan zijn regeering zullen deelnemen.
Zijn regeering zal Frankrijk onkwetsbaar
maken voor het fascisme.
In de buitenlandsche politiek zal hij trach
ten het vertrouwen in het pacifistische Europa
te herstellen door het vormen van een inter
nationale solidariteit, gebaseerd op de niet te
scheiden ideeën van wederkeerigen bijstand
en progressieve ontwapening.
Blum verklaarde verder tegenstander van
devaluatie te zijn en keerde zich tegen de
speculanten, die tracihtten vrees te ver
wekken.
Hij wil de jeugd weer vertrouwen inboezemen
in den strijd tegen de ellende. Het is evident,
dat een land een gezonden financieelen toe
stand moet hebben. „Onze onderneming ver
onderstelt het vertrouwen van het land en niet
van de huurlingen. We zullen een methodisch,
Léon Blum
uitgebreid plan voor nationale toerusting doen
aannemen.
Tegen niemand zullen we haatdragende re
presailles nemen."
Deze rede werd door de vergadering enthou
siast begroet.
Als de radio-centrale
een maand haar klanken zendt,
Geeft U niets meer om een toestel,
Zóó bent U dan al verwend.
NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010
Weder optreden van Fey? Ongeregeldheden tij
dens betooging van Chr. Soc. arbeidersorgani
saties te Weenen.
Annexatie van Abessinië heeft een ontstellen
den indruk te Genève gemaakt. Volkenbonds
raad komt hedenmiddag te 5 uur bijeen.
Nieuw kabinet in Egypte. Het bestaat geheel uit
Wafdisten.
Azana tot president van Spanje gekozen; het
Catalaansch statuut hersteld.
Léon Blum verklaart zich tegen devaluatie.
De Nederlandsche pelgrims zijn in goeden wel
stand te Rome aangekomen.
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
Hevig onweer boven de Peel.
Gecompliceerd auto-ongeluk te Soest.
Tien paarden te Rotterdam in de vlammen om
gekomen.
Oude vrouw verbrand te Steen wijk.
22 slachtoffers van vergiftigde lekkernij in Indië.
ff VERWACHTING: Zwakke veranderlijke
ff wind, gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk
Iroog, behoudens kans op onweer, iets
warmer overdag.
Hoogste barometerstand
767.8 te Ingoe.
ff Laagste barometerstand:
758.8 te Jan Mayen.
Zon op 4.13 - onö*r 7.41 - Licht op 8.11
Maan op n.in. onder v.m. 7.36
Laatste kwartier 14 Mei
ipHIlUWMttmUIIIUJUUlllllllHIIIIIUIllllUllllllltJIWBIIHIllllllllllrë
Absolute verdelging onder geheimhouding
en schriftelijke garantie.
ZUIVERINGSONDERNEMING „RADICAAL"
Gen. Cronjéstraat 135 Teiet 11657
CAIRO, 10 Mei (Reuter) Nahas Pasja
heeft een kabinet samengesteld, dat geheel be
staat uit leden van de Wafd-partij. Nahas
Pasja neemt zelf de portefeuille van Binnen-
iandsche Zaken en die van Volksgezondheid
naast het voorzitterschap van den minister
raad.
,Onze troepen konden geen weer
stand bieden aan de onmen-
chelijke strijdwijze der
Italianen"
set
JERUZALEM, 10 Mei. (Reuter.) „We
verlieten Addis Abeba, omdat het moreel
van onze troepen was geschokt dooi het
gebruik van gifgas en het dus evident was,
dat onze troepen een dergelijke onmensche-
lijke strijdwijze niet konden weerstaan",
zeide de Negus tegen een aantal journalis
ten, die bij hem op een tea waren genoodigd.
„Onze tegenwoordigheid te Addis Aceba of
eenig ander deel van Abessinië werd een ware
bedreiging, niet alleen voor onze eigen bevol
king, doch ook voor de vreemdelingen, voor
namelijk in de hoofdstad. We meenden de be
langen van ons volk beter te kunnen dienen
door buiten het land onze pogingen voor het
behoud van de onafhankelijkheid van Abessinië
voort te zetten."
De Negus bleef verder zeer gereserveerd.
In de omgeving van den Negus wordt ver
klaard, dat hij naar Genève zal gaan, om
bij den Volkenbond de zaak van Abessinië
te bepleiten.
De Negus, die Zaterdag een bezoek bracht aan
den Britschen Hoogen Commissaris, heeft Zon
dag een lang telegram aan den Volkenbond ver
zonden.
De Hooge Commissaris heeft den te Jeru
zalem wonenden Arrr.eenschen arts Kalbian op
gedragen den lijfarts van den Negus behulpzaam
te zijn, daar Haile Selassie nog steeds ernstig
geschokt is tengevolge van de doorgestane ver
moeienissen en de jongste emoties.
De Negus lijdt evenwel niet aan gasvergifti
ging, zooals bij geruchte verluidde.
Te 22 uur 19 plaatselijken tijd is Amy Mol
lison te Kaapstad gestart voor haar thuls-
vlucht.
Te 4.11 uur plaats, tijd is zij te Johannesburg
aangekomen, en om 6.05 uur weer gestart.
