Fokker sticht een fonds
'S-
De plannen van de
Fransche soci's
Moeilijkheden bij de pacificatie
van Abessinië
Het nieuws van heden
ZELF f 100.000 GEGEVEN
De toestand in
Oostenrijk
ITALIAANSCHE LEENING
IN LONDEN?
TALRIJKE GERUCHTEN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 16 MEI 1936
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
v/eek 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
Post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Avondblad
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19953
Doel is: bevordering vort de op
leiding tot vliegtuigbestuurder
en steunverleening in bij
zondere gevallen
Vliegtuigbestuurders
zijn noodig
Schuschnigg wil geen avontuur
lijke experimenten
Adelaide van Habsburg
te Weenen
Japanners in Noord-
China
Chineesche ambassadeur
protesteert te Tokio
Banking, 16 Mei (Reuter). De Chineesche
'hister van Buitenlandsche Zaken heeft den
Jhbassadeur te Tokio opgedragen beslist te
r°testeeren tegen de versterking van de -Ja-
ahsche troepen in Noord-China.
Lord Willingdon tot
^ord Warden benoemd
Nieuwe Bisschop van
Mexico geconsacreerd
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii|
minium
De Duce zou van plan zijn de
beschuldiging tegen Enge
land inzake verkoop
dumdum-kogels
in te trekken
Britsche Liberalen voor
sancties
Invoering der veertigurige werk
week, maar ook een beroep
op de spaarders
Rede van Paul Faure
Rozengeur en maneschijn of
verzet en voortzetting van
den strijd?
Spoorweg naar Djiboeti
bedreigd?
Diplomaten brengen een
bezoek aan Badoglio
Negerpaar belegerd
Het verdedigt zich zes uur
tegen de politie
Senaat en militarisme
in Japan
Tsoemoera wordt voor zijn
beschuldiging gestraft
Mijningenieurs als
gijzelaars
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
RADIODISTRIBUTIE HAARLEM
De mandaatsgebieden
van Japan
Van een teruggave zal nooit
sprake zijn
Guatemala's uittreden
uit den Volkenbond
Gering aanpassingsvermogen van
Genève de oorzaak
De smokkelhandel in
Noord-China
Ook China protesteert
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Naar wij vernemen, heeft de be
kende vliegtuigbouwer Antonie Fok
ker, directeur van de N. V. Neder
landsche Vliegtuigenfabriek te Am
sterdam, ter gelegenheid van het
feit, dat het heden 25 jaar geleden
is, dat hij op een door hem ontwor
pen en gebouwd vliegtuig de voor
het verkrijgen van het brevet van
vliegtuigbestuurder vereischte proe
ven aflegde op grond van zijn
belangstelling voor de Nederland-
sche luchtvaart besloten een Ne-
derlandsche stichting in het leven te
roepen onder den naam ,,A. H. G.
Fokker-fonds" ten doel stelt:
1 Het bevorderen van het opleiden bin-
*eh den kortst mogelijken tijd van een zoo
Êroot» mogelijk aantal Nederlanders tot vlieg-
hiigbestuurder zulks bijzonderlijk in ver
end met het belang, dat de nationale defen
ds heeft bij krachtige versterking van de re-
®6rve aan vliegtuigbestuurders door een aan-
Nederlanders, die voor een opleiding tot,
Jjiegtuigbestuurder geschikt zijn te achten, ge-
?eel of gedeeltelijk tegemoet te komen in de
k°sten aan zulk een opleiding verbonden;
2 Voor zooverre daarin niet op andere wijze
"Ordt voorzien, steun te verleenen aan;
a Nederlandsche luchtvaartpioniers en we-
vu*'en en weezen van dezen,
h Nederlanders, die in de uitoefening van
Qe civiele of militaire Nederlandsche luc'ht-
vaart geheel of gedeeltelijk invalide werden
Weduwen en weezen van dezen,
0 Weduwen en weezen van Nederlanders,
p.Ie bij de uitoefening van de Nederlandsche
wiele of militaire luchtvaart het leven ver
ben,
.Een en ander voor zoover de betrokkenen in
^hoeftige omstandigheden verkeeren;
3 Het bevorderen van de verdere ontwik-
eling der Nederlandsche luchtvaart in het al
leen, b.v. door het in bijzondere geval-
Antonie Fokker
len verstrekken van studiebeurzen aan hen,
die zich voor een functie in die luchtvaart
voorbereiden
4 Het verleenen van steun en het nemen
van het initiatief tot maatregelen, wanneer
zulks ter beoordeeling van het bestuur van
het fonds aan den bloei van de Nederland
sche luchtvaart ten goede kan komen.
De beoordeeling van de wijze, waarop de
middelen van het fonds ter bereiking van bo
venstaande doelstelling zullen worden aange
wend, berust bij het bestuur van het fonds.
Namens den heer Fokker werden aangezocht,
om in bedoeld bestuur zitting te nemen;
Als voorzitter: de heer ir. J. E. F. de Kok,
voorzitter van de Kon. Ned. Ver. voor de
Luchtvaart te Den Haag.
Als leden: de heeren C. Kolff, voorzitter van
3en raad van beheer der Nationale Luchtvaart-
school te Rotterdam, en J. E. van Tyen, onder
directeur van de N. V. Ned. Vliegtuigenfabriek
te Amsterdam, die zich daartoe bereid hebben
verklaard.
Bij de aanwending van de middelen,
waarover het fonds beschikt of zal be
schikken, ligt het in de bedoeling den
door het fonds te verleenen steun niet
te beperken tot de eventueel uit drie
middelen te kweeken rente, omdat als
dan niet te verwachten ware, dat het
na te streven doel in afzienbaren tijd
voldoende zou kunnen worden ge
diend.
De heer Fokker heeft besloten een
bedrag van f 100.000 te bestemmen, om
daarmede het „A. H. G. Fokker Fonds"
in het leven te roepen.
I
v. Londen, 16 Mei (Reuter) In een inter-
lew rnet de „Financial Times" verklaarde
^huschnigg, dat de financieele en monetaire
™Utiek van Oostenrijk gericht is op een even-
s'cht van de begrooting en stabiliteit van de
chilling. Oostenrijk wil geen avontuurlijke
Perimenten ondernemen op monetair en fi-
ahcieel gebied en is overtuigd dat het finan-
ij,66* ,vertrouwen in het land het best 't crediet
binnen- en buitenland kan handhaven en
Versterken.
WEENEN, 16 Mei. (Reuter). De 22-jarige
artshertogin Adelaide van Habsburg, de zuster
den Oostenrijkschèn troonpretendent Otto,
v haar de hoofdstad gekomen om aan de uni-
^rsiteit eenige colleges te bezoeken en de
j eehsche sociale instellingen te bestudeeren
rt. verband met haar binnenkort te schrijven
Ssertatie.
LONDEN, 16 Mei (Reuter)Aartshertog
'bert von Habsburg, oud-pretendent naar de
r°on van Hongarije is gisteravond uit Boeda-
te Londen aangekomen.
^Londen, 15 Mei. Koning Edward heeft lord
j 'bingdon, den afgetreden onder-koning van
benoemd tot „lord Warden of the cinque
rL>'', gouverneur van 'de vijf havenplaatsen
Dover, Sandwich, Hastings, Rommey en Hythe).
Deze oude functie, welke dateert uit den tijd
der Plantagenets en waarschijnlijk uit den tijd
van Willem den Veroveraar, aldus de Times,
wordt sedert vele jaren bekleed door oud-onder
koningen. Lord Curson en de markies van Rea
ding zijn vöör lord Willingdon „lord Warden"
geweest. In vroeger jaren was dit hooge ambt
feitelijk gereserveerd voor de ministers-presi
dent.
Een der rechten van den titularis is het recht
de kroningsplechtigheid bij te wonen.
Lord Willingdon is zijn politieke carrière be
gonnen ,als afgevaardigde van het Lagerhuis
district Hastings.
In de Kathedraal van Guadalajara heeft de
plechtige Consecratie plaats gehad van den
nieuw benoemden Bisschop van Tepic (Mexico),
Z. H. Exc. Mgr. Anastasio Hurtado.
De plechtigheid werd verricht door Mgr. Jose
Garibi, Aartsbi txhop van Guadalajara, die
daarbij geassisteerd werd door den Bisschop
van Chiapas, Mgr. Anaya en Mgr. Francisco
Campos, Titulair-Bisschop van Doara.
H VERWACHTING: Matige Oostelijke 1
vind, licht tot half bewolkt, droog weer,
jehcudens geringe kans op onweer in 't
iuiden, in het Noorden iets koeler.
Hoogste barometerstand:
776.7 te Hemösand.
S Laagste barometerstand:
755.4 te Black.sod.
Maan op v.m. 2.38 onder n.m. 3.16 S
Nieuwe Maan 20 Mei
Nieuwe Maan 20 Mei
LONDEN, 16 Mei. (Reuter) De „Daily He
rald" bericht, dat de mogelijkheid van een
Italiaansche leening in Londen wordt be
studeerd door particuliere peTsonen in de
city.
De correspondent van de „Daily Herald" te
Genève schrijft, dat Italië voornemens is de
beschuldiging tegen Engeland inzake den ver
koop van dumdum-kogels aan Abessinië, weer
in te trekken. Het blad schrijft dit toe aan de
onthullingen, welke het blad gisteren heeft ge
daan over den agent provocateur bij de Abes-
sinische legatie.
LONDEN, 16 Mei. (Reuter) De nationaal-li-
berale partij heeft gisterenavond een resolutie
gepubliceerd, waarin er bij de regeering op aan
wordt gedrongen, dat zij te Genève pogingen in
het werk stelt om den Volkenbond maatrege
len te doen nemen, welke geëigend zijn om het
recht in de internationale betrekkingen te ver
zekeren en het principe van het heilig karak
ter van de verdragen te handhaven. Verder
moet de regeering er op aandringen, dat recht
worde gedaan aan het volk van Abessinië en
dat het gebruik van gifgas en de aanvallen op
Roode Kruis-ambulances, waaraan de italia-
nen zich schuldig' hebben gemaakt, duidelijk
worden veroordeeld.
Ook wordt er in de resolutie op aangedron
gen, dat de regeering zal trachten economische
hinderpalen uit den weg te ruimen, welke de
toegangen tot de eerste grondstoffen belemme
ren en den wederopbloei van de internationale
handelsbetrekkingen in den weg staan.
LA VALETTE, 16 Mei. (Reuter) Twee Mal-
teezers zijn gisteren gearresteerd wegens over
treding van de wet op de officieele geheimen.
De nieuwe Oostenrijksche vice-kanselier
von Baar-Barenfels, die prins Starhem
berg is opgevolgd
De bekende aviatrice Amy Mollison heeft na haar record-vlucht naar
Kaapstad ook den terugtocht naar Engeland binnen recordtijd afgelegd.
De aankomst op Croydon
PARIJS, 16 Mei. (Reuter.) Sprekende op
een groote bijeenkomst in de Salie Wagram,
georganiseerd door de S. F. I. O., gaf Paul
Faure, secretaris-generaal der partij, gis
teravond een exposé van het socialistische
streven, dat erop gericht is den welstand en
het verbruik gelijken tred te laten houden
met de ontwikkeling van de rijkdommen.
Faure verklaarde uitdrukkelijk, niet uit naam
van de toekomstige regeering te spreken. Hij
gaf o. a. een overzicht van de maatregelen, die
kunnen dienen ter bestrijding der werkloos
heid, dat hierop neerkwam:
Invoering der werkweek van 40 uren met
behoud van loonen en betaalde vrije dagen Uit
voering van groote werken op zeer groote
schaal, waartoe hij rekent het inrichten van
hospitalen en sanatoria, electrificatie van het
platteland, opruimen van krotten etc.
Bij de financiering zal een beroep gedaan
moeten worden op de spaarders. Als aan
den oproep geen gevolg wordt gegeven,
moet de regeering overgaan tot een alge-
meene mobilisatie der krachten; men eischt
van de burgers dat zij hun leven zullen
offeren om hun vaderland te verdedigen,
waarom zou men niet met hetzelfde recht
de „levenlooze materie" die het kapitaal is,
mogen mobiliseeren?
1
DJIBOETI, 15 Mei. (Reuter-A.N.P.) Hoe
wel uiteraard ook voor de bezetting van
Addis Abeba door de Italianen he't hier uit
Abessinië binnenkomend nieuws nooit zon
der een korreltje zout kon worden opgevat
en men bij de beoordeeling daarvan altijd
rekening diende te houden met het in de
doorgezonden berichten en mededeelingen
verwerkte propaganda-element, was hét toch
nog altijd van dien aard, dat soms zelfs
juist door die propagandistische trekjes
een indruk gewekt werd van den stand van
zaken in politiek en militair opzicht.
Nu de Italianen zich van de Abessinische
hoofdstad en daarmede van de verbindings
middelen met het buitenland meester hebben
gemaakt, is het voor den in Djiboeti werken
den journalist al buitengewoon moeilijk, zoo
niet onmogelijk geworden zich eenig begrip te
vormen van wat onder de Abessinische bevol
king leeft en wat er om gaat in de kringen
van die Abessiniërs, die nog over invloed op
de bevolking beschikken.
Geruchten zijn er voldoende, maar de meeste
zijn van dien aard, dat zij terstond als onbe
trouwbaar of ongerijmd verworpen moeten wor
den. Berichten van Italiaansche zijde worden
eveneens met kwistige hand verstrekt. Zij zijn
echter alle van hetzelfde slag. Als voorbeeld
dit vandaag verspreide bericht uit Diredawa
„In de geheele stad wappert de driekleur. De
Moefti, het religieuze hoofd van de Mohamme-
daansche gemeente heeft verlof gevraagd en
verkregen om de Italiaansche vlag op de mos
keeën der stad te mogen hijschen. Onder de
eerste daden van Italiaansche souverelniteit
moet naar voren worden gebracht de opening
van een tweetal scholen, een in de Europeesche
wijk en een in de inlandsche. Over enkele da
gen zullen de inlandsche ordebewaarders, die
door legionarissen zijn opgeleid, in functie tre
den," men ziet het, veel wijzer wordt de
journalist hier niet van. Hoe ontwikkelt de
toestand zich dan wel? Is na zooveel maanden
hardnekkigen strijd en wanhopig verzet tegen
een het land binnengedrongen veroveraar plot
seling alles pais en vree geworden en de vijand
en moordenaar van gisteren de vriend en wel
doener van vandaag? Of moet geloof geslagen
worden aan het volgende, eveneens hier ont
vangen maar niet te controleeren bericht:
„De Italiaansche troepen, die naar Afden
zijn gezonden, aan den spoorweg van Addis
Abeba naar Djiboeti, zijn gestuit op hardnek
kigen tegenstand van Abessiniërs bij het be
langrijke centrum van Asba Tafari." Mocht dit
bericht waarheid bevatten, dan zou hieruit
kunnen blijken, dat de Abessiniërs in de pro
vincie Aroesi den oorlog nog op eigen gele
genheid voortzetten en tenslotte nog sterk ge
noeg zijn om voldoende manschappen in ver
band bijeen te brengen en een bedreiging voor
den spoorweg te vormen.
Hier in Djiboeti twijfelt men er algemeen
geen oogenblik aan, dat de Italianen, wanneer
zij hun actie in Abessinië rustig zullen kun
nen voortzetten en zich niet in de naaste toe
komst militair of anderszins de handen gebon
den zullen zien, er in zullen slagen geheel
Abessinië te bezetten en mettertijd ook te pa-
cifieeren. Dat dit echter zoo gemakkelijk zal
gaan als de Italiaansche berichtgeving wel wil
doen voorkomen, daaraan gelooft hier geen
mensch.
Naar de „Daily Telegraph" verneemt, heeft
de Britsche gezant te Addis Abeba tezamen met
de overige diplomaten een bezoek gebracht aan
maarschalk Badoglio. Dit wil evenwel niet
zeggen, dat Badoglio wordt erkend als onder
koning van Abessinië. Hij wordt alleen be
schouwd als de opperbevelhebber van de be
zettingstroepen in Abessinië.
Op politiek terrein wenscht de partij: leger
en ambtenarencorps te zuiveren, en strenge
maatregelen te nemen tegen -de vijanden der
maatschappij.
Wat de buitenlandsche politiek betreft zeide
Faure: voor ons gaat de weg naar den vrede
over Genève. Wij zullen naar Genève gaan,
vrij van alle banden behalve die, welke ons
aan de kiezers binden. Wij zullen gelijktijdige
ontwapening eischen, om te beginnen door na
tionalisatie van de bewapeningsindustrie en den
handel in wapens. Is het niet merkwaardig dat
Duitschland, om ons tot dit land te bepalen,
de bauxiet en het ijzererts, 'grondstoffen, die
het noodig heeft voor wapenfabricage, in
hoofdzaak betrekt uit de Sowjet-Unie, Spanje,
Zweden en Frankrijk, d. w. z. uit landen met
een. socialistische of sociaal-democratische re-
geering?"
Paul Faure besloot zijn rede met de leuze
van het front populaire: „vrede, brood, vrij
heid."
GORDONSVILLE (Virginia), 16 Mei (Reuter).
Na een sheriff, die hem wilde arresteeren, te
hebben gedood, zochten een neger en zijn zuster
een toevlucht in een hut, waar zij zich gedu
rende zes uur verdedigden tegen de politie, gs-
wapend met mitrailleurs en verscheidene hon
derden gewapende burgers. Tenslotte slaagde
een politieman erin plat op zijn buik gedekt
door het vuur van de belegeraars naar de hut
te kruipen en deze in brand te steken.
De negerin liet zich het eerst zien en werd
door een schot gedood, even later volyde haar
broer. Beide lijken werden door de vlammen
verteerd voor dte oogen van de belegeraars.
TOKIO, 15 Mei (A.N.P.) Voor het eerst
in 47 jaar heeft de senaat besloten tot het ne
men van disciplinaire maatregelen tegen een
zijher leden, en wel tegen Tsoemoera, die gis
teren het officierencorps er van beschuldigde,
niet genoeg toewijding te hebben. Dat verwijt
heeft in kringen van leger en vloot groote
verontwaardiging gewekt. Tsoemoera had daar
op zijn beschuldiging ingetrokken, maar niet
temin zullen disciplinaire maatregelen tegen
hem worden getroffen. Vóór het betreffende
besluit viel. verliet Tsoemoera den senaat. Hij
heeft medegedeeld, _te zullen aftreden.
MADRID, 15 Mei (Reuter). De 450 arbeiders
dermijnen van Penaroya zijn in staking ge
gaan. Zij houden twee Fransche en drie Spaan-
sche mijningenieurs, alsmede den voorzitter der
plaatselijke soc.-democratische vakvereeniging
als gijzelaars vast en weigeren naar boven te
komen, zoolang het arbeidsconflict niet over
eenkomstig hun wenschen is opgelost. De Fran
sche vice-consul heeft reeds diplomatieke stap
pen gedaan om te verkrijgen, dat de beide Fran
sche ingenieurs worden vrijgelaten.
In het mijnbekken van Langreo duurt de
staking van de mijnwerkers voort. 514.000 arbei
ders hebben het werk neergelegd. De werkgevers
weigeren de werkweek van 48 uur te herstellen
zoolang zij niet een deel van den opgeslagen
voorraad van 300.000 ton steenkool hebben ver
kocht.
De pacificatie van Abessinië. Bieden de Abes
siniërs nabij den spoorweg Addis AbebaDji
boeti nog hevïgen tegenstand?
Schuschnigg verklaart, dat Oostenrijk geen
avontuurlijke experimenten wiL
Een Italiaansche leening te Londen?
Fokker heeft een naar hem genoemd fonds ge
sticht tot bevordering van de opleiding tot
vliegtuigbestuurder en steunverleening in bij
zondere gevallen.
Hugo de Groot herdacht in een bijeenkomst
van Volkenbond en Vrede te Delft.
Weet van alles te genieten,
Leef niet zoo geïsoleerd,
Grijp toch wat de distributie
U voor niets haast presenteert.
NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010
TOKIO. 15 Mei. ^Reuter). De minister van
buitenlandsche zaken Arita heeft in de kamer
can afgevaardigden medegedeeld, dat Japan
vastbesloten is nooit de rechten uit hoofde van
het mandaat over de eilanden in de Stille Zuid
zee prijs te geven. Japan zal nooit zijn stand
punt terzake wijzigen, welke ook de overwegin
gen zijn, waarop men zich elders beroept, al
dus voegde Arita er nog aan toe.
GUATEMALA, 16 Mei. (D. N. B.) Het uit
treden van Guatemala uit den Volkenbond
wordt gemotiveerd met in de eerste plaats eco
nomische moeilijkheden, en in de tweede plaats
met het geringe aanpassingsvermogen van den
Bond inzake Amerikaansche kwesties. Men ver
moedt evenwel, dat het falen van den Bond in
het Italiaansch-Abessinisch geschil den door
slag heeft gegeven.
NANKING, 15 Mei. De Chineesche regeering
heeft bij de Japansche regeering een protest
mgediend naar aanleiding van den toenemenden
smokkelhandel in Noord-China. De Japansche
inmenging, zoo wordt in het protest gezegd,
doemt de douane-autoriteiten in Hopei tot on
macht. De nota eischt onmiddellijke beëindiging
van de Japansche inmenging in douane-aange-
jegenheden en maatregelen tegen de Japansch-
Koreaansche smokkelaars van de zijde der Ja
pansche autoriteiten.
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 761.4
Vorige stand: 761.8