Zondag verkiezingsdag
in België
R
fis
Het nieuws van heden
STAND DER PARTIJEN
Mgr. Pasquale Diaz
overleden
ENGELAND EN ITALIË
HET THEE-SCHANDAAL
De chaos in het
Verre Oosten
Mgr. Wolker in
vrijheid
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNE5TAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DONDERDAG 21 MEI 1936
Ochtendblad
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19960
De omstandigheden laten geen
optimistische verwachtingen
toe voor de Katholieke
partij
Gebrek aan sterke
leiders
Sii^-^Phenen
Het Weer
Aartsbisschop van Mexico
Streeft Mussolini naar een
ontspanning tusschen
beide landen?
De „Britannia" wordt
afgetakeld
Het beroemde zeiljacht van wijlen
koning George
Een witboek wordt het parlement
over deze zaak voorgelegd
Berger Waldenegg
gezant te Rome
Prins Starhemberg te Weenen
terug
Koning van België in
Engeland
Naar onbekende bestemming in 't
graafschap Kent vertrokken
Gevolgen der sancties
Britsche importeurs eischen
schad eloosstelling
Kwantoengleger wenscht
een onafhankelijk
Oost-Mongolië
Groote brand ih
Henegouwen
Socialistisch volkshuis door
brand vernield
De collectieve veiligheid
Afspraken met de Middellandsche
Zeemogendheden nog steeds
van kracht
Onrust in de Grieksche
stad Levadia
Inwoners zetten de gemeentelijke
autoriteiten af
De stakingsepidemie
in Spanje
BERICHT
Het eerstvolgende nummer van
dit blad verschijnt op J rijdag-
avond.
DE DIRECTIE
In het Rijk der Hemelen
Zweedsche ambulance
nog niet te Addis Abeba
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Zondag a.s. komt er gelukkig een
einde aan den stormachtigen verkiezings
strijd in België. Eenige millioenen kiezers
zullen dan na eenige maanden aan een opzwee-
Penden propagandastorm te hebben blootgestaan
trachten een goede keuze te doen uit de 193 lijs
ten met meer dan duizend namen die hun
Worden voorgelegd.
Veel is er reeds over de politieke verwachtin
gen in België geschreven. Daarvan is een be
langrijk deel hypothese: de wensch is vooral in
Politiek opzicht de vader van de gedachte. Maar
iets zekers is er toch wel: de zekerheid, dat deze
verkiezingen een resultaat zullen hebben, dat
Voor de katholieken in België onvoordeelig zal
zijn. Als nuchtere, niet belanghebbende en zake-
Ibk-objectieve waarnemer komen wü, na deze
maanden de ontwikkeling der verhoudingen van
habij te hebben gevolgd tot deze meening, dat er
alle reden is om èn als Katholiek èn als Vlaming
ernstig beducht te zijn voor den afloop dezer
Belgische Kamerverkiezingen.
Deze meening dienen we voor onze lezers wel
licht te verdedigen. Daartoe voeren we dan aan
eenige feiten, zooals die zich in den afgeloopen
tijd hebben vastgezet. Anderhalf jaar geleden
zijn voor het eerst in het openbaar de toestan
den aangeklaagd die bestonden in kringen dei
hooge financieele wereld. Bij de débacle van
eenige voorname bankinstellingen werd de eene
Katholieke-politieke voorman na den anderen
gecompromitteerd. Toentertijd hebben we in onze
reportage erop gewezen, dat het gelukkig was,
dat men nog ruim een jaar van de Kamerver
kiezingen verwijderd was. Men had toen nog den
tijd om groote schoonmaak te houden, zoodat
men weliswaar met gehavende, maar dan toch
onbesmette Katholieke rangen in den strijd kon
gaan. Helaas, die kostbare tijd is niet gebruikt
om te zuiveren, maar om te krakeelen zonder
succes. De zuiveringsarbeid werd aan anderen
overgelaten. Rex met zijn leider Degrelle kwam
op de proppen, zette de zeilen naar den bollen
Wind en joeg suizend rond, overal de aandacht
trekkend, het publiek meesleepend, nieuwe ver-
Wachtingen wekkend. „Christus Rex", dat was
öe leuze waarmee Degrelle zijn onpolitieke her-
nieuwingsbeweging inzette, toen hij nog geen
Parlementaire aspiraties had. Toen kwam er de
verzoeking. Degrelle droomde van Hitler, van
diens veroveren van den staat door het parle
ment en Degrelle wierp zich midden in de" poli
tiek, d.w.z. verplichtte zichzelf tot allerlei con
cessies en compromissen en het werd eenvoudig
„Rex". De schandalen waren de olie, waarmede
hij zijn politieken racewagen stookte, hij raasde
rond eerst door het Waalsche land, dan door het
Vlaamsche, begeestering brengend bij de jeugd
om het vuur zijner beweging, bij de ontgoochelde
ouderen om de verwachting die Rex wekte als
Wrekende gerechtigheid.
Bij het vorderen van den kiesstrijd is ook Rex
niet onbesmeurd gebleven en zeker zal niet
overal het succes behaald worden dat men, ge
zien de belangstelling voor haar meetings zou
kunnen verwachten, maar zeker is het toch wel,
dat Rex een flink aantal stemmen zal behalen.
Ziedaar het eerste verlies, dat de Katholieke
Partij leiden zal.
Een andere partij, die onmiskenbaar den
wind in de zeilen heeft, is de socialistische,
de Belgische Werklieden Partij. Het merk
waardige is, dat deze partij ook haar bank
schandalen heeft gehad, ook gecompromitteerde
leiders heeft, doch dat dit schijnbaar niet half
zoo erg gevonden wordt als bij de Katholieke.
Partij. De socialistische partij echter heeft een
jaar van geweldige propaganda op staatskosten
achter zich. Eerst heeft zij de massa gebiolo
geerd met haar propaganda voor het Plan van
den Arbeid.
En na toegetreden te zijn tot de Regeering
ha de devaluatie is zij aan de uitvoering van dat
Plan gaan werken. Zonder verantwoordelijk te
zijn voor al of niet welslagen, de verantwoorde
lijkheid immers leggend op de schouders
der drie-partijenregeering Van Zeeland. Op de
belangrijkste posten stonden en staan nog so
cialisten, die alle gunstig uitgevallen werken als
socialistische suctessen beschouwen, de minder
gunstige dingen evenwel voor rekening der ge-
heele regeering laten. Zoo is dit laatste jaar een
Propaganda voor de socialisten geworden, waar
bij de departementen, de regeeringsdiensten, tot
het N.I.R. incluis, een rol hebben moeten spelen.
In Katholieke kringen is dan ook niet ten on
rechte deze regeering-Van Zeeland het gratis
reclame-instituut der socialisten genoemd. De
socialisten hebben het zoo bont durven maken,
Wyi ze beseften uiteindelijk van den heer Van
Zeeland weinig last te zullen hebben, omdat het
diens belang was. dat deze regeering bij elkaar
zou blijven om zijn devaluatie-experiment niet
te doen mislukken. Dat zal een tweede verlies
Voor de katholieke partij brengen.
esten nog de kansen, die de Vlaamsch-
Nationalisten, georganiseerd in het
Vlaamsch-Nationaal Verbond, hebben.
In den allerlaatsten tijd heeft er in Vlaande
ren een loutering inzake de Vlaamsche gedach
ten plaats. Waar Vlaamsch-Nationaal besef tot
Voor kort nog geen ingang kon vinden, daar
dringt het thans onmiskenbaar door, zoodat de
Vlaamsch Nationale stem ook op vergaderingen
doorklinkt, waar zij vroeger niet werd geduld.
Dit en de ontgoocheling, die men met zoo
hienigen elders staande politieken voorman heeft
opgeloopen, heeft zeer zeker breeden kring doen
inzien, dat het nuttiger is de consequenties der
Vlaamsch-nationale gedachte ook in het stem
hokje te .rekken, dan voort te blijven gaan met
te hinken op twee gedachten. Of het V.N.V. die
hieuw-geaarden zal opvangen? De onderlinge
twisten en verdeeldheden in het Vlaamsche
nationale kamp hebben ongetwijfeld velen aan
vankelijk den lust benomen zich ermee in te la
ten. Doch nu in den laatsten tijd de eensge
zindheid is hersteld en vooral, nu men in ver
schillende arrondissementen met flinke persoon
lijkheden op de lijst is opgekomen, maakt het
V.N.V. ongetwijfeld geen slechte kans om zijn
rangen te versterken. Ook dat is een verlies, het
derde, voor de Katholieke Partij.
Wat dat worden moet? Wat hebben de
Katholieken elders te verwachten van
een socialistische overwinning? En zou
het in België anders gaan, waar de socialistische
heethoofden in anti-Katholiek optreden even
eens voor niets staan? Gesteld nu, dat het waai
zal zijn, dat de socialisten een dusdanige over
winning behalen, dat zy bijna alleen regeeren
kunnen (de liberalen immers zullen hun gang
naar het „niets" ongetwijfeld voortzetten) ge
steld, dat de Waalsche Rex-beweging erin
slaagt ook in het Vlaamsche land can-
didaten verkozen te krijgen, welke Vlaam
sche gekozenen mede den franskiljonschen
wagen zullen moeten vooruittrekken, ge
steld ook al dat het V. N. V. erin mocht
slagen bij zijn weinige vertegenwoordigers
in het parlement nog een paar nieuwe te voegen,
wat hebben dan de Katholieken in België, wat
hebben dan de Vlamingen in België te verwach
ten? De schandaal-critiek heeft vooral slacht
offers gemaakt onder de gekozenen in het
Vlaamsche land. We laten er ons hier niet over
uit of dit terecht of ten onrechte is geschied,
we nemen echter het feit, dat politieke leiders
van het voorplan verdreven worden, voor wie
wy nog geen „ebenbürtige" plaatsvervangers
zien komen. En dat in een tijd, dat wereldbe
schouwingen in geweldige botsing komen en dat
op nationaal-staatkundig gebied de nationale
gedachte hoe langer hoe sterker opborrelt.
En niet dan met angstige beklemming denken
we aan het sombere woord, dat de onvergetelijke
leider der Kath. Party in België, Woeste z.g.,
eens sprak: „De Katholieke Partij zal aan de
financiën ten onder gaan."
Vraagt men thans om een concrete voorspel
ling van den uitslag, dan antwoorden wij die
niet te kunnen geven. De politieke hartstochten
zyn onberekenbaar. Wel begrijpt men na het
voorgaande, dat wij voor de Katholieke partij
geen lichtpunten zien. Geven we tot slot eenige
cijfers der vorige verkiezingen, die onzen lezers
toelaten zelf eenige verwachtingen te vormen.
Het aantal kiezers bedroeg by de laatste ver
kiezingen in 1932 precies 2.555.743; het aantal
geldige stemmen dat werd uitgebracht: 2.335.233.
Het aantal stemmen bedroeg in 1932 als volgt:
Katholieken 904.561; liberalen 333.568: socialis
ten 809.486; Vlaamsch-Nationalisten 130.419;
communisten 65.905. Voor de katholieken be-
teekende zulks 38.7 procent der uitgebrachte
stemmen, voor de liberalen 14.3, socialisten 37.3,
VI.-Nat. 5.6, communisten 2.8. Het aantal zetels
in de Kamer bedroeg in 1932: Katholieken 79,
liberalen 24, socialisten 73, Vl.-Nat. 8 en com
munisten 3.
(Nadruk verboden)
op den Grebbeberi
Verwachting: matige, tijdelijk krach
tige wind uit Noordelijke richtingen, ge
deeltelijk bewolkt, weinig of geen regen,
koel weer.
Verdere vooruitzichten: bewolkt, guur.
Stormwaarschuwingsdienst
Geseind 20 Mei te 15.30 uur aan alle
posten: Weest op uw hoede.
MEXICO STAD, 20 Mei. (Reuter.) Heden
is in den ouderdom van 58 jaar overleden
Mgr. Pasquale Diaz S. J., Aartsbisschop van
Mexico.
Mgr. Pasquale Diaz werd op 22 Juni 1876 te
Zapopain in den Mexicaanschen staat Jalisco
geboren. In 1903 trad hy als priester in de
Sociëteit van Jezus.
Tydens de vervolging, welke in 1914 tegen
de katholieken werd ontketend, bleef Mgr.
Diaz, als burger gekleed, in het geheim in de
stad Mexico.
Op 2 Februari 1923 werd hij in de basiliek
van Guadeloupe tot bisschop gewijd. Tydens de
kerkvervolging in het jaar 1926 werd Mgr. Diaz
door president Calles uit Mexico verbannen.
Hij vestigde zich vervolgens in New York.
Toen in 1929 de modus vivendi met presi
dent Portes Gil werd gesloten, keerde hij naar
zijn land terug. De H. Vader benoemde hem
nog in hetzelfde jaar tot Aartsbisschop van
Mexico. Ook de laatste jaren heeft Mgr. Diaz
nog veel van de kerkvervolgingen te lijden
gehad.
Het Engelsche opleidingsschip Worcesterhoudt de romantiek der zeilschepen levendig,
door zijn uitvoering geheel volgens de traditioneele voorschriften
PARIJS, 20 Mei. (Havas). Het blad
,,LTntransigeant" meent te weten, dat Mus
solini bereid is, aan Engeland de verzeke
ring te geven, dat hij niet streeft naar uit
breiding van het Romeinsche keizerrijk in
Noord-Afrika, en eventueel zou willen
overwegen, de blanke troepen uit Lybië te
rug te trekken.
Voorts zou hy bereid zijn officieel te her
halen, hetgeen hij in zijn laatste interview met
Ward Price van de .Daily Mail" heeft ver
klaard, t.w., dat zijn regeering geenszins het
LONDEN, 20 Mei. (Reuter.) Koning Edward
heeft opdracht gegeven tot verkoop van de
zeilen, het- touwwerk en een gedeelte van de
uitrusting van zijn race-jacht „Britannia".
De rest van de uitrusting zal in de entrepots
te Cowes worden opgeslagen. In tegenstelling
met hetgeen een Engelsch ochtendblad heeft
gemeld, dat het jacht midden in het Kanaal,
het terrein van zijn grootste overwinningen,
tot zinken zou worden gebracht, verzekert men,
dat nog geen instructies zyn gegeven met be
trekking tot de bestemming van den romp van
het schip.
De „Britannia" werd ontworpen en gebouwd,
in Schotland. In Mei 1893, dus 43 jaar geleden,
heeft het jacht voor het eerst aan zeilwed
strijden deelgenomen. Het was toen eigendom
van Koning Edward VII, die in die jaren nog
prins van Wales was. De „Britannia" heeft in
1935 voor het laatst aan zeilwedstrijden deel
genomen.
De gouverneur van Addis Abeba heeft bevolen, dat de verwoestingen in de
stad zoo spoedig mogelijk moeten worden opgeruimd. De herstelwerken
zijn inmiddels begonnen
LONDEN, 20 Mei (Reuter). De rechts
zitting inzake het begrootingsschandaal na
dert haar einde.
Geheel onverwacht verscheen hedenoch
tend minister Thomas in de zitting van het
proces.
Hij verbleef slechts korten tijd in de ge
tuigenbank. De minister verklaarde nooit
den naam van Vergottis te hebben ge
hoord. De verdediger van minister Thomas
hield een pleidooi.
Over ongeveer 14 dagen zal een rapport aan
het parlement worden voorgelegd in den vorm
van een witboek.
Grieksche studenten, die te Athene voor het parlementsgebouw wilden demonstreer en,
werden met gummiknuppels uit elkaar gedreven
ROME, 20 Mei. (Reuter.) De Italiaansche re
geering heeft de benoeming van Berger Wal
denegg tot gezant van Oostenrijk te Rome
goedgekeurd. Hy zal 7 Juni zijn post aan
vaarden.
De huidige gezant te Rome, Vollgruber, is
benoemd tot gezant te Parijs.
WEENEN, 20 Mei. (Stefani.) Prins Starhem
berg is hier per vliegtuig uit Rome terugge
keerd. Hij werd op het vliegveld verwelkomd
door vice-kanselier BaarBarenfels, den mi
nister van Financiën Draxler, en verschillen
de officieren van de Heimwehren.
De prins weigerde aan de journalisten een
verklaring af te leggen.
LONDEN, 20 Mei. (Reuter). Koning Leopold
van België, die hier met een Belgisch militair
vliegtuig, in gezelschap van een adjudant, is
aangekomen, is van het vliegveld Lympne naar
een onbekende bestemming in het graafschap
Kent vertrokken.
LONDEN, 20 Mei. (Reuter). De vereeniging
van Britsche importeurs van Italiaansche pro
ducten heeft besloten een beroep te doen op
het ministerie van Handel, teneinde te verkrij
gen, dat de regeering aan de handelaren eenige
compensatie geeft voor de verliezen, die door
de toepassing der sancties worden geleden.
oog gericht heeft op Egypte, noch op Pa
lestina, en dat hij bereid is, tegen erkenning
van de overwinning en de rechten der Italia
nen, op elk gebied de goede betrekkingen tus
schen Italië en Engeland weder aan te knoo-
pen
PEKING, 20 Mei. (Reuter.) Er doen geruch
ten de ronde, dat het Kwantoengleger erop zou
aandringen, dat Prins Teh de Oostelijke helft
van Binnen-Mongolië onafhankelijk van Nan
king verklaart. Voor het geval onafhankelijk
heid niet mogelijk is, zou het de totstandko
ming verlangen van een anti-communistisch
Japansch-Mongoolsch bondgenootschap, gelijk
aan de alliantie, die bij de jongste besprekin
gen te Tientsin aan den politieken raad van
Hopei en Tsjahar is voorgesteld. Uit Chinee-
sche bron wordt verder gemeld, dat Japansche
troepen uit Mandsjoekwo in de richting van
Mongolië werden verplaatst, teneinde de
eischen van het Kwantoeng-leger te steunen.
BERGEN, 20 Mei. (A. N. P.). Vanmorgen is
een groote brand uitgebroken in het socialisti
sche volkshuis te Peruwelz in Henegouwen. Het
groote complex stond weldra in lichterlaaie en
de brandweer kon, hoewel zij spoedig ter plaatse
was, vrijwel niets tegen de vuurzee uitrichten.
Het geheele gebouw is vernield; slechts de
zwartgeblakerde muren staan nog overeind
De oorzaak van den brand is niet bekend.
LONDEN, 20 Mei. (Reuter.) op een in het
Lagerhuis gestelde vraag heeft minister Eden
geantwoord, dat de technische afspraken tus
schen de generale staven van de marine, het
leger en ae luchtmacht van verschillende Mid
dellandsche Zee-mogendheden voor de collec
tieve verdediging in geval van een Italiaan-
schen aanval, nog steeds van kracht zyn, en
dat geen nieuwe besprekingen met een soort
gelijk doel worden overwogen.
ATHENE, 20 Mei. (D.N.B.) In de Grieksche
stad Levadia hebben gistermiddag ernstige in
cidenten plaats gehad.
Uit verbittering over de door de regeering be
oogde instelling van een rechtbank in de na
burige stad Thebe, hebben de bewoners van
Levadia, uie zich bewapend hadden, in een
bijeenkomst de autoriteiten van de poli
tie, de rechterlijke macht, de posterijen en
telegrafie, afgezet. De toestand is tot dusver nog
niet opgehelderd.
LUGO, 20 Mei. (Reuter.) Te Lugo is plot
seling een algemeene staking uitgebroken, om
dat de arbeidersorganisaties wilden protestee
ren tegen de h. i. te lichte straffen, die opge
legd zijn aan 16 fascisten, die gisteren wegens
het dragen van verboden wapenen zijn veroor
deeld. De gouverneur heeft de staking onwettig
verklaard, en de stakers gewaarschuwd, dat hij
de wet op de openbare orde gestreng zal toe
passen.
Streeft Mussolini naar ontspanning tusschen
Engeland en Italië?
Koning van België in Engeland.
Zweedsche ambulance nog niet te Addis Abeba.
Berger Waldenegg Oostenryksch gezant te
Rome.
Kard. Lépicier overleden.
Mgr. Pasquale Diaz overleden.
De leider der Duitsche jeugdbeweging Mg*.
Wolker in vrijheid gesteld.
Verplicht gebruik van destructor voor het on
bruikbaar maken van vleesch voor drie jaar
uitgesteld.
Transferbesprekingen te Berlijn hebben ongun
stig verloop voor Nederland; afbreking der on
derhandelingen verwacht.
Benoemingen bij de paters Dominicanen en
Franciscanen.
Groote brand te Waalre (N.-Br.)drie boer
derijen, twee landbouwschuren en een hooimijt
in de asch gelegd.
New Yorksche Beurs: Licht herstel na aarze
lend begin.
O
Tusschen Verrijzenis en Hemelvaart
liggen de dagen van Christus' rond
gaan met zijne apostelen om hen voor
te bereiden voor hun taak in de dooi
Hem gestichte Godskerk. En Hij be
loofde hun den H. Geest door Wiens
komst de stichting Zijner kerk zou
worden voltooid. Zijn taak was ten
einde en uit eigen kracht klom Hij op
naar de hemelen om aan de rechter
hand Zijns Vaders Zijn plaats in te
nemen welke Hij door Zijn lijden en
dood verdiend had, en voor ons een
plaats te bereiden in het rijk der
eeuwige blijdschap. Dit laatste is voor
ons een rijkdom van belofte. Onze
tgoonstede is daar waar Hij is heenge
gaan. Onze toekomst ligt omsloten in
het geheim van Hemelvaartsdag
Voor ons heeft Christus een plaats
bereid... aan ons haar eens te zullen
innemen!
Naar wij vernemen zou de bekende leider
der Duitsche jeugdbeweging, Mgr. Wolker, die
eenige maanden geleden te Düsseldorf in hech
tenis werd genomen, verdacht van samenwer
king met communistische elementen, een dezer
dagen op vrije voeeten zijn gesteld.
Bij het onderzoek zou zjjn gebleken, dat hem
niets bezwarends ten laste kan worden gelegd.
STOCKHOLM, 20 Mei. (Reuter). Het Zweed
sche Roode Kruis weet nog niet, wanneer de
Zweedsche ambulance in Abessinië te Addis
Abeba zal aankomen.
De vertegenwoordiger van het internationale
Roode Kruis in Abessinië doet al het mogelijke
om de veiligheid van de Zweedsche en Noor-
sche ambulances te verzekeren, o.a. door mid
del van een vliegtuig. De ambulance schijnt
echter op haar tocht naar Addis Abeba op
moeilijkheden te stuiten in verband met den
toestand van anarchie, die zich schijnt uit te
breiden tot alle gebieden, die nog met door
de Italianen zyn bezet.
Stand op Donderdag 1 uur v.m.: 757
Vorige stand: 760.3
