De Paus, het communisme en
de vrede
I
I
Minister Thomas
treedt af
Badoglio reist per
boot verder
Het nieuws van heden
TEGEN VEROVERINGS
OORLOG
De toestand in
Palestina
Besprekingen te
Parijs
De dumdumkogels
der Abessiniërs
Uit Vaticaanstad
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bii vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZATERDAG 23 MEI 1936
Ochtendblad
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19962
Het einde van den strijd in Afrika
moge het voorspel worden
van cdgemeenen vrede
Optimisme van Pius XI
Demonstratie-optocht van Ara
bische havenarbeiders naar
Tel Aviv
De „vrouw in het rood"
ontvangt dreigbrieven
De verzekeringskwestiemaakte
hem langer blijven onmogelijk
De Koning aanvaardt
het ontslag
Brandstichting te
Klaipeda
Het Weer iiiiiiiiiihiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Geruchten gaan dat de Negus zich
in Frankrijk wil vestigen
De uitwijzing van
Mgr. Jarosseau
TEGEN DE VROUWEN
Titoelescoe confereert met Léon
Blum en Paul Boncour
Een Italiaansche nota met
bewijsstukken
Ontmoedigd
Het jubileum van den Franschen
Katholieken Jeugdbond
Zware sneeuwval op
den Mount Everest
De Britsche expeditie heeft ver
schillende tegenslagen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per tossen regel 30 cl, ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
(Van onzen Romeinschen correspondent)
Paus Pius XI pleegt de gelegenheid, om tot
de wereld te spreken, aan te grijpen zoo
als zij zich voordoet. Sommige van zijn
meest belangrijke uitingen over actueele kwes
ties werden gedaan tot een min of meer toeval
lig gehoor van pelgrims of bezoekers; men
denke bijv. aan de scherpe toespraak over de
Conciliatie in een audiëntie van de studenten
van het college van Mondragone in 1929 en
aan de gewichtige verklaringen over de recht
vaardigheid van den oorlog in Afrika, die de
Paus in Juli 1935 deed in 'n audiëntie van zie
kenverpleegsters. De „paus van de pers" weet
wel, dat de menschelijke luidsprekers, zooals
hij de journalisten eens betitelde, ook aan de
woorden, die hij tot een kleine groep spreekt,
een wereldwijden weerklank zullen geven.
Maar de opening der katholieke perstentoon
stelling bood zelfs voor den Paus een bijzondere
gelegenheid. Zooals graaf Dalla Torre het in
zijn hulde-adres uitdrukte, stond de gansche
katholieke pers hier gereed „om den echo van
zün woord in de kolk der rotatiepersen te slin
geren."
De Paus heeft deze bijzondere gelegenheid
willen benutten zijn groote bezorgdheid te
uiten over de gevaren van dezen tijd, en
vooral over het communisme. Het was karak
teristiek voor dezen Paus, die zelden verzuimt,
den nadruk te leggen op de waarde van den
godsdienst en van de Katholieke Kerk voor het
behoud van de samenleving en de beschaving,
dat hij verklaarde, hier niet alleen te spreken
als opperhoofd der Katholieke Kerk en vader
van alle geloovigen, maar ook en nog meer als
zoon van zijn tijd en als persoonlijke getuige
van en betrokkene bij de gebeurtenissen, die
onze tijdgenooten en de instellingen, waarin
hun individueel, hun huiselijk en hun gemeen
schapsleven zich afspeelt, bedreigen.
„Wij spreken aldus" vervolgde de Paus
„omdat wij uit een bepaald gezichtspunt n.l.
dat van de uiterste en laatste gebeurtenissen
méér bezorgd zijn voor de zuiver mensche
lijke en aardsche instellingen van samenleving
en staat dan voor de Katholieke Kerk zelf,
die een goddelijke instelling is en op goddelijke
beloften steunt, en voor wie geschreven staat;
zij zullen haar niet overweldigen".
In dezen geest verhief de Paus zijn stem tot
een plechtige waarschuwing tegen de gevaren
van het communisme, dat „alles bedreigt en
ófwel openlijk aanvalt óf bedektelijk belaagt:
de individueele waardigheid, de heiligheid van
het gezin, de orde en veiligheid der samenle
ving, en bovenal den godsdienst, zelfs door de
openlijke ontkenning en bestrijding van God.
Een overvloedige en helaas zeer verspreide li
teratuur stelt dit program in het licht; de
proeven, die reeds in verschillende landen
(Rusland, Mexico, Spanje, Uruguay en Brazi
lië) uitgevoerd of ondernomen zijn, getuigen
er van".
Maar blijkbaar dacht de Paus aan een
ander land dan de zooeven genoemde,
toen hij verklaarde, dat het communis
me „des te gevaarlijker is, wanneer het, zoo
als in den laatsten tijd, een minder geweldda
dige en in schijn minder goddelooze houding
aanneemt teneinde binnen te dringen in an
ders minder toegankelijke milieux en daar
zooals helaas het geval is een ongelooflijke
ondersteuning of althans dulding te vinden, die
van onschatbaar voordeel is voor de kwade
zaak en de meest funeste gevolgen heeft voor
de goede".
Men vergist zich zeker niet, wanneer men in
deze bezorgde woorden een zinspeling hoort op
den uitslag der Fransche verkiezingen, waarbij,
naar gezegd wordt, vele katholieken, uit vrees
voor fascisme e.d., hun stem vèr naar links
hebben uitgebracht.
Paus Pius XI heeft in het communisme
steeds het groote gevaar gezien, dat veel dieper
snijdt dan alle politieke tegenstellingen. De
waakzaamheid tegen dit gevaar begeleidt dan
ook zijn gansche pontificaat en spreekt uit
vele groote besluiten. Ja men kan aannemen,
dat de overtuiging, die dezen strijd bezielt, bij
mgr. Ratti reeds gevestigd werd vóór hij den
pauselijken troon besteeg, n.l. toen hij als zijn
eerste ervaringen in de kerkelijke politiek als
nuntius in Polen den heldenstrijd van dit ka
tholieke volk tegen de bolsjewistische overwel
diging meeleefde.
De waakzaamheid tegen dit communisti
sche wereldgevaar bleef bij den Paus
ook levendig in de internationale ver
wikkelingen, die zich rondom het Italiaansch-
Abessinische conflict hebben voorgedaan en nog
voordoen. Maar daarmee verbond zich nu een
groote bezorgdheid voor den wereldvrede. Reeds
in Juli en Augustus van het vorig jaar had de
Paus zich in duidelijke verklaringen gewend
tegen een veroveringsoorlog en de rechtsmotie
ven, die Italië aanvoerde, te licht bevonden.
Maar in de Europeesche reactie die op den
desondanks uitgebroken oorlog volgde, ont-
waardde de Paus twee zorgwekkende elemen
ten: op de eer.ste plaats een communistische
propaganda, die de Abessinische kwestie trachtte
uit te buiten voor den strijd tegen een be
paald regime, en op de tweede plaats het ge
vaar van een algemeenen oorlog.
Deze beide zorgen bepaalden de voorzichtige
houding die de Paus in het verdere verloop van
het conflict heeft aangenomen en waarin hij
steeds nadrukkelijker en steeds meer alleen
den vrede vroeg.
Ook in zijn rede bij de opening der pers
tentoonstelling heeft Hij dat woord, als een
smeekbede, driemaal herhaalt!. En wars van
allen wrok wilde hij de hoop uitspreken, dat het
einde van den oorlog in Afrika, waarover het
Italiaansche volk zich verheugt, een bijdrage en
een voorspel zou zijn van den Europeeschen
vrede.
Zal deze wensch bewaarheid worden? De
verwachting van den H. Vader werd reeds
eenmaal beschaamd, n.l. toen hij in Augustus
van het vorig jaar, sprekend tot de oudstrij
ders in de basiliek van St. Paulus, den regen
boog van den vrede meende te ontwaren aan
den dreigenden horizont.
Maar Pius XI heeft eenmaal gezegd, dat hij
een „optimist" is, omdat hij niet anders wil
zijn. En ieder, die zich even rekenschap geeft
van hetgeen een oorlog voor Europa zou be-
teekenen, beseft dat dit „optimisme" van den
pauselijken grijsaard omtrent den vrede slechts
ontspringt uit een realistisch begrip van het
alternatief.
JERUZALEM, 22 Mei (Reuter) Het
bataljon Schotsche infanterie, dat hier
hedenmorgen is aangekomen, heeft zijn in
trek genomen in het hoofdkwartier te Na
bloes,
Een compagnie genietroepen is eveneens
aangekomen, ten einde toe te zien op de in
standhouding der telefoon- en spoorwegverbin
dingen.
De havenarbeiders en schippers van Jaffa
hebben besloten, na afloop van de Vrij.
dagsche gebeden een demonstratieoptocht
naar Tel Aviv te organiseeren, om de
mandaatsregeering te dwingen, de opening
van de nieuwe haven van Tel Aviv ongedaan
te maken.
In verband met de krachtige propaganda,
welke van Arabische zijde onder de haven
arbeiders is gevoerd, is de mogelijkheid van
botsingen niet denkbeeldig.
De autoriteiten hebben uitgebreide maat
regelen genomen om verrassingen te voorko
men.
Vanmiddag vielen gewapende Arabieren
een levensmiddelentransport aan op den
weg van Hederah naar Caffa. Een detache
ment van het North Lancashire-regiment
verdreef de aanvallers na enkele schoten.
Op de voornaamste plaatsen van Jeruzalem
zijn manschappen van de Schotsche Hooglan
ders geposteerd met de bajonet op het geweer.
De politie patrouilleert door de straten, de
Europeesche agenten gewapend met geweer, de
inlandsche met een zwaren stok.
Alle toegangswegen tot de stad worden be
waakt en allen, die de stad willen ingaan wor
den gefouilleerd op wapenen.
Naar verluidt hebben communisten in den
afgeloopen nacht gepoogd de nieuwe douane
loods en een aantal paviljoenen van de Ooster-
sche jaarbeurs te Tel Aviv in brand te steken.
WEENEN, 22 Mei Uit Temesvar (Zeven
burgen, Roemenië) wordt gemeld, dat Anne
Sage, de „Vrouw in het rood", door wier toe
doen John Dillinger, de beruchte Amerikaan-
sche gangster en staatsvijand No. 1, indertijd
door de politie onschadelijk kon worden ge
maakt en die onlangs, zooals gemeld, uit
de Vereenigde Staten is gezet, teeegenover de
de politie heeft verklaard, dat zij, sinds haar
terugkeer in Roemenië voortdurend dreigbrie
ven ontvangt.
De plechtige begrafenis van wijlen Z. H. Exc. Mgr. J. H. G. Jansen. Een overzicht tijdens de plechtigheid. Z. H. Exc. Mgr. P.
Hopmans, met kruis in de hand, verricht de beaardingsplechtigheid. V. r. n. I. eerste rij: H. H. Exc. Mgr. Paolo Giobbe,
Pauselijk Internuntius; Mgr. dr. J. de Jong, Aartsbisschop van Utrecht, Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van Den Bosch; Mgr. dr.
J. H. Lemmens, Bisschop van Roermond en Mgr. J. P. Huibers, Bisschop van Haarlem
LONDEN, 22 Mei. (Reuter). De
minister van koloniën Thomas heeft
bij den koning zijn ontslag-aanvrage
ingediend, welke door hem is aan
vaard.
In een schryven aan minister-president
Baldwin wijst minister Thomas er op, dat
de wijze, waarop zijn naam ter sprake is
gebracht in de „verzekerings-kwestie" hem
onmogelijk maakt langer lid te blijven van
de regeering. Meer dan ooit is hij van mee
ning, dat alleen de nationale regeering het
land door de crisis kan helpen.
Baldwin antwoordde, dat hij in de plaats
van Thomas evenzoo zou hebben gehandeld en
hij en zijn collega's nemen met droefheid het
ontslag aan.
Dit uittreden stelt Baldwin in de gele
genheid de regeering te wijzigen.
Lord Monsell wenscht reeds sedert eeni-
gen tijd af te treden. Baldwin zal de kwes
tie in het komend weekend bestudeeren.
KAUNAS 22 Mei (Reuter). 3 dagen voor de
gemeenteraadsverkiezingen te Klaipeda in Li-
tauen hebben onbekenden de bibliotheek van
het paedagogisch instituut der stad in brand
gestoken.
De uitvaart van wijlen Z. H. Exc. Mgr. J. H. G. Jansen. Na de Pontificale Requiem
mis wordt het stoffelijk overschot v an wijlen den Aartsbisschop uit de
Metrooolitaan kerk oedraaen
H VERWACHTING: Zwakke veranderlijke
H wind, gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk
eenige regen, zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: onzeker.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind Vrijdag te 15.50 uur aan alle pos- H
ten: Attentiesein neer. 5
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ROME, 22 Mei. (Reuter). Onderkoning
maarschalk Badoglio, die gisteren te As
mara is aangekomen, is nog niet vandaar
vertrokken. Waarschijnlijk zal hij per schip
naar Italië terugkeeren en vergezeld wor
den door zjjn vrouw. Hij zal dan niet te
Rome aanwezig zijn tijdens de herden
king van den dag, waarop Italf a den
oorlog ging.
De Abessinische bevolking^ gaat nog steeds
door met het inleveren van wapens. Tot nu
toe zjjn 51 kanonnen, 15 mitrailleurs, 10.714
geweren en 104 pistolen ingeleverd. Ook komen
nog steeds talrijke notabelen hun onderwer
ping aanbieden, waaronder verscheidene voor
aanstaande functionarissen van de Abessini
sche regeering.
De Fransche gezant, Bodard, heeft gister
avond een diner en een ontvangst georgani
seerd ter eere der Italiaansche officieren. In
zijn rede zeide hij, dat het Italiaansche leger
de drager van orde, beschaving en welvaart
voor het Abessinische volk is.
KAIRO, 22 Mei. (Reuter). Ras Nasiboe Ma-
konnen en ras Moeloegeta hebben een visum
voor Frankrijk genomen. Het gerucht gaat
verder, dat de Negus naar Frankrijk wil gaan
tot herstel van zijn gezondheid, welke nog
steeds te wenschen over laat. Hij zou den auto
riteiten hebben verzocht toestemming te ver-
leenen voor een langdurig verblijf.
Naar Reuter te Rome verneemt zou het
uit wijzingsdecreet tegen Mgr. Jarosseau
reeds uitgevoerd zjjn. De bisschop zou
Harrar reeds verlaten hebben. Het schijnt,
dat het Vaticaan geen officieele stappen
heeft gedaan bij de Italiaansche regeering
inzake deze kwestie.
Te Parijs echter had men geen bevesti
ging, dat Mgr. Jarosseau door de Italiaan
sche militaire autoriteiten uit Abessinië is
uitgewezen. Den Franschen gezant te Ad
dis Abeba is verzocht inlichtingen te ver
strekken. De regeering kan eerst stappen
doen bij de Italiaansche regeering, als een
officieel rapport is ontvangen.
De Noorsche Storting verwierp met 68 tegen
57 stemmen het wetsontwerp om vrouwen toe
te laten in diplomatieken dienst, geestelijk
I ambt, leger of magistratuur.
PARIJS, 22 Mei (Reuter). De Roemeen -
sche minister van buitenlandsche zaken
Titoelescoe heeft hedenmorgen een bezoek
gebracht aan den socialistenleider Léon
Blum.
Bij zijn vertrek verklaarde hij tegenover de
journalisten: Ik ben zeer tevreden over mijn
onderhoud met Blum. Ik ken hem reeds lang.
Het was mij een genoegen hem weer te zien
en met hem alle internationale problemen, die
zich op het oogenblik voordoen, onder de
oogen te zien.
Ook Paul Boncour heeft een onderhoud met
Titoelescoe gehad.
Vanmiddag heeft Léon Blum over de radio
een verklaring' afgelegd.
Nader seint Reuter: Titoelescoe heeft be
sprekingen gevoerd met Léon Blum en Paul
Boncour over de Europeesche problemen en het
probleem van Abessinië, dat de Europeesche
problemen beheerscht.
Boncour besprak deze kwestie eveneens met
den zaakgelastigde van de Sovjet-Unie te
Parijs, Hirschfeld.
Titoelescoe verklaarde zeer tevreden te zijn
over de gevoerde besprekingen.
Blum bleek gereserveerd, aangezien de hui
dige minister in functie blijft tot de nieuwe
Kamer bijeenkomt, doch zijn opvattingen over
de buitenlandsche politiek zijn overeenkomstig
de traditie van Frankrijk: trouw aan het pact
en de verdragen van vriendschap, de collec
tieve veiligheid door wederkeerigen bijstand en
de samenwerking met Engeland in de groote
Europeesche problemen.
De Roemeensche minister van buitenland
sche zaken stelt zich voor tijdens zijn verblijf
te Parijs ook een onderhoud te hebben met
Sarraut en nog verschillende andere politieke
persoonlijkheden. Hij zal morgenavond of Zon
dagavond naar Boekarest terugkeeren.
GENÈVE, 22 Mei (Reuter) Het Volken
bondssecretariaat publiceert een nota van
de Italiaansche regeering betreffende het
gebruik van dumdumkogels door de Abessi
niërs. Zooals men weet, heeft de Italiaan
sche regeering een tweede nota, die betrek
king had op de levering van dumdumkogels
en beschuldigingen inhield aan het adres
van Engeland, ingetrokken.
De vandaag gepubliceerde nota omvat een
lijst van vijftien gevallen, waarin het gebruik
van dumdumkogels is geconstateerd, en gaat
vergezeld van documenten, medische rapporter.
en foto's, ter steuning van elk der gewraakte
gevallen. In de Italiaansche nota wordt erop
gewezen, dat een gedeelte van de verzamelde ko
gels het merk droeg van de firma's Eley Bros
Londen, en Kyonch, Birmingham. Een bp de
nota gevoegd aanhangsel bevat foto's van hul
zen der dumdumkogels met het merk van beide
genoemde firma's en een afbeelding van he:
etiket van een doosje dumdumkogels van de
firma Kyonch te Birmingham.
Badoglio reist waarschijnlijk per boot verder
naar Italië; de uitwijzing van Mgr. Jarosseau.
De dum-dum-kogels der Abessiniërs.
De toestand in Palestina.
Titoelescoe confereert te Parijs met Léon Blum
en Paul Boncour.
De Engelsche minister van koloniën Thomas
treedt af.
Gaat het kabinet-Van Zeeland heen?
Onrustig Spanje; ongeregeldheden bp Granada.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de
voorgestelde wijziging der Ambtenarenwet 1929.
Rede van minister De Wilde over verleden en
toekomst van het Nederiandsche volk.
Ingediend is een wetsontwerp betreffende toe
lating tot examens ia de vereenigde faculteiten
der rechtsgeleerdheid en der letteren en wijs
begeerte.
Het O.M. bij het kantongerecht te Almelo heeft
zes maanden hechtenis geëischt tegen den be
kenden Duitse hen wonderdokter K. F.
Bij een brand in de Limburgsche gemeente
Sevenum zijn twee kinderen om het leven ge
komen.
De Bond van op coöperatieven grondslag wer
kende zuivelfabrieken in Noord-Holland heeft
besloten, te Alkmaar een kaasbeurs op te richten.
Koninklijk bezoek aan Amsterdam.
New Yorksche Beurs: Opening aarzelend, stem
ming daarna beter.
Nauw guurt een kille noordenwind
over onze vlakten of we wanen den
zomer alweer in strikken gezeten. We
snoefden over onzen hoog-zomer in
midden-Mei en dadelijk zitten we in
zak en asch bij het eerste gure regen
buitje met 'n stormvlaagje. Zoo is de
mensch; hij is zoo gauw ontmoedigd.
Soms geheel zonder reden. Want de
zon lachte heel spoedig weer en voor
werkelijk klagen bleek geen plaats.
We moesten wat beter tegen een
stootje kunnen en ons niet zoo gauw
laten ontmoedigen door een weinig
tegenslag. Is het niet te dwaas, dat
we zoo heel snel om een kleinigheid
ons goed humeur verliezen en ons
zelf en anderen onpleizierige oogen-
blikken bezorgen door ons gemopper?
We laten ons al te vaak te veel en
te onmiddellijk onnoodig uit het veld
slaan. We verliezen al te gauw ons
geestelijk evenwicht. Daarom: laten
we ons niet zóó snel ontmoedigd
toonen.
VATICAANSTAD 22 Mei (Reuter) Z. H.
Pius XI heeft heden een eigenhandig schrij
ven gezonden aan kardinaal Verdier, om hem
Zijn vaderlijke welwillendheid te betuigen ten
aanzien van het as. jubileum-congres van den
Franschen Katholieken Jeugdbond, welke 30
jaar geleden door Albert Demun werd opge
richt.
LONDEN, 22 Mei (DH.B.) De Britsche
Mount-Everest-expeditie is de laatste dagen
door verschillende tegenslagen getroffen. In
terband met zwaren sneeuwval heeft de voorste
groep der expeditie zich reeds Maandag van
het op ongeveer 7.500 meter hoogte gelegen
vierde kamp naar kamp no. 3 terug moeten
trekken. Naar thans gemeld wordt, is de ge-
heele expeditie naar kamp no. 1, dat ongeveer
6.000 meter hoog ligt, teruggekeerd daar de
hoogste toppen van den berg in verband met de
dikke laag sneeuw ontoegankelijke zijn.
Stand op Zaterdag 1 uur v.m.: 754
Vorige stand: 757.3
