Mi De stakingen in Frankrijk De onzekerheid over het Verre Oosten Een Spin groeide tot Arend! 00K HET WAG0NS-LITS PERSONEEL STAAKT DE VACANTIEREIS VAN SCHUSCHNIGG 25 JAAR VAN FOKKER'S VLIEGERLEVEN De kabinetscrisis in België Het nieuws van heden Het treinongeluk te Ebelsburg DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZATERDAG 6 JUNI 1936 - AVONDBLAD INSTITUUT E.N.S.A.I.D. DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 BEZüLKT DE RESIDENTIEWEEK Vanaf hedenmiddag zullen de treinen AmsterdamParijs regelmatig blijven rijden, doch zonder slaap wagenmateriaal De Parijsche Raad kent den stakers steun toe Jouhaux spreekt Geen prettig afscheid Betoogingen tegen den afgetreden Franschen minister Mandel Mussolini heeft de motieven der Oostenrijksche kabinets hervorming volkomen begrepen De antisemietische onlusten te Minsk Het mobilisatie-bevel van Kanton Beteekent geen oorlogsverklaring aan Japan Fokker's historische Spin in het jaar 1911 Kanton zou niet de bedoeling hebben een oorlog te doen ontbranden Te Sjanghai heerscht ongerustheid Bataljon Hooglanders naar Egypte Tengevolge van de chauffeursstaking te Parijs worden de verschijning en verspreiding der kranten zeer bemoeilijkt. Werkelooze expedi- tie-auto'S. De luchtvaart werd groot met en door zijn scheppend en bouwend genie Merkwaardige figuur, deze groote pionier Gevreesd in den oorlog Het eerste verkeersvliegtuig WmmÊm Bezichtiging der historische Fokker-vliegtuigen Politieke kringen meenen dat Van der Velde niet zal slagen een regeering te vormen TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG 19983 DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Het Weer lllilHIlillülllllllllllllllllllllllilllllllllilHiJÉ RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM Het communiqué van de directie der Bondsspoorwegen SACASA TE SALVADOR steegsingel 54, Utrecht Ruim 600 scholen In Nederland, België en Koloniën geven les volgens onze methode. DAMES, MAAKT ZELF UW KLEEDING. U kunt thuis knippen en naaien leeren. U ontvangt na toezending van 25 cent aan postzegels een mooi hoek met ruim 100 maten en modellen en een gratis apparaat om U te laten zien hoe gemakkelijk onze methode is. RAN Aan MODEVAKSCHOOL e. n. S. A. I. D. 15it Tolsteegsingel 54 Utrecht Naam: Adres: NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VAN 6 TOT EN MET 15 JUNI ..Officieele Gids voor de Residentieweek"' 20 cent. Zondag: Wandeltocht, Conc hipp en d' élégance; Défilé d' élégance féminine; Zanguitv d. kinderen, turnen, tooneel. revue etc. Naar -wij van bevoegde zijde ver nemen, heeft de stakingsbeweging zich ook uitgebreid tot het personeel der slaapwagens bij de Fransche spoorwegen. Het treinpersoneel is niet bij de stakingen betrokken en tot nu toe heeft alle treinvervoer regelmatig plaats. In verband hiermede ontvingen wij de mededeeling, dat te beginnen met den trein naar Parijs vanaf hedenmiddag 13.02, de verbindin gen van Nederland met de Fransche hoofdstad ongewijzigd zullen ge handhaafd blijven, doch uit al deze treinen het Wagons-Lits-materiaal zal worden genomen. PARIJS, 6 Juni (Reuter). Vanmorgen zjjn alle bladen verschenen, doch de ver zending naar de provincie was niet mogelijk, doordat de staking bij de Messageries Hachette en andere vervoerondernemingen voortduurt. Het probleem van den aanvoer van benzine en olie is nog niet opgelost, daar de patroons commissie gisteren niet op het ministerie van Arbeid is verschenen. Hedenochtend zouden de gedelegeerden der werkgevers zich echter naar het departement begeven. Ook bij Citroen is nog geen accoord tot stand gekomen, zoodat het personeel hier opnieuw het werk heeft neergelegd en de fabrieken heeft bezet. Het conflict op de abattoirs van La Villette nadert zijn einde, zoodat de vleeschverzorging der hoofdstad verzekerd blijft. De Parijsche gemeenteraad heeft besloten, den gezinnen der stakende arbeiders een steunbedrag toe te kennen. De prefect van politie heeft in een zitting van den raad verklaard, dat hij alle maatregelen zal ne men om op te treden tegen de verbreiding van valsche geruchten en tegen prijsop drijving. In melk- en vleeschbedrijf zou geen stakings gevaar meer bestaan, terwijl ook geen overslaan der beweging naar het café- en hotelbedrjjf te verwachten zou zijn. Verschillende bioscopen blijven gesloten en ook in de meeste filmstudio's wordt niet ge werkt. Indien de staking voortduurt, zullen in den loop van de volgende week vele theaters moeten sluiten, tenzij zü dezelfde film op het programma behouden. Gisteren bedroeg het aantal stakers in de omgeving van Parijs 210.000. In het Noor delijk departement was het aantal stakers, dat des morgens om tien uur nog slechts 50.000 bedroeg, des avonds gestegen tot 90.000. Het aantal stakers in de omgeving van Rijssel bedraagt thans 30.000. De stakingsbeweging en het bezetten der fa brieken heeft zich in de omgeving van Rouaan in de metaalindustrie uitgebreid en bovendien de textiel-industrie en de industrie van che mische producten, alsmede de petroleum-indus- trie aangetast. Staakten gisteren 3000 arbeiders, thans is dit getal tot 12.000 gestegen. De secretaris-generaal der C.G.T. Jouhaux heeft gisteravond een rede gehouden voor de radio. Hierin zeide hij o.a.: De bestuurscommissie der C.G.T. is den. 5en PARIJS, 6 Juni. (D. N. B.) Bij het overdra gen der zaken in het ministerie van P. T. T. heeft het personeel tegen den afgetreden minis ter Mandel betoogd. Toen hij het departement Verliet, riepen vooral de vrouwelijke employé's hem na: „Slaat hem dood. Weg met hem. Wij Zijn blij, dat we je kwijt zijn." Toen Mandel in zijn auto had plaats geno men, zongen de voor het departement verzamel de beambten de internationale. Juni bijeengekomen ter bestudeering van den toestand, die door de ontwikkeling van de ar beidsconflicten is geschapen. De discipline, die de stakende arbeiders aan den dag leggen is 'n voldoend bewijs, dat de beweging geen oproerig karakter heeft. De C.G.T. vestigt echter de aan dacht op inmenging van enkele elementen van zekere rechtsche formaties, die de stakers naar een extremistische positie drijven, terwijl de kranten, die deze formaties steunen, de pa troons uitnoodigen aan de eischen der werk lieden weerstand, te bieden. De C.G.T. dringt er nog eens dringend bij haar aangesloten bonden en stakingsleiders op aan, zoodanig op te treden, dat de beweging haar karakter niet verliest. Zoo moet vooral de voed selvoorziening der bevolking verzekerd zijn, evenals de gezondheids- en veiligheidsdiensten. Het zal van de werkgevers-klasse afhangen, aldus Jouhaux, of de onderteekening van over eenkomsten tusschen werklieden en patroons een einde zal maken aan de huidige stakingen. De C.G.T. die vastbesloten is, de beweging ordelijk te doen vërloopen en tot een succes te leiden, doet een beroep op de openbare mee ning haar volmaakte kalmte en haar vertrou wen in de arbeidersklasse te bewaren. De C.G.T. doet thans een beroep op de regee ring, waarmede zij samenwerkt, met den meest mogelijken spoed maatregelen te nemen, die tot oplossing van het conflict kunnen leiden, en trouw te blijven aan de aangegane verplich tingen. WEENEN, 6 Juni (Reuter) Volgens in bevoegde Oostenrijksche kringen ont vangen berichten over het onderhoud te Rocca delle Caminate, heeft Mussolini tij dens dit onderhoud getoond de motieven, die Schuschnigg kort geleden hebben ge leid tot een hervorming van zijn ministerie volkomen te begrijpen. Verder wijst men in deze kringen er op, dat geen enkele wijziging in de politieke oriëntee ring, of eenigerlei sensatie het gevolg zal zijn van dit onderhoud, waarvan men vooral het hartelijk karakter onderstreept. WARSCHAU 6 Juni. Zesduizend van de zevenduizend Joodsche bewoners van oe stad Minsk, op 25 Kilometer van de hoofdstad ge legen, zijn naar Warschau gevlucht in verband met de ernstige anti-semietische onlusten, die te Minsk hebben geheerscht. Bij de botsingen zijn vier menschen gedood en een veertigtal gewond. HONGKONG, 5 Juni. (Reuter.) De mobili satie, waartoe door den politieken raad van het ZüTa-Westen opdracht is gegeven, vormt geen oorlogsverklaring aan Japan, want vijan delijkheden zouden onmiddellijk rampzalige gevolgen hebben voor Kanton, in verband met de overweldigende superioriteit der Japansche bewapeningen. Door zich echter anti-Japansch te verklaren, wint Kanton de sympathie der patriottische jeugdbeweging, terwijl het er te vens in geslaagd is, de centrale regeering in verlegenheid te brengen. SJANGHAI, 6 Juni. (Reuter). Uit offi- cieele Kantonneesche bron wordt vernomen, dat het niet de bedoeling van Kanton is, een oorlog te ontketenen. Men verzet zich slechts tegen den Japanachen invloed en de Japansche aanmatigingen. Van Nanking moet, aldus zegt men te Kanton, elke order voor een mobilisatie of voor een optreden tegen Japan komen. In officieele kringen te Nanking zou men dan ook niet aan agressieve bedoelingen van Kan ton gelooven. Indien echter de zuidelijke legers Hoenan en Kiangsi zouden binnenrukken, zou de Centrale Nanking-regeering naar men ver klaart, daarin eerder een vijandelijke daad je gens Nanking, dan jegens Japan zien en haar troepen tegenover die van Kanton stellen. Men gelooft niet, dat de pressie van de zijde der Kan- tonregeering Nanking zal bewegen tot wijziging van zijn politiek ten opzichte van Japan. Het agentschap Central News meldt uit Nan king, dat generaal Feng-Yoe-Hang, de vice- president der commissie voor militaire zaken, een scherpe verklaring aan het adres van Ja pan heeft afgelegd. Hij verweet de regeering te Tokio vooral, dat zij valsche geruchten rond strooit over het uitbreken van een burgeroorlog in China met de bedoeling onrust in het land te verwekken om de eigen agressieve plannen te verbergen. Men heeft te Sjanghai geen enkel bericht omtrent een oorlogsverklaring van Kanton aan de Japansche regeering' ontvangen. Niet temin heerscht er eenige ongerustheid in de stad in verband met het besluit van den politieken raad van het Zuid-Westen om de generaals Tsjen-Tsji-Tang en Li-Tsjoeng- Yen te benoemen tot commandanten van het eerste en vierde legegeorps van het „natioale anti-Japansche volksleger". Uit goede bron wordt te Sjanghai vernomen, dat de militaire chefs in Kwangsi binnenkort een campagne zouden ondernemen tegen de re- geeringstroepen onder voorwendsel van strijd tegen Japan, maar in werkelijkheid om hun woede te koelen op Tsjang Kai Sjek. Nanking zou voornemens zijn zich te verwe ren; de steun van Kanton wordt onzeker geacht. GIBRALTAR, 5 Juni. (Reuter.) Het tweede bataljon Gordon zou onverwijld naar Egypte worden gedirigeerd. Een deel van het bataljon zou zich a.s. Maandag inschepen aan boord van den kruiser „Hood". ft pi - •♦tirasi-ir-. iuii Morgen, Zondag 7 Juni, is het 25 jaar geleden, dat aan een jongen Nederlander, den 21-jarigen A. H. G. Fokker, te Gonsenheim bij Mainz, door de Duitsche Aero Club het in ternationaal vliegbrevet werd uitge reikt. De vaardigheidsbewijzen daar toe had hij afgelegd in het zelf ge bouwde, eerste automatisch stabiele Fokker-vliegtuig met 4 cyl. 50 P.K. watergekoelden Argus-motor, de Spin genaamd. Op Schiphol heeft hedenmiddag tijdens de jubileumde monstraties, het publiek naar deze Spin gekeken als naar een voorwe reldlijk dier. De luchtvaart is snel gegroeid. Met Fokker en dóór Fok ker l Merkwaardig leven van een merkwaardig man! In Kediri in Ned. Oost Indië werd Tonny Fokker in 1890 geboren en vier jaar oud ging hij met zijn ouders naar Nederland, naar Haar lem, waar hij op de lagere school-banken, op de H. B. S., een lastige, roerige en oogenschijn- lijk weinig belovende leerling was, dien men ten slotte zonder verdriet zag vertrekken. Thuis echter, op den zolder van zijn ouder lijke woning aan den Kleinen Houtweg, was de jonge, sportieve Tonny met hart en ziel bü zijn knutselwerk, zijn proeven, zijn experi menten, waarbij de motor al dadelijk een eer ste plaats innam en spoedig ook de nog jonge vliegerij zijn levendigen geest bezig hield. Hoewel Pa Fokker met de liefhebberijen en fratsen van zoonlief niet veel op had, gaf hij hem ten slotte toch zijn kans door den jongen Tonny, na den minder succes vollen schooltijd, ter opleiding te zenden in den automobiel- en vliegtuigbouw te Sal- bach bij Mainz. Hier verwezenlijkte Fokker zijn ideëen en construeerde hij zijn Spin, voor dien tijd een geheel nieuw type vlieg tuig met bijzondere eigenschappen. Een hooge ligging van het zwaartepunt en de V-vorm der vleugels verzekerden automa tisch de stabiliteit zonder ailerons en zon der schelomtrekking. Op 7 Juni 1911 verkreeg de jonge Fokxer dan zijn brevet en dien zomer zagen de verbaasde Haarlemmers hun jeugdigen stadgenoot met zijn wonderlijken vogel boven hun stad vliegen. Bleef hij voor velen nog altijd de waaghals, die verder zagen zeiden: Er zit wat in dier. jongen. De vader was trotsch en hielp zijn zoor bjj de verdere ontwikkeling van zijn plannen. Fokker kreeg geld en begon, heel beschei den, een vliegtuigfabriekje, eerst te Joannisthal, later in Schwerin, waar hij zoowaar orders kreeg van het keizerlijk Duitsche leger. Spoedig liet hij hier de automatische stabiliteit, welke zijn vliegtuigen te weinig beweeglijkheid gaf, los en ging over tot de constructie van een z.g. gesloten eendekker met dwarsbesturing, het verband van den romp verkregen door ge- laschte stalen buizen Toen kwam de oorlog en daarmee Fokkers groote kans. Hij bouwde de Duitsche luchtvloot, schiep de vliegtuigen, waarin een Immelmann, Boehlcke, von Richthofen onoverwinnelijk wa ren. Fokker bouwde en bouwde. Meer aan 40 types ontwikkelde hij in dien korte spanne tijds. In totaal werden 7600 machines aan de Duit sche luchtmacht afgeleverd. Wereldbekend en wereldgevreesd werd zijn naam. Een zijner meest geduchte vindingen was de uitrusting der toestellen met een mitrailleur, welke recht vooruit door het schroefveld heen schoot. En eindelijk verscheen de D VII, een wonder- vliegtuig, waarin de Duitsche oorlogsvliegers de groote overmacht hunner vijanden glansrijk weerstonden. De oorlog was voorbij. Duitschland had ver loren. Fokker redde een aantal D VII's en het materiaal van zijn fabriek in Schwerin over de Nederlandsche grens. Op de Elta verscheen hij, het Nederlandsche publiek verbazend met zijn stoute staaltjes, de wonderlijke beweeglijkheid van zijn roode machine. In de loodsen van de Elta begon Fokker een vreedzamer taak. Hij richtte er een nieuwe fabriek op en legde zich thans toe op de ont wikkeling en aanmaak van vliegtuigen voor de burgerluchtvaart. De F U, voorzien van een B. W. M.-motor van 200 P. K. en ingericht voor vier passagiers, werd het eerste verkeersvlieg tuig ter wereld. Nog onlangs heeft Fokker het laatste nog bestaande toestel van dit type, dat by den Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart in gebruik was, teruggekocht. Na de F. II kwam de F III, waarmee de K. L. M. haar eerste diensten vloog. Daarnaast kwamen geregeld nog opdrachten uit binnen- en buitenland voor de levering van militaire vliegtuigen. Onder leiding van Fokker, die naast tech- ,::r- A. H. G. Fokker, de „Vliegende Hollander". nisch pionier ook goed zakenman is, ontwik kelde zich de N. V. Nederlandsche Vliegtuigen- fabriek tot een belangrijk Nederlandsch be drijf met internationale reputatie en een groo- ten omzet op de buitenlandsche markt. In de jaren 1919—1936 werden in de fabrieken te Amsterdam ruim 1200 complete vliegtuigen ver vaardigd en 23 licenties aan 16 verscüillende landen verkocht. Fokker-vliegtuigen worden gebruikt op de luchtlijnen van 45 maatschappijen; 22 regeeringen verkozen ze voor de landsver dediging. Tal van record- en historische vluchten werden in den loop der jaren met Fokker-vliegtuigen volbracht; over de Noordpool, over den Atlantischen Oceaan, zoowel in Oostelijke als Westelijke rich ting, tusschen Nederland en Indië enz. In 1921 riep de Amerikaansche regeering Fokker naar de Vereenigde Staten. Hier zag hij de enorme mogelijkheden voor het lucht verkeer, dat er nog in de windselen lag. Hij vestigde er een fabriek, die later werd opgeno men in de door hem opgerichte Fokker Air craft Corporation of America, thans de General Aviation. Drie-motorige Fokker-vliegtuigen be- heerschten de verkeerslijnen van Amerika en Europa. Zoo verliepen 25 jaren. Fokker werd ouder. Hij is nu 46 jaar. Maar de ontwikkelingslijn zijner vliegtui gen is nog lang niet afgebroken. Uit de F II groeiden de viermotorige reu ze F 22 en F 36 de Spin werd een Arend en het project van de F 56 is al weer een belofte voor de toekomst. De D 21 en C 10 zijn daarnaast de nieuwste militaire crea ties. Een merkwaardig man, wiens Jubileum thans gevierd wordt. Goedhartig en toch strijdlustig. Sober voor zichzelf, gul tegenover ar.deren. Van ongekende werkkracht en toch liefst ar beidend in volkomen ongebondenheid en on afhankelijkheidszin. Ingenieur bij de gratie Gods, doch zonder positieve wetenschap van logarithmen en integralen, met een intuïtieve visie op alles wat constructie is. Vreemd voor wie hem niet kennen, in zekeren zin een een zame, met weinig uiterlijk vertoon van vriend schap. Voor alles echter een man van internatio naal gezag, van wereldreputatie. Men noemde hem den Vliegenden Hollander en geen betite ling was juister voor dezen luchtvaartconstruc teur, die door een bijzonder samengaan van karaktereigenschappen en geestelijke vermo gens er in geslaagd een enorm technisch en commercieel resultaat tot stand te brengen. Nederland kan trotsch zijn op Fokker. Ten gerieve van hen, die heden niet in de gelegenheid waren, de demonstraties met de historische Fokkervliegtuigen op Schiphol bij te wonen, heeft de Fokker-fabriek zich bereid ver klaard! deze machines bij gunstig weder ook Zon dag ten toon te stellen. Het zijn de „Spin", het eerste Fokker-type, dateerend uit 1911, de een persoonsjager D 7, beroemd uit den wereldoor log en de F 2, het eerste Fokker-verkeersvlieg tuig, dat in 1919 werd uitgedacht en dat, in te genstelling met de voor het vervoer van passa giers omgebouwde militaire machine, speciaal voor het reizigersverkeer werd ontworpen. BRUSSEL, 6 Juni. Gisterenmiddag heeft de heer Van der Velde opnieuw de journa listen ontvangen. Hy heeft verklaard, dat hij thans van oordcel is, dat hij heden den koning zal kunnen mededeelen, dat hij de opdracht, 'n kabinet te vormen, zal kunnen aanvaarden. Men is echter in alle politieke kringen van meening, dat Van oer Velde er niet in zal slagen een kabinet samen te stellen. Alleen de heeren Van Zeeland of De Man zouden volgens deze kringen de opdracht kunnen ten uitvoer leggen. In het onderhoud tusschen Schuschnigg en Mussolini, toonde de laatste de motieven der Oostenrijksche kabinetshervonning voilkomen te begrijpen. Ook het Wagons-Lits-personeel bij de Fran sche stakingsbeweging betrokken; de treinen AmsterdamParijs blijven regelmatig, doch zonder Wagons-Lits-materiaal vertrekken. De regeering van Kanton zou niet de bedoeling hebben een oorlog in het Verre Oosten te doen ontbranden. Enkele bijzonderhdeen over het treinongeluk te Ebelsberg nabij Linz. Regeeringsantwoord inzake nieuwe regeling van de pacht. Oprichting van plaatselijke commissies van samenwerking voor bijzondere nooden. H.H. Wijdingen in het bisdom Haarlem. j= VERWACHTING: Zwakke tot matigen Zuid-Westelijke tot Noord-Westelijken ff ff wind, zwaar bewolkt met tijdelijke op- klaringen, waarschijnlijk regenbuien, later kouder, ff Hoogste barometerstand: 769.8 te La Coruna. ff Laagste barometerstand 742.8 te Thorshavn. ff ff Storm waarschuwingsdienst: Geseind te ff ff De Bilt, 6 Juni te 9.50 uur aan alle pos- fr ff ten: „Attentiesein neer". ff ff Zon op van. 4.42 onder n.m. 9.45 ff licht op n.m. 10.15. ff Maan op n.m. 10.42 onder v.m. 5-2?» ff Laatste kwartier 12 Juni. iiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii Hebt Uw geld lief als U zelve En maakt U vooral niet kwaad, Weet U, dat 't met distributie Billijk en voortref Tijk gaat NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010 WEENEN, 6 Juni. De hoofddirectie der Bondsspoorwegen deelt betreffende de ont sporing van den sneltrein Parijs—Weenen te Ebelsberg nabij Linz, die wij reeds ver meldden, het volgende mede: Op Vrijdag 5 Juni is de uit Frankrijk en Zwit serland komende D-trein no. 122 op een open gebroken deel tusschen de stations Asten en Ebelsberg ontspoord. De locomotief, de dienstwagon, de post- wagon en drie personenwagons vielen omver. De telegraaf- en telefoonlijnen zijn hierdoor vernield. Volgens de voorloopige inlichtin gen zijn twee personen gedood en werden bovendien 6 personen ernstig en een groot aantal personen licht gewond. Uit Linz en Weenen zijn hulptreinen terstond naar de plek van het ongeval gereden. Het ver keer is omgelegd. Tot handhaving van de orde is een compagnie bondstroepen derwaarts ge zonden. Volgens inlichtingen uit particuliere bron zou het aantal gewonden 25 bedragen. -4 De gezant van Salvador, die betrokken is ge weest bij de onderhandelingen over het binnen- landsche conflict, heeft verklaard, dat de pre sident van Nicaragua. Sacasa. na te zijn af getreden, per vliegtuig naar Salvador is ver trokken. Stand op Zaterdag 1 uur n.m.; 758.6 Vorige stand: 758.4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1936 | | pagina 1