De algemeene onrust in
Frankrijk
Nieuw kabinet
Van Zeeland
De sancties tegen
Italië
Ontspanning in
Frankrijk
Het nieuws van heden
Smit en v. Rijsbergen
wsm-6aa>ii2%>*
De onlusten in
Palestina
HOE STAA T HET MET DEN
FRANC?
„OSSERVATORE" OVER
RUSLANDS GRONDWET
VECHTPARTIJEN TE
DANZIG
Kwangsi-leiders
onbetrouwbaar
P. A. M. KAT
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 -TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZONDAG 14 JUNI 1936
Ochtendblad
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19996
Buitenlandsche Zaken Spaak;
Binnenlandsche Zaken De
Schrijver; Defensie
generaal Denis
Heden eerste kabinets
raad
Doodstraf en levenslange gevan
genisstraf gesteld op iedere
terreurdaad
De woelingen in Spanje
Man onthoofd te Palencia
Petroleumbron ontdekt
in Oostenrijk
Dr. Schacht te Athene
Engeland bereid te Genève het
initiatief te nemen om de
sancties op te heffen?
Frankrijk zou Engeland
volgen
In de Fransche regeerings-
kringen is de stemming
nogal optimistisch
Is devaluatie te ver
mijden
mm
Te Weenen is een der Donau-passagiersbooten tegen een brugpeiler gevaren en
door midden gesneden. Zeven personen verdronken
Tusschen Nazi's en Duitsch-
Nationalen
Dollfuss-kruis in
afgrond geworpen
Eenige Nazi's gearresteerd
Staking te Antwerpen
nog ongewijzigd
Het Weer
In tal van bedrijven wordt Maan
dag het werk hervat
Ook een accoord bij de
Renault-f abrieken
H. Stoel staat nogal sceptisch
tegenover de belofte van
godsdienstvrijheid, het
komt op daden aan
Het gevaar der Sovjet
propaganda
Tsjang Kai Sjek blijft troepen
naar het Zuiden sturen
ACCOUNTANTSKANTOOR
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Voor betere maatkleeding
KROON-BEHANGSELS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeeiingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
BRUSSEL, 13 Juni (Reuter) Van
Zeeland is er hedenmiddag in ge
slaagd een nieuw ministerie te
vormen. De samenstelling van het
nieuwe kabinet is als volgt:
Eerste Minister: VAN ZEELAND (Kath.)
Openbare Gezondheid: VANDERVELDE (Soc.)
Buitenlandsche Zaken: SPAAK (Soc.);
Arbeid en Sociale Voorzorg: DELATXRE
(Soc.)
Financiën en Werkverschaffing: DE MAN
(Soc.)
Openbare Werken: MERLOT (Soc.);
P.T.X. en Radio: BOUCHERY (Soc.)
Economische Zaken: VAN ISACKER (Kath.);
Binnenlandsche Zaken: DE SCHRIJVER
(Kath.)
Koloniën: RUBBENS (Kath.);
Landbouw: PIERLOX (Kath.)
Justitie: BOVESSE (Lib.)
Xransport: MARCEL JASPAR (Lib.);
Openbaar Onderwijs: HOSXE (Lib.)
Nationale Verdediging: GENERAAL DENIS
Het ministerie omvat elf afgevaardigden en
vier niet-parlementariërs, waaronder De Man
en Hoste, den Vlaamsch-liberalen voorzitter
van de Belgische persvereeniging.
De ministers zullen Zondag den grondwette-
lijken eed afleggen.
Des namiddags te 3uur zal de eerste kabi
netsraad worden gehouden.
JERUZALEM, 13 Juni (Reuter). Voor de
derde maal in enkele dagen zijn de Joden in de
vlakte ten Oosten van Esdraelon aangevallen
door Arabische vrijbuiters, die met geweren en
mitrailleurs het vuur openden.
Nadat het vuur door militairen, die de kolo
nies bewaakten, was beantwoord en twee mili
taire vliegtuigen over het tooneel van den strijd
hadden gevlogen, namen de Arabieren de
vlucht. Men gelooft, dat zij verliezen hebben ge
leden.
Ook op diverse andere plaatsen in Palestina
hebben militaire en politie-patrouilles schoten
moeten lossen.
Krachtens een nieuw decreet van den
Hoogen Commissaris voor Palestina, dat
vandaag gepubliceerd ils, is doodstraf of
levenslange gevangenisstraf gesteld op iedere
terreurdaad.
CORDOVA, 13 Juni (Reuter). In het dorp
Palencia hebben zich incidenten voorgedaan.
Er werd een aanval gepleegd op een patrouille.
Een der manschappen werd het volkshuis bin
nengesleept en onthoofd. Zijn kameraden wil
den hulp bieden en maakten daartoe van de
vuurwapenen gebruik. Twee socialisten werden
ernstig gewond, maar de meeste belhamels
slaagden er in te ontsnappen.
Er is versterking ter plaatse aangekomen.
De burgemeester van het plaatsje en een ge
meenteraadslid, beiden communisten werden
gearresteerd.
WEENEN, 13 Juni (A.N.P.) In het oetro-
leumdistrict Zistersdorrf heeft men een petro
leumbron ontdekt met een dagelijksche capaci
teit van 80.000 kilo zware olie.
Daar het spuiten met kracht aanhoudt,
hoopt men, dat verschillende ondernemingen
het boren naar petroleum in Oostenrijk met
kracht ter hand zullen nemen.
ATHENE, 13 Juni (D.N.B.) De president
van de Rijksbank, dr. Schacht, is Zaterdagmid
dag te Athene aangekomen. Bij zijn aankomst
alhier verklaarde dr. Schacht, dat zijn bezoek
den gouverneur der Bank van Griekenland,
Tsoederos en den vice-gouverneur, Varvares-
sos, gold.
Koning George heeft hedenmiddag Dr.
Schacht in audiëntie ontvangen.
De Belgische premier Paul van Zeeland
GENEVE, 13 Juni (Reuter). De
Volkenbond verwacht thans van
Engeland, dat het zal voorgaan in
de kwestie der sancties. Wat Frank
rijk betreft, is de indruk alhier, dat
het eiken weg zal volgen, die door
Engeland wordt aanbevolen.
Aan den anderen kant gelooft men, dat de
landen van den Balkanbond en de Kleine
Entente die de collectieve veiligheid krachtig
steunen, bereid zijn aan te dringen op hand
having der sancties tot het uiterste.
De Sovjet-Unie zou thans voor opheffing
der sancties zijn, teneinde Mussolini terug te
brengen in het anti-Duitsche front. Zwitser
land, Noorwegen, Ecuador, Chili, Urugay en
natuurlijk Albanië, Oostenrijk en Hongarije
worden tegen voortzetting der sancties geacht.
Van de Britsche Dominions zou Zuid-Afrika
sterk voor de voortzetting der sancties zijn.
Het standpunt der andere Dominions is niet
bekend, evenmin als .dat van Polen, welks hou
ding steeds zeer correct, doch weinig en
thousiast is geweest. Men is het er hier over
het algemeen over eens, dat, of de sancties
nu al worden opgeheven of wel gehandhaafd,
er geen sprake van kan zijn, dat de Volken
bond de annexatie van Abessinië erkent.
Na het debat over de regeeringsverklaring,
waarin minister-president Blum zich
ronduit tegen de. devaluatie van de
Fransche munt heeft uitgesproken, schijnt men,
althans voor de zeer nabije toekomst, geen munt-
manipulatie te moeten vreezen. En het feit, dat
de voor aanvang dezer week aangekondigde
maatregelen op muntgebied voor onbepaalden
tijd verdaagd werden, heeft een gunstigen in
vloed gehad op de houding van de Parijsche
beurs; staatsfondsen en binnenlandsche waar
den zijn licht gestegen en het pond sterling, dat
enkele dagen geleden 77 Fransche francs no
teerde, is tot op 76 franc gedaald, terwijl de dol
lar onder het goudpunt geraakte, zoodat de
gouduitvoer niet meer loonend is.
Dit allés is oorzaak dat in de Fransche regee-
ringskringen de stemming betrekkelijk optimis
tisch is.
In handelskringen en in de financieele wereld
daarentegen, blijkt men zeer ongerust te zijn,
omdat men daar absoluut de overtuiging is toe
gedaan, dat diepgaande veranderingen noodza
kelijk zijn en dat ieder uitstel nadeel brengt.
Aan de verklaringen van Blum dat de regeering
tegen devaluatie is, wordt ook niet al te veel be-
teekenis gehecht. Het zou de eerste maal niet
zijn dat de huidige minister-president op munt
gebied van gedachten verandert. Vanaf het
oogenblik dat het Pond Sterling den gouden
standaard verliet, is in Frankrijk de strijd te
gen de devaluatie met groote heftigheid gestre
den en werd de devaluatie dermate in afschrik
wekkende kleuren afgeschilderd, dat heel het
Fransche volk met angst en vrees geslagen werd,
zoodat geen der politieke partijen, vooral de
communisten niet, de verantwoordelijkheid van
een dergelijke operatie op zich durfde te ne
men. Vroeger, toen Blum slechts leider was van
de socialistische partij en geen verantwoorde
lijkheid te dragen had, was hij voorstander van
muntcorrectie naar het voorbeeld van het Pond
Sterling; thans als hoofd der regeering vlucht
hij iedere verantwoordelijkheid voor een deva
luatie, al geeft hij onomwonden toe, dat aan de
i deflatie waaraan hij zijn succes heeft te dan
ken bij de laatste verkiezingen een einde
moet worden gemaakt.
Tijdens de debatten over de regeeringsverkla
ring, zeide Blum openlijk, dat niemand een
uitweg zal durven zoeken in de deflatie, die om
de begrooting óver het loopende jaar sluitend te
maken, 20 tot 25 procent zou moeten t bedragen.
Het is duidelijk, dat Blum tijd wil winnen om
alles in het werk te kunnen stellen ter bevorde
ring van den economischen heropbouw om dan,
wanneer alles beter gaat, de onvermijdelijke
devaluatie door te voeren zonder gevaar voor
zijn partij en zijn populariteit.
Op dit oogenblik bijvoorbeeld, moedigt de
regeering loonsverhooging aan; deze ver
hooging van het loonpeil kan alleen slechts
leiden tot duurdere productie, vermindering van
verbruik en uitvoer en beperking van arbeids
gelegenheid. En in die gevallen waarin de Staat
als werkgever optreedt zal de verhooging der
loonen zwaar op de begrooting drukken. Met
den besten wil van de wereld bezield, kan Blum,
evenmin als zijn voorgangers, ontsnappen aan
de dringende noodzakelijkheid, de wanverhou
ding tusschen de Staatsinkomsten en de Staats
uitgaven te verminderen.
Om die wanverhouding draait alles: van haar
hangt 't lot van den franc af. En wanneer men
weet hoe ontzaglijk groot de Staatsuitgaven
zullen zijn, zelfs om slechs de helft van het pro
gramma van het Volksfront te verwezenlijken,
dan kan er omtrent het uiteindelijk lot van den
franc geen twijfel bestaan. Om zuiyer politieke
redenen wordt de datum van de devaluatie zoo
lang mogelijk verschoven; de regeering kan niet
ingaan op de wenschen van bankiers (de groot
ste voorstanders van de devaluatie) zonder den
steun van haar vrienden, de communisten, te
verliezen. Daar Blum, echter er in toestemt dat
de Staatslasten vermeerderd worden, moet hij
aan den franc een schijnbestaan geven; ten
minste voor den vorm moet hij een controle op
de deviezen invoeren, opdat de punten uit het
programma van het Volksfront betreffende de
controle op den gouduitvoer verwezenlijkt
worden.
Hoe de regeering eigenlijk op monetair gebied
zal ingrijpen, is niet met zekerheid te zeggen
de besprekingen tusschen den minister van Fi
nanciën en den nieuwen gouverneur van de Bank
van Frankrijk zijn nog druk aan den gang. Naar
alle waarschijnlijkheid zal de regeering de con
trole op de deviezenmarkten invoeren, maar te
vens zal zij trachten de voorschriften van de
muntwet in acht te nemen, hetgeen wil 'zeggen,
dat nog meer goud zal afgegeven worden. Een
gouduitvoerverbod zal niet getroffen worden. En
in het kader van deze dwangeconomie der
deviezen hoopt men te Parijs den franc voor-
loopig te handhaven. Alles wijst er echter op,
dat dit van korten duur zal zijn en dat de poli
tiek van Blum en de voorstanders van devalua
tie elkaar spoedig zullen vinden.
Naast de moderniseering worden in Japan nog vele oude gebruiken in eere gehou
den. Een optocht der priesters in oude kleederdracht te Kyoto
-. vxv - -v. - v.<-
WARSCHAU, 13 Juni (Reuter) Te Danzig
heeft zich een ernstige botsing voorgedaan tus
schen Duitsch-nationalen, die in de Toepfer-
gasse een bijeenkomst hielden en Nationaai-
Socialisten in uniform, die de straat blokkeer
den en aanvallen deden.
De vroegere Duitsch-Nationale senator Bla-
vier, de Duitsch-Nationale afgevaardigde Cramm
en de leider der Duitsch-Nationalen Steinbruck
werden geWond.
De oppositie heeft een klacht ingediend bij
den Hoogen Commissaris van den Volkenbond.
Voorts hebben Nazi's eenige socialisten, die
in de straten van Danzig schotschriften ver
spreidden, waarin zij protesteerden tegen het
verbod van de „Danziger Volkstimme", aange
vallen en mishandeld-
Nader wordt nog gemeld, dat bij de gevech
ten te Danzis 50 personen, gewond werden.
WEENEN, 13 Juni (Reuter) Men verneemt
uit Innsbruck, dt het geweldige kruis, dat op
den bergtop bij het Oetztal in Tirol was op
gericht ter eere van de nagedachtenis van
Dollfuss, is vernield en in den 3000 M. diepen
afgrond is geworpen. De gendarmerie heeft ver
scheidene Hitlerianen gearresteerd.
Verwachting; Zwakke veranderlijke
wind, gedeeltelijk bewolkt, waarschijn-
lijk eenige regen met kans op onweer,
warm weer.
Verdere vooruitzichten: Onzeker
ANTWERPEN, 13 Juni (Reuter) De toestand
in de haven van Antwerpen is ongewijzigd, doch
de staking schijnt zich te zullen uitbreiden.
De transportcentrale heeft de staking afge
kondigd voor de chauffeurs der vrachtauto's,
teneinde een eind te maken aan het vervoer op
den weg. Hetzelfde zal geschieden met de bin
nenscheepvaart.
PARIJS, 13 Juni (Reuter). De staking in
de metaalindustrie is geëindigd. Het werk
zal Maandag worden hervat. Men verwacht
dat de bouwvakarbeiders Maandag even
eens weer aan het werk zullen gaan.
Ook in de kleedingindustrie is overeen
stemming bereikt. Vanmiddag om drie uur
is volkomen overeenstemming bereikt bij
Citroën. De arbeiders hebben de werkplaat
sen direct ontruimd. Zij zullen Maandag
weer op de gewone wijze aan het werk gaan.
De avondbladen zijn te Marseille weer ver
schenen. De arbeid in de petroleumraffinaderijen
is eveneens hervat.
Uit Lyon wordt gemeld, dat daar vanochtend
een algemeene verbetering in den toestand
merkbaar was. In 29 fabrieken is het werk her
vat. De staking duurt nog voort in 48 bedrijven,
waar gewoonlijk 11.000 personen werkzaam zijn.
De 18.000 arbeiders der staalfabrieken van
Nevers houden de werkplaatsen nog steeds
bezet.
Tusschen de directie en de arbeiders der
Renault-fabrieken is overeenstemming bereikt.
De fabrieken zullen terstond worden ontruimd.
Uit Rijssel wordt gemeld, dat in Noord-
Frankrijk in steeds meer fabrieken het werk
hervat wordt. Te Douai en Maubeuge hebben
dé arbeiders overal den arbeid weder opgeno
men, met uitzondering van de werklieden in
het -bouwbedrijf.
Onze Rom. correspondent seint ons d.d 13
Juni:
In Vaticaansche kringen toont men
zich vooralsnog zeer sceptisch ten
aanzien van de aangekondigde
grondwetsherziening in Sovjet-
Rusland, welke vrijheid van Gods
dienst zal brengen.
Hoezeer de H. Stoel zich over een herstel
van de Godsdienstvrijheid in Rusland zou ver
heugen, geeft de ervaring alle aanwijzing, om
niet op de woorden te vertrouwen, maar van
verre af te wachten. Niet alleen geeft de nieu
we grondwet, ook naar den aangekondigden
tekst, de vrijheid van Godsdienst, maar ook
viijheid van antireligieuze propaganda.
Alleen de practijk zal kunnen toonen, of de
Godsdienstvrijheid reëele beteekenis zal hebben,
dan wel slechts als een gebaar voor de buiten
wereld bedoeld is.
Ook in de jaren voor 1929 sprak de grond
wet reeds van Godsdienstvrijheid, terwijl de
werkelijkheid heel anders was. Het is bekend,
dat de Sovjetregeering met het oog op haar
politieke verbindingen met de groote bour-
geoisstaten, gaama aan een matiging en de.
mocratiseering van het Sovjet-regiem doet ge-
looven. Evenzoo doet de communistische propa
ganda in het buitenland, vooral in Frankrijk
zich den laatsten tijd als niet anti-religieus
voor, om beter te kunnen doordringen in ge-
loovige en met name katholieke kringen De
Paus heeft nog onlangs met den meesten na
druk gewaarschuwd, juist tegen deze camou
flage, waardoor het communisme zich als reli
gieus onverschillig en dus ongevaarlijk tracht
voor te doen.
De Fransche communisten hebben den Paus
geantwoord met een manifest, waarin zij be-
toogen, dat zij met de Katholieken willen sa
menwerken voor de broederschap der menscn-
heid en de vraag stellen waarom de Paus daar
tegen Zijn stem verhief. Zeer afdoende ant
woordt de „Osservatore Romano" op deze vraag
met een verwijzing naar het communistische
manifest van 1848, de grondwet van het com
munisme, waarin de godsdienst tot een bur
gerlijk vooroordeel verklaard wordt.
In Vaticaansche kringen is men door
gaans van oordeel, dat de reëele ontwik
keling eerst zal moeten toonen, of de aan
gekondigde grondwettelijke vrijheid meer is
dan een propagandistische manoeuvre.
SJANGHAI, 13 Juli. (Reuter). De cen
trale regeering blijft troepen naar het Zui
den zenden in verband met de twijfelach
tige houding van eenige Kwangsi-leiders.
In Zuid-China zijn vijf Japansche oorlogs
schepen aangekomen, die indien wenschelpk
naar Kanton zouden worden gedirigeerd.
Een uit doorgaans goed ingelichte bron af
komstig bericht, volgens hetwelk de Kwangsi-
troepen hun terugtocht in de provincie Hoenan
zouden hebben gestaakt en nog steeds Kiyang
zouden bezetten, heeft een zekere ontstemming
gewekt.
Voorts zouden twee nieuwe divisies uit Noord
Kwangsi Hoenan willen binnentrekken. De
Kwangtoeng-troepen zetten hun terugtocht
voort
Men gelooft niet, dat de generaals van het
Kwangsi-leger bereid zullen zijn slag te leve
ren zonder den steun van hun Kantonneesche
bondgenooten.
OOSTERPARK 19 AMSTERDAM - TEL. 53931
Nieuw kabinet-Van Zeeland in België.
De „Osservatore Romano" over Rwiands nieuwe
grondwet.
Zal Engeland te Genève het initiatief nemen
om de sancties tegen Italië op te heffen''
Ernstige botsing te Danzig tusschen Nat. Soc.
en Duitsch Nationalen.
Overdracht van de Indische landvoogdij op 16
September.
Fe staking van het autobuspersoneel te Apel-
orn gëëlhöïgd.
De deelname der Nederlandsche athleten aan
het toumooi te Weenen.
Geen staking in de haven van Temeuzen.
Hoe de Waalbrug bü Nijmegen tot stand kwam.
Beurs van New-York: stemming vast.
O
KLEERMAKERIJ
(voortzetting fa. Th. G. v. DUSSELDORP)
ZIJLSTRAAT 87 TELEF. 16963
SMARTEX-COSTUUMS70.—
Zoo nabij
Rembrandt verliet nooit zijn land
en won een wereldvermaardheid door
zijn internationaal genie. Jules Verne
bleef stil in zijn Fransch woonplaatsje
en deed duizenden in den geest de
wereld rondreizen in minder dan 80
dagen; ja, voerde onsonder zee en in
de lucht. Wie heeft schoonere werel
den gezien dan deze twee, die nooit
buiten hun grenzen gingen? We be
hoeven geen verre vacantiereizen te
maken om de grootheid en de schoon
heid van Gods schepping te ontdek
ken. Zoovelen die de wereld rond
reisden hebben minder gezien dan de
geestelijk ontvankelijke die thuis bleef
maar het bestudeerde in zich opnam.
Vacantiegenot behoeft niet in een
buitenlandschen tocht te liggen maar
in het genot van zijn geest te verrij
ken met de ontdekking van schoon
heid, die o zoo nabij ligt.
MOOI EN GOEDKOOP
ALLEEN GR. HOUTSTR. 179 TELEF. 14269
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 759.4
Vorige stand: 761.9