Waalbrug bij Nijmegen gereed Een grootsch werk voltooid Knappe dichters en bekwame teekenaari S[" m s.fl s ny rnrnjB^jm Ons w&ekfiêtnpje émf ptf EEN OEVERVERBINDING VAN 604.10 M. LENGTE m i WAARDEERING VOOR EEN KRUISWOORDPUZZLE h hbb 0B0 moo mm Schaakrubriek m u m mm m if kW kW k m .mm mm m i'§m wmHf m J' offer r iwi i» |=|f Ijp pgp Ét. I ill wé. ZONDAG 14 JUNI 1936 De groote moeilijkheden, die rivier, bodem en verkeer op wierpen, door de tech niek overwonnen Moderne variant van een Griekschen tempel Hoe zij tot stand kwam De bouw zelf PRINSES JULIANA IN EINDHOVEN Spontane huldebetoogingen ONS PRIJSRAADSEL ELECTROWARMTE-CONGRES Een permanent comité ingesteld Met onverminderde animo gaan onze puzzelaars telkens weer aan den slag Een verbindingsraadsel De oplossing UR Iklu/lal x|-t!el-cl □00 H E30B0H 0 000 Het nieuwe raadsel Enkel neus Kost malen Bede vaan Ben dier Weer al Kwart el Re nier IJzer ring Kans el Rede lijk Roe den Kar erker Mal aard Waarde raad Kano rijk Neder aar Mat Vers lier Vuur ander Pas aar Mede aan Kast holen Mee ander Reis oud m. w. vMk 1 mM #111 X m w/m WI 4 181 ÉRl □□EZ 0 00000 ES 003 □0 000 000 000 03 00EZ0000 0000000 OVERDRACHT LANDVOOGDIJ OFFICIEELE CRISIS PUBLICATIE UIT DE STAATSCOURANT Studiebeurzen NIJMEGEN, 12 Juni. Boven op de Belvedère schouwt men wijd over het land om de Waal het frissche zacht-groene land, dat aan alle kanten héél in de verte afgesloten wordt door don kere met boomen begroeide heuvels. Vaag tee kenen zich hun omtrekken af tegen de witte wolken in de lucht aan den gezichtseinder. Aan den overkant van de rivier plekken blauwe en roode pannendaken af tegen het boomengroen, waaronder zij zich verschuilen. Tusschen dit alles stroomt de Waal. De zon schijnt af en toe op het stroomende water in de breede bocht. Rijen schepen wachten vredig naast el kaar aan den kant. Hun masten en hun touw werk steken als een donkere franje af tegen het lichte water. Een enkele sleepboot trekt een Rijnaak glad en rustig tegen den stroom op. Heel kleine menschjes loopen beneden naar de brug. Donker afstekend in de strakke welving van haar massale constructie ligt deze stoer en rustig midden tus schen al die zachte en wazige lijnen in sterk, onwrikbaar als een niet te verwoesten stuk menschelijke -- energie. Waarlijk: menschelijke energie is aan dit werk niet gespaard! Wie de geschiedenis van zijn bouw nagaat kan er zijn bewondering niet aan onthouden. De geschiedenis van deze brug begint eigen lijk in 1926. Vóór dien werden natuurlijk wel ijverig allerlei mogelijkheden besproken om den overgang van de Waal bij Nijmegen wat vlotter te doen verloopen, doch eerst in 1926 kwam onder den druk van het groeiend autoverkeer het Rijkswegenplan tot stand en in 1927 werd positief besloten dat in de eenigzins nauwe bocht, die de Waal vlak bij de Belvedère in Nijmegen maakt, één der twaalf in dit Rijks wegenplan geraamde rivierovergangen zou wor den aangelegd. Toen deze plaats eenmaal was gekozen kon men uit de dóór voorhanden omstandigheden ook bepalen hoe die nieuwe brug er uit moest zien. Heeft de Waal in het algemeen een dub bele functie: één als waterweg voor het scheep vaartverkeer en één als afvoer van regen en smeltwater uit de berglanden, die hoogerop den Rfjn omgrenzen, hier in deze bocht mochten terwille van beide functies geen groote obsta kels aan den stroom in den weg worden ge legd. Zoo kwam men tot den eisch, dat het zomerbed van de rivier, waarlangs de scheep vaart plaats had en waarin het plaatsen van één of meer peilers gevaarlijke uitschuring kon veroorzaken, in één boog moest worden over spannen, terwijl het winterbed, vooral voor den vlotten afvoer van smelt- en regenwater be stemd, iets wijder moest worden gemaakt om de schadelijke ruimte van de noodzakelijke pei lers eenigermate ongedaan te maken. Toen men dus aan de uitvoering toe kwam, stelde men deze twee dingen voorop: de noor delijke bandijk van het winterbed moest 80 Meter achteruit en de midden-oversoanning moest ten minste 220 Meter bedragen. Zij werd in werkelijkheid 244.10 Meter. Het grondschema van de brug was daarmee gegeven: een groote middenboog werd geflankeerd eerst door twee bogen van elk 95 en dan nog eens door twee bogen van elk 72 meter. De totale lengte tus schen de twee landhoofden bedroeg dus 604.10 Meter. De breedte vond men door rekening te hou den met de eischen van een druk snelverkeer. In twee richtingen werd breedte gegeven voor twee rijwegen en een zijpad voor fietsers en voetgangers. De kleine bruggen werden zoo doende 21 meter breed, de middenbrug 23.50 meter, omdat hier de uitstekende hoofdliggers een deel van het rij dek in beslag nemen. Bijna vijf jaren heeft men over den bouw van deze brug gewerkt. In 1931 werden enkele grondboringen verricht, die uitwezen tot welke diepte men in de fundeering der pijlers moest gaan om een stevig-houdende onderlaag te hebben. Op 23 October van datzelfde jaar werd de eerste proefpaal geslagen en daarna toog men full speed aan den arbeid. Merkwaardig was in dit eerste stadium van het grondwerk de methode van heien, die men toepaste. Voor het eerst in ons land werd hier op groote schaal het systeem van den Belgi schen ingenieur Frankignoul toegepast, vol gens welk de betonnen heipalen niet te voren worden Klaargemaakt, doch in den grond zelf worden gegoten, zóó, dat hun dikte geheel en al aanpast bij het weerstandsvermogen der verschillende aardlagen. Proeven hebben ook in Nijmegen aangetoond, dat deze „Franki- palen" een nog veel solieder basis vormden dan de be ton palen, die reeds een sterke vooruitgang op de houten beteekenden. Vier pijlers kreeg de brug. Vier „kuipen" moesten dus in de rivier worden drooggelegd. Om daarmee den stroom niet al te zeer te stremmen, werden de pijlers in twee etappen gebouwd. In 1933 werden de twee noordelijke, in 1934 de twee zuidelijke opgetrokken. Dat optrekken geschiedde in twee etappen: op de heipalen zelf werd 'n betonnen onderplaat aangebracht van 5% meter dik; daarop eerst werd de pijler gebouwd tot een hoogte, nog eens. van ruim 20 meter. De buitenkant be stond uit gemetselde granietblokkende bin nenkant uit één massief betonblok. Eerst toen men zóóver was, konden de brug gen zelf worden geconstrueerd. Dat leverde voor de kleine overspanningen aan weerskanten betrekkelijk weinig moeilijkheden op. Voor de hoofdoverspanning echter wel. Om de reusachtige middenoverspanning te kunnen inéénzetten dat moest aan de brug ze'f gebeuren had men een werk- steiger noodig. Die kon, midden in den stroom, niet van een paar palen in elkaar worden gezet. Daartoe heeft men een twee de brug gebouwd, de brug, die in aan bouw was voor de overspanning van de Oude Maas bij Dordrecht. Drie hulppijlers werden tusschen de pijlers van de Nijmeeg- sche brug in gebouwd. Daarop kwam de brug van Dordt en daórop weer een rij dende Lijschkraan. Zóó kon men de bogen van de pijlers uit naar elkaar toe bouwen, ze steunend op de Bordtsche brug. Merkwaardig was tenslotte, dat, toen men klaar was, toen de bogen zichzelf hielden, de kraan middenin vastgeklemd zat. Toen de Dordtsche brug er weer onderuit werd gehaald, hing de heele kraan aan de bogen. Men heeft haar eerst een tijd laten hangen. Zij kon haar diensten blijven doen in het ophangen van het brugdek aan de bogen. En toen men haar niet meer noodig had, maakte men het onderstuk In krachtige lijnen heeft de kunstenaar E. Liicker een phase uit de totstandkoming van de brug in deze houtsnede uitgebeeld. Wy ontleenden haar aan het Gedenkboek, uitgegeven ter gelegenheid van de opening los en liet men den arm, die boven de bogen uit stak, daarlangs naar beneden glijden. Zoo is in het kort de geschiedenis van dc Nijmeegsche brug. Een buitengewoon schouwspel biedt zi\ hem, die erover heen wandelt. Hier ziet men niet die warreling van lijnen, van kruisbalken en dwarsbalken, die de con structie van spoorbruggen zoo ingewikkeld en warrelend voor het oog maken als men erover heen trekt. Hier gaan de lijnen enkel naar omhoog recht naar boven tot in het hoogste punt van de dragende bogen. Die soberheid pakt ongelooflijk.! Het is alsof men voor een hypermoderne variant van 'n Griekschen zuilentempel staat. Machtig, imponeerend in die uiterste, uiterste sober heid. Waarlijk, hier is slechts bewondering voor een groot werk van menschelijke energie op haar plaats. Het verdient ongetwijfeld nog vermeld te worden in welke bijzondere mate de bevolking van Eindhoven blijk heeft gegeven van haar groote waardeering voor het bezoek van H. K. H .Prinses Juliana aan deze industriestad. Niet alleen, dat in verschillende stadsgedeelten bijna huis aan huis gevlagd werd, doch het enthou siasme van de duizenden, die zich op het Sta tionsplein hadden opgesteld was zoo groot, dat de politie nauwelijks bij machte was de jui chende menigte in bedwang te houden. Ook bij haar terugkeer naar het woonhuis van dr. Philips, waar zij met haar gevolg over nachtte, kwam het tot spontane huldebetoo gingen, die op overtuigende wijze uiting gaven van de groote aanhankelijkheid der Eindhoven- sche burgerij aan het Oranjehuis. Zaterdagmorgen vond de tweede werkzitting plaats van het internationale electro-warmte- congres, dat onder auspiciën van het Neder- landsch instituut voor elsctrowarmte en elec- trocïiemie te Scheveningen wordt gehouden. De congressisten vereenigden zich daarna aan een lunch, aangeboden door de stichting Neder - landsch instituut voor electrowarmte en electro- chemie. De voorzitter, ir. Brunings, sprak een speciaal woord van welkom aan het adres van den mi nister van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, prof. dr. ir. Gelisssn. Minister Gelissen voerde vervolgens het woord. Hij is van meening, dat in den strijd om den voorrang in het energieverkeer een energieraad zal moeten optreden als scheids gerecht, om te voorkomen, dat kapitalen, vast gelegd in een energiebedrijf, alvorens afgeschre ven te zijn, vernietigd werden door een nieuw opkomende industrie. In Nederland is het ener gieverkeer nog niet geordend. De instelling van een energieraad is in studie. Prof. Knoops bood namens de oudste Duit- sche technische hoogeschool, de Bergakademie te Freiburg, aan minister Gelissen een boek aan over de geschiedenis van deze hopgeschool, waarvoor de minister een dankwoord sprak. Prof. von Zeerleder, hoogleeraar aan de tech nische hoogeschool te Ziirich, sloot zich aan bij den van vele zijden uitgesproken wensch om op het voetspoor van dit congres een permanent comité te vormen om de samenwerking tus schen de electricireitsbedrijven en de gebruikers van electrowarmte blijvend te verzekeren. Spreker deed onder algemeene instemming een beroep op de Nederlandsche stichting voer electrowarmte en electrochemie, om ds noodige maatregelen daartoe te nemen. De voorzitter, ir. Brunings, zeide, dat de re genten der stichting zich daarover reeds be raden hadden en dat aan de vergadering van Maandag voorstellen zullen worden gedaan. Er schuilen onder vele puzzle- vrienden niet alleen knappe dichters maar ook zeer bekwame teekenaars. Ditmaal werden wij vergast op eenige dozijnen prachtig uitgevoer de oplossingen, die voor ons op nieuw het bewijs waren, dat men een kruiswoordraadsel en dan een waarmee men „niet zoo gauw ge reed is nog steeds zeer waardeert. Dit werd ons trouwens door vele inzenders opnieuw verzekerd. ,,Een Crossword noemt men wel vaak antiek, Maar ik vind het toch steeds een pracht- f gymnastiek Voor de hersens. Dat zoeken en denker Blijft immer genoegen schenken". En sommige puzzelaars voegden er vrij vertaald bij: „Wij danken u zeer, Mijn waarde heer, Dat Ge ons met dat schitterende weer Zoo'n leuke ontspanning bezorgt keer op keer". Hier volgt de oplossing van het kruiswoord raadsel van de vorige week: Bo|n-|fllell |u]k De Rijnbrug bii Arnhem, een voor het snelverkeer uiterst belangrijke verbinding. Alle correspondentie deze rubriek betreffen de, gelieve men te zenden aan Jos. Duvergé, Korte Prinsengracht 55, Amsterdam. PROBLEEM No. 17 Dr. Max Euwe te Amsterdam Kikeriki 1927 abcde fgh Wit begint en geeft mat in twee zetten. PROBLEEM No. 18 Mr. A. van der Ven te Arnhem Bijz. vermelding Rupp-thema tournooi 1934/35 '■MM?/, abcde fgh Wit begint en geeft mat in twee zetten. Oplossingen gelieve men vóór den 26en Juni in te zenden. Dr. Euwe, die bekend staat als een uitste kend oplosser van schaakproblemen, heeft ook enkele problemen gecomponeerd, waarvan wij zijn eenigst bekenden tweezet hier opnemen. TOURNOOI TE MÖSKOU Capablanca kwam in het middenspel van de volgende partij in moeilijkheden. Wit had een sterker centrum en sterker damevleugel. Zwart moest zijn toevlucht nemen tot verdedigings- zetten, die eerst den toestand slechts weinig verbeterden. Het opereeren op den damevleugel door zwart op den 25en zet aangevangen, was schijn baar een hachelijke onderneming. Hoewel alles wees op winst voor Botwinnik, kon Capa blanca door uiterst geraffineerd spel een tegen aanval ondernemen, die hem ten slotte de partij deed winner;. Réti opening Wit: Botwinnik Zwart: Capablanca 1. Pgl—f3, Pg8—f6: 2. c2—c4, e7—e6; 3. g2g3, b7b6; 4. Rfl—g2, Rc8—b7; 5. 00, c7c5; 6. b2—b3, Pb8—c6; 7. Rel—b2, Rf8—e7; 8. Pblc3, 0—O: 9. d2d4, Pc6xd4; 10. Pf3xd4, Rb7xg2; 11. Kglxg2, c5xd4; 12. Ddlxd4, Dd8—c7; 13. e2—e4, Ta8—d8; 14. Tal—dl, Dc7—b7; 15. f2—f3, Pf6—e8: 16. Tdl—d2, f7—f5; 17. Tfl—dl, Re7—g5; 18: Td2—d3, Rg5—f6; 19. e4e5, Rf6—e7; 20. Dd4—f2, Tf8—17: 21. Df2d2, Re7—b4; 22. a2—a3, Rb4—f8; 23. Pc3—e2, Pe8—c7: 24. Pe2—f4. g7—g6; 25. h2—h4, b6—b5; 26. c4xb5, Db7xb5; 27. Tdl—cl, Db5—b7; 28. Tclxc7, Db7xc7; 29. Pf4xe6, d7xe630. Td3xd8, f5—f4; 31. g3—g4. Dc7e7; 32. Kg2—h3, De7—b7: 33. Dd2d3, Kg8g734. b3—b4, a7—a5; 35. b4—b5, a5—a4; 36. g4—g5, Rf8c537. Td8—d6. (Ebn quali- teitsoffer, dat waarschijnlijk niet correct is). Zie diagram. Stand na den 37sten zet van wit. 'M\ 37Rc5xd6: 38. e5xd6f, Kg7—f8; 39. Rb2—f6, Kf8e8; 40. Rf6—e7, Tf7—f5; 41. Dd3c3, Ke8d7; 42. b5—b6, Db7—c6; 43. Dc3g7, Dc6xf3f; 44. Kh3—h2, Df3—g3f; 45. Kh2—hl, Dg3xh4f; 46. Khl—gl, Dh4—elf; 47. Kgl—h2, Kd7c648. Dg7—b2, Tf5—d5: 49 Db2—c2f, Kc6b5 en wit gaf de party op. OPLOSSINGEN Van probleem no. 11 (J. B. Coppens te Am sterdam) 1. Df5 dreigt 2. Tc5 mat. Neemt zwart het dame-offer aan, dan 2. Dd4 mat. Een goed probleem, zonder bepaald thema. De in gezonden schijnoplossingen worden weerlegd door Rxc6 of Pxd3. Van probleem no. 12 (drs. Th. C. L. Kok te 's Gravenhage) 1. Pb5 dreigt 2. Txe5 mat. Of 1 Pbö Pd4; 2. Pa4 mat. De componist heeft de moeilijkheden aan 't Rupp-thema verbonden, glansrijk overwonnen. Het thema eischt, dat wit door den sleutelzet een wit stuk (in dit geval paard b2) en een zwart stuk (toren e3) pent. Zwart moet dan (door 1Pd4) de door wit gepende stukken, weer ontpennen. Ook het bijwerk is goed: 1. Kxb5 gaat gepaard met indirecte penning van den pion c6. De verleidingszet 1. Df8 werkte als een val, waarin zelfs ervaren oplossers liepen. De ele gante weerlegging is: Te8. 1. Rel faalt op Pc3; 1. Rxe3 op f2. De andere ingezonden ver keerde oplossingen hebben voor de hand lig gende weerleggingen, waarvan de betrokken lezers zich zelf kunnen overtuigen. Om geïnteresseerden meer met het modern Rupp-thema bekend te maken, namen wij van daag een probleem van mr. A. van der Ven te Arnhem op, waarin hetzelfde thema op an dere wijze is bewerkt. Goede oplossingen van no. 11 en 12 ontvin gen wij van: A. Haarmans en A. Pigmans te Utrecht; B. H. M. Stevens en G. Boot te Heem stede; A. Trompetter, te Ter Apel; J. Grol- lenberg te Nijmegen: D. Janse te Bloemendaal; W. Rosenhart en A. Oldenburg te Haarlem: D de Jong te Bussum (van 9 t/m 12 van 10 de beide oplossingen)J. B. van Rietbergen te Arnhem; W. J. Depla te Kortrijk (van 9 t/m. 12 van 10 de beide oplossingen)M. J. Mees te Amersfoort; Bert Smit te Zeist. Van de vol gende lezers te Amsterdam: G. A. Timmer, mans, J. B. Renckens, J. van de Abeelen, C. Hartog, Chr. J. Brandjes, P. Versteeg, A. van der Star, J. p. Coppens (auteur van no. 11) en Jos. de Boer. Voorts van no. 11: N. P. A. Velzeboer en Jacc. van de Hoogte, Theologi- cum te Warmond; L. P. Koelemy te Over- veen, C. Ruëdisuëli te Santpoort, Adr. Put haar te Arnhem, F. de Leeuw te Laren, N. H. Th. J. A. Vrede te Apeldoorn en van L. van den Bergh, W. G. Harmse, A. L. van Item en H. Lauxtermann te Amsterdam. Van no. 12: J. A. Rohde te Oude Niedorp, J. C. Nobels te Baarn. CORRESPONDENTIE W. J. T. te K. Binnenkort wordt uw pro bleem opgenomen, tenzij er bij onderzoek fou- ben aan den dag komen. Vr. groeten. Th. G. B. te A. Voor tweezetten is het ge- wenscht alleen den sleutelzet op te geven. Voor driezetten breide men de oplosing uit tot en met den tweeden zet van wit, in de voornaamste varianten. De vier uitgeloofde prijzen werden door het lot toegewezen aan: C. A. VAN DRIEL, Singel 361, Amsterdam. Mej. JO VAN HAPERT, Pens. St. Marie, Molenstraat 17, Roosendaal. A. PIGMANS, Spaarnestraat 55, Utrecht. G. SCHIEBERGEN, Staringstraat 48, Arn hem. iiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiimiiiMimmiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiii On weetepqaad qetdadt"? te belet 5NADTE MEN EEN IMQDEHEQ D>E. ONDEK EEN TAPEL WA5 UEKKOPErN ITALIË 15 VOOQNEM EN5 Z.ICW MEED MET DE EUP.OPEE5CNE POLITIES. TE QEMOEIEN. DON0ER5 nD&AR HH30ENI Z.E. ME DE 5LHnogvpis 1 COK AL WefafcCNOMENlj Q'J AANKOMST VAN DE "QUEEN MAUV" TE NEW-YORK MAAKTEN A 35000 BEZOE- KEQ5 (ZUSOUVENin-JACEPSjZICN SCHUL DIG AAN PLUNDERING. Als nieuwe opgave zetten wij onzen puzzelaars een verbindingsraadsel voor volgens boven staand schema. Men verbinde elk der woorden van de eerste rij met behulp van een verbindingsletter met een der woorden van de tweede ry, en .vorme aldus 24 meerlettergrepige woorden. B.v.: het woord ijzer van de eerste rij door een verbindingsletter d met het woord raad van ce tweede rij tot het woord ijzerdraad. De woorden der eerste rij staan op de juiste plaats, die der tweede rij moeten van plaats veran deren, wil men tot de verlangde samenstel lingen komen. Plaatst men de aangewende verbindingslet ters op de plaats der punten in de opgave, dan geven ze bij juiste afwerking van boven naar beneden een bekend spreekwoord te lezen. Onder de inzenders van een goede oplossing worden natuurlek weer vier aardige prijzen verloot. Oplossingen tot Donderdag 12 uur aan den heer G. M. A. Jansen, Ruysdaelstraat 60, Utrecht. BATAVIA, 13 Juni. (Aneta.) De overdrach van de landvoogdy zal plaats vinden op 16 Sep tember a.s. De Nederlandsche Meelcentrale maakt be kend: Het gedeelte van het prysverschil per 100 kg. voor den invoer van tot veevoeder verwerkte oliehoudende zaden, pitten en noten, bedoeld in artikel 8, b, onder 2e, van de Crisis-Akkerbouw- beschikking 1934 I, is als volgt vastgesteld: Inklaring van Inklaring van 15 Juni af t.m. 1 Rept. af t.m. 31 Aug. 1936 31 Dec. 1936 voor Lijnkoeken voor soyaschroöt voor soyaicoeken voor grondnootkoeken voor grondnoot- schilfers voor cocoskoeken voor Ned. Oost-Ind. cocoskoeken voor palmpitkoeken voor tot andere niet genoemde soorten veevoeder ver werkte oliehou dende zaden, pit ten en noten 1.30 0.75 0.85 0.90 1.50 0.95 0.85 1.00 ,0.65 ƒ1.25 0.90 1.00 0.90 1.50 „1.10 „1.00 1.00 ,0.65 Voor de goede orde wordt opgemerkt, dat in deze bedragen niet is begrepen het in artikel 8, b, onder le, van voornoemde beschikking be doelde gedeelte van het prijsverschil. Indien men zijn import op verderen ter my n nu reeds wenscht vast te leggen tot bovenge noemde prijsverschillen, geliéfe men zich daar over met de Nederlandsche Meelcentrale te 's Gravenhage in verbinding te stellen. By K. B. van 11 Juni 1936 is aan jhr. mr. G. W. van der Does op zyn verzoek eervol ont slag verleend als secretaris van de adviseerende commissie voor de zaken betreffende de stich tingen van beurzen voor het onderwijs met dankbetuiging voor de in deze betrekking be wezen diensten en is als zoodanig benoemd jhr. mr. P. Th. Six, advocaat en procureur te 's-Gravenhage.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1936 | | pagina 6