Volkenbond en wereldgeweten De Negus te Genève Ook Transjordanië in opstand? SANCTIES NAAR HET KERKHOF 'mm DE STAKINGSBEWEGING IN FRANKRIJK Drie personen verdronken Fa. C. J. GUDE Het nieuws van heden Tribune ingestort DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKER Hl DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 VRIJDAG 26 JUNI 1936 - AVONDBLAD TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20017 Het zedelijk geweten is de eenige rechter in de wereldgeschiedenis De revisie-proef van Montreux GEEN JAPANSCHE LEENING Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii^ iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Alle militaire korpsen van het garnizoen Utrecht défileerden Donderdag op de Maliebaan te Utrecht voor de autoriteiten ter gelegenheid van het derde eeuwfeest der universiteit Zeelieden-staking te Marseille is geëindigd In tal van plaatsen nieuwe conflicten Op het station werd hij verwel komd door Ras Nassiboe en de Abessinische delegatie Volkenbond in moeilijk parket GENèVE, 26 Juni. (D. N. B.) Met den Parijschen sneltrein is van morgen de Negus, vergezeld van Ras Kassa en een deel van zijn ge volg, hier aangekomen. De 40-urige werkweek in Frankrijk Eden confereert met Blum en Delbos Overeenstemming inzake de voornaamste problemen Tractor met aanhangwagen te Breda in het water gereden De H. Vader naar Castel Gandolfo Koning George op Joego- Slavischen bodem DINERS AAN HUIS DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN 60.000 Bedoéinen zouden bereid zijn de Arabieren in Palestina te gaan helpen Bedoeïnen zijn goed bewapend NIEUWE HAARLEM COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. (Vaii onzen Romeinschen correspondent) Op den 30en van deze maand zullen de sancties wel een plaatsje krijgen op het Volkenbondskerkhof naast de ontwapening en andere betreurde Bondsspruiten. Sommigen van de nabe staanden zoeken er nog hun troost in, dat de verovering, die men niet heeft kunnen verhinderen, althans niet zal worden er kend. Italië maakt zich daarover weinig zorgen. Komt men over den hond. zoo denkt het blijkbaar, dan komt men ook over den staart, vooral wanneer die slechts een juridisch krulstaartje is. Italië is dan ook blijkbaar bereid geduldig af te wach ten, tot die erkenning mettertijd den mo gendheden niet te veel pijn meer zaï doen. Van den anderen kant heeft het v»r de andere mogendheden niet veel zin, na in de hoofdzaak te hebben toegegeven, een bijzaak in den weg te laten staan van de hervatting eener normale verstandhouding en samenwerking. Sommigen twijfelen weliswaar of die samen werking mogelijk is. Maar zij is in elk geval noodzakelijk. De Europeesche naties bevinden zich nu eenmaal niet in de positie van club leden, die vrij kunnen kiezen of zij al dan niet een partijtje met elkaar willen spelen, maar veeleer van reizigers in een vollen coupé, die het op één of andere manier eens moeten worden over ramen open of ramen dicht, d.w.z. verkoudheid voor den één of verstikking voor den andere. Alleen het vertrouwen" als element van de verstandhouding is na het Abessinische con flict en het sanctie-avontuur geknakt, om waarschijnlijk vooreerst niet meer op te bloeien. Italië wil daar overigens niet de schuld van hebben, en terwijl Britsche ministers en pers organen spreken van „de meest flagrante breuk van verplichtingen in onzen tijd," staat Mus solini op het standpunt, dat de Volkenbond slechts door een reeks van formeele en ma- terieele onrechtvaardigheden een „zuiver ko loniale aangelegenheid" tot stof van Europee sche verdeeldheid kon maken. Hoe dat zij, de illusie, niet zoozeer van de collectieve veiligheid als wel van de collectieve rechtvaardigheid, is gebroken. Italië, dat er niet aan geloofd heeft en de practische ver wezenlijking van zijn door allen theoretisch erkende expansie-behoefte niet aan Genève, maar aan tanks, vliegtuigen, gifgassen en brandbommen, heeft toevertrouwd, is volko men geslaagd. Degenen, die er wel aan ge loofden, hebben getoond, dat hun geloof tegen de bergen der werkelijkheid niet was opgewas sen. Indien er één overtuiging bevestiging schijnt te vinden in de jongste feiten, dan is het die van den sceptischen historicus, dat in deze onvolmaakte wereld het absolute egoïsme steeds de eenige concertmeester der politiek is en dat vertrouwen dus niets anders is dan de voorwaarde voor verraad. Merkwaardig is, dat de ,,Osservatore Romano", die voor den Volken bond nimmer een groote gene genheid aan den dag gelegd heeft en som tijds eerder scheen in te stemmen met sommige Italiaansche aantijgingen tegen een half ma?onniek, half demoliberaal of communistisch verbond, zich nu bezorgd toont over de leegte, die het verdwijnen van den Bond als rechtsinstelling zal la ten. Het is meer dan de moeite waard, de beschouwingen van het Vaticaansche blad te volgen. De schrijver in de „Osservatore" komt bij het zoeken naar de diepere oorzaken van het falen van den Bond tot de conclusie, dat uit de ervaring in het Abessinische conflict ge bleken is, dat de staten niet bereid zijn. in oorlog te gaan om een oorlog te verhinderen. „Dit beteekent, dat de naties de filosofie van het „kleinste kwaad" volgen, en liever een ge- isoleerd conflict verdragen dan een wereld brand ontketenen. Deze filosofie heeft haar respectabele zijde maar zij is onvereenigbaar met de filosofie van heldhaftigheid, welke ligt opgesloten in art. 16 van het Pact, welks ern stige toepassing zou eischen, dat alle volken de wapenen zouden opvatten voor de verdedi ging van het allerkleinste belang van het aller kleinste Bondslid." Waar deze heroïsche opvatting dus feitelijk ontbreekt, dient de Bond zich toe te leggen op de voorkoming van den oorlog door tijdige weg neming van de oorzaken, zoodat het niet tot de toepassing van art. 16 komt. Dat dit geen nieuwe utopie, maar een prac tische mogelijkheid is, betoogt de schrijver in een verder onderzoek, waarin hij de volgende punten in het licht stelt. Ten eerste zijn alle Bondsleden zélf in gebreke, omdat zij ae ver plichting tot ontwapening niet zijn nagekomen. Deze niet-nakoming is één der gronden van de huidige Bondsmalaise, want, zoo merkt de schrijver scherpzinnig op: de Bondsverplichtin- gen zijn solidair en ondeelbaar, niet alleen ten aanzien van de subjecten, maar ook ten aanzien van den onderlingen samenhang der voor schriften zelf. Wie één artikel breekt, vindt zijn straf in een ander. „De niet-uitvoering van de ontwapening van art. 8 heeft het falen van art. 16 veroorzaakt." Een tweede oorzaak van het falen van den Bond ziet de Osservatore" in de gebrekkige behandeling, die het vraagstuk van de revisie niet alleen van verdragen, maar ook van in ternationale situaties in het Pact heeft ge had. De wijsheid van de voorziening van art. 19 wordt n.l. teniet gedaan door de beperking, die algemeenheid van stemmen eischt. De Bond zou moeten streven naar een „verlicht en vreedzaam revisionisme", wat de schrijver geen utopie acht, omdat er tusschen behoudzucht en hebzucht ,,een redelijke compositie" mogelijk is, welke te zoeken juist de taak is van de di plomatie. De Bond echter dit is de derde vaststel ling van de „Osservatore" is geen recht bank. Zoolang de leden als voorwaarde voor hun toetreding volledige gelijkheid van rech ten stellen en dus aan den Bond niets van hun zelfstandigheid afstaan, kan de Bond geen rechter spelen. Hij heeft geen jurisdictie: en minst van al strafrechterlijke bevoegdheid. Hem ontbreekt daartoe de strafwet, die de feiten nauwkeurig zou omschrijven; hem ontbreekt de onpartijdigheid, daar alle Jeden min of meer zelf bij elk feit betrokken zijn; hem ont breekt tenslotte de sterke arm, daar niemand bereid is dat is nu gebleken op eigen kosten de veldwachter of scherprechter van den Bond te zijn. Het instrument van den Bond kan dus, zoolang deze rechtsgelijkheid absoluut blijft, slechts de arbitrage wezen. Echter een arbitrage zonder stok-achter-de- deur. Is de conclusie van de „Osservatore" dus in wezen dezelfde als' die van den zooeven genoemden sceptischen histo ricus? Neen, zij is zelfs tegengesteld. En daarin ligt de belangrijke waarde dezer beschouwing van het Vaticaansche orgaan. „Op internationaal terrein zoo schrijft het kan, zoolang de gemeenschap dér volken niet op een ander beginsel dan dat der pariteit kan worden opgebouwd, een strafvonnis slechts worden uitgevaardigd door het zedelijk geweten der individuen en der volken. De naties, die het recht schen den, kunnen veroordeeld worden tot eer verlies, niet tot gevangenis. Hierdooi komt uit de diepte van de huidige crisis de ethi sche factor opnieuw op den voorgrond, die door de wetten en rechtbanken der volken niet kan worden vervangen. Alleen het ze delijk tribunaal van het geweten veroor deelt zonder appèl de handelingen der vol ken. En de geschiedenis van de grootheid en het verval der beschavingen toor.t dui delijk, dat die veroordeeling geen rheto- riek is." Deze onvernietigbare zedelijkheid der we reldgeschiedenis, waardoor op elke schuld vroeg of laat de straf volgt, ontslaat echter niet van den plicht, om de rechtvaardigheid met concrete maatschappelijke inrichtingen te ver zekeren; integendeel, zij is de eenige werkzame prikkel tot vervolmaking van die instellingen, die in staat gesteld moeten worden om de idee waarop zij steunen, waarlijk en daadwerkelijk te dienen. Dat is het bevel van het geweten aan alle waakzame geesten, die zich met door désillusies laten knakken, maar juist acftief blijven, wanneer de dingen slecht gaan, en die moeten beletten, dat de huidige crisis der in ternationale instellingen uitmondt in een schrikwekkend luchtledig, waarin nog slechts de egoïsmen werkzaam zijn." Wij hebben deze merkwaardige be schouwing uitvoerig geciteerd, om dat zij den diepsten grond van de huidige crisis blootlegt. Intusscben is in Mon treux een conferentie bijeengekomen, die een proeve kan geven van „verlicht en vreedzaam revisionisme", zooals de „Osservatore" het vor dert. Deze conferentie is eigenlijk reeds 'n stukje na-sanctie-politiek, in zooverre zij zich wel niet tot het statuut der Dardanellen zal beperken, maar den grondslag tracht te leggen voor een Middellandsche Zee-pact, waarin Engeland de ;.v#; Haile Selassie is gisteren uit Londen vertrokken en vanmorgen vroeg te Genève aangekomen, waar hij in den Volkenbondsraad en de Assemblée de zaak van zijn land zal gaan verdedigen. Intusschen breekt men zich in het Volkenbondspaleis het hoojd, hoe men den Negus daar zal ontvangen. Hierboven de Negus voor zijn vertrek naar Genève op het Vic toria-station te Londen conclusies wil belichamen, die het uit het sanctie-experiment heeft getrokken. Terwijl de Italiaansche pers den nadruk legt op het voorbehoud, dat Italië als afwezige tegen alle conclusies van deze conferentie heeft gemaakt, is de toon van deze reserves toch uiterst rustig en gematigd. Verscheidene Ita liaansche persstemmen hebben trouweiis te kennen gegeven, dat Italië over de Britsche voornemens omtrent versterking der Britsche strijdkrachten in de Middellandsche Zet en de sluiting van een „Locarno" reeds van te voren min of meer was ingelicht, en slechts de op heffing der sancties afwacht om zich bij de onderhandelingen aan te sluiten. Het zal ongetwijfeld voo> Italië niet ge makkelijk zijn, in de feiten en plannen niet een uiting van wantrouwen tegen zijn toekom stige Middellandsche Zee-politiek te zien; des te meer zou een aansluiting van Italië bij de aan Turkije gegeven vrijheden en de weder- zijdsche bijstand-verdragen een onmiskenbaar blijk van vreedzame bedoelingen zijn en een groote bijdrage tot de zoozeer noodige ont spanning. Maar zelfs in dat gunstige perspectief moet men constateeren, dat het voorwerp van deze proeve van verlicht revisionisme juist een her bewapening van een gedemilitariseerde zone is en een versterking van het steeds zwaardere metalen net, dat zich over de blauwe zee uit spant. Intusschen vermeerderen zich, terwijl gene raal Valle de Duitsche luchtstrijders inspec teert, in de Italiaansche pers de verwijzingen naar de evenwijdigheid tusschen de positie van Duitschland en die van Italië, twee landen, zoo schrijft men, welke door de andere in een soort van uitzonderingspositie worden ge plaatst, maar die in Europa ongehinderd hun eigen woord willen meespreken. Italië's aanstaande sanctie-vrije politiek is dus nog zeer onzeker. Gada kondigt aan, dat „Italië nog eenige nuttige oriëntaties zal ver schaffen door een opheldering van vele funda- menteele punten, welke te zijner tijd voor het oordeel der wereld zal worden gedaan". Wel licht is deze verklaring te verwachten in den aanstaanden minister ra ai, die terstond na de Volkenbondsvergadering op 2 Juli as. wordt gehouden. NANKING, 26 Juni (Reuter). De Japansche ambassade ontkent, dat Japan een leening heeft verstrekt aan de provincie Kwangsi. VERWACHTING: Zwakke tot maligen S Noordelijke tot Westelijken wind, ge- deeltelijk bewolkt, waarschijnlijk nog enkele regenbuien, weinig verandering in temperatuur. Hoogste barometerstand: 769.4 te La Coruna. EE Laagste barometerstand; EE 749.8 te Vardö. E= Èe Zon op 4.41 - onder 9.21 - Licht op 9.54 EE H Maan op n.m. 1.08 —onder v.m. 0.14 EE Eerste kwartier 8.43 n.m. MARSEILLE, 26 Juni (Reuter) De staking der zeelieden te Marseille is geëin digd. Verschillende passagiersschepen zul len vandaag de haven verlaten Nog dagelijks breken hier en daar in het land nieuwe stakingen uit, al blijft de alge- meene tendenz wijzen in de richting van een hervatten der werkzaamheden. Zoo konden de vijf groote Noord-Fransche dagbladen van Rijssel en Roubaix hedenmor gen nog niet verschijnen, aangezien de zetters en het verdere drukkerspersoneel in staking waren gegaan. Te Nancy is de stakingsbeweging sedert gis teren belangrijk verscherpt. Stakers bezetten de gasfabrieken, waarop de burgemeester be sloot de werkplaatsen door êen afdeeling mo biele garde te doen ontruimen en onder mili taire bezetting te plaatsen. Te Perpignan is in verband met de toene mende stakingsbeweging in de Kamer van Koophandel een vergadering van werkgevers bijeengekomen, waar een besluit werd genomen, dat geen verdere onderhandelingen zouden worden gevoerd, zoolang nog banken, magazij nen, werkplaatsen enz. door stakers bezet wer den gehouden. De beroepsdansers aan de Rivièra zijn giste ren in staking gegaan. Zij eischen 40 francs per dag, in plaats van de thans betaalde 30. Met denzelfden trein zijn ook de Fransche en Engelsche ministers van Buitenlandsche Zaken, Delbos en Eden gearriveerd. De Negus werd op het station ontvangen door Ras Nassiboe en de Abessinische delegatie. Het is de eerste maal in de geschiedenis van den Volkenbond, dat een regeerend vorst naar de Volkenbondsstad komt. Zoolang de Negus namelijk geen afstand van de regeering gedaan heeft en de Volkenbond de verovering van Abessinië door Italië niet erkend heeft, blijft de Negus, voor Genève althans, regeerend vorst. In de kringen van het secretariaat breekt men zich, aldus lezen we in de Telegraaf", nu het hoofd over de vraag, hoe men den Negus in het Volkenbondspaleis zal moeten behandelen, wanneer hi) zUn aanvankelijk voornemen ten uitvoer legt en in persoon zijn land zoowel aan de Raadstafel als in de As semblée vertegenwoordigt. Zullen de Volken bondsleden zich van hun zetels verheffen, wan neer de Negus de zaal betreedt? Zal de raadsvoorzitter den Negus inviteeren aan zijn rechterzijde plaats te nemen? In an dere gevallen van plechtige bijeenkomsten waaraan regeerende vorsten deelnemen, ware het een normale gang van zaken. In dit geval zou echter Frankrijk zijn stoel moeten ruimen, hetgeen tot gevolg zou hebben, dat de Negus op den zetel tusschen dien van den voorzitter en dien van den gedelegeerde van Italië zou plaats nemen! Zoodoende geeft het verschijnen van den Negus te Genève een hoogst pikante noot aan de diep ernstige sfeer, die dezer dagen in de Volkenbondsstad te constateeren valt. PARIJS, 26 Juni (D.N.B.) De „Figaro" heeft in industrieele en commercieele werkge verskringen een enquête gehouden naar de hoogere kosten, die de nieuwe wetten in de Fransche industrie met zich mede zouden brengen. Volgens deze enquête beteekent bij een ge. middeld aantal arbeiders van 7.776.000 in in dustrie en handel, met een jaarlijksch inko men van 10.000 francs elk, de invoering van de 40 uren.werkweek een zwaardere belasting der bedrijven met 11.5 milliard francs. I PARIJS 26 Juni. (Reuter). Na afloop van het onderhoud, dat Léon Blum en Yvon Delbos Donderdagavond met Eden hebben gehad ter gelegenheid van het diner op de Britsche am bassade werd het volgende officieele communi- qüé gepubliceerd: Léon Blum en Yvon Delbos hebben Donder dagavond een ontmoeting gehad met Eden op de Britsche ambassade. Tijdens een onderhoud hebben zij met voldoening de overeenstemming hunner zienswijzen geconstateerd met betrek king tot de voornaamste problemen, die zich te Genève zullen voordoen. Hedenmorgen vond een tweetal passeeren- de schippers in den Tramsingel te Breda een grooten Chevrolet-tractor met aanhang wagen in het water liggen. De brugleuning van de smalle Trambrug was over een groot gedeelte vernield en lag in het water. Het ongeluk, waarbij waarschijnlijk drie slachtoffers te betreuren zijn, moet zich als volgt hebben voorgedaan. De heer A. V. uit Oud-Vossemeer reed met zijn tractor met aanhangwagen in de richting Moerdijk. Vermoedelijk is hij tegen het hooggelegen trottoir aan de linkerzijde der brug gereden, waardoor hü de macht over het stuur verloren heeft. Daarna reed hij dwars door de brugleuning het water in. De schippers hebben den tractor naar den wal gesleept en den heer A. V. levenloos achter het stuur vandaan gehaald. In de cabine trof men een drietal broodtrom meltjes aan. Vermoedelijk heeft de heer V. dus nog twee medepassagiers gehad. De dienst van Openbare Werken van Breda zal zoo spoedig mogelijk het zware hekwerk, dat onder water ligt, trachten op te halen, waarna het dreggen naar de andere slachtof fers kan worden voortgezet. ROME, 26 Juni (Reuter). De Paus zal zich Dinsdag as naar zijn zomerverblijf Castel Gandolfo begeven. ATHENE, 26 Juni. (Reuter). Tijdens een be zoek, dat Koning George aan de grensposten in de streek van Fiorina heeft gebracht, hebben Joego-Slavische officieren hem uitgenoodigd. hun grenspost te bezichtigen. De Koning over schreed de grens, inspecteerde de Joego-Slavi sche grenswacht en droeg den officieren op. zijn hartelijken groet aan Prins Regent Paul over te brengen. 74 IORDENSTRAAT TELEF. 13132 Dagelijks keuze uit 10 Vleeschen en 10 Versche Groenten MALTA AARDAPPELEN De Negus hedenmorgen te Genève aangekomen. Zeelieden-staking te Marseille geëindigd. Tribune ingestort te Philadelphia. De opstandige beweging in Palestina dreigt over te slaan naar Transjoröanië De Paus gaat 30 Juni naar Castel Gandolfo. Tractor met aanhangwagen in Breda te water gei eden; drie slachtoffers? Aan de Hoogovens te IJmuiden zal als natio nale industrie een buizengieterij verbonden werden. LONDEN, 26 Juni. (Reuter). Volgens den specialen correspon dent van de „News Chronicle'* te Jeruzalem wordt Palestina sedert eenige dagen door een nieuw, ern stig gevaar bedreigd. De Arabische opstandige beweging, die tot dusverre tot Palestina beperkt is gebleven, breidt zich uit over Transjordanië, aldus deze correspondent. Ieder oogenblik zouden 60.000 Bedoeïnen de Jordaan kunnen overtrekken om den opstand der Arabieren in het Heilige Land te steunen. Op een vergadering van 200 Sjeiks te Amman, de hoofdstad van Transjordanië, zon besloten zijn den Britschen Hoogen Commissaris mee te deelen, dat de opstand in Transjordanië openlijk zal worden uit geroepen. indien de Arabieren niet binnen tien dagen voldoening zonden krijgen. Daar in Transjordanië het dragen van ge weer of revolver en het invoeren van munitie anders dan in Palestina geoorloofd zijn, zouden de Engelschen, aldus besluit de cor respondent van de „News Chronicle", een wa ren oorlog hebben te voeren, indien Transjor danië zich bij de opstandige beweging zou aansluiten. PHILADELPHIA, 26 Juni (Reuter). Tijdens een feestelijken optocht ter gelegenheid van het democratische congres is in de nabijheid van het Washington-monument een tribune, waarop 200 toeschouwers hadden plaats geno men, ingestort. Vijftig menschen liepen ver wondingen op, doch slechts van een hunner schijnt de toestand ernstig te zijn. Intusschen was het verkeer in de aangrenzende straten urenlang gestoord. Ook eerder op den dag waren reeds inciden ten voorgekomen. Des morgens hadden de ver tegenwoordigers der Zuidelijke staten er tegen geprotesteerd, dat het gebed door een neger- geestelijke werd uitgesproken. Later ontstond een wilde vechtpartij, toen een honderdtal aan hangers van den Roosevelt vijandig gezinden Al Smith voor hun standpunt reclame maak ten. Deze demonstratie werd met gehoon ont vangen: de aanhangers van Roosevelt wierpen zich op die van Smith en wierpen hen van een 30 meter hooge trap, waarbij verscheidene personen gewond werden. De politie verrichtte 25 arrestaties. Stand op Vrijdag 12 uur n.m.: 763 Vorige Stand: 763.8

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1936 | | pagina 1