De nieuwe Rijksdag in Finland
Alcohol in het spel
Het nieuws van heden
TALRIJKE ARREST A TIES
TE DANZIG
MGR. 0RSENIG0 BIJ
HITLER
WINST DER SOCIAAL
DEMOCRATEN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 7 JULI 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20035
Heeft Greiser Maandag van Berlijn
een wenk gekregen zich wat
te matigen?
Verontwaardiging te
Londen
De meening der Poolsche pers
aüi
■llPisl
SlliSlllS
I
Japansche officieren ter
dood veroordeeld
Overweegt Berlijn opzegging van
het Concordaat?
Abessinië vraagt twee
millioen pond
Ter verdediging van het westen
des lands
Wegens deelneming aan den
opstand van 23 Februari
Aartsbisschop van
Rouaan afgetreden
Aardbeving in Iran
Zamora naar Skandi-
navië
Hevige gevechten in
Spanje
Tusschen fascisten en linkschen
Zeer ernstig gewonde bij auto
ongeluk te Helmond
Met 90 K.M. vaart
tegen boom
441 dooden in de V.S.
Slachtoffers van de viering van
Independance Day
Zweedsche Volkspartij en soc.-
dem. hebben de volstrekte
meerderheid in den
Rijksdag
Positie der regeering
verzwakt
Fransche vliegtuig
kanonnen
Een kolonel wil zijn uitvinding
niet aan de Sovjet-Unie
afstaan
mmmm
Het Weer lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillljc
Grondwetsdag
Rusland
m
Grootsche sport-demonstratie
te Moskou
Fortuin in een schuur
gevonden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Uit de N.S.B. getreden
Tweede Statenlid van Noord-
Brabant neemt ontslag
Commissaris v. d. M. is
failliet verklaard
Koning Leopold III in gesprek met prof. Piccard en zijn assistenten Cosyns
en van der Eist in het Heysel-stadion, ivaar hij Zondag met zijn stratosfeer
ballon zou opstijgen. Zooals men weet is deze tocht door het scheuren van
het ballon-omhulsel, niet doorgegaan
Stakingsonlusten in
Griekenland
NIEUWE HAARLEMSCHE MANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingei.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Warschau, 7 juiï. (Reuter).
Te Danzig zijn vele leden der oppo
sitie-partijen gearresteerd. Alleen
Maandag hebben 150 arrestaties
plaats gehad.
Greiser passeerde gisteren Berlijn, waar hij
nog besprekingen voerde met de leiders van
de nationaal-socialistische partij. In Berlijn-
sche kringen wordt de kwestie van herziening
van het statuut van Danzig niet op den voor
grond geplaatst, alleen wijst men erop, dat de
Danziger kwestie de betrekkingen tusschen
Duitschland en Polen niet mag aantasten en
derhalve acht men het waarschijnlijk, dat
Greiser Maandag opdracht heeft ontvangen,
in te binden.
Naar Reuter verneendt, heeft Eden in
den Maandagavond gehouden ministerraad
met nadruk gewezen op het ernstige ka
rakter van de gebeurtenissen te Danzig.
De geheele kwestie zal in den kabinetsraad
opnieuw aan een onderzoek onderworpen
worden.
De intimideerende houding, die de president
van den senaat van Danzig, Greiser, Zaterdag
te Genève heeft aangenomen, heeft in Enge-
land diepe verontwaardiging gewekt.
De Fransche ambassadeur en de zaakgelas
tigde van Groot Brittannië hebben zich Maan
dag naar de Wilhelmstrasse begeven, waar zij,
daar Von Neurath afwezig was, met den di
recteur van het ministerie, Dieckhof, een on
derhoud hadden over de rede van Greiser te
Genève.
De president van den senaat, Greiser, is van
morgen per trein te Danzig teruggekeerd. Een
groote menigte bracht hem een ovatie.
De Poolsche bladen blijven commentaar le
veren op den toestand in Danzig. De regee-
ringsgezinde „Express Poranny" wijst er op, dat
de Poolsche missie alleen betrekking heeft op
het incident met den kruiser Leipzig", daar
dit onder de buitenlandsche zaken van de Vrije
Stad ressorteert, waarmede Polen belast is. De
kwestie van het optreden van den Hoogen Vol
kenbondscommissaris ten aanzien van net sta
tuut zelf der Vrije Stad maakt dus van de
Poolsche missie geen deel uit. De aard van
de Polen opgedragen missie, aldus gaat het
blad verder, is door minister Beek uiteengezet,
die gezegd heeft bereid te zijn het incident
langs diplomatieken weg te regelen, hetgeen
stappen te Berlijn met zich zal medebrengen.
Wat de problemen van algemeenen aard be
treft, die door Greiser zijn opgeworpen en zijn
„voorstellen" moet er aan herinnerd worden,
dat de president van flen senaat van Danzig,
die geen lid is van den Volkenbondsraad niet
het recht heeft voorstellen of eischen, van wel
ken aard ook, in te dienen. Danzig is geen lid
van den Volkenbond, maar is geplaatst onder
zijn controle. De Volkenbond had dan ook het
recht geen nota te nemen van de vooistellen
van Greiser.
De regeeringsgezinde „Kurjer Poranny"
schrijft: „Wij gelooven, dat het overbodig is
ons te verwikkelen in een polemiek met Grei
ser. Het is voldoende, dat wij eenvoudig ver
klaren, dat, wanneer de Duitsche politiek er
naar streeft het Volkenbondsprotectoraat over
de Vrije Stad op zij te schuiven, dit doel voor
Polen onaanvaardbaar is."
Te Lydda, een centrum van den Arabischen opstand in Palestina, is de staat van
beleg afgekondigd. De huizen van de rebellen-leiders werden met den grond gelijk
gemaakt. 1500 Britsche soldaten met pantserauto's en eenige vliegtuigeskaders wer
den te Lydda gestationneerd. Hierboven het verwoeste huis van &en rebellen-leider
Het Katholieke Duitsche weekblad ,,Der
Deutsche in Polen" weet te berichten, dat
de Pauselijke Nuntius, Mgr. Orsenigo in
de afgeloopen week eerst door den Staats
secretaris in de Rijkskanselarij, Lammcrs,
en later door Hitier zelf in audiëntie is
ontvangen. Over hetgeen in Hitiers kabinet
werd besproken wordt natuurlijk het groot
ste stilzwijgen bewaard, doch men mag wel
aannemen, dat de algemeene verhouding
tusschen Kerk en Staat in het Derde Rijk
ter sprake werd gebracht en dat de verte
genwoordiger van den H. Stoel met nadruk
gewezen heeft op de herhaalde schendin
gen van het tusschen den H. Stoel en de
Duitsche regeering plechtig gesloten Con
cordaat.
Naar de Berlijnsche corr. van de „Telegraaf"
uit welingelichte kringen verneemt zou de
Duitsche regeering van plan zijn, het concor
daat met het Vaticaan op te zeggen. De Duit
sche regeering zou voornemens zijn zich met
het Vaticaan in verbinding te stellen en een
wijziging van het concordaat te verlangen,
vooral wat betreft een beperking van het geven
van onderwijs door leden van katholieke orden,
om op die wijze de confessioneele scholen
langzamerhand geheel te doen verdwijnen.
Bovendien verlangt de nationaal-socialisti
sche regeering de financieele controle op de
kloosters, als gevolg van de vele deviezenpro-
cessen, en verder een regeling van de kwestie
betreffende de katholieke beroepsorganisaties
(werklieden- en gezellen-vereenigingen)
A
Ingeval de onderhandelingen met het Vati
caan niet tot een positief resultaat zullen lei
den, is de Duitsche regeering besloten, het con
cordaat op te zeggen.
TOKIO, 7 Juli (Stefani). Dertien van de
officieren, die aan den opstand van 23 Febr.
j.l. hebben deelgenomen, zijn ter dood veroor
deeld. Vijf officieren zyn veroordeeld tot levens
langen dwangarbeid, terwijl enkele andere wer
den gestraft met 10 tot 15 jaren dwangarbeid.
De executie der ter dood veroordeelde officie
ren zal over vijf dagen plaats hebben.
ROUAAN, 7 Juli (Reuter). De Aartsbisschop
van Rouaan, Mgr. De la Villerabel, heeft Zon
dag van Staatssecretaris Pacelli een schrijven
ontvangen, waarin deze hem mededeelt, dat
Z.H. de Paus heeft toegestemd in zijn aftreden,
waarom hij den 28sten Juni had verzocht. Na
mens Z.H. den Paus deelde Kardinaal Pacelli
Mgr. De la Villerabel mede, dat hij tot titulair
Aartsbisschop van Melitona was benoemd.
TEHERAN, 7 Juli. (D. N. B.) Verscheidene
districten van Iran zijn gisterenavond door een
hevige aardbeving geteisterd. Vooral de stad
Banand bij Birjand werd zwaar getroffen. Hier
werden 12 menschen gedood en meer dan 50 ge
wond.
LONDEN, 7 Juli (Reuter). Het Abessinische
gezantschap te Londen heeft een oproep aan
het Britsche volk gepubliceerd, waarin verzocht
wordt, een bedrag van minstens twee millioen
pond sterling bijeen te brengen, ten einde
Abessinië in staat te stellen de verdediging van
het nog onbezette Westelijke deel des lands te
organiseeren. Het door dr. Martin ondertee-
kende document draagt den titel: „Oproep na
mens het ten ondergang' gedoemde volk".
MADRID 7 Juli. De vroegere president van de
Spaansche republiek, Alcala Zamora, is naar
Santander vertrokken, waar hij zich aan boord
van de „Hamburg" van de Hapag zal begeven,
waarmede hij naar Skandinavië zal vertrekken,
waar hijdrie maanden denkt te blijven.
MADRID, 7 Juli (D. N. B.). In het plaatsje
Miguelturra in Ciudad Real zijn bij een vuur
gevecht tusschen fascisten en linkschen twee
personen gedood en tien gewond. Van de ge
wonden verkeeren vier in levensgevaar.
De directeur van de Madrileensche politie
deelt mede, dat 110 personen zijn gearresteerd
omdat zij den fascistengroet brachten toen zij
het dorpje Vallalba op een uitstapje pas
seerden.
Op het station van Madrid zijn tachtig per
sonen gearresteerd, die deel hadden genomen
aan de socialistische bijeenkomst te Oviedo en
zonder te betalen naar Madrid waren terugge
reisd. Zij hadden een geheelen wagon van de
spoorwegen in beslag genomen.
In den afgeloopen nacht is op den Ba-
kelscheweg, in de bebouwde kom van Hel
mond, een personenauto met een ontzet
tende vaart, naar schatting negentig K.M.,
uit de bocht gevlogen en tegen een boom
te pletter gereden.
De slag was zóó hevig, dat hij honderden
meters m den omtrek was te hooren.
Ijlings toegeschoten voorbijgangers moesten
eerst den wagen, die gekanteld was en waarvan
de voorruit twintig meter verder in splinters
lag, overeind trekken en de merkwaardig
genoeg heel gebleven, zijruiten kapot slaan,
om de beide inzittenden te bevrijden.
De bestuurder van den auto, Verkuylen uit
Helmond, had geen letsel bekomen. Zijn mede
passagier, de 26-jarige M. Smits, eveneens uit
Helmond, werd in bewusteloozen toestand met
zwaar bebloed hoofd uit den wagen gehaald.
Hij werd nog op den weg van het H. Oliesel
voorzien.
Later is hij per ziekenauto naar het St. An-
tonius-gasthuis te Helmond overgebracht. Van
morgen was het bewustzijn nog niet terugge
keerd.
Het staat vast, dat de inzittenden van den
wagen vóór den dollen rit drie café's hadden
bezocht.
NEW-YORK, 7 Juli (Reuter). Tengevolge
van ongelukken e.d. in de Ver. Staten tijdens
den Onafhankelijkheidsdag zijn 441 personen om
het leven gekomen.
Ondanks de uitgebreide maatregelen om dit
maal het resultaat van de verkiezingen voor
den Finschen Rijksdag aanmerkelijk vlugger
op te kunnen maken dan vorige keeren, toen
daar ongeveer een week mee heen ging, waren
Zaterdagmorgen nog slechts zeer voorloopige
cijfers bekend. Op verschillende plaatsen op
het platteland, waar men 't nu druk heeft met
den hooioogst, die ook de deelneming aan de
verkiezingen beïnvloed moet hebben, heeft de
organisatie gefaald en de cijfers van een paar
kleine stemdistricten kunnen indirect de sa
menstelling van den Rijksdag veranderingen
doen ondergaan. Zekerheid, dat de op grond
van de nu bekende gegevens verrichte bereke
ningen juist zullen blijken te zijn, heeft men
daarom nog niet, al kan er wel in groote lijnen
de uitslag van de verkiezingen van Woensdag
en Donderdag uit afgeleid worden.
Volgens deze voorloopige berekeningen, al
dus de Scandinavische correspondent van de
,,N. R. Cri.", hebben de sociaal-democraten op
nieuw een winst te boeken, al is die niet zoo
groot als men, ook buiten hun gelederen, had
verwacht en al blijkt de Zweedsche volkspartij
tegen de voorspellingen in haar positie in den
Rijksdag op zijn minst gehandhaafd te hebben,
terwijl zij mogelijk zelfs een mandaat wint. De
conservatieve partij en haar vroegere storm
troep, de fascistische Vaderlandsche Volksbe
weging, voorheen Lappo, zijn tezamen even
sterk vertegenwoordigd gebleven, maar de
breuk tusschen beide groepen heeft er toe ge
leid, dat de eerste versterkt en de laatste ver
zwakt is. De krachtigste verliezen zijn geleden
door de beide kleine partijtjes, de volkspartij,
die vermoedelijk van haar twee afgevaardig
den er maar één in den Rijksdag terugkrijgt,
en de partij der kleine boeren, die, na tot nu
toe drie Rijksdagleden gehad te hebben, waar
schijnlfjk geheel uit het parlement verdwijnt,
en dan door de liberale partij, de partij van
den premier Kivimaki.
Het voorloopige resultaat, zooals dat door de
bladen te Helsingfors berekend is, ziet er aldus
uit: Sociaal-democraten 83 (vorige Rijksdag 78)
agrarische partij 54 (53), Zweedsche Volks
party 22 (21), conservatieven 19 (17), Vader
landsche Volksbeweging 13 (15), liberalen 8
(11), volksparty 1 (2) en de partij der kleine
boeren 0 (3).
Ook al zouden deze cijfers nog eenige wyzi-
gingen ondergaan is het toch zeer waarschijn-
ïyk, dat de sociaal-democraten en de Zweedsche
Volkspartij tezamen meer dan 100 zetels bezet
ten en dus een volstrekte meerderheid in den
nieuwen Rijksdag vormen. En aangezien de
sociaal-democraten over het algemeen een zeer
liberale taalpolitiek voorstaan zy strijden
voor de belangen van de arbeidersklasse en
willen hun kracht niet verzwakken door Finsch-
sprekende en Zweedsch-sprekende arbeiders
tegenover elkaar te zettèS mag verwacht
worden, dat de toekomst er voor de Zweedsche
minoriteit gunstiger zal uitzien dan zy langen
tijd gedaan heeft, dat de Finsch-nationalis
ten vooreerst geen gelegenheid meer krygen hun
antj-Zweedsche plannen te verwerkelijken. Ook
de achteruitgang van Lappo is in dit verband
van belang, al wordt hun zetelverlies dan op
gevangen door de conservatieven.
De positie der regeering is door het resultaat
van de verkiezingen aanmerkelijk verzwakt, wel
is de premier Kivimaki in twee kieskringen ge
kozen, maar zijn party verloor waarschyniyk
drie van haar elf zetels. Men verwacht dan ook
vry algemeen, dat het kabinet de portefeuille
ter beschikking zal stellen, ook al omdat de
parlementaire basis tevoren reeds verzwakt,
maar juist in afwachting van deze verkiezin
gen niet gerepareerd was.
Hoe het nieuwe kabinet er uit zal zien, of
er een nieuwe groepeering gevonden zal worden
of dat het kabinet gereconstrueerd wordt on
der leiding van Kivimaki, valt op het oogenblik
nog met geen mogelijkheid te voorspellen. Uit
gesloten is het niet, dat Tanner, de leider der
sociaal-democraten, daartoe aangezocht een
nieuw kabinet wil vormen. Den steun, dien hij
dan buiten zyn partij noodig heeft, zal hy by
de agrariërs of bij de Zweedsche volkspartij
moeten zoeken. Vennoedeiyk kiest hij de eer
sten als bondgenooten. Zulks volgens hfct, naar
men zegt, „beproefde voorbeeld" van Zweden
en Denemarken.
PARIJS, 7 Juli. (D. N. B.) In verband met de
Maandag in de „Echo de Paris" door Henry
de Kerillis uilgesproken bewering, dat de mi
nister van Luchtvaart voornemens was de tee-
keningen en het model van het nieuwe, een
buitengewone capaciteit vertoonende, vliegtuig
kanon 23 ter beschikking te stellen van de
Sovjet-Unie. heeft kolonel Bellanger, die on
langs een belangrijke verbetering in de rich
tingsinstallatie van dit kanon heeft uitgewerkt,
verklaard, dat hij deze nieuwe plannen alleen
dan aan het ministerie van Luchtvaart zal
voorleggen wanneer hij de zekerheid zal heb
ben, dat zij alleen gebruikt zullen worden by
het Fransche luchtwapen.
VERWACHTING: Zwakke tot matigen
wind uit Oostelijke tot Zuidelyke rioh-
tingen, betrokken tot zwaar of half be-
wolkt, kans op regen of onweer, weinig
H verandering in temperatuur.
ËS Hoogste barometerstand:
§j 763.3 te Stettin.
Laagste barometerstand:
749.1 te Vestmanoer.
Zon op 4.49 - onder 9.21 Licht op 9.51
Maan op n.m. 10.34 onder v.m. 8.05
Laatste kwartier 11 Juli
iiliiiiililllllliilillllllllllliilllillllllillillliiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiË
Te Sarafand in Palestina hebben de
Engelschen een concentratiekamp inge
richt voor de opstandige Arabieren. Bo
venstaande foto werd genomen in het
kamp, dat geheel met prikkeldraad is
afgezet en wordt beivaakt door Britsche
troepen. Men ziet hier den leider der re
bellen, Aouney Bey, in het concentratie
kamp
MOSKOU, 7 Juli (A.N.P.) Gisteren is in
geheel Rusland de grondwetsdag gevierd met be
toogingen, sportfeesten, parades, enz. Op het
Roode Plein te Moskou is een grootsche sport-
parade gehouden, waaraan 75.000 arbeiders
sportbeoefenaars deelnamen. Stalin, Molotof,
Kalinin en andere leiders van partij en regee
ring waren bij den optocht aanwezig. Geduren
de vier lange uren trokken de sportlui langs het
mausoleum van Lenin. Het was een boeiend
schouwspel te zien, hoe de eindelooze stoeten
onder het meevoeren van artistieke vaandels
en vlaggen en onder het uitvoeren van oefenin
gen langs trokken. Zoo werd o.m. op een enorme
stellage een geheel zwembassin meegevoerd,
waarin de zwemmers hun kunnen aan de be
langstellenden vertoonden. Andere rijdende stel
lages hadden tennisvelden, boksringen, enz.,
waar, al rijdende, wedstrijden en matches werden
gehouden. Aan het slot van de parade werden
oefeningen vertoond door 3.000 gymnasten.
TIPTON (IOWA), 7 Juli. Een vermogen van
350,000 dollar, waarvan niemand het bestaan
vermoedde, is gisteren gevonden in de machine-
schuur van een farmer, waarvan de eigenaar
kort geleden is overleden. 17 Bloedverwanten
maken thans aanspraken op dit fortuin en be
strijden de geldigheid van het testament, dat
de overledene heeft nagelaten.
Talryke arrestaties te Danzig.
Overweegt Berlijn opzegging van het concor
daat? Mgr. Orsenigo bij Hitier.
Abessinië vraagt twee millioen pond ter ver
dediging van het Westen des lands.
Japansche officieren ter dood veroordeeld.
Dr. T. Baader is benoemd tot rector-magni
ficus der R. K. Universiteit voor het nieuwe
studiejaar.
Jaarvergadering van den R.K. Bond van P.T.T.-
personeel te Den Bosch.
Besprekingen op verschillend gebied van het
bestuur van het Katholiek Onderwijzers Verbond
Een zwaargewonde bij auto-ongeval te Helmond.
De heer G. Sengers te Eindhoven heeft me
degedeeld. dat hij ontslag heeft genomen ais
lid van de N. S. B. en zijn zetel in de Staten
van Noord-Brabant ter beschikking van deze
beweging heeft gesteld. Zijn opvolger op de lijst
is de heer J. Dibbits, industrieel te Breda.
De heer Sengers heeft hiermede het voorbeeld
gevolgd van zyn vroeger mede-lid, den heer
Van der Grinten te Asten, die einde Mei zyn
N. S. B.-zetel ter beschikking stelde. Opvolger
van laatstgenoemde zou zijn de oud-fabrikant
Swinkels uit Helmond, die evenwel sedert lang
in Antwerpen woont. Indien het hem tenge
volge van dit buitenlandsche domicilie niet
mogelijk zou zyn, een Statenzetel in Nederland
te bezitten, dan is aan de beurt de heer J.
Vroegindewey.
Heden is het faillissement uitgesproken van
S. van der M., commissaris van politie te Ny-
megen, thans gedetineerd te Arnhem.
ATHENE, 7 Juli (Stefani). De staking der ta
baksbewerkers te Kavalla, waarby 11.000 arbei
ders betrokken zyn, duurt voort. Er hebben bot
singen plaats gehad tusschen stakers, die een
aanval op een fabriek wilden doen en de po
litie. Verscheidene personen werden gewond. De
communistische afgevaardigde Manoleas is ge
arresteerd, verdacht van opruiing. Hy is in hon
gerstaking gegaan.
li-1
Stand op Dinsdag I uur n.m.: 756.9
Vorige stand; 757.4
