Militaire opstand in Marokko
Verwarde toestand in Spanje
In verschillende deelen van het land zouden
de militairen aan het muiten
zijn geslagen
Duikboot schiet op
brandend jacht
Ceuta en Melilla gebombardeerd
DE GRONDWET VAN DE VRIJE
STAD DANZIG UITGESCHAKELD
SEIZOEN-OPRUIMING
TROEPEN NAAR MAROKKO
MAATREGELEN TEGEN
DE OPPOSITIE
wÊÊm
Het incident in
Hyde Park
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
SMIT VAN RIJSBERGEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 19 JULI 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 138*66
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
•week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20054
De opstand schijnt reeds dagen
lang te zijn voorbereidmoord
op Sotelo bracht de
uitbarsting
Regeering den toestand
meester
Radio-boodschap der regeering
Hevige gevechten
Rebellen zouden Spanje
binnendringen
Krijgt Duitschland weer
koloniën
Engeland zou onder bepaalde
voorwaarden tot concessies
bereid zijn
Granaten kwamen echter op de
kust terecht; paniek onder
badgasten
Schade van 500.000 fr.
KONING EDWARD NAAR
FORT BELVEDÈRE
De meest uiteenloopende geruchten zijn in omloop over den
toestand in Spanje, zonder dat het mogelijk is de waarheid te
achterhalen. Naar verluidt, zouden militaire opstanden zijn uitge
broken en zouden speciaal in Carthagena en El Ferrol de militairen
aan het muiten zijn geslagen.
Tegelijkertijd is een militaire revolte uitgebroken in Spaansch
Marokko. Er wordt daar hevig gevochten. Zaterdagmiddag hebben
legervliegtuigen de steden Melilla en Ceuta gebombardeerd.
De regeering heeft door de radio medegedeeld, dat een nieuwe
misdadige aanslag tegen de Republiek is mislukt en dat zij den
toestand meester is.
De Poolsche minister Beek zou
van te voren op de hoogte
zijn geweest van de plan
nen der nazi's
Alle vrijheden zijn nu
opgeheven
BERLIJN, 18 Juli. (Havas).
Het Duitsche Nieuwsbureau
meldt, dat de regeering van
Danzig maatregelen heeft
getroffen, die practisch neer
komen op opheffing van de
constitutie der Vrije Stad.
Costuums naar maat 48.—
-
KR00N-BEHANGSELS
Bannigan Vrijdag voor den rechter
Zware brand te Moskou
Er zouden vele slachtoffers zijn
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Wie(n) de schoen past.
Het treinongeluk in
Siberië
Dertien doodvonnissen verwacht
tegen spoorwegbeambten
Het Weer
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., tngez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
President Azana
CERBERE (Pyreneeën), 18 Juli.
(Reuter). Reizigers, die vanmorgen
hier uit Barcelona zijn aangekomen,
vertellen, dat in die stad schoten
zijn gewisseld tusschen leden van
de garde. De Spaansche regeering
zou strenge maatregelen hebben ge
nomen, daar zij vreest voor een ac
tie der monarchisten, die na de laat
ste verkiezingen naar Frankrijk ge
vlucht zijn.
De Spaansche autoriteiten melden echter, dat
in Barcelona alles rustig is. Wel heerscht over
al een zekere onrust wegens de scherpe controle
op de telefoonverbindingen en de pers, maar
van onlusten of betoogingen is geen sprake. De
autoriteiten zouden een document in beslag heb
ben genomen, waarin de staat van oorlog wórdt
afgekondigd.
Het was onderteekend door den gepension-
neerden generaal Gonzales Carrasco.
Men zou van plan zijn dezen generaal te ar
resteeren.
De ordemaatregelen van gisteren blijven van
kracht, maar dragen geen uitzonderlijk karak
ter.
Te Madrid verschijnen de linksche bladen
met vele blanco kolommen als gevolg van
de censuur. „El Socialista" het officieele or
gaan der socialistische partij publiceert op de
frontpagina een artikel met als opschrift:
„Arbeiders past op, weest waakzaam", waar
in een beroep wordt gedaan op de eenheid
van alle arbeiders.
Aan de grens doet het gerucht de ronde, dat
verscheidene garnizoenen in Zuid-Spanje in op
stand zijn gekomen. Er zouden, naar men zegt
in andere provincies, o. a. in Andalusië, even
eens opstandige bewegingen zijn uitgebroken.
Reizigers, die per trein uit Noord-Spanje aanko
men, deelen mede, dat het daar kalm is.
Reuter seint uit Londen, dat de Spaansche re
geering thans de mogelijkheid overweegt van 't
beperkte herstel der telefoonverbinding tus
schen Londen en Madrid. Het besluit om elke
verbinding tusschen Spanje en de overige deelen
der wereld te verbreken, had ten doel te verhin
deren, dat de rebellen in Marokko zich met
Spanje in verbinding konden stellen.
De regeering heeft door de radio een bood-
jchap laten verspreiden, waarin wordt medege
deeld, dat „een nieuwe misdadige aanslag tegen
de Republiek is mislukt." De regeering verklaart,
dat de beweging in Marokko beperkt is geble
ven tot sommige steden in de protectoraatszöne,
maar dat zich in het moederland niemand bij
deze absurde poging heeft aangesloten.
Om 3 uur vanmiddag heeft de Onderstaatsse
cretaris van Binnenlandsche Zaken bepaalde
berichten tegengesproken, die door het radio
station Ceuta in Spaansch Marokko waren uit
gezonden. Het radiostation Ceuta, dat in han
den van opstandelingen moet zijn, heeft me
degedeeld, dat de militairen te Madrid in op
stand gekomen zijn, en de regeering der Re
publiek op het punt is zich over te geven en
hun de macht over te dragen.
De Onderstaatssecretaris spreekt dit bericht
formeel tegen. Hfj heeft verder nog verklaard,
dat legervliegtuigen op het oogenblik Melilla en
Ceuta bombardeeren. Te Madrid is alles rustig.
Uit Tanger wordt gemeld, dat de telegraaf -
en telefoonverbindingen met de Spaansche
zóne zijn verbroken. Het is niet mogelijk bij
zonderheden over den militairen opstand in
Melilla en Ceuta te verkrijgen.
Alleen weet men, dat de grenszone door Spaan-
sche troepen bewaakt wordt, die opdracht heb
ben het reizigersverkeer te verhinderen. De
trein Tanger—Fez loopt echter normaal. Uit Ra
bat wordt gemeld, dat de militaire opstand, die
is uitgebroken in de garnizoenen van Melilla,
Larache en Elksar sinds eenige dagen schijnt
te zijn voorbereid en dat men plotseling tot uit
voering daarvan zou hebben besloten, wegens
den moord op den monarchistischen leider Cal-
vo Sotelo.
De .troepen van het vreemde
lingenlegioen zouden aan het hoofd
der beweging staan en er zouden
zich botsingen hebben voorgedaan
met de regeeringstroepen o.a. te
Melilla, waar de staat van beleg is
afgekondigd.
Volgens een bericht uit Gibraltar, heeft het
Spaansche troepentransportvaartuig „Tofino"
bevel gekregen Ceuta te verlaten en vanmiddag
nog Algeciras binnen te loopen, om aldaar alle
beschikbare infanterietroepen ter versterking
naar Marokko aan boord te nemen.
In de kleine gemeenten Zoco, Jomis en An-
gera zouden bijzonder hevige gevechten aan den
gang zijn.
Het schijnt, dat de opstandige beweging zich
vliegensvlug door het geheele Spaansche gebied
van Marokko verspreidt. De regeering verklaart
echter den toestand meester te zijn.
Berichten aan de Amerikaansche bladen mel
den, dat het Spaansche vreemdelingenlegioen de
muiters uit Melilla heeft verdreven. De agen
ten der regeering' zouden trachten de hand te
leggen op de leiders der fascisten en der uiterst
rechtschen, in geheel Spanje, omdat men hen
verdenkt van de pogingen eener tegen-revolutie.
Gemeld wordt, dat opstandelingen zich
aan de westkust van Spanje zouden hebben
ontscheept.
Vanmiddag heeft de regeering over de radio
nog eens laten mededeelen, dat het op het ge
heele schiereiland rustig is. Dank zij de maat
regelen der regeering, zpo werd medegedeeld,
kan men thans zeggen, dat de uitgebreide be
weging, die tegen de republikeinsche instellin-,
gen ontketend was, op het schiereiland van
steun ontbloot is, en alleen aanhangers telt on
der een klein gedeelte van het Spaansche leger
in Marokko. De regeering heeft verscheidene
generaals en talrijke andere officieren en on
derofficieren die bij den opstand betrokken
waren, in hechtenis doen nemen.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
het gerucht tegengesproken, dat in geheel
Spanje de staat van beleg is afgekondigd.
LONDEN, 18 Juli (Havas) Volgens inlichtin
gen uit parlementaire kringen zou de regee
ring niet ongenegen zijn zekere koloniale con
cessies aan Duitschland te doen, echter niet
voordat dit land een nauwkeurige en defini
tieve Europeesche regeling heeft onderteekend.
Over den aard der concessies is niets bekend,
maar men veronderstelt, dat het de koloniën
aan de golf van Guinea (Afrika) betreft. Hier
over zal echter niets onthuld worden, alvorens
ernstig uitzicht op een Europeesche regeling,
Duitschland inbegrepen, bestaat.
Het stoffelijk overschot van den vermoor
den Calvo Sotelo iverd door een groote
schaar van zijn aanhangers vergezeld hij
de begrafenis te Madrid
PARIJS, 18 Juli (D. N. B.) In de badplaats
Saint Tropez heeft zich gisteravond een ont
stellende gebeurtenis afgespeeld.
Een in de htven liggend jacht was in
brand geraakt en ook de omliggende zeil-
bo.oten werden een prooi der vlammen.
Daar de politie niet over' voldoende materi
aal beschikte, trachtte de onderzeeboot „Atalan-
te" het brandende vaartuig de zee op te slee
pen. Door den stroom en den wind raakte het
jacht echter weer los en dreef naar den oever
terug.
Nu trachtten de kanonniers van de „Atalan-
te" het vaartuig met granaten tot zinken te
brengen. Ongeveer vijftien schoten werden ge
lost, maar slechts drie bereikten hun doel. De
overige schoten kwamen op den oever terecht.
Er ontstond een paniek en de menschen
vluchtten de kelders in. Een tweede schot
vernielde de electrische geleiding, een der
de sloeg in voor het terras van het Palace
hotel, anderen vielen op den spoorweg, maar
ontploften niet.
Wonder bóven wonder werd niemand ge
deerd. De materieele schade wordt geraamd
op 500.000 francs.
LONDEN, 18 Juli. (Reuter.) Na kennis ge
nomen te hebben van de telegrammen, die hem
uit alle deelen der wereld zijn toegestuurd en
waarin hij gelukgewenscht wordt met den mis
lukten aanslag, is koning Edward vanmorgen
naar zijn bezitting fort Belvedère vertrokken
om, het weekeinde door te brengen.
De Penzberger groep voor volksdansen voerde een kroon-dans uit bij het Interna
tionaal concours voor dansen ter gelegenheid van de Olympische Spelen te Berlijn
De regeering van de Vrije Stad Danzig heeft,
aldus wordt nader gemeld, op grond van de
machtigingswet van Juli 1933, een reeks maat
regelen genomen ter handhaving van de open
bare orde en veiligheid, welke heden in het
Staatsblad zijn gepubliceerd. Het betreft hier
wijzigingen van de verordening van 30 Juni 1933,
welke naar D. N. B. mededeelt noodzakelijk wa
ren geworden, omdat, gezien het onscrupuleuze
drjjven der oppositiepartijen de tot dusver gel
dende bepalingen niet volkomen afdoende wa
ren gebleken.
De nieuwe bepalingen behelzen o. a. het vol
gende:
Door een wijziging van het verenigings
recht wordt bepaald, dat verenigingen ook
dan worden ontbonden, als bestuursleden, of
andere leden met medeweten van het be
stuur, berichten verspreiden, die het staats
belang in gevaar kunnen brengen. Deze be
paling heeft niet slechts betrekking op de
publicatie van dergelijke berichten, doch ook
op het doorgeven naar politieke instanties.
BIJ
ZIET ONZE SPECIALE ETALAGE
Alleen Stoffen seizoen 1936 - Deze aanbie
ding is geldig van 20 tot' en met 25 Juli.
ZIJLSTRAAT 87 TEL. 16963
Generaal Orliez-Dreszer, die eerst sedert
kort het bevel over de Poolsche lucht
macht in handen had, verongelukte met
zijn vliegtuig boven de Oostzee en
verdronk
Een andere wijziging behelst, dat politiemaat
regelen met een politiek karakter niet meer
door de rechtbank moeten worden bekrachtigd
Deze bepaling heeft betrekking op politie-maat-
regelen i. z. het recht van vereeniging en ver
gadering, de drukpersvrijheid, het bezitten van
wapens en de Schutzhaft.
Voorts wordtde maximum-duur van een
Schutzhaft verlengd van drie weken tot drie
maanden. Ook wordt een oude bepaling weer
van kracht, volgens welke afgevaardigden geen
verantwoordelijke redacteuren mogen zijn; als
in strijd hiermee wordt gehandeld, wordt het
desbetreffende blad verboden.
Ten slotte heeft de regeering een verordening
uitgevaardigd, waarbij het ritueel slachten
wordt verboden.
In Poolsche regeeringskringen wordt nog
geen commentaar geleverd op de maatrege
len, die de Senaat van Danzig tegen de op
positie genomen heeft. De minister van Bui-
teniandsche Zaken Beek, schijnt er echter
reeds van te voren van op de hoogte te zjjn
geweest, want hij vertoeft reeds een week
aan de Poolsche zeekust, in de nabijheid van
Danzig.
Hij heeft door bemiddeling' van den Poolschen
commissaris te Danzig van gedachten gewisseld
met de leidende persoonlijkheden van Danzig
en voorts den Poolschen ambassadeur te Ber
lijn ontvangen.
Het is waarschijnlijk, dat men in Poolsche re-
geeringskringen de nieuwe maatregelen van den
Senaat van Danzig alleen zal bestudeeren, uit
een oogpunt van de belangen der Poolsche
minderheid te Danzig.
In de Danzigsche oppositiekringen verklaart
men, dat de maatregelen, die vandaag door den
Senaat van Danzig zijn afgekondigd, de grond
wettelijke waarborgen opheffen. De oppositie is
van meening, dat deze maatregelen ten doel
hebben den Hoogen Commissaris van den Vol
kenbond en den commissaris-generaal der Pool
sche republiek van de bevolking te isoleeren.
IETS MOOIS IN UW KAMERS
ALLEEN GR. HOUTSTR. 179 TELEF. 14269
LONDEN, 18 Juli (Reuter). Ruim honderd
personen, die ooggetuigen waren van den
aanslag op Koning Edward, hebben zich bjj
Scotland Yard aangemeld en verklaringen
afgelegd, die door de politie grondig worden
bestudeerd.
De verdachte- Bannigan alias MacMahon
zal Vrijdag' as. voor den politierechter van
Bowstreet moeten verschijnen.
Hij bevindt zich thans in het ziekenhuis van
de Brixton-gevangenis en is in observatie.
Scotland Yard onderzoekt thans de kwestie van
's konings bescherming bij toekomstige openba
re plechtigheden. Men verklaart, dat hoewel de
aanslag van j.l. Donderdag een zuiver zelfstan
dig geval is en niets met een oproerige bewe
ging te maken heeft, waarschijnlijk toch maat
regelen getroffen zullen worden, om de bescher
ming van. den Koning te versterken. Bannigan's
vrouw heeft toestemming gekregen haar man
te bezoeken in gezelschap van den advocaat
Kerstein.
MOSKOU, 18 Juli. (Stefani.) Een hevige brand
is uitgebroken in een gebouw van de levensmid-
dejentrust te Moskou; het vuur breidde zich ook
uit tot de nabij gelegen filmstudio's, een fabriek
en een arbeiderswijk. De brandweer is er nog
niet in geslaagd den brand, die reeds een zeer
groote schade heeft aangericht, te blusschen.
Naar verluidt zouden er vele slachtoffers zijn.
Militaire opstand in Spaansch Marokko. Ook in
Spanje zelf zou het zeer onrustig zijn en in
verschillende deelen van het land zou het tot
botsingen zijn gekomen. Regeering deelt echtei
mede, dat zij den toestand meester is.
Danzigsche regeering neemt zoodanige maatre
gelen tegen de oppositie, dat de grondwet prac
tisch als uitgeschakeld kan beschouwd worden.
De Poolsche minister Beek zou van te voren van
de plannen der Nazi's op de hoogte zijn geweest.
Fransche onderzeeboot beschiet de Riviera-kust.
500.000 francs schade.
De Duitsche koloniale kwestie; Engeland tot
concessies bereid?
Te Moskou woedt een herige brand, welke reeds
aanzienlijke schade heeft aangericht.
Tijdens een noenmaal van den Ned. Journalis
tenkring sprak Jhr. Tjarda van Starkenborgli
Stachouwer over de verhouding tusschen Ne
derland en België.
De verongelukte burgemeester en wethouder
van Beilen door den waarnemenden burgemees
ter in een raadszitting herdacht.
Mr. Niemöller over de catastrofale prijsdaling
van de tuinbouwproducten.
De laatste dag der Marinemanoeuvres door
prachtig weer begunstigd.
Een lezeres komt ons danken voor
hetgeen dagelijks in dit rubriekje
staat, „hetwelk ik bijna altijd op mij
zelf kan toepassen"zoo schrijft ze.
Kijk. Dat lijkt ons de ideale lezeres.
Want daarvoor is 't juist bedoeld
Voor u! Doch de meesten die een be
merking lezen passen haar altijd op
een ander toe. Zoodra we iemand een
spiegel voor zelfkennis voorhouden
meent zoo iemand niet zich zelf maar
z'n buur er in te zien!
Wanneer we een verhaaltje met een
bepaalde strekking lezen, dan glim
lachen we bij ons zelf: „dat zullen we
A of B laten lezendat slaat op hem!"
Maar zelden komt het bij ons opben
ik dat misschien? Kan ik. zelf met dit
lesje mijn voordeel doen? En daarom
noemen we onze briefschrijfster een
ideale lezeres, die past alles op zich
zelf toe. Zoo is 't ook bedoeld. En
allicht heeft ze ook gelijk wanneer ze
aldus eindigt: „als alle menschen dit
deden zou het rubriekje een hoop na
righeid wegnemen." Allicht!
MOSKOU, 18 Juli (Stefani) Voor het hoog
gerechtshof is het proces begonnen tegen de
13 spoorwegambtenaren van den Oost-Siberi-
schen spoorweg, die schuldig geacht worden
aan het spoorwegongeluk van 22 Juni j.l., waar
bij 51 reizigers werden gedood en 52 gewond.
Men verwacht, dat de verdachten tot den dood
door den kogel zullen worden veroordeeld.
Verwachting: Matige Zuidelijke tot Zuid-
Westelijken wind, zwaar bewo'kt met
tijdelijke opklaring, waarschijnlijk nog j=
regenbuien met kans op onweer, iets
koeler.
Verdere verwachtingen: tijdelijke opkla-
ring en iets warmer. =E
Stormwaarschuwingsdienst
H Geseind te De Bilt 18 Juli te 20.55 aan
de posten van IJmuiden tot de Belgi-
sche grens: Attentiesein neer.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
L/A
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 753.6
Vorige stand: 756.6