De positie der regeering te
Madrid gehandhaafd
IJ
Het Congres der Vlaamsche
Concentratie
L/A
PROTECTOR
Het nieuws van heden
De tegenstrijdigheden in de mededeelingen per radio
over den toestand in de provincies
blijven voortduren
De Cortes voor nogmaals twintig
dagen op reces gezonden
GEVECHTEN NABIJ DE
FRANSCHE GRENS
Beslissende slag
verwacht
MILITAIRE BOTSINGEN
IN BELGIË
VLAAMSCH VOLKSFRONT
VAN RECHTS
A
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 22 JULI 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20058
San Sebastian zou door de
opstandelingen zijn bezet
12 oorlogsbodems in de
haven van Tanger
De toestand in het Noorden
De toestand in de provincie
Merida
1
Generaal Mola geïnterviewd
Onlusten onder de troepen
te Beverloo
De vulkaan Asama in
werking
In de buitenlandsche politiek moet
België een neutraal en zelf
standig standpunt
innemen
Christelijke volksorde
/C
Het Weer
n
n
1 INBRAAK-VERZEKERING
Duitsch schip vergaan?
De kroning van Koning
Edward VIII
Ierland zal niet vertegen
woordigd zijn
Danzig, de vrije stad
De „Danziger Echo" verboden
Ernstig autobusongeluk
nabij Nice
Negentien personen ernstig
gewond
H/fffSSA
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., tngez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterlc verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
MADRID, 21 Juli (Reuter). Bij
decreet van den minister-president
zijn de Cortes, die vandaag weer
bijeen hadden moeten komen, nog
met 20 dagen op reces gezonden.
De „Gazeta de Madrid" publiceert
een decreet van den minister van
Marine, waarin wordt medegedeeld,
dat zoolang de tegenwoordige toe
stand duurt, de generale staf van
het leger beperkt zal worden tot de
af deeling voor operaties, waarvan
luitenant ter zee Pedra Padro
Mendizabal chef zal zijn.
Verscheidene bladen te Parijs berichten, dat
de Spaansche regeering gistermiddag een alge-
heele mobilisatie heeft gelast voor allen, die
in staat zijn de wapens te voeren tot den leef
tijd van 30 jaar.
Teneinde de opstandige troepen, die uit
Segovia op Madrid aanrukken tegen te
houden, hebben de regeeringsstrtjdkrach-
ten de brug Peguerinos tusschen Villalba
en Torrelodos in de lucht doen vliegen.
Voorts hebben afdeelingen volksmilitie
den Noordelijken weg bezet vanaf Madrid
tot aan San Rafael op 60 K.M. van de
hoofdstad. Vooral hebben zij zich krachtig
verschanst in den pas van Leon. Alle
auto's, die naar Madrid komen, worden
streng doorzocht.
Op grond van 'n gisteren door den president
der republiek onderteekend decreet heeft. La-
moneda, de secretaris der socialistische partij
beslag gelegd op de lokalen van het monar
chistische dagblad „A. B. C." Volksmilitie be
zette de lokalen en stelde deze onder be
waking.
De regeering heeft den winkeliers door mid
del van de radio gelast hun zaken onmiddellijk
te openen en open te houden. Indien zij zich
niet aan dit bevel houden, zullen zij zwaar
worden gestraft.
Te Madrid zelf is alles volkomen rustig. De
trams rijden gewoon. In de straten patrouil
leeren politie en roode militie te voet en in
auto's Op de openbare gebouwen is de natio
nale vlag geheschen.
De regeering deelt mede, dat de trouwe
troepen, gesteund door de luchtmacht en
de artillerie, zich meester hebben gemaakt
van Alcala de Henares. De opstandelingen
trokken zich terug in het stadhuis en de
kerk Santa Maria, benevens in de kathe
draal San Justo. De rebellen leden aanzien
lijke verliezen en lieten een groot aantal
wapens en eenige mitrailleurs op het veld
achter.
Te Madrid zijn vijf sterke afdeelingen ge
vormd, bestaande uit infanterie, guardia. de
asalto, guardia civile, carabinieri en rooce mi
litie. Deze afdeelingen hebben opdracht de
haarden van den opstand aan te vallen en
zullen worden gezonden naar Toledo, Valla-
dolid, Saragossa en Burgos.
Naar uit Gibraltar wordt gemeld, zijn in den
strijd te La Linea tusschen de opstandelingen
en regeeringstroepen 90 personen gedood.
Een deel van de Marokkaansche troepen, die
te La Linea aan land zijn gezet, zi;n naar
Algeciras getrokken. De stad is door de op
standelingen in staat van verdediging gebracht
metgecamoufleerde batterijen en mitrailleurs.
Men vreest blijkbaar, dat de regeenr.g oor
logsschepen wil zenden om de stad vanuit zee
te bombardeeren.
Uit Rabat bericht de „Petit Marocain", dat
generaal Gomez Murato is gearresteerd door
de troepen, die belast waren hem eer te be
wijzen.
Vanmorgen is op enkele kilometers afstand
van de grens een botsing ontstaan tusschen een
krachtige afdeeling opstandelingen, die uit
Pamplona kwamen en regeeringsgezinde troe
pen uit Irun en Pontarabie, welke tot taak had
den de opstandelingen te verhinderen naar San
Sebastian op te rukken. 24 leden der regee
ringstroepen werden gedood.
Be autoriteiten hebben daarop de brug van
Andalassa op 6 KM. van Irun opgeblazen, zoo
dat de opstandelingen niet in rechte lijn hun
weg konden vervolgen. Zij hebben daarop een
smokkelaarspad in de richting van San Se
bastian gekozen.
Uit Bayonne wordt gemeld: Een Spaansch
militair toestel is boven de grens verschenen.
Het zocht naar opstandelingen, die na een ge
vecht tegen de geregelde troepen bij de ge
meente Andalassa op 6 K.M. van Irun, langs de
smokkelpaden in de richting van San Sebastian
waren getrokken. Na ongeveer een uur boven de
grensstreek te hebben gevlogen keerde het vlieg
tuig naar zijn basis te San Sebastian terug.
Bevestigd wordt, dat een ontmoeting heeft
plaats gehad tusschen de carabineros en
douane-ambtenaren aan den eenen en de op
standelingen aan den anderen kant. Aan beide
zijden zijn talrijke slachtoffers gevallen. De.
schoten waren op Pransch gebied duidelijk
hoorbaar.
De correspondent van liet blad Petite
Gironde te Pamplona seint, dat de opstan
delingen in het Noorden zeggen, op een af
stand van slechts 50 K.M. van Madrid te
zijn.
Hij voegt hieraan toe, dat in het Carlistische
hoofdkwartier, waarvan de zetel te Pamplona
gevestigd is, telefonisch niets dan overwinnings-
berichten worden ontvangen. In twee of drie
dagen zal de beslissing gevallen zijn.
Volgens te \'era ontvangen berichten ligt het
front van den strijd tusschen de opstandige ele
menten en de regeeringstrouwe strijdkrachten
tusschen Behobie en Vera langs den „Spaan-
schen weg". Op de vernieling van de brug van
Endarlaza, welke de grens tusschen de provin
cies Navarre en Guipuzcoa vormt, hebben de
rebellen geantwoord met het in de lucht doen
vliegen van een gedeelte der spoorlijn Irun
Elixondon.
De burgemeester van Vera heeft zijn bevoegd
heden overgedragen aan den commandant oer
troepen, die uit Pamplona z:$n aangekomen.
In geheel Navarre Is de staat van beleg afge
kondigd. Vanmorgen zijn de jonge mannen ge
mobiliseerd in de velden rondom Vera, waarna
zij naar San Sebastian werden gedirigeerd.
Later werd uit Bayonne gemeld, dat de
opstandelingen des middags om vijf uur San
Sebastian hadden bezet.
Volgens nadere berichten heeft de civiele
gouverneur van San Sebastian om vijf uur 10
(Fransehe tijd) het gezag overgedragen aan den
militairen gouverneur, die als fascistisch gezind
bekend staat. De aftredende gouverneur zou
naar Eibar vertrokken zijn.
Om half zeven kwam de gouverneur van Na
varre, Mariano Menor, als politiek vluchteling
op Pransch gebied aan. Hij was vergezeld door
twee personen uit zijn omgeving.
Voorts wordt vernomen, dat opstandige troe
pen uit Pamplona de bergen intrekken in het
gebied van Irun en deze plaats van 18.000 in
woners trachten te omsingelen De inwoners
der stad zijn aanhangers van het Volksfront.
Om zeven uur is de leider van het Volksfront-
van Irun de Fransehe grens gepasseerd.
Naar de radio-zender Sevilla hedenochtend
10.15 uur meedeelde, heeft de militaire com
mandant van Merida, generaal Queipo de Llano,
hedenochtend in de provincie Merida den oor
logstoestand afgekondigd. De opstandelingen
hebben strategische punten bezet. Te Caraba-
nohel hebben de opstandelingen zich meester
gemaakt van een wapentransport van de regee-
ringsgetrouwe roode militie, bestaande uit 3
vrachtauto's. De leider van het transport, kolo
nel Kabla, werd op staanden voet terechtge
steld.
Verder is het regiment Cavadonga er in ge-
De vroegere politieprefect van Parijs
Chiappe, wiens verkiezing voor de
Kamer ongeldig werd verklaard, doet
bij de herstemming in het XVIcfe-
arrondissement een nieuwe poging
om in het parlement te komen.
Talrijk zijn de betoogingen, die door Chineesche studenten ten gunste van een oor
log met Japan te Sjanghai worden gehouden. Om de al te heete gemoederen in het
gareel te houden moet de politie meermalen tot uitgebreide voorzorgsmaatregelen
overgaan
Uit Londen seint Reuter, dat de uit
Spanje ontvangen berichten er op
wijzen, dat het beslissende oogen-
blik binnen zeer korten tijd ver
wacht wordt, n.l. wanneer de strijd
zal zijn aangebonden tusschen de
regeeringsgetrouwe troepen, die uit
Madrid vertrokken zijn en de troe
pen der opstandelingen, die op de
hoofdstad aanrukken.
Een opstandig legercorps bevindt zich reeds
op een afstand van 60 K.M. van Madrid, te
Segovia.
Het is niet mogelijk na te gaan hoe groot
de verliezen zijn, die sedert het uitbreken van
den opstand zijn geleden. Men raamt het aan
tal dooden echter op ruim 300, waarbij de ge
vallenen van Madrid en Sevilla niet zijn mee
geteld.
De roode militie van Madrid staat onder be
vel van twee officieren, die de regeering trouw
zijn gebleven. 5000 gewapende boeren en arbei
ders trekken op naar Saragossa in particuliere
auto's en taxi's, die voor dit doel gerequireerd
zijn.
Vandaag hebben nabij Madrid twee
groote veldslagen plaats gehad tusschen de
opstandelingen en de regeeringsstrijd-
krachten, welke bestaan uit guardia de
asalto, guardia civil en roode militie. Ver
klaard wordt, dat de opstandelingen zijn
verslagen in beide ontmoetingen.
slaagd een tweede wapentransport van de roode
militie aan te houden.
Tenslotte wordt nog medegedeeld, dat het
vliegveld Quatro Vientos nabij Madrid is bezet
door een opstandig artillerie-regiment.
Later deelde de zender Sevilla mede, dat de
toestand voor de revolutionnairen aanzienlijk is
verbeterd. Sterk wordt geprotesteerd tegen de
berichten, welke Madrid publiceert, als zouden
de opstandelingen zich overgegeven hebt>en.
De opmarsch naar Madrid is in den nacht
voortgezet en de tegenstand is gering. De bur
gerbevolking werd, nadat de opstandelingen
enkele dorpen hadden bezet, onmiddellijk ont
wapend.
Generaal Queipo de Llano gelastte heden
ochtend door middel van den zender Sevilla allen
civielen vliegeniers zich In den loop van den
ochtend aan te melden op het vliegveld Tolada.
Uit Gibraltar wordt geseind, dat op het
oogenblik 12 Spaansche oorlogsschepen in
de haven van Tanger liggen te wachten op
orders van de regeering om naar Algeciras
te stoomen. De bemanning staat meest on
der commando van communisten.
Volgens een mededeeling van de Britsche ad
miraliteit zullen de Gordon-hooglanders aan
boord van het slagschip „Repulse" van Alexan-
drië naar Gibraltar worden gebracht.
De admiraliteit deelt tevens mede, dat in
structies zijn gegeven tot het zenden van een
oorlogsschip naar Barcelona en een naar Palma
de Mallorca.
De Spaansche vlieger-officieren, commandant
Ismael Warelta de la Quinta en commandant
Juan Aboal, zijn vanmiddag op Le Bourget in
een handelsvliegtuig geland. Zij weigerden eenige
verklaring over den toestand in Spanje af te
leggen.
Het radiostation van Moskou heeft in een
uitzending in de Spaansche taal de bevolking
van Spanje aangespoord zich te wapenen en
tot het uiterste tegenstand te bieden aan de
opstandelingen.
Verder verluidt, dat aan de beschieting van
Ceuta ook een met twee stukken bewapend
Russisch petroleum-tankschip heeft deelge
nomen.
Het Spaansche ministerie van Binnen-
landsche Zaken deelt mede, dat het tele
foonverkeer tusschen Barcelona en Madrid
is hersteld.
In den loop van een interview heeft
generaal Mola, de commandant der troepen
van Pamplona verklaard, dat de tegen de
regeering gerichte oeweging een strikt
nationaal karakter -draagt en geleid wordt
door de generaals met steun van het volk
voor de bevrijding van Spanje van het
marxisme, de vrijmetselarij en alle inter-
nationales.
BRUSSEL, 21 Juli. (D.N.B.) Naar de
„Standaard" meldt, is 't in het kamp van
Beverloo, naar aanleiding van een betooging
van 3060 soldaten tegen de verlenging van
diensttijd, tot botsingen 'gnomen, tusschen
soldaten en officieren. De ruiten der auto's
waarmede de officieren derwaarts getrok
ken waren, werden stukgegooid.
Een officier moest vluchten. De soldaten
sloegen vervolgens in de cantine alles kort en
klein.
Ook de .Libre Belgique" maakt melding van
de demonstraties in het kamp van Beverloo te
gen de diensttijd verlenging.
TOKIO, 21 Juli. De Asama, een vulkaan on
geveer 200 K.M. ten Noord-Westen van Tokio,
is hedenochtend gaan werken. Tot nu toe werd
nog geen melding gemaakt van schade, doch
men is bevreesd voor het lot van 120 personen,
die juist den berg beklommen.
(Van onzen Brusselschen correspondent)
Het Congres der Vlaamsche Concentratie
dat Zondag j.l. onder groote belang
stelling der katholiek denkende Vlaam
sche intellectueelen te Leuven werd gehouden,
heeft direct geleid tot de oprichting van een
eendrachtig Vlaamsch Volksfront dat tusschen
de partijen en de gemeenschap zal staan en
waarvoor onmiddellijk het leidingscomité werd
aangesteld. Zooals blijkt uit de verklaringen op
het congres stelt het Vlaamsche Volksfront
zich ten doel het afweren van de gevaren die
uit een linksch Volksfront in den aard van
het Pront Populaire van Frankrijk dreigen te
ontstaan voor het Vlaamsche volksbestaan, en
het eendrachtig opbouwen van een christelijke
en volksche orde in Vlaanderen met corpora
tieven inslag.
Zoo ziet men ineens datgene, wat zoovele
Vlaamsche voormannen jarenlang vruchteloos
hadden betracht, verwezenlijkt bij het drei
gend gevaar van wat het katholieke Kamerlid
Delwaide op dit congres noemde: een over
rompeling door volksvreemde bewegingen, zoo
als deze van het Linksche Volksfront, dat on
langs onder communistische leiding te Brussel
werd gesticht, met schijnbaar onschuldige
doeleinden, doch, in het licht der buitenland
sche gebeurtenissen gezien, met een duidelijke
bedreiging van inschakeling in een Frar.sch-
Russisch internationaal systeem en een even
duidelijk gevaar voor onze christelijke levens
beschouwing.
Kamerlid Delwaide wees er op hoe de ge
volgen van de volksfrontpolitiek zijn waar te
nemen in de opvallend sterke toenadering tus
schen socialisten en communisten in Beigië en
in een stijging van den communistischen druk
zoowel op de leiding van de Kamer als op de
regeeringspolitiek.
Het linksche Volksfront heeft o.a. als doel
stelling geplaatstde toetreding van België
tot eene Fransch-Rüssisch-Tsjechische coalitie,
die tegen de fascistische staten moet worden
gemobiliseerd.
Dergelijke strevingen, die rechtstreeks door
de Russische politiek worden ingegeven, drij
ven het elementair gevoel van Vlaamsch zelf
behoud naar eene samenwerking tusschen al
degenen die uit Vlaanderen den vreemder, in
vloed willen weren, ons volk tegen avonturen
willen beschermen en gansch ons geestelijk
patrimonium willen handhaven.
De hepr Delwaide drukte de meening uit dat
wellicht nooit het moment voor die samenwer
king zoo gunstig geweest is als thans, omdat
nu ook in Vlaanderen het bewustzijn van de
volksgemeenschap steeds meer en meer op den
voorgrond komt.
Wij hebben nu enkele begrippen waar
over vroeger gediscuteerd werd, maar die
thans gemeengoed zijn geworden: ten eer
ste, dat er is een Vlaamsche Volksgemeen
schap; ten tweede, dat die Vlaamsche
volksgemeenschap recht heeft op de ver
zekering van eigen bestaan en op de on
belemmerde ontwikkeling van eigen cul-
tureele krachten.
Uit die gedachten moest men z.i. de kern
halen voor de toekomstige Vlaamsche politiek
en de kracht om te bestrijden alles wat het
volk verdeelt en ontbindt en om te bevorderen
alles wat de volkseenheid en volkssolidariteit
versterkt.
Na een dag-lange bespreking waaraan
Vlaamsche katholieken van verschillende nuan
ce deelnamen, besloot dan het congres dat. bo
ven de partijen, groepeeringen en starden in
Vlaanderen, een machtsconcentratie op orga-
nischen grondslag zou worden opgericht tus
schen de Vlaamsche politieke, sociale, econo
mische en cultureele formaties, tot de ge
meenschappelijke verdediging van het Vlaam
sche volksbestaan en het opbouwen van een
christelijke en volksche orde in Vlaanderen.
Het congres was van oordeel dat de methode
van de fragmentaire oplossingen (de taalwet
geving) van het Vlaamsche vraagstuK heeft
uitgediend, maar dat een geheel van politieke,
sociale, economische en cultureele hervormin
gen moet worden nagestreefd, om Vlaanderen
onverminderd te bevestigen in een zelfstandig
en nationaal volksleven.
Het Vlaamsche Volksfront (Vlaamsche ka
tholieken, Vlaamsche Nationalisten, en wel
licht ook het Verdinaso of Verbond van Diet-
sche Nationaal Solidaristen) heeft wat België's
internationale politiek betreft de volgende ge
dragsregels aangenomen:
België moet, in de internationale politiek,
een politiek van vrijwillige neutraliteit en
waardige zelfstandigheid voeren;
de laatste sporen van het Belgisch-Fransch
militair accoord, hoe het ook moge worden ge
ïnterpreteerd, moeten op ondubbelzinnige wijze
totaal verdwijnen. Alle eenzijdige contact-
name met de legerstaven van bepaalde mo
gendheden moeten worden verworpen-,
Vlaanderen moet zich verzetten tegen elk
wederzijdsch waarborgverdrag en tegen eiken
internationalen waarborg van vreemde grenzen.
A
De Duitsche luchtmacht heeft boven Hamburg groote manoeuvres gehouden
H Verwaching: matige tot zwakken, Wes-
telijke tot Zuidwestelijken wind, gedeel-
telijk bewolkt, weinig of geen regen, iets
warmer overdag.
Verdere vooruitzichten: weinig veran-
dering.
ni in i ui i ui iiiiiii mi in ui in ii in iim mi in mi nu mi ui ui mum ui ii in Minimi
I ONDERL. VERZEKERING MIJ.
DAMRAK 60 AMSTERDAM-C.
i Tel. 45014 en 45016
Directie: H. F. HEERKENS THIJSSEN
Uitsluitend voor: Kerken, Pastorieën,
Kloosters en Kerkelijke Instellingen
ÏÏMMMMMIIMIIMMIMIMMMIIMMIIMMMMMMMMMIMMMMIMIIMMMMIMIIIIIII
TALLINN, 21 Juli (Stefani). Nabij het eiland
Wiliandi heeft men wrakstukken gevonden van
sloepen, afkomstig van het Duitsche schip
„Wagrien", dat naar men vreest door de stor
men op de Oostzee verrast en vergaan is. Est-
landsche booten zoeken op het oogenblik de
zee af.
LONDEN, 21 Juli. (D.N.B.) Naar de Daily
Herald bericht, heeft de Iersche minister-pre
sident De Valera besloten, dat Ierland geen
vertegenwoordiger zal zenden naar de kroning
van den Koning het volgend jaar. De uitnoo-
diging on: een vertegenwoordiger te zenden, is
afgewezen.
Een dergelijk besluit is in de Britsche ge
schiedenis ongekend.
WARSCHAU, 21 Juli. (Reuter) De „Danziger
Echo", hèt blad van de Joodsche minderheid te
Danzig, is voor den tijd van tien maanden ver
boden. Dit is de eerste maatregel overeenkom
stig de nieuwe maatregelen van den senaat,
zoodat een beroep op den rechter niet moge
lijk is.
De Spaansche Cortes nogmaals op reces ge
zonden; de regeering handhaaft haar positie
te Madrid; in het Noorden van het land wordt
hevig gevochten; San Sebastian zou door de
opstandelingen zijn ingenomen.
Militaire onlusten te Beverloo in België.
H. M. de Koningin en Prinses Juliana na een
voorspoedige reis te Hohwald in de Vogezen
aangekomen.
Een plan tot hulpverleening aan de in nood
verkeerende bloemkweekers.
Eerste dag van de Vierdaagsche afstandsmar-
schen te Nijmegen.
New Yorksche Beurs: Stemming vry gunstig.
DRAGUIGNAN, 21 Juli. (Reuter.) Een auto
bus, die van Parijs naar Nice onderweg was, is
in de nabijheid van deze plaats tengevolge van
een verkeerde manoeuvre van den weg geraakt
en van een hoogte van 45 meter op de rotsen
gevallen. Zeventien inzittenden en de beide
chauffeurs werden ernstig gewond.
INj r-v t\v\iminiMniiiriiM)f)i) r -t/y?
Stand op Woensdag 1 uur v.m.:
Yorige stand: 756.8
754.2
