De val van Madrid volgens
Franco aanstaande
20.000 slachtoffers?
Nog geen beslissing in Spanje
Het nieuws van heden
Generaal Sanjurjo
bijgezet
GEBREK DREIGT IN DE
HOOFDSTAD
Typhoon teistert
Japan
DE BAROMETER
MOSKOU „LOYAAL"
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DONDERDAG 23 JULI 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20061
Chileensch schip
verdwenen
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|'
Wij spelen het spel eerlijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Veerpont omgeslagen in
Britsch-Indië
Alle vijftig opvarenden verdronken
54 opvarenden aan boord
Een torpedojager zou in de Straat
van Gibraltar door de rebellen
tot zinken zijn gebracht
Saragossa heden weer
gebombardeerd
Torpedojager tot zinken
gebracht?
Britsche auoriteiten
waarschuwen
De Poolsche generaal der luchtvloot, Orlisz-Dreszer, die bij een ongeluk om heb
leven kivam is bü Gdingen met militaire eer begraven
Een krans van ex-koning Alfonso
bedekte de kist
Strijd om Addis Abeba?
Tecle Hawariate zou de guerilla
willen voortzetten
Alt Heidelberg
Generaal Goded niet
gevangen?
Rebellen staan voor Madrid
Gil Robles' verblijf te
Biarritz
Bloeddronken communisten en
anarchisten beschieten kerken
en kloosters
Barcelona leek een hel
Sevilla, gezien, vanaf de Kathedraal, is in handen der opstandelingen. Over den
radiozender van deze stad houdt generaal Franco contact met de verschillende
naar Madrid opmar cheer ende rebellen en met het buitenland
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., tngez.
mededeelïngen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
blac
:had
irde,
ities
ïger.
ags-
t als
dat
inje
wil,
:rijd
lan-
laal
aats
Spaansche rebellen trekken door Burgos op marsch naar de hoofdstad Madrid
Bloe$ vloeit in Barcelona. Ongeveer 500 dooden moeten er gevallen zijn in den
strijd tusschen de communisten en de opstandelingen
VERWACHTING: Krachtige tot matigen s
Zuidelijke tot Westelijken wind, betrok-
ken tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk
regenbuien, aanvankelijk weinig vcran-
m dering in temperatuur, later wellicht iets
koeler.
Hoogste barometerstand:
766.6 te Vardoe.
- Laagste barometerstand:
743.0 te Blacksod.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
Geseind te De Bilt 23 Juli te 9.20 aan de
posten van IJmuidcn tot de Belgisohe
grens: „Weest op uw hoede".
Zon op 5.08 - onder 9.04 Licht op 9.34
Maan op v.m. 10.53 onder n.m. 10.21
Eerste kwartier 26 Juli
d.w.z. wij behandelen onze klanten correct
en coulant, wij komen onze beloftes en
garanties na. Daarom koopt U bij ons
veilig en goedkoop.
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN
Ged. Oude Gracht 52 Telcf. 12762
tussen Postkantoor en Verwulft
De troepen der rebellen staan voor Madrid.
Generaal Franco verklaart, dat dc val van dc
hoofdstad aanstaande is.
Aantal slachtoffers tengevolge van den opstand
in Spanje zou meer dan 20.000 bedragen.
Japan door een typhoon geteisterd.
BORDEAUX, 23 Juli. (Reuter).
Uit Hendaye wordt aan het blad
Petite Gironde gemeld, dat vol
gens officieuze inlichtingen bij de
gevechten der laatste dagen naar
schatting meer dan 20.000 dooden
zijn gevallen. Sommigen zouden dit
aantal zelfs op 25.000 schatten.
Schip met 54 opvarenden spoorloos verdwenen.
Geen bevestiging van den strijd om .Addis
Abeba.
Bjj een brand op Floris zijn 77 huisjes ver
nield.
Een onderhoud met Minister Slotemaker d<'
Bruine over het jongste speliings-besluit.
O
CEUTA, 23 Juli. (Reuter). Ge
neraal Franco heeft via een radio
zender van de civiele garde mede
gedeeld, dat de inneming van Ma
drid aanstaande is.
De generale staf van het opstan
dige leger heeft nog steeds zijn zetel
te Tetoean.
Het staatsdepartement te Washington heeft
mededeeling ontvangen, dat verscheidene ho
tels te Madrid, waar Amerikanen logeeren,
reeds twee dagen aan het vuur der aanvallers
blootstaan, en dat in de hoofdstad schaarschte
dreigt.
De radiozender van Sevilla wijst er in een
verklaring van 1 uur 's morgens op dat de
door de radiostations van Madrid en Barce
lona uitgezonden berichten volkomen valsch
zijn. Volgens de mededeelingen van het mili
taire hoofdkwartier te Sevilla, heerscht te Sa
ragossa en Logrono volkomen rust, evenals in
de provincie Navarra. Deze plaatsen zijn ge
heel in de macht der militairen. De verbindin
gen met Jaca en Huesca zijn hersteld.
De civiele gouverneurs van Navarra en Gul.
puzcoa zijn naar het buitenland gevlucht. De
civiele garde van de provincie Badajoz steunt
de beweging van generaal Franco. Te Ponte-
vedra is de staat van beleg afgekondigd. In de
stad heerscht groote geestdrift. De civiele re
geering en het stadsbestuur zijn door de troe
pen van generaal Franco afgezet.
Naar radio.Sevilla verder mededeelt, zijn
de steden Vigo, Orense, La Corona en San
tiago eveneens tegen de regeering te Ma
drid in opstand gekomen. De in het dis
trict van Salamanca opereerende militaire
colonne maakt snelle vorderingen. De ei.
viele gouverneur van deze provincie is juist
toen hij de Portugeesche grens wilde pas-
seeren, gearresteerd.
Volgens een radio-bericht afkomstig van de
zijde der opstandelingen, zou de bewegirg van
generaal Franco Badajoz gemakkelijk hebben
ingenomen. Uit de te Casablanca ontvangen
berichten blijkt, dat in bijna geheel Spanje
weerstand tegen den opmarsch der opstande
lingen wordt georganiseerd. Volgens onbeves.
tigde berichten zou een torpedojager der re
geering door een vaartuig der opstandelingen
in de Straat van Gibraltar zijn achtervolgd en
tot zinken gebracht. Nadat de voorzitter van
de controle-commissie van Tanger, de Italiaan-
sche consul-generaal, de aandacht van gene
raal Franco had gevestigd op de ernstige ge
volgen van iedere poging tot schending van
de internationale zone, heeft de controle-com
missie besloten de regeering te Madrid te ver.
zoeken de haven van Tanger niet als basis
voor ravitailleering der oorlogsschepen te ge
bruiken.
Kapitein J. Ritley, de militaire attaché
by den gouverneur van Gibraltar, heeft
zich aan boord van den in de haven van
Gibraltar iiggenden Spaanschen regeerings-
kruiser „Cervantes" begeven en de beman
ning gewaarschuwd, dat ingeval van een
nieuw treffen in de Britsche wateren» «t
De Nationalsozialische Partei Korrespondenz
meldt: „De chef van de staf van den Fiihrer
der S. A. heeft den rector-magnificus der uni
versiteit van Heidberg, S. A.-Obertruppführer
Groh, bevorderd tot S A.-Sturmführer."
Dat is dus neu Heidelberg.
LISSABON, 23 Juli. (Reuter) Te Estoril heeft
de plechtige bijzetting plaats gehad van den
bij een vliegongeluk om het leven gekomen
generaal Sanjurjo.
De kist met het stoffelijk overschot, waaraan
o.a. een krans van ex-koning Alfonso was ge
hecht, was geplaatst op de affuit van een ka
non. Onder de duizenden, die de baar volgden,
bevonden zich verscheidene Spaansche grandes
en een groot aantal (Spaansche en Italiaansche
fascisten in uniform.
Het revolutionnaire bewind te Cordova heeft
den wensch te kennen gegeven, dat het lijk
gebalsemd en naar Cordova gezonden wordt,
om door het „overwinnende leger" naar Madrid
te worden vervoerd.
TOKIO, 23 Juli (D.N.B.) In het Wes
ten van Japan heeft een zware typhoon
gewoed. Te Kioesjoe is het geheele verkeer
stilgelegd. Over groote afstanden zijn stra
ten, spoorwegwerken en bovengrondsche
leidingen vernield.
Honderden huizen zijn ingestort. Tot dusver
maken de berichten melding van vijf dooden
en zes en veertig vermisten. Onder de vermis
ten bevinden zich dertig schoolmeisjes. Ver
scheidene plaatsjes staan geheel onder water.
Ook het scheepvaartverkeer heeft het zwaar te
verduren gehad. Twee vrachtschepen zijn ge
zonken, terwijl men omtrent het lot van tal
van andere schepen in het onzekere verkeert.
De typhoon'beweegt zich in Westelijke richting
voort €n heeft reeds Korea bereikt, waar even
eens reeds groote schade is aangericht.
LUCKNOW, 22 Juli (Reuter). Verschrikt
door een slang, die midden op de rivier plot
seling op een veerboot te voorschijn kwam.
drongen de 50 passagiers aan een zijde van de
pont tezamen met het gevolg, dat deze om
sloeg. Alle opvarenden verdronken.
Het ongeluk had plaats op een zijrivier van
de Ganges, nabij Shahahanpoez.
PARIJS, 23 Juli (D.N.B.). De „Excelsior'
meldt uit Djibouti, dat geen bevestiging te ver
krijgen is van de jongste berichten over een
nieuwen strijd om Addis Abeba. In Djibouti
wordt echter sinds weken verteld, dat de
vroegere Abessinische gezant te Parijs, Tecle
Hawariate van den Negus opdracht heeft ge
kregen talrijke aanslagen te plegen in de pro
vincie Harrar en langs de spoorlijn van Addis
Abeba naar Djibouti. Het plan zou door Hawa
riate zelf zijn uitgewerkt en ten doel hebben
de Italiaansche strijdmacht door een guerilla
te verzwakken. Ras Imroe bevindt zich met het
gedeelte dat van de Abessinische troepen is
overgebleven, in de streek van Gori. Dedjas
Makonnen is door hem naar Londen gezonden,
om de noodige middelen van den Negus te ver
krijgen voor den strijd in het Westen. Zoodra
hy via Egypte en den Soedan met het noodige
geld is teruggekeerd, zou de strijd ook in het
Westen beginnen.
SANTIAGO, 23 Juli. (DNB) Het groote Chi-
leensche stoomschip „Don Carloas" is sinds den
zwaren storm van j.l. Maandag ten noorden
van Valparaiso spoorloos verdwenen. De na
sporingen door torpedobooten zijn tot dusver
zonder succes gebleven. Men vreest, dat 't schip
met de 54 opvarenden gezonken is.
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 758.1
Vorige stand: 758.7
boven Britsch grondgebied, het geschut van
het fort het vuur der aanvallers zal be
antwoorden.
Meisjes, die gewapend zijn, oefenen be
wakingsdiensten uit en fouilieeren alle
voorbijgangers. Vijfduizend Madrileensche
vrouwen hebben gevolg gegeven aan den op
roep van de internationale roode hulp, om
deel te nemen aan de hulpverleening aan
de gewonden en de levensmiddelendistri
butie aan de strijders van het Volksfront.
Uit Biarritz wordt gemeld, dat het bericht,
als zou de leider der militaire opstandelingen
in Catalonië, generaal Goded, gevangen geno
men zijn, onjuist is. De generaal zou van de
boven Barcelona gelegen vesting Mont Juich
uit, die door oproerlingen is bezet, het bom
bardement van Barcelona leiden.
Generaal De Llano heeft over den zender
Sevilla een oproep voorgelezen, waarin ge
zegd wordt: „Ik hoop binnenkort te kunnen
mededeelen, dat mijn troepen Madrid bin
nengerukt zijn. Het leger van generaal
Mola bevindt zich bijna in het gezicht der
stad. Gisterenmiddag zjjn twee nieuwe le-
gerafdeelingen opgemarcheerd. De eerste
wordt gevormd door militairen van het
vreemdelingenlegioen, terwyi de tweede uit
geregelde troepen bestaat."
PARIJS, 23 Juli. (D. N. B.) De communisten
eischen de uitwijzing van Gil Robles uit Biar
ritz. opdat hij niet vandaar uit de opstandige
beweging der fascisten tegen het Spaansche
volk kan leiden.
Nog steeds is de strijd om de macht in
Spanje niet beslist. De Spaansche regee
ring, wier centrale positie met als middel
punt Madrid nog steeds van uit het Noorden en
het Zuiden door de rebellen wordt bedreigd, zet
haar optimistische berichtgeving voort, welke
door de leiders der opstandelingen prompt
wordt tegengesproken. Het is een chaos en het
valt niet te voorspellen, wat uit dien baaierd
van bloed en smook, van dood en vuur te voor
schijn zal komen. Zooals wij reeds schreven,
moet men den opstand der militairen, welke van
Spaansch Marokko is uitgegaan, niet beschou
wen als een monarchistische of fascistische be
weging, noch ook als een aanval op den repu-
blikeinschen staatsvorm. Het zijn niet de recht-
sche politieke partijen, die de leiding hebben der
rebellie. Gil Robles, de leider van de Ceda, ver
toeft buiten Span je. De politici van rechtsch hou
den zich merkwaardig afzijdig. Vreezen zij hun
kansen voor de toekomst te zullen verspelen, in
dien zij openlijk en actief partij zouden kiezen
voor de militaire opstandelingen, zoolang het
nog niet zeker is, of dezen als overwinnaars de
puinbarricaden na dezen burgeroorlog zullen be
stijgen?
In hun hart moeten zij in ieder geval meer
aan de zijde van de oproerige militairen, dan
van de thans „legaal" heetende communisten
en anarchisten staan. Wanneer de Spaansche
regeering beweert, dat de opstand een monar
chistisch, fascistisch, conservatief reactiohnair,
of anti-republikeinsch karakter draagt, dan is
dat een voorstelling van zaken, wtelke zeker niet
juist is. De bevelhebbers der opstandelingen,
die van den radiozender te Sevilla gebruik ma
ken om hun volgelingen aan te vuren en hun
tegenstanders te intimideeren of over te halen,
beëindigen hun korte oproepen en toespraken
steeds met een geestdriftig: „Leve Spanje, leve
de republiek."
De strijd der rebellen gaat tegen het marxis
me, het communisme en anarchisme, waarmee
de regeering besmet is en thans openlijk een
gewapend bondgenootschap heeft gesloten.
Moskou heeft per radio een ondubbelzinnigen
oproep tot het Spaansche volk gericht om de
Spaansche regeering tegen de insurgenten te
steunen, omdat het de zaak en het voortbestaan
dezer regeering blijkbaar geheel als haar eigen
zaak beschouwt. In Barcelona en elders, waar
de hel losgebroken leek, gingen de door de re
geering gewapende communisten en anarchisten
met de bekende Spaansche furie te keer tegen
kerken en kloosters. Bloeddronken schoten zij
hun karabijnen af op de Godshuizen, verniel
den er veie door ze in brand te steken en be-
kleeden zich met de gewijde gewaden net als in
de dagen van de Fransche revolutie. Heeft Le
nin indertijd niet gezegd, dat Spanje het eerste
land was, dat rijp zou worden voor het bolsje
wisme? De thans in opstand gekomen militai
ren willen verijdelen, dat Lenin's visie bewaar
heid wordt, maar het is de vraag of hun po
ging zal slagen. Mislukt zij, dan zal het roode
Volksfront mede onder invloed van de over
winnende communisten en anarchisten, die het
tot een roode militie maakte, in versneld tempo
de Sovjet tegemoet snellen. Gelukt zij, dan
staat het te bezien, of de opstandelingen vol
doende positieve beginselen en tact zullen heb
ben om de Spaansche republiek tot een ordelijk
oord te maken, dan wel door rancuneuze kort
zichtigheid een rooden storm zullen ontketenen.
Dit laatste is minstens even waarschijnlijk als
het eerste. In ieder geval is het ontketenen van
deze revolutie, waaraan zoo talrijke menschen-
levens worden geofferd en waardoor de moge
lijkheid van verschrikkelijke reacties bevorderd
wordt, 'n als zoodanig te veroordeelen gewelddaad
van begrijpelijke wanhoop en verbittering.
Wanhoop en verbittering zijn niet de meest ge-
wenschte peetouders voor een nieuwen stand
van zaken, en wie het wettige gezag aanrandt,
omdat het zich schuldig maakt aan handelin
gen, welke in strijd zijn met zijn innigste over
tuiging en heiiigste beginselen, geeft daarmee
een gevaarlijk voorbeeld aan hen, die zich
straks tegen zijn gezag willen verzetten.
De leider van de luchtstrijdkrachten te
Barcelona luitenant-kolonel Sandrino, heeft
den president der generaliteit meegedeeld, dat
hij Saragossa liet bombardeeren. Er werden 70
bommen op kazernes geworpen, die ernstige
•schade aanrichtten.
Ofschoon er vele schoten met geweren, mi
trailleurs en kanonnen op het eskader bom
bardementsvliegtuigen werden gelost, heeft dit
ongedeerd zijn basis weer bereikt. Indien de
opstandelingen zich niet overgeven, zal het
bombardement Donderdagmorgen worden her
vat.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
bericht ontvangen, dat La Linea in handen
der regeeringstroepen is gevallen.
Uit Gibraltar wordt gemeld, dat het bericht
van de overgave van La Linea, evenals van Al-
geciras, volkomen ongegrond is. De Marokkaan-
sche troepen zijn nog steeds in het bezit van
de nabij Gibraltar gelegen districten.
i
