Vandaag aanval op Madrid
verwacht
De toestand zeer
kritiek
Bij den dood van Michaelis
Onder leiding van generaal Cabalellas zoa
een voorloopige regeering te Burgos
zijn gevormd
Het nieuws van heden
JONGE HARTEN
DE STOFZUIGER CENTRALE
H A G E M A N
DE BAROMETER
OUD-KANSELIER VAN
DUITSCHLAND
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZATERDAG 25 JULI 1936 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20065
Cycloon richt groote
schade aan
De burgeroorlog in Spanje, die thans reeds een week duurt,
woedt nog steeds onverminderd voort. Alle krachten concen
treer en zich nu om de Spaansche hoofdstad en algemeen
wordt vandaag een hevige aanval verwacht, die de beslissing
zal brengen over het lot van Madrid. Zoowel de regeering als
de opstandelingen verspreiden optimistische berichten.
Gisteren zou onder leiding van generaal Cabalellas een
rechts tegen'bewind te Burgos gevormd zijn. San Sebastian
zou eveneens weer door de opstandelingen bezet zijn.
In Madrid zelf is de toestand zeer kritiek. Dit blijkt wel uit
een bericht van de regeering, waarin gezegd wordt, dat de
socialistische militie bij de uitoefening van haar taak naar de
aanwijzingen der regeering heeft te handelen en niet eigen
machtig mag optreden.
Michaelis regeerde precies honderd
dagen en saboteerde de vredes
pogingen van Benedictus XV
Het Weer
nu
DAN MAAR NAAR
Postverbinding met
Spanje verbroken
RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Zoons van Mussolirf
naar Berlijn
Cyriel Verschaeve gaat
jubileeren
GED. OUDEGRACHT 52
Een vergeten figuur
San Sebastian zou zich wederom
in handen der rebellen
bevinden
Algeciras en La Linea
gebombardeerd
Nog voor één dag. levens
middelen te Madrid
Het verhoor van
Mac Mahon
De brief aan minister Simon
Te Gibraltar zijn vele Spaansche vluchtelingen aangekomen om zich onder Brit-
sche bescherming ie stellen. Slechts een gering aantal werd door de Britsch
wachtposten toegelaten
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.( tngex.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 55 cent
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 138 66 per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen, voor
post, per kwartaal t 3.58 Dij vooruitbetaling de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
De bloedige burgeroorlog in Spanje eischt honderden menschenlevens en veroor
zaakt een niet te ramen schade. Een straatbeeld na een gevecht van man tegen
man tusschen rebellen en roode militie
Bij de Nederlandsche postadministratie is be
richt ontvangen, dat de postverbindingen met
Spanje zijn verbroken, zoowel voor brief- als
voor pakketpost. Verzending geschiedt alleen op
risico der afzenders. Postverzending naar Por
tugal blijft nog mogelijk, doch alleen met ver
traging langs den zeeweg.
H VERWACHTING: Zwakke tot matigen
Zuid-Westelijke tot Westelijken wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen,
waarschijnlijk enkele regenbuitjes, wei-
nig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 765,1 te Reval.
Laagste barometerstand
742.6 te Stomoway.
5 Zon op 5.11 onder 9.01 - Licht op 9.31
Maan op n.m. 1.09 onder n.m. 10.53
Eerste kwartier 28 Ju!i
den, waarin hij o.a. als zijn meening te
kennen gaf, dat de opstand een verloren
zaak is, aangezien de steun der marine heeft
ontbroken. Hij vroeg den opstandelingen,
of zij in staat zijn den strijd voort te zetten.
Want „ons overgeven, daarop behoeft ge
niet te hopen."
De burgemeester van Madrid heeft verklaard,
dat er geen gebrek is aan levensmiddelen, en
dat hiervoor ook niet gevreesd behoeft te wor
den. Hij deelde mede, dat 50 vrachtauto's met
levensmiddelen van Valencia naar Madrid
waren vertrokken.
Des avonds werd van officieele zijde verklaard,
dat de regeering meester is in 22 provincies.
Het gemeentebestuur heeft besloten tot dage-
lijksche distributie van 20.000 levensmiddelen -
rantsoenen voor de families der miliciens, die
aan het front strijden.
Het diplomatieke corps is in de Chileensche
ambassade bijeen gekomen. Een commissie
werd benoemd die maatregelen zal nemen voor
de veiligheid der diplomatieke gebouwen.
Volgens een te Lissabon opgevangen radiobe
richt, heeft de Italiaansche regeering krachtig
geprotesteerd bij de regeering te Madrid naar
aanleiding van het feit, dat in het Italiaansche
consulaat te Barcelona brand heeft gewoed.
Het staatsdepartement verneemt, dat de Ame-
rikaansche consul te Tanger bij den lAider der
Spaansche opstandelingen geprotesteerd heeft
tegen het feit, dat de luchtbombardementen ge
vaar hebben opgeleverd voor het Amerikaansche
mailschip „Exmouth". De kapitein van de
„Exmouth" heeft den consul doen weten, dat
drie bommen zijn ontploft op slechts 30 meter
van het schip, dat de straat van Gibraltar door
voer op weg naar Casablanca.
Het Amerikaansche Roode Kruis heeft het
staatsdepartement medegedeeld, dat 't gelden ter
beschikking van de Amerikaansche ambassade te
Madrid had doen stellen, voor het verleenen van
hulp aan de Amerikaansche onderdanen te
Madrid.
De Spaansche regeering heeft een veror
dening gepubliceerd, volgens welke samen
scholingen van meer dan drie personen na
11 uur des avonds in de straten van Madrid
verboden zijn. Verder wordt bevolen, dat de
socialistische militie zich bij de uitoefening
van haar taak heeft te richten naar de aan
wijzingen der regeering. Degene, die eigen
machtig optreedt, wordt als rebel beschouwd.
Vluchtelingen uit Sevilla bevestigen dat de
kathedraal van Sevilla niet verwoest werd.
Zjj draagt echter uiterlijk wel de sporen van
schade door projectielen aangericht.
Te New-York is het Spaansche schip Cristo
bal Colon aangekomen. Aan boord heerschte
de grootste wanorde, daar bijna de geheele
bamanning sympathiseert met het commu
nisme.
Koop het nieuwste van het nieuwste.
Neem er nog een filter bij,
Dan is 't nog geen distributie
Dat wil zeggen: storing-vrij.
NIEUWE GRACHT 5 TELEFOON 10010
De toestand te Madrid zeer kritiek. Opstande
lingen bevinden zich vlak bjj de hoofdstad.
Te Burgos is een rechtsch tegenbewind ge
vormd.
Cycloon richt groote schade aan in Argen
tinië.
Twee zoons van Mussolini naar Berlijn.
Nederlandsche pater in Australië tot vijf jaar
gevangenisstraf veroordeeld; het O. M. had
hem onschuldig verklaard.
Postverbinding tusschen Nederland en Span
je verbroken.
Schipbreukelingen van een Engelsch jacht te
IJmuiden binnengebracht.
O
PARIJS, 25 Juli. (Reuter). De „Matin" meldt
uit Beriyn, dat Bruno en Vittorio Mussolini van
avond of morgenochtend te Berlijn zullen aan
komen, aan boord van een Italiaansch militair
vliegtuig, met nog vier andere Italiaansche
vliegtuigen, die Zondag aan een wedstrijd zullen
deelnemen.
BRUSSEL, 24 Juli. Naar wij vernemen, zal op
24 Aug. in 't schilderachtige Vlaamsche dorpje
Alveringen het feit herdacht worden, dat 25
jaar geleden de bekende dichter filosoof Cyriel
Verschaeve tot onder-pastor werd benoemd. Het
ligt in de bedoeling naar aanleiding van deze
herdenking het oude kerkje te verryken met
eenige plastieken, voorstellingen uit het lijden
van Christus.
Zooals bekend, zal omstreeks dezen tyd ook de
Twintigste Bijeenkomst van de Vlaamsche Oud-
strijders, de beroemd geworden IJzer-bedevaart
naar Dixmuiden plaats hebben. Bij deze gele
genheid zal een byzondere huldiging van den
Onder-pastor worden georganiseerd, welke hul
diging juist op deze plaats van bijzondere be-
teekenis is, omdat in de crypte van het Joe-Eng-
lish monument een plaats is opengelaten voor
Cyriel Verschaeve, waarheen eens zijn laatste
overblijfselen plechtig zullen overgebracht
worden.
tussen Postkant, en Verwulft
Keuze uit 45 verschill. machines van f 28.af
WIJ VERKOPEN (contant en in huurkoop),
VERHUREN en REPAREREN ALLE MERKEN
BUENOS AIRES, 25 Juli. (Reuter). Een hevige
cycloon heeft Santa Ignacio geteisterd. Talrijke
gebouwen zijn verwoest en een dertigtal perso
nen zyn gewond.
Stand op Zaterdag 9 uur v.m.: 759.0
Vorige stand: 755.6
Geregelde troepen, waarbij zich groepen jascisten hebben aangesloten, rukken in
Spanje van het Noorden en Zuiden naar Madrid op
In 1917, het derde oorlogsjaar, was de opposi
tie in Duitschland tegen Rykskanselier Von
Bethmann Hollweg tot haar hoogtepunt ge
komen. De pan-Germanisten en annexisten
vonden hem te slap, de meerderheid van den
Rijksdag, die onder aanvoering van den Cen
trum-afgevaardigde Mathias Erzberger pal stond
voor het aannemen van een vredes-resolutie,
was van meening, dat hij te weinig daarvoor
voelde en de militairen, onder leiding van den
kroonprins en Ludendorff, wilden hem weg heb
ben, omdat zy van hem geen krachtig diploma
tiek beleid meer verwachtten. De keizer liet zich
overhalen en zond den heer Bethmann als
zondebok in de woestijn.
De keizer vroeg aan Hindenburg en Luden
dorff, wien zij als opvolger wenschten. De wen-
schen van anderen kwamen niet in aanmerking.
De heeren stonden met den mond vol tanden.
Zij hadden alleen het oog gehad op het wippen
van Bethmann. Aan een opvolger hadden zij
niet gedacht. Ludendorff wist ten slotte raad.
Hij had in de couranten gelezen, dat een ntig al
hooggeplaatst staats-ambtenaar, een zekere Mi
chaelis, in het Pruisische Heerenhuis krachtige
woorden had gesproken tegen verschillende mis
standen. Deze Michaelis zou wel een sterke man
zyn. De keizer gaf toe. En Michaelis werd Ryks
kanselier. Niemand was méér verwonderd dan
Michaelis zelf. De Rijksdag was beleedigd, om
dat, ook in dezen zwaren tijd, zijn medewerking
bij de benoeming van een kanselier absoluut niet
was gevraagd. De wraak der historie volgde trou
wens op den voet. Michaelis was de laatste kan
selier, dien de keizer eigenmeiïhtig aanstelde.
De heer Michaelis meende, dat hij wel jaren
lang kanselier zou blijven. Hij begon met het
Rijkskanselierspaleis te restaureren. Zijn eerste
rede in den Rijksdag ontketende een storm. Tot
groote verbazing en verontwaardiging van den
Rijksdag sprak hij uitermate autoritair en ge
heel in den geest van zijn voorganger. Over de
vredesresolutie sprak hij met de hiitorische toe
voeging: „zooals ik haar opvat." Nu, die opvat
ting was precies tegenovergesteld aan het we
zen dier resolutie. De Rijksdag keerde zich van
hem af. zyn dagen waren geteld.
De zware schaduw van cis komende neder
laag lag reeds over Duitschland. De Rijksdag
eischte een zeer gematigde democratie. De kei
zer, die zijn geloof in de overwinning reeds had
verloren, was geneigd toe te geven, vooral met
het oog daarop, dat dan de verantwoording van
het schip van staat bij het komende onheil
niet geheel op hem alleen zou drukken. De
conservatieve Pruis Michaelis verzette zich met
hand en tand. Hij werd toen eenvoudig door
de tijdsomstandigheden weggespoeld. Precies
honderd dagen regeerde hij. En had niets tot
stand gebracht.
HENDAYE, 25 Juli. Kort na
middernacht zijn hier automobilis
ten aangekomen, die met zekerheid
hebben vastgesteld, dat de weg van
Burgos naar Madrid zich tot op 50
K.M. ten Noorden van Madrid in
handen van de troepen van gene
raal Mola bevindt.
In groote trekken krijgt men dus het vol
gende beeld: de Atlantische kuststrook der
Baskische provincies, alsmede van Santander
en Asturië is nog in handen der Volksfronters.
De lijn Pamplona Logrono Vitoria
Burgos Leon vormt de operatiebasis der op
standelingen naar het Noorden. Eveneens in
het bezit der militairen bevindt zich de meer
zuideiyke lijn Soria Valencia Valladolid
Zamora. Van deze linie uit vindt de op-
marsch plaats naar den sector Salamanca
Segovia Guadlajara, waar de opstandelin
gen thans den aanval op Madrid voorbereiden.
Generaal Mola, de opperbevelhebber der
rechtsche strijdkrachten in Noord-Spanie, heeft
Vrijdag, naar „United Press" aan de „Tel."
meldt, de volgende proclamatie tot de bevol
king van Spanje uitgevaardigd:
„Acht tienden van Spanje bevinden zich
reeds in onze handen. Binnenkort zal men
Spanje weer tot de beschaafde naties re
kenen. Op het oogenblik bevindt de régeering
der republiek zich in handen van barbaren,
die den broederhaat aanwakkeren.
Ons patriotisme heeft ons tegen zulk een
regeering in opstand doen komen.
Hedenmiddag is in de roemruch
te stad Burgos een voorloopige re-
Ex-koning Alfonso verklaarde in
een interview, dat hij bereid is
naar Spanje terug te keeren wanneer
het vaderland hem roept
geering gevormd. Leider der regee
ring is generaal San Miguel Caba
lellas, een vurig patriot, die reeds
menigmaal de natie groote diensten
heeft bewezen.
Naar de bijzondere correspondent van de
„Jour" van het front der rebellen meldt, zou
de aanval op Madrid Zaterdagmorgen beginnen.
Twee vrij groote afdeelingen houden de be-
langrykste heuvels voor Madrid bezet: de eene
colonne staat onder commando van kolonel
Garcia Escamez, de andere wordt geleid door
kolonel de Rada. Van deze punten uit wordt
de toegang tot Madrid beheerscht.
Reuter meldt uit Gibraltar, dat de meest te
genstrijdige berichten circuleeren. Het is on
mogelijk zich in verbinding te stellen met de
talrijke Spaansche provincies. Drie vliegtuigen
van het Volksfront uit Malaga bombardeerden
vanmorgen Algeciras en La Linea.
De zender van Valladolid, welke zich in han
den bevindt van de opstandelingen, verspreidt
het bericht, dat generaal Mola steeds verder
oprukt. Zijn zware artillerie nadert de hoofd
stad om zich met de voorhoede te vereenigen.
De voorhoede der rebellen heeft by Somosierra
den strijdkrachten der regeering een zware ne
derlaag toegebracht. Bij den bloedigen stryd is
generaal Munoz om het leven gekomen. Ook
uit verscheidene andere radioberichten biykt,
dat in het Guadarrama-gebergte, niet ver van
Madrid, sedert gisteren hevige gevechten tus
schen de voorhoede der troepen van generaal
Mola en de marxistische militie plaats vinden.
Van den afloop dezer gevechten hangt het lot
der Spaansche hoofdstad af.
Maar wel véél verknaeid. En door dit ver
knoeien heeft hij eigenlijk de débacle van
Duitschland veroorzaakt. Tydens zijn kanse
lierschap deed namelijk Benedictus XV zijn
beroemde poging, om den vrede in de wereld
te herstellen. De Entente stond er op dat mo
ment niet al te goed voor. Vooral Engeland
voelde veel voor onderhandelingen. Als hoofd
voorwaarde stelde het, dat Duitschland ondub
belzinnig zou verklaren, dat België's souverei-
niteit na den oorlog volledig zou worden her
steld. De toenmalige nuntius te München,
thans staatssecretaris Kard. Pacelli, voerde met
Michaelis de onderhandelingen. Deze hield den
nuntius eerst aan het lijntje en gaf toen ver
der niet thuis. De ontroerende smeekbrieven
van Pacelli, die den ondergang van Duitsch
land zag komen, als het thans dé vredes-
hand terugstiet, bleven onbeantwoord. Een per-
sooniyke brief van den H. Vader moest een
maand op antwoord wachten. De keizer was
daar boos om. Hij schrééf aan den rand van
het antwoord-concept: „Zoolang laten wach
ten, dat is onbeleefd tegenover den ouden Pon
tifex." Het antwoord van Michaelis was trou
wens een beleefde weigering, om op de aanbie
dingen des Pausen in te gaan.
Volgens een officieele mededeeling van
het radiostation Navarra, die door 't Duit-
sche nieuwsbureau onder het grootste
voorbehoud wordt doorgegeven, zou San
Sebastian door de militaire opstandelingen
zijn bezet. Te middernacht konden te Hen-
daye echter nog geen directe berichten uit
San Sebastian worden verkregen.
De „Figaro" schrijft, dat de toestand voor de
linksche Spaansche regeering zeer kritiek is,
en dat ondanks de rantsoeneering de levens
middelen nog slechts voor een dag toereikend
zijn. De omsingeling en belegering van de
Spaansche hoofdstad door de „witten" is be
gonnen. Volgens de schaarsche berichten, die
uit de stad zelf afkomstig zyn, heerscht daar
een onbeschrijfelijke wanorde, en reeds doet
zich het gebrek aan water gevoelen. Ook is er
geen benzine meer verkrygbaar. Te Madrid is
een „commisssie voor de nationale verdediging"
gevormd. Generaal Burguete heeft reeds de
plunderaars met de doodstraf bedreigd.
De socialistische oud-minister Prieto, heeft
gisteravond om 11 uur een radiorede gehou-
Duitschland heeft het machtelooze en on
heilvolle bewind van den kanselier der hon
derd dagen ciuur moeten betalen. Hij wenschte
in zijn hoogmoed België als vuistpand te be
houden en sloeg daardoor de vredesbemoeiin-
gen van Rome aan gruizelementen.
Michaelis verdween „sang und klanglos" van
het politiek wereldcooneel. De wereld vergat
hem. Nu is hij gestorven in eenzame vergetel
heid.
LONDEN, 24 Juli. Bij het verder verhoor van
Mac Mahon werd door de verdediging de brief
voorgelezen, die de beklaagde 24 uur voor den
aanslag aan den minister van Binnenlandsche
Zaken, Sir John Simon had geschreven. Hier
in beklaagt Mac Mahon zich over een ten on
rechte geschiede arrestatie, en protesteert
tegen een „systematïschen afpersingsveldtocht'
die door zekere ambtenaren van den minister
van Binnenlandsche Zaken tegen hem werd
gevoerd. Aangezien vroegere beroepen op den
koning zonder succes waren gebleven, eischte
hij thans binnen 24 uur volledige genoegdoe
ning en intrekking* van alle minderwaardige
beschuldigingen. Wanneer hieraan geen gevolg
zou worden gegeven, zou hij, Mac Mahon, het
recht zelf ter hand nemen.
De verdediger baseerde zyn verdediging
hoofdzakelijk op de met elkaar in strijd zijnde
verklaringen der verschillende getuigen en be
streed in de eerste plaats, dat Mac Mahon,
zooals de aanklacht beweert, de bedoeling zou
hebben gehad den koning met zijn revolver
schrik aan te jagen.
Na de behandeling van vandaag zal Mac
Mahon weer voor een week in hechtenis ge
houden worden.
Mathias Erzberger, de vader der vredes
resolutie van 1917 en sterkste tegenspe
ler van Michaelis
