Kantons onderwerping aan
Nanking
Nationale Bedevaart is naar
Lourdes vertrokken
De Volksfronterij
TSJANG KAISJEK BLIJFT
DE BAAS
300 ZIEKEN ONDER DE
1600 DEELNEMERS
MAANDAG 27 JULI 1936
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Tegenvaller voor Tokio
Mgr. Costantini bij
den K.R.O.
Lof voor den Nederlandse hen
missie-geest en -ijver
Den tijd begrijpen en
aanvoelen
DANK ZIJ DE WAALBRUG
Groei van het internationaal
verkeer
f
De herbezetting der Dardanellen. Turksche troepen bezetten 'n fort
Mgr. N. Stam over zijn
missie
Radio-rede van den bisschop
De vier treinen omvatten in totaal
59 personenrijtuigen en
bagagewagens
Haarlems Bisschop
onder de pelgrims
De eerste ziekentrein
Het afscheid
Tot zijn priesters
R.K. Bond voor Groote
Gezinnen
Op het voortgezette congres te
Arnhem werden de afdeelings-
voorstellen besproken
Crisis-politiek
Gezinstarieven
Kort vóór het losbreken van den ver
woeden burgeroorlog, welken Spanje in
de laatste decennia heeft beleefd en wel
ke nog steeds niet door een definitieve overwin
ning van rechtsch of linksch beëindigd is, werd
in China 'n dreigende burgeroorlog tusschen
Nanking en Kanton op 't laatste moment voor
komen. Men kent in groote lijnen, en deze zijn
ook alleen van belang voor de rest van de we
reld, de geschiedenis. De centrale regeering te
Nanking, beheerscht en geleid door den militair
kunóigen en politiek tactischen maarschalk
Tsjang Kai Sjek, zag zich genoodzaakt, zij het
ook „contre coeur" min of meer zoete broodjes
te bakken tegenover den nu eens militair drei
genden dan weer politiek intrigeerenden Ja-
panschen usurpator. Tegenover de door Ja
pan gaarne geziene en ook krachtig in de hand
gewerkte autonomistische beweging in Noord-
China plaatste Tsjang Kai Sjek pogingen om
de eenheid van China te bevorderen en te ver
sterken. Terwijl Japan niets méér vreest dan
een sterk aanééngesloten, welgeordend en goed
geoutilleerd China, omdat een dergelijk China
een gevaarlijke concurrent en tegenstander zou
kunnen worden in het Pacific-gebied, waarover
het keizerlijke Japan den scepter van een on-
aantastbaren hegemonie wil zwaaien, streeft
maarschalk Tsjang Kai Sjek naar een deugde
lijke ordening en een sterk centraal gezag in
China om tegelijkertijd Japan te kunnen terug
dringen uit de Mandsjoerijsche gebieden, welke
het met geweld en list van China afhandig heeft
weten te maken. Japan wil eerst China verdee-
len om het geheel te kunnen beheerschen. Zoo
dra het China tot een gedweeën vazalstaat heeft
gemaakt en zijn machtspositie er niet meer aan
te randen is, wil Japan China wel helpen om
zich te modemiseeren en te hervormen tot een
sterke mogendheid, die, geheel onder Japansche
leiding en souvereiniteit staande, een der be
langrijkste pijlers en bolwerken moet worden
van den te vestigen „Pax Japonica" d.w.z. vreed
zame Japansche overheersching van geheel O.-
Azië, waarbij zoowel de invloed van Sovjet-Rus
land als van de Vereenigde Staten, Engeland
en de andere in den Pacific belanghebbende
vreemde mogendheden verdrongen dient te
worden.
Vandaar dat Japan er op uit is verdeeld
heid te zaaien tusschen de verschillende
deelen van China en alles in het werk
Sjtelt om het gezag van de Nankingregee-
ring en haar dictator Tsjang Kai Sjek te on
dermijnen. Het trachtte in Noord-China hetzelf
de zgn. spontane onafhankelijkheidsspel te la
ten spelen als indertijd in Mandsjoerije, waar
door het zich de gelegenheid verschaft heeft
den vazalstaat Mandsjoekwo te stichten. Het
spel in Noord-China is echter niet zoo vlot van
stapel geloopen als Japan wel wenschte. Slechts
in Oost-Hopei en Tjahar wist een zgn. autono
me regeering zich eenigermate te vestigen zon
der evenwei de souvereiniteit van Nanking ge
heel te durven verloochenen. Tsjang Kai Sjek
die er steeds op uit is geweest, de eigenmach
tigheid der provinciale Chineesche gouverneurs
te breken en het bestuur in China te centrali-
seeren, nam geen militaire tegenmaatregelen,
omdat hij zich daarvoor niet sterk genoeg
voelde, doch slechts economische, finantieele
en administratieve. Hij wekte daardoor den in
druk bij de extremistische Chineesche natio
nalisten, dat hij een te zwakke en laffe poli
tiek tegenover Japan voerde, ofschoon in wer
kelijkheid zijn onbetwistbaar zuiver nationale
Chineesche politiek van wijs beleid en groote
bezonnenheid alsmede van veel doorzicht «en
werkelijkheidszin getuigde. De regeering van
Kanton, speculeerend op de draufgangerische"
nationalistische mentaliteit van vele Chineezen
zoowel in het Noorden als in het Zuiden,
meende de kans schoon te zien om onder het
mom van heftige anti-Japansche gezindheid
en vurig nationalisme maarschalk Tjang Kai
Sjek tot een gewelddadig verzet tegen den Ja-
panschen indringer te dwingen. De provincies
Kwanoeng en Kwangsi in 't Zuid-Westen beslo
ten Tsjang Kai Sjek's politiek te dwarsboomen
en haar legers naar 't Noorden te doen opruk
ken om met de Japanners den strijd aan te
binden en, indien Tsjang Kai Sjek zich daar
tegen zou verzetten, ook Nanking te beoorlo
gen. Kanton hoopte daardoor onder den schijn
van pure vaderlandsliefde het gezag van Nan
king en Tsjang Kai Sjek een gevoeligen slag
toe te brengen en zijn eigen gezag te verster
ken. De burgeroorlog in China leek onvermij
delijk en Japan lachte reeds in zijn militair-
imperialistisch vuistje, toen het verzet van
Kanton, tengevolge van het overloopen
van belangrijke aanvoerders en strijdkrachten
naar Nanking en het dalen der Kantonneesche
valuta als een te sterk opgeblazen ballonnetje
uiteenspatte en Kanton door de troepen van
Nanking zonder noemenswaardigen slag of
Stoot werd bezet. Kwantoeng noch Kwangsi
durfden tenslotte den burgeroorlog aan en het
spel van Kanton liep totaal anders af dan het
gehoopt had.
De positie van Nanking en Tsjang Kal
Sjek in China is thans aanzienlijk ver
sterkt. Het heftig anti-Japansch doende
Kanton heeft het hoofd in den schoot moeten
leggen van den tegenover Japan te toegevend
geachten dictator van Nanking. Oppervlakkig
de zaak beschouwend zou men thans geneigd
zijn te concludeeren, dat Tokio daarmee inge
nomen zou zijn, doch het tegendeel is het geval,
omdat zooals wü hierboven uiteen hebben ge
zet Japan geen ander sterk centraal gezag in
China Wenscht dan een, dat geheel aan Japan
ondergeschikt is. Japan vreest den tactischen
Tsjang Kai Sjek, die een onuitputtelijke lank
moedigheid bezit, maar ook een niet te breken
vasthoudendheid aan het doelwit zijner dul-
dingspolitiek nJ. het zoo noodig met Wester-
sche hulp organiseeren en consolideeren van
een modem geoutilleerd en krachtig gecentra
liseerd China, dat paal en perk zal stellen aan
Japans machtshonger, waaraan China thans
nog offers moet brengen om tijd te winnen.
Gezien deze situatie en de Japansche reactie
daarop is de vraag niet onredelijk, of, gelijk
reeds vroeger beweerd is, Japan in het geheim
de zgn. anti-Japansche actie van Kanton, die
in werkelijkheid minstens even sterk tegen
Tsjang Kai Sjek was gericht, niet heeft ge
stimuleerd.
Voor den K.R.O. heeft Zondagavond Paul de
Waart een vraaggesprek gehad met Mgr. Cos
tantini, secretaris der Propaganda Fide. Mgr.
was zoo juist uit Denemarken teruggekeerd en
vertoefde nu voor de tweede maal in ons land.
Mgr. zeide, zich gaarne met een enkel woord
tot de Nederlandsche luisteraars te willen rich
ten, omdat het zulk een uitzonderlijke gelegen
heid was, den katholieken van Nederland dank
te zeggen voor hun missie-ijver en -liefdé.
Mgr. kent onze sociale, charitatieve en cultu-
reele organisaties, vooral onze missie-organisa
ties. Hij verzekerde hier den weerslag te heb
ben gevonden van de missie-liefde, die hij leer
de kennen, gepersonifieerd in onzen landge
noot Kardinaal van Rossum.
Mgr. deelde mede, dat hij Wittem heeft be
zocht, om de plaats te leeren kennen, waar Kar
dinaal van Rossum zoo van hield. Mgr. heeft er
gebeden en God gevraagd om de harten der Ne
derlanders met missie-ijver te blijven vervullen.
Z. H. Exc. waardeert in ons land de directe
missie-belangstelling en de indirecte missie
actie, het propageeren van de missie-liefde en
dat alles wat de Missie en den missionarissen ten
voordeele is.
Rekent U daartoe ook onze uitzendingen voor
de missionarissen? vroeg de heer De Waart.
Ongetwijfeld, antwoordde Mgr. Costantini.
Het is mijn overtuiging dat het van groot belang
is voor de Missie, door de moderne techniek
het mogelijk te maken, dat de missionarissen
contact hebben met hun vaderland.
Pater Dito uitte hierna zijn vreugde er over,
dat het antwoord van Mgr. Costantini in over
eenstemming is met den indruk, dien hij mee
bracht van het lie Internationaal Katholiek Ra-
dio-Congres te Praag, waar Pater Soccorsi ook
het nut van de radio zoo zag. Pater Dito lichtte
toe hoe wij uitzenden voor de missionarissen
en door missionarissen laten spreken over de
Missie, waarop Mgr. Cosantini de hoop uit
sprak, dat God dit radiowerk moge zegenen. Mgr.
dankte den jeugdigen leider dezer uitzendingen,
Pater Dito, en de katholieken, die hem dit hel
pen mogelijk maken. Meer algemeen bracht
Mgr. Costantini dank aan allen, die, op welke
wijze dan ook, de Missie helpen.
Mgr. zeide dan, een bezoek te hebben gebracht
aan den Aartsbisschop van Utrecht, Z. H. Exc.
Mgr. De Jong en hem en het geheele Episcopaat
van Nederland grooten dank te hebben gebracht.
Bij den Aartsbisschop werd Mgr. Costan
tini getroffen door het portret van Paus
Adrianus VI, een glorie voor Holland. Op
diens graf staat diens geheele bestaan ge
schreven.
Uit dit grafschrift blijkt, dat er steeds ge
werkt moet wordein overeenkomstig den nood
der tijden. Nu is het oogenblik daar voor de
groote opleving van de Missie-actie. Men
moet den tijd begrijpen en aanvoelen, d.w.z.
men moet in dezen tijd de missie-actie aan
grijpen.
Tijdens Mgr.'s verblijf in Holland komt Mgr.
voor oogen de figuur van den pionier Ruys-
broeck, den grooten missionaris van ons volk,
die zes eeuwen geleden werkte in Mongolië. Uw
Bisschoppen en missionarissen hebben denzelf
den geest en zetten het werk van Ruysbroeck
voort, aldus Mgr.
In een kathedraal in Nederland zag ik e'en
schilderij met 12 namen van missie-bisschop
pen uit eenzelfde diocees. In een ander diocees,
zoo vervolgde Mgr. Costantini, waren er nog
meer. Ik heb persoonlijk verschillende van deze
Apostelen gekend'. Ik geloof niet dat er ter
wereld eenig ander diocees is, dat zich hierop
kan laten voorstaan.
Ten slotte smeekte Z. H. Exc. den zegen des
Hemels af over alle luisteraars.
De Kon. Ned. Toeristenbond schrijft ons:
Dat de openstelling van de Waalbrug bij
Nijmegen ook voor het internationaal verkeer
gunstige gevolgen heeft blijkt uit het feit, dat
het personeel van het douanekantoor Wyler, op
de route van Arnhem via Nijmegen naar Kleef,
sindsdien met niet minder dan vijf man moest
worden versterkt. Het verschijnsel doet zich
voor, dat er nu ook weer Duitsche auto's naar
Nederland komen voor een week-end of dag
tochtje.
In Budapest is een huis ingestort. De ruïne
Zondagmiddag sprak Z. H. Exc. Mgr. N. Stam
Apostolisch Vicarus van Kisumu, die op het
feest van de H.H. Petrus en Paulus tot bisschop
is gewijd, voor de microfoon van den K. R. O.
over zijn missie in Afrika. Na allen, die aan
deze bisschopswijding luister hebben bijgezet
bedankt te hebben, verhaalde de missiebisschop
over zijn missiegebied vele interessante bijzon
derheden.
Vroeger was het vicariaat Kisumu een deel
van het vicariaat van den Boven-Nijl in Oegan
da en heette Kavirondo. De eerste missionaris
sen werden een dertig jaar geleden daarheen
gezonden. Ten was er nog geen enkele katho
liek, zelfs nog geen catechumeen of doopleer
ling. Het werk breidde zich echter spoedig uit
en Mgr. Biermans, die toen Apostolisch Vicaris
vanden Boven-Nijl was, zag zich verplicht om
verdeeling van zijn missiegebied aan te vragen.
Elf jaar geleden werd de Apostolische Prefec
tuur van Kavirondo opgericht met Mgr. Brands-
ma als prefect. Vier jaren geleden werd de
prefectuur van Kavirondo verheven tot vicariaat
en werd de naam veranderd in Kisumu. Mgr.
Brandsma werd daarvan de eerste Apostolische
Vicaris.
Het is den katholieken van Nederland vol
doende bekend, hoe Mgr. Brandsma het vorige
jaar, door een beroerte overvallen, in Nairobi,
buiten zijn eigen vicariaat overleed. Het ligt
in mijn bedoeling, aldus Mgr. Stam, na mijn
terugkeer naar Afrika, zijn stoffelijk overschot
te doen overbrengen naar ons Vicariaat, waar
voor hij tot op den dag van zijn sterven ge
werkt heeft.
Het missiegebied van den nieuwen bisschop
telt negentien missie-posten, terwijl het aan
tal priesters 43 bedraagt, waaronder 22 Neder
landers. Van de tien broeders zijn er zes uit
ons vaderland en van de vijftig zusters hebben
de Ursulinen van Bergen <N.H.) er twee kloos
ters, een school en een ziekenhuis in de
missie-staties Mumias en Kakagema, terwijl een
derde klooster in aanbouw is te Nangina. De
andere zes kloosters, welke er zijn. worden
hoofdzakelijk bediend door Engelsche en Ier-
sche zusters.
De priesters worden in hun werk bijgestaan
door 1074 inlandsche catechisten, die ons H.
Geloof in het uitgestrekte land verspreiden.
In 880 scholen wordt lager onderwijs gegeven
aan meer dan 22 duizend kinderen door 103
inlandsche onderwijzers, terwijl het hooger on
derwijs in handen is van vier broeders uit
Canada.
Vervolgens verhaalde Monseigneur interessan
te bijzonderheden over zeden en gewoonten van
de bevolking en den aard, ligging van het land,
alsmede over het klimaat.
Daarna sprak Mgr. over zijn inlandsche pries
ters. Een twintigtal seminaristen zijn op het
voorbereidend seminarie, terwijl er achttien op
het Klein- en zes op het Groot-seminarie zijn.
Vier van de zwarte theologanten zullen de
kleinere Wijdingen ontvangen na den terugkeer
van hun bisschop in Afrika.
Het zal echter nog minstens vier a vijf jaar
duren, eer ik hen priester zal mogen wijden,
aldus de bisschop.
God heeft ongetwijfeld het missiewerk in
Afrika gezegend. Er zijn enorme, maar nood
zakelijke uitgaven, veel en veel grooter dan de
propaganda in Rome kan zenden. Elk jaar
heeft het missiegebied van Mgr. Stam ©en
tekort van ongeveer f 50.000.
Na maandenlange voorbereiding is heden
wederom de jaarlijksche Nationale Bede
vaart, onder de auspiciën van de Vereeniging
tot het samenstellen van Nederlandsche Be
devaarten, van uit Roozendaal naar Lourdes,
het Genade-oord van Maria, vertrokken.
Reeds vroeg in den morgen heerschte al onge
wone drukte op het Roozendaalsche stations
emplacement, waar de laatste hand werd gelegd
aan de laatste voorbereidingen tot een goed en
regelmatig verloop van den grooten tocht. In de
afgeloopen dagen en nachten is men druk be
zig geweest met de samenstelling der vier groote
treinen, waarvoor tezamen niet minder dan 59
rijtuigen en bagagewagens noodig waren; rijtui
gen van het z.g. groote D-type, met 8 compar
timenten ieder, zijgangen en harmonica-balg
verbindingen.
Het benoodigde materiaal werd voor een deel
door de Ned. Spoorwegen zelf, doch voor het
overgroote deel door den dienst der Fransche
Spoorwegen geleverd. Van de 59 wagens leverden
de Ned. Spoorwegen n.l. 15 stuks, terwijl de
overige 44 van uit Frankrijk moesten worden
gezonden. Alleen reeds de z.g.n. ziekentrein be
stond uit 7 Nederlandsche en 4 Fransche perso
nenrijtuigen en 3 Fransche bagagewagens. Al
deze wagens voor den ziekentrein ondergingen
te Roosendaal eerst een geheele gedaanteverwis
seling, daar zij te voren tot één groot rollend
hospitaal moesten worden ingericht.
Ook de drie overige treinen werden in de
afgeloopen dagen, na aankomst van het benoo
digde materiaal, samengesteld, waaronder ook
de trein de z.g.n. Oranje-trein die heden
morgen te 11.15 uit Nijmegen moest vertrekken,
welke na de samenstelling hedenmorgen leeg van
uit Roozendaal naar Nijmegen is gegaan.
Begrijpelijkerwijze nam de drukte op het sta
tion in den loop van den morgen hand over hand
toe, naarmate achtereenvolgens behalve de ge
wone diensttreinen de extra bedevaarttreinen
de pelgrims, onder wie ongeveer 300 zieken, naar
Roozendaal voerden.
Te 9.25 arriveerde de eerste speciale zieken
trein uit de richting Venlo, met 5 eigen zieken
wagens, respectievelijk 2 uit Venlo en 1 uit Eind
hoven, Helmond en 's Hertogenbosch.
Behalve dat reeds per auto's en autobussen
uit verschillende richtingen ook zieken waren
aangevoerd, ving eerst nu in grooteren omvang
het werk der Roozendaalsche Transport-co
lonne welke onder leiding stond van den
heer A. v. d. Ven aan, het vervoeren en
verladen n.l. van de zieke pelgrims van de
aankomende treinen naar den ziekentrein,
welke aan de Oostzijde van het eerste perron
was geplaatst.
Voor deze transporten hadden de brancar
diers der transportcolonne de beschikking over
90 brancards.
Te 9.58 uur kwam de groote extra trein uit
Amsterdam binnenrollen met eveneens vijf spe
ciale ziekenrü tuigen, resp. uit Amsterdam,
Haarlem, Den Haag, Delft en Rotterdam. Ten
laatste arriveerde te 10.37 de extra trein uit
Utrecht met de zieken uit de Noordelijke pro
vincies, uit Utrecht zelf, alsmede die uit de
richting Nijmegen en uit Tilburg.
Het station en voornamelijk het eerste
perron geleek één groot ziekenhuis, maar
dan op een grooten bezoekdag, want er bewo
gen zich honderdtallen pelgrims en voorts fa
milieleden van pelgrims, die dezen tot de Zui
delijke toegangspoort van Nederland het
Roozendaalsche grensstation vergezelden
Tusschen de zieken bewogen zich zieken
zusters en verpleegsters, om, waar noodig,
hulp te verleenen, alsook de statige figuur
van Haarlems bisschop, Z.H.Exc. Mgr. J.
P. Huibers, die vroeger als aalmoezenier
en thans als Bisschop de reis meemaakte.
Aandoenlijke tooneelen deden zich voor bij 't
afscheid nemen van de zieken, die nu geheel
werden overgelaten aan de zorgen van ande
ren, daar de medereizende familieleden eerst
met de andere treinen zouden volgen en weer
anderen moesten achterblijven, daar zij hun
dierbaren slechts tot de grens vergezelden.
De laatste orders werden gegeven; de por
tieren gesloten; 12.20 uur werd het sein gege
ven tot vertrek van den ziekentrein. Onder
hoera's en hand- en zakdoekengewuif verliet de
trein het station, op weg naar het genade
oord Lourdes.
De beide volgtreinen, de z.g. Blauwe en Roo-
de trein, vertrokken resp. te 1.27 uur en te
2.16 uur vanuit Roosendaal.
Het totaal aantal deelnemers aan deze be
devaart bedraagt ruim 1600. Onder de pel
grims bevinden zich over de 70 priesters, van
wie de Z.Eerw. heer pastoor L. J. Willenborg
uit Bloemendaal als aalmoezenier fungeert.
Met ontroering verhaalde de bisschop van de
heldhaftige daden van zijn missionarissen
en hoe zij, „de meesten van mijn vroegere tijd-
genooten", aldus Mgr., in dat verre land den
dood vonden.
Mgr. Stam herinnerde tenslotte aan de zware
taak, welke nu als bisschop op hem rust en
aan de groote verplichtingen tegenover zijn
christenen, met de woorden: „Ik weet, dat zij in
het vicariaat van Kisumu benieuwd zijn naar
wat ik in Nederland doe; of ik hun financieele
moeilijkheden bekend maak aan onze mede
katholieken."
Moge dit beroep om financieelen steun niet
vergeefsch zijn!
Volledigheidshalve geven wij hierbij het giro
nummer, waarop zij, die Mgr. N. Stam in zijn
zware taak willen verlichten, hun bijdrage kun
nen storten: Missiehuis, Roosendaal, glronr.
14123, terwijl het privé-adres van den missie
bisschop waar hij ook gaarne giften in ont
vangst wil nemen is: Paul Krugerstraat 19
te Haarlem.
Later op den dag sprak Mgr. N. Stam door
middel van de radio tot zijn priesters in Afrika
en alle mede-missionarissen over de geheele
wereld.
In deze toespraak herinnerde Mgr. aan de
groote missieliefde en missieactie, welke in
Nederland bestaat en herdacht dankbaar de
financieele bijdragen der Nederlandsche katho
lieken, voor de missie steeds gebracht.
Het is veel en veel moeiltjker voor de mis
sionarissen geworden iets voor hun missie mede
te krijgen. Maar toch aldus Mgr. Stam, die
liefde voor de missie onder het Nederlandsche
volk, is er niet minder op geworden. Integen
deel! Deze missie-actie in Nederland is toe te
schrijven aan het dringend verzoek van de
laatste Pausen. Zoodra de H. Vader de katho
lieke Kerk vermaande, dat het missiewerk Hem
het naaste aan het hart lag, werd dit verlangen
door alle Nederlandsche bisschoppen ter harte
genomen.
Mgr. eindigde met de woorden: „De katholie
ken van Nederland zijn katholieken in den
waren zin van het woord. Het doet iederen
missionaris goed, wanneer hij naar Nederland
komt en ziet, dat hij niet alleen staat, maar dat
eenieder met hem medeleeft."
Zondag werd te Arnhem in Royal" voort
gezet het congres van den Ned. R. K. Bond
voor groote gezinnen. In de Walburgkerk werd
des morgens door den geestelijk adviseur, Rector
Daandels, een H. Mis opgedragen voor de deel
nemers aan het Congres.
Op de voortgezette vergadering werden de
voorstellen der afdeelingen aan de orde gesteld.
Diverse afdeelingen stelden voor te ijveren
voor opheffing van crisisheffingen en voor
verlaging van den prijs van natuurboter.
Het hoofdbestuur achtte deze voorstellen on
uitvoerbaar.
Deze zaken werden uitvoerig besproken. O.m.
werd het woord gevoerd door den heer Ruyter,
lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal.
Tot betere verhoudingen kan men eerst komen,
aldus de heer Ruyter, wanneer de landbouw
weer kan koopen van middenstand en in
dustrie. Daarom is de steun aan den landbouw
gerechtvaardigd.
Spr. bestreed de meening van diverse afdee
lingen, dat de prijzen van levensmiddelen niet
lager zouden zijn geworden. De katholieke boe
ren- en tuinderbonds heeft er op aangedron
gen dat vleesch in blik zou worden verstrekt.
De landbouw gaat met het huidig systeem naai
de maan. Komen we met de prijzen niet op een
hooger plan, dan is er geen uitweg voor de
boeren en tuinders. Door de werkloosheid heb
ben de boeren geen afzetgebied en kunnen zij
niet koopen van den middenstand. Spr. vindt
het niet juist om te protesteeren tegen de prij
zen die worden betaald.
De voorzitter verzocht in deze aangelegen
heid vertrouwen te stellen in het hoofdbestuur.
De afdeeling Leiden stelde voor het hoofd
bestuur op te dragen maatregelen te nemen,
opdat in alle afdeelingen en kringen der ver
eeniging fondsen of kassen worden opgericht,
waaruit aan de leden der vereeniging bij ge
boorte in hun gezin een uitkeering wordt ge
daan.
Het hoofdbestuur zegde toe voor deze ge
dachte propaganda te maken.
De afdeeling Gennep stelde voor dat de bond
zal ijveren voor gezinskiesrecht.
Het hoofdbestuur zal in dezen geest adressee-
ren aan de bevoegde instanties. De bond zal
blijven ijveren voor een rijkskinderrentefonds.
De afdeeling Brunssum stelde voor bij de
R. K. Staatsparty en de regeering aan te drin
gen op beschermende maatregelen voor gehuw
de werkkrachten in het bedrijfsleven, zoodat
deze niet zonder meer kunnen worden ontsla
gen en men daarvoor jeugdige werkkrachten
kan aanstellen voor lagere loonen.
Het hoofdbestuur merkte op dat de minister
van Sociale Zaken in deze aangelegenheid ad
vies heeft gevraagd aan den Hoogen Raad van
Arbeid.
De afdeeling Arnhem stelde voor gedurende
de vacantie de kinderen der leden onderling
uit te wisselen, een en ander met gesloten
beurzen.
Het bestuur antwoordde dat deze gedachte in
„Het Gezin" kan worden gepropageerd,
i De afdeeling Arnhem drong er by het hoofd-
Geen kans in ons land
Twee tyrannieke richtingen strijden om
de politieke macht in Europa: de
nationaal-socialistische en de com
munistische.
Beide zijn zij even verderfelijk: zie
Duitschland! zie Rusland!
Beide bedreigen zij de democratie, den ge
zonden volksinvloed, de vrijheid ook in
de behartiging van onze hoogste, onze
geestelijke belangen met vernietiging.
Wil ons volk derhalve het geluk behou
den, dat het vaak maar al te weinig ge
waardeerd! tot op den dag van heden
nog tot vrede strekt, dan zal het aan beide
gevaren moeten ontkomen.
Zooals de zaken thans staan, schijnt ons
het nationaal-socialisme het grootste ge
vaar toe, vooral omdat dit vage ideaal in
staat is Duitschland bewijst het de
domme en onnadenkende massa te trék
ken de massa, die het zich tot eer en
plicht rekent zelf niet na te denken, doch
blindelings een „leider" te volgen en diens
holle phrasen, onbegrijpelijk en onbegre
pen, na te bauwen.
Maar ook het gevaar van het verrader
lijke communisme, dat internationaal
stookt, en ondanks eenige voorgewende
frontverandering, de wereldrevolutie, de
dictatuur van het proletariaat als het
ideaal blijft beschouwen, mag niet onder
schat worden.
De Moskovitische volksfronterij, zooals
die zich den laatsten tijd in Spanje, in
Frankrijk en eenigermate ook in België
gedemonstreerd heeft, moge de oogen
openen van hen, die te goedertrouw meen
den, dat na de overwinning van het na
tionaal-socialisme in Duitschland het
bloedroode gevaar voor Europa wel gewe
ken was.
Communisten en jocialisten één, dat is
de leus maar zoodra zien de gezamen
lijke roode broeders zich niet aan de re
geermacht, of de stem uit Moskou tracht
den boventoon te voeren; met welk een
communistische gemeenheid heeft men in
Spanje in verloop van korten tijd b.v. de
Kerk al geen smaad en onheil toege
bracht!
Komt ergens een volksfront tot stand en
slaagt het erin, de overmacht te verkrij
gen, dan is de bolsjewistische aera inge
luid.
Zal de volksfronterij in ons land een
kans krijgen?
Voorloopig ziet het er naar uit, dat de
sociaal-democraten te verstandig zijn om
zich aan het avontuur te wagen: een com
munistisch voorstel tot stembus-samen-
werking in 1937 werd afgewezen en ook de
overige volksfronterij wordt in de socialis
tische pers bestreden, weliswaar meer om
opportunistische dan om principieele rede
nen, maar in ieder geval om motieven,
ontleend aan het gezond verstand: men
zou te samen tóch geen krachtige meer
derheid krijgen de communist zou blij
ven streven naar de dictatuur, dus ook
naar de onderdrukking van den socialist
een rood volksfront zou alle niet roode
groepen op één hoop drijven en het na
tionaal-socialisme den wind in de zeilen
blazen, enz.
Men zou een meer principieele stelling
neming wenschen, maar misschien kómt
die nog eens, als in de sociaal-democratie
de invloeden blijven doorwerken, welke
stuwen in minder marxistische en meer
nationale richting.
Voorloopig schijnt ook het Volksfront
gevaar in ons land niet groot, maar laten
wij er niet al te gerust op zijn: Moskou is
sluw en weet overal door te dringen.
Verrassingen zijn geenszins uitgesloten.
Nederland is Spanje niet toegegeven!
Maar wie had enkele jaren geleden
Spanje in aanmerking genomen
zulk een ommekeer op het Iberisch
schiereiland mogelijk geacht!?
bestuur op aan, alles in het werk te stellen om
het voorstel Vrygezellenbelasting er door te
krijgen ten einde te komen tot een rykskinder-
toeslagfonds.
De voorzitter merkte op dat de katholieke
fractie de meening' van den bond huldigt wat
de vrijgezellenbelasting betreft.
De heer De Lang uit Bussum hield een voor
dracht over gezinstarieven voor de bedrijven.
De overheid moet het gezin helpen, ook als zij
een bedrijf gaat exploiteeren. Het algemeen be
lang eischt een rechtvaardige verdeeling van
lasten. Dat is alleen mogeiyk door rekening te
houden met de draagkracht van het gezin. De
draagkracht houdt verband met de behoeften
en de behoeften houden verband met het kin
dertal.
Spr. besprak de tarieven voor gas, electrici-
teit en water. Het doel dat thans door de over
heid meestal beoogd wordt is het maken van
winst, terwijl het eerste doel het algemeen be
lang' moet zijn. Eerste eisch is een gezond eco
nomisch beheer van het bedrijf.
De gezinstarieven zijn nergens gelijk inge
richt. Het gezinstarief moet zoo volledig mo
gelijk rekening houden met het kindertal en
zoo eenvoudig mogelijk zijn in uitvoering. De
actie in de afdeelingen moet zich langs de
zelfde lyn bewegen. Een korting moet worden
geheven in procenten en volgens een progres
sief systeem.
Het vastrechttarief heeft meestal alleen de
bedoeling uitbreiding van het debiet te ver
werven.
Het prüsverschil voor groote en kleine afne
mers mag niet te groot zijn. Met financieele
draagkracht moet rekening worden gehouden.
In verband met deze voordracht werd be
handeld het voorstel van de afdeeling' Eist om
er voor te üveren, dat de Prov. Electr. bedrij
ven een tarief invoeren, waarin reductie wordt
toegepast voor de groote gezinnen.
Het hoofdbestuur wilde een commissie in het
leven roepen, die deze aangelegenheid nader zal
bestudeeren en daarover rapport zal uitbrengen.
Dit voorstel werd aangenomen.
Het Congres werd besloten met 'n gezamen-
lijken autotocht in de omgeving van Arnhem.
