De herziening van de Grondwet
Luchtgevecht boven de Straat
van Gibraltar
I'"
Onder den druk der tijden ingrijpende
wetsvoorstellen bij de Staten-
Generaal ingediend
De non-interventie
der mogendheden
PROTECTOR" I
Revolutionnairen uit de Kamers, de
Staten en den Raad
Het nieuws van heden
Thans heeft de regeering bij de Staten-Generaal inge
diend een aantal wetsontwerpen tot het in overweging
nemen van verschillende voorstellen tot wijziging der
Grondwet.
Deze voorstellen, ieder in een afzonderlijk wetsontwerp
vervat, strekken o.m. tot:
Wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende
het inkomen der Kroon.
Wijziging en aanvulling van de bepalingen betreffende
de schadeloosstelling en het pensioen van de leden van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Het openen van de mogelijkheid, ministers te benoemen,
niet belast met de leiding van een Ministerieel Departe
ment.
Aanvulling van de bepalingen betreffende het kiesrecht.
Het openen van de mogelijkheid, leden van vertegen
woordigende lichamen, die een streven tot uitdrukking
brengen, gericht op verandering van de bestaande rechts
orde met toepassing of bevordering van onwettige mid
delen, van hun lidmaatschap vervallen te verklaren.
Het openen van de mogelijkheid openbare lichamen voor
beroep en bedrijf in te stellen.
Drukpersvrijheid
blijft
ZEVENDE WIJZIGING
INBRAAK-VERZEKERING I
Ontspanning in
Zuid-China?
LIDMAATSCHAP KAN
VERLOREN WORDEN
Bü twee-derde meerderheid kan
elk lichaam tot vervallen
verklaring beslissen
TE BARCELONA VREEST
MEN NIEUWE GEVECHTEN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
v/eek 25 centper kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1936 - OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTICSTE JAARGANG No. 20082
Regeering heeft alle krachten te
zeer noodig om thans poli-
tieken strijd te ont
ketenen
Revolutionnairen uit de
Kamer
H Afgezien van de Wet van 1814s
H dateert de „Grondwet van het Ko- H
ninkrijk der Nederlanden" van
H 1815. Bij de wisselende omstandig-
H heden werd deze Grondwet gewij-
Evenredig kiesrecht
Geen verplichting tot wiskundige
evenredigheia
Het WeeriiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiHiiniiiiiiiiiiiiiiiiiifii^
n
Dr. H. Colijn, de president van het
kabinet, dat thans voorstellen tot de
wijziging van de Grondwet bij dë
Staten-Generaal heeft ingediend
Het Britsche antwoord op de
Fransche nota zal waarschijn
lijk welwillend zijn
Rome heeft voorbehoud
Berlijn voorwaarden
I Uitsluitend voor: Kerken, Pastorieën, g
Kloosters en Kerkelijke Instellingen
Kwangsi-generaals zenden onder
handelaars naar Tsjang
Kai Sjek
Vriendelijkheden
jegens Duitschland
Engeland geeft de scheepsklok
van den vroeger en slagkruiser
„Hindenburg" terug
Algemeen onduldbaar
geachte actie
Eerste Kamer
Starace, de secretaris der fascistische partij, is te Rome aangekomen, waar
hem een grootsche ontvangst werd bereid
Het bezoek van den Duitschen
kruiser „Deutschland" aan
de haven van Ceuta
Op de eilanden blijft de
toestand rustig
De „Deutschland" te Ceuta
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Tngei.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
In de Memorie van Toelichting tot het wets
ontwerp inzake het inkomen der Kroon geeft
de regeering eenige algemeene beschouwingen
over de voorstellen tot grondwetsherziening.
Daarin merkt de regeering op, dat zij zich met
de positieve voorstellen, waartoe de commissie
is gekomen, in het algemeen vereenigen kan.
Een uitzondering vormt hierop het
voorstel inzake de vrijheid van de
drukpers, dat de regeering niet heeft
overgenomen. Ook is de regeering
van de voorstellen der staatscommis
sie afgeweken ten aanzien van het
orgaan, dat geroepen zal worden tot
het vervallen verklaren van het lid
maatschap van een vertegenwoor
digend lichaam van personen, die
revolutionnaire strevingen tot uit
drukking brengen en voorts ten aan
zien van het maximum-pensioen, dat
en oud-lid der Tweede Kamer zal
kunnen genieten.
Wat de vrijheid van de drukpers aangaat,
heeft de staatscommissie voorgesteld, aan artikel
7 der Grondwet een lid toe te voegen, luidende:
De wet kan regels stellen, volgens welke eene
bepaalde uitgave wegens nader bij de wet te
omschrijven grove inbreuk op de openbare orde
tijdelijk kan worden verboden.
Na ampele overweging heeft de regeering ge
ineend, het voorstel der staatscommissie niet
te moeten overnemen.
De regeering laat in het midden, of, ter be
reiking van het door de staatscommissie be
oogde doel, een wijziging van artikel 7 der
Grondwet noodig is.
De regeering heeft gemeend zich er van te
nioeten onthouden een bepaald middel van vrij
heidsbeperking met zooveel woorden in de
^llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
zigd in 1840, 1848, 1884, 1887, 1917
en 1922.
H Deze, de zevende, wijziging in
onze Grondwet, is hoofdzakelijk h
gericht tegen het ageeren van s
H revolutionnairen in vertegenwoor- s
H digende lichamen, terwijl zij verder |f
o-a. gekenmerkt wordt door het §jj
openen van een perspectief op een
instelling van verordenende licha- s
men in beroepen en bedrijven.
Grondwet op te nemen. Zij is tot deze conclusie
geleid uit overweging, dat het vraagstuk van
de vrijheid van de pers een sterk politieken
inslag heeft, waarover, zooals reeds tot uitdruk
king is gekomen, in breede kringen verschil
lend wordt gedacht. Het scheen haar niet wen-
schelijk, vooral in de huidige tijdsomstandig
heden nu slechts door samenwerking van alle
nationale krachten de moeilijkheden kunnen
worden overwonnen, een politiek vraagstuk van
dezen aard op te werpen.
Ten aanzien van den Raad van State, de Al
gemeene Rekenkamer en de procedure van
Grondwetswijziging, heeft de regeering het
standpunt van de staatscommissie aanvaard en
gemeend geen voorstellen tot wijziging met be
trekking tot deze onderwerpen te moeten doen.
Bij de voorstellen tot Grondwetswijziging
is ingediend een wetsontwerp, waarbij voor
gesteld wordt in de artikelen 82, 83, 128 en
143 de woorden „evenredige vertegenwoordi
ging" te vervangen door:
evenredige vertegenwoordiging binnen
door de wet te stellen grenzen.
De voorgestelde wijziging beoogt den gewonen
wetgever iets meer armslag te geven bij de uit
werking van het evenredig kiesrecht, in dien
zin, dat hy niet verplicht zal zijn, de wiskundige
evenredigheid zoo dicht mnoejiik te benaderen
Verwachting: matige, aanvankelijk tij-
Ëj deliik nog krachtige N.-W. tot YV. wind,
H gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk weinig j|
of geen regen, zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: opklarend.
nnmnmnm,mimi.
I ONDERL. VERZEKERING MIJ,
LONDEN, 4 Aug. (Reuter-A.N.P.) Het
Britsche antwoord op de Fransche nota,
waarin een verklaring inzake nict-inmen-
ging in de binnenlandsche aangelegenheden
van Spanje wordt verlangd, zal, naar ver
wacht wordt, op de Fransche ambassade
overhandigd worden en zal waarschijnlijk
een welwillend karakter dragen.
De minister van buitenlandsche zaken, graaf
Ciano, heeft te Rome den Franschen ambas
sadeur ontvangen, die hem mondeling het
voorstel deed, een voorloopig accoord te sluiten
tot handhaving van de neutraliteit ten op
zichte van de gebeurtenissen in Spanje.
De minister heeft zich zijn antwoord
voorbehouden, daar hij eerst met Mussolini
overleg wilde plegen.
De Fransche ambassadeur te Berlijn heeft
vanmorgen een bezoek gebracht aan het mi
nisterie van buitenlandsche zaken, en, naar
men gelooft, ten aanzien van Spanje om niet-
inmenging verzocht, zooals door Frankrijk ook
aan Engeland en Italië is gevraagd.
Naar men, volgens Havas, in politieke
kringen meent te weten, zou Duitschland er
geen bezwaar in zien, besprekingen te ope
nen, teneinde bepaalde regels op te stellen
om het beginsel van niet-inmenging der
mogendheden in de binnenlandsche aange
legenheden van Spanje gestand te doen, op
voorwaarde echter, dat Sovjet-Rusland deze
regels eveneens toepast.
DAMRAK 60 AMSTERDAM-C. I
Tel. 45014 en 45016
Directie: H. F. HEERKENS THIJSSEN i
ÜllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
NANKING, 4 Aug. (D.NB.l Officieele
kringen zien in het telegram van Tsjang Kai
Sjek aan de Kwangsi-generaals Li Tsjoeng Jen
en Pei Tsjoeng Hsi het begin van een ontspan
ning in den toestand, daar den Kwangsi-leiders
thans niets anders overblijft dan van koers te
vei anderen.
De Kwangsi-generaals hebben naar de bad
plaats Koeling vertegenwoordigers gezonden om
met Tjang Kai Sjek te onderhandelen.
BERLIJN, 4 Aug. (D.N.B.) De op het
oogenblik te Kiel liggende Engelsche kruiser
„Neptune" heeft de scheepsklok van den vrec-
geren slagkruiser „Hindenburg" aan boord. Deze
scheepsklok zal op last van de Britsche admi
raliteit aan de Duitsche oorlogsmarine worden
teruggegeven. De overdracht zal waarschijnlijk
midden Augustus te Kiel met grgote plechtig
heid geschieden.
In verband met de voorgestelde grondwets
wijziging is ingediend het volgende wetsont
werp.
Paragraaf 2, artikel 86 wordt gelezen:
De leden der Tweede Kamer worden geko
zen voor vier jaren. Zij treden tegelijk af en
zijn dadelijk herkiesbaar.
Zij kunnen tusschentijds door de
Tweede Kamer van hun lidmaatschap
vervallen worden verklaard, indien zij
een streven tot uitdrukking brengen,
gericht op verandering van de bestaan
de rechtsorde met toepassing of bevor
dering van onwettige middelen- Een
voorstel tot vervallenverklaring kan niet
worden aangenomen dan met de stem
men van twee derden van het aantal
leden, waaruit de Kamer bestaat.
De wet regelt de rechtspleging en de gevol
gen van vervallenverklaring. De gevolgen kun
nen mede het lidmaatschap betreffen van de
andere vertegenwoordigende lichamen, in de
Grondwet genoemd. De plaats van het verval-
lenverklaarde lid blijft gedurende de loopende
periode onbezet.
Paragraaf 3, artikel 92 wordt gelezen:
De leden der Eerste Kamer worden gekozen
voor zes jaren. De helft treedt om de drie ja
ren af. De uitvallende leden zijn dadelijk her
kiesbaar.
Het tweede lid bevat een gelijksoortige be
paling als het nieüwe tweede lid van par. 2,
art. 86.
TANGER, 4 Aug. (Reuter-A.N.P.)
Volgens niet bevestigde berichten is
hedenochtend boven de Straat van
Gibraltar een gevecht geleverd tus-
schen vliegtuigen van de regeering en
watervliegtuigen van de rebellen. Na
het gevecht zouden twee watervlieg
tuigen hebben moeten dalen, terwijl
twee andere naar Ceuta gevlogen.
De Britsche admiraliteit deelt mede, dat alle
Engelschen, die Spanje wenschten te verlaten,
thans zijn vertrokken en het is mogelijk, dat
thans enkele Britsche oorlogsbodems uit de
Spaansche wateren Worden teruggetrokken.
De Britsche oorlogsschepen in de
Spaansche wateren deelen mede, dat de
toestand in Barcelona oogenschijnlijk
kalm is, doch men vreest, dat binnenkort
weer gevechten beginnen. Gyon wordt da
gelijks door een oorlogsschip van de op
standelingen gebombardeerd. Te Valencia is
het heden de kalmste dag sedert het uit
breken van den opstand. De trams rijden
weer, doch de menigte loopt nog rond met
gestolen geweren. Ook Vigo, La Corunna
en El Ferrol zijn blijkbaar kalm.
Zooals reeds werd gemeld, is de Duitsche
kruiser Deutschland in de haven van Ceuta
aangekomen. Het schip werd verwacht; reeds
enkele dagen vertelde men in de kringen der
opstandelingen, dat twee Duitsche oorlogs
bodems werden verwacht, een te Ceuta en een
te Rio Martin de naven van Tetoean. Deze
schepen zouden 2000 man troepen aan land zet
ten, volgens de geruchten.
Iemand uit de diplomatieke wereld verklaar
de, dat ernstiger dan de aankomst van net
oorlogsschip te Ceuta is, dat de commandant
van het schip, zooals gemeld, een bezoek heeft
gebracht aan den commandant van de opstan
delingen. generaal Franco. Een officier Van den
generalen stal van Franco verklaarde wel, dat
dit bezoek een gewoon beleefdheidsbezoek was,
doch het bezoek duurde ruim een uur.
De Duitsche officieren die aan land waren
gegaan, werden op de drukste punten van de
stad gezien in gezelschap van opstandige offi
cieren. die er blijkbaar een eer in stelden om
hun Duitsche collega's tot gids te dienen. Ver
scheidene Duitsche officieren droegen de onder-
scneidingsteekenen van marine-vlieger.
Op de Spaansche eilanden blijft de toe
stand rustig. De buitenlandsche kolonies
zijn, zoowel wat de menschen persoonlijk
als hun bezittingen betreft, ongemoeid ge
laten.
De opstandelingen zouden de Britsche myn
Tharsis in het Spaansche deel van Huelva be
zet hebben.
Tijdens de afwezigheid van den Spaanschen
consul zijn zes onbekenden het Spaansche con
sulaat te Tampico (Mexico) binnengedrongen,
waar zij alle kasten en laden doorzochten. In
verband met de wanorde, die in de vertrekken
is aangericht, kan de consul nog niet zeggen,
of er documenten zijn gestolen. Men denkt, dat
de indringers zich van de geheime code van
den diplomatieken dienst meester hebben willen
maken.
LE BOURGET, 4 Aug. (Reuter). Er is een
Spaansch vliegtuig naar Madrid vertrokken met
380 K.G. serum tegen tetanus.
BAYONNE, 4 Aug. (Reuter.) Uit Gyon wordt
gemeld, dat het bombardement der stad door
den in hander der Nationalisten zijnden krui
ser „Almirante Cervera" talrijke slachtoffers on
der de burgerbevolking heeft geëischt. De auto
riteiten hebben draadloos aan den commandant
van den kruiser getelegrafeerd, dat, indien net
bombardement mocht worden voortgezet, 2500
gevangenen der oppositie-partijen gefusilleerd
zouden worden Het bombardement zou hierop
onmiddellijk gestaakt zijn.
De positie der Nationalisten in de omge
ving van Gyon is precair, aangezien de milities
van het Volksfront op alle punten in de meer
derheid zijn.
In paragraaf 4, na artikel 92 wordt een ar
tikel ingevoegd, luidende: Artikel 92a. De le
den stemmen zonder last van of ruggespraak
met hen, die benoemen.
Zij leggen bij het aanvaarden hunner be
trekking gelijke eeden (beloften en verklaring)
af, als voor de leden der Tweede Kamer zijn
bepaald, hetzij in handen van den Koning, het
zij in de vergadering der Eerste Kamer in han
den van den Voorzitter, daartoe door den Ko
ning gemachtigd.
Zij genieten reis- en verblijfkosten volgens
de wet.
In Paragraaf 5, artikel 128 worden de vol
gende wijzigingen gebracht: Het derde lid ver
valt.
Toegevoegd worden twee leden, luidende:
De leden der Provinciale Staten treden tege
lijk af en zijn dadelijk herkiesbaar.
Het tweede lid bevat een gelijksoortige be
paling tegen revolutionnaire leden als boven
aangegeven voor de Eerste en Tweede Kamer.
In paragraaf 6, artikel 143, wordt tusschen
het vierde en vijfde lid een lid ingevoegd, ge
lijkluidend aan bovengenoemde bepaling tegen
revolutionnaire vertegenwoordigers. Toegevoegd
wordt daaraan:
Van de beslissing van den Raad staat be
roep open op Ged. Staten. De wet geeft regels
omtrent dit beroep en omtrent de macht des
Konings om de uitspraken van Ged. Staten, die
met de wet strijdig zijn, te schorsen en te ver
nietigen.
Ten aanzien van de aanwijzing van de af-
deeling voor de geschillen van bestuur van den
Raad van State als orgaan, dat de vervallen
verklaring van het lidmaatschap zou moeten
uitspreken, is de regeering blijkens de toelich
ting van oordeel, dat het meer in overeenstem
ming met het karakter van een volksrepresen
tatie is, de vervallenverklaring te leggen in
handenvan het betreffende vertegenwoordi
gende lichaam zelf.
Ten einde echter alle misbruik te vermijden,
ware een beslissing van het betreffende lichaam
te binden aan een gequalificeerde meerderheid.
Tot dit zelfde doel scheen mede wenschelijk
een beroep op Gedeputeerde Staten mogelijk te
maken, wanneer een gemeenteraad besluit een
van zyn leden van zijn lidmaatschap vervallen
te verklaren en de mogelijkheid van voorziening
bü de Kroon van de desbetreffende beslissing
van Gedeputeerde Staten te openen.
De regeering meent tegenover de leden der
commissie voor de grondwetsherziening, de
heeren Albarda, Van den Bergh, Joekes en
Kranenburg, dat het niet alleen gaat om op
ruiing en andere strafbare feiten, in welker
repressie de rechterlijke macht kan voorzien.
Er is een breed terrein, waar tot uitdrukking
kan worden gebracht een steven om politieke
denkbeelden met onwettige middelen te ver
wezenlijken, zonder dat een strafbaar feit wordt
gepleegd. In toenemende mate wordt dit terrein
betreden door, zij het dan ook slechts enkele,
leden der vertegenwoordigende lichamen. Dat
aan deze onduldbare gedragingen een halt moet
worden toegeroepen, is de overtuiging van
steeds breedere kringen in onze volksgemeen
schap.
DE REGEERING HEEFT EEN AANTAL
WETSONTWERPEN TOT WIJZIGING VAN
DE GRONDWET BIJ DE STATEN-GENE
RAAL INGEDIEND.
De Kwangsi-generaals hebben onderhandelaars
gezonden naar Tsjang Kai Sjek.
Luchtgevecht boven de Straat van Gibraltar;
te Barcelona worden nieuwe gevechten ge
vreesd; op de eilanden blijft de toestand rus
tig.
Het Britsche antwoord op de Fransche nota
tot niet-inmenging in Spaansche aangelegen
heden zal waarschijnlijk welwillend zijn; Rome
maakt voorbehoud; Berlijn stelt voorwaarden.
De Sociale Studiedagen te Rolduc met een rede
van Z. H Exc. Mgr. Lemmens besloten.
Prof. dr. jac. v. Ginneken S. J. ontving een
hooge Fransche wetenschappelijke onderschei
ding.
Bij de Olympische a thletiekwedstrijden hebben
Osendarp en van Beveren zich voor de halve
finales geplaatst
Nieuw wereldrecord van Owens bü het ver
springen.
Heien Stephens Olympisch kampioene 100 meter
dames.
Nederlandschc hockey-elftal speelt met 22
gelijk tegen de Belgische ploeg.
Het aanbod had bij opening der New-Yorksche
Beurs de overhand; in de tweede beurshelft
was het koersverloop onregelmatig, evenals bij
het slot.
li^> iy tt vv\ mmiiniiiMf in)in s +/y7
Stand op Woensdag 1 uur v.m.: 757.2
Vorige stand: 759.2
