f
Vreeselijke tooneelen speelden
zich af in Sevilla
Spaansche regeering van plan
Madrid te verlaten?
i
De non-interventie
""TH
Het nieuws van heden
Euwe speelt remise
KINDEREN OP DE
BARRICADES
MINISTERS ZOUDEN NAAR
VALENCIA GAAN
GESPANNEN TOESTAND
TE TEL AVIV
WEER EEN ULTIMATUM
VAN TSJANG KAISJEK
DE BAROMETER
f'-W
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen
per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1936 OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20103
Binnen acht dagen tijds werden
3000 menschen gefusilleerd
of vermoord
Vaders schoten hun
zonen neer
Een der vele enge straatjes, gelijk men
die in de Spaansche steden vindt. In
zulke straatjes was het zwaar vechten
tegen den verscholen vijand
De scheepsklok van de
„Hindenburg"
Het Weer
minimi1
Britsche regeering neemt maat
regelen tot handhaving van
een strikte neutraliteit
Het wachten thans op
Italië's antwoord
Duitschlands antwoord
Madrid is iederen nacht van
's avonds elf uur af in het
duister gehuld
Wat gebeurt er op
Majorca?
Joden schieten op een trein
Typhoon eischt twintig
dooden
Kwangsi-generaals moeten binnen
drie dagen het land verlaten
NIEUW HOOGTE-RECORD
Alle Duitschers in vrijheid
Russisch vliegtuig op
Estlandsch gebied
Beter-weten
De zevende ronde van het tournooi
te Nottingham
Botwinnik deelt met
Capablanca
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., tngex.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
(Bijzondere correspondentie).
Vóór mijn vlucht met den Franschen tor
pedojager, l'Adroit, welke mij, na bij
na drie weken in Sevilla als 't ware op
gesloten te zijn geweest, deed landen in Ca
sablanca, was het onmogelijk iets van de vele
gruwelen en verwoestingen te publiceeren. Dit
is mede te wijten aan de yiingsche vlucht var-
den Nederlandsehen Consul uit de stad.
Ik toefde reeds twee weken in Spanje, en
had, toen ik daags voor den opstand in Sevil
la kwam, wel een vaag vermoeden van moge
lijke troebelen, maar zeker niet van het bloed
bad, dat op Zaterdagnamiddag 18 Juli j.l. be
gon en van de verwoestingen, welke het
schoone Sevilla wel niet tot een puin
hoop hebben gemaakt maar dan toch een on
herstelbare schade aan kerken en huizen be-
teekenen. Dien Zaterdag begon een ge
vecht op alle punten der stad, zóó wanordelijk
en wild, zóó vernietigend en verbeten, dat mijn
beschrijving onmogelijk de realiteit kan weer
geven. Men begon elkander te vermoorden op
de open straat. In de buitenwijken sjouwde
men bedden aan en tafels, gooide tramwagens
omver en versterkte dergelijke barricades met-
vrachtauto's en massa's straatkeien. Boven ai-
les uit waaide de roode vlag en er achter ren
den de jongens van twaalf jaar met veel mu
nitie en een revolver in de hand onstuimig
rond, temidden van de regeeringsgetrouwen en
marxisten. Onbewust van het gevaar, sprongen
de knapen boven op de barricades, mee*..end
iets te kunnen verrichten tegen de mitrailleu
ses, die hen doorzeefden. Een pijnlijk ineen
krimpen en hun lijkjes vielen tusschen de stee-
nen en op de straat. Daar hebben wij er ia ter
gevonden, vertrappelde lijfjes, die nooit ge
weten hebben waarvoor en waartegen zij zich
hebben verweerd.
Het leger was opgestaan om het Spaansche
land veilig te maken. Het leger zou de orde
brengen. Maar mèt het leger streed het fascis
me en alles wat rechtsch georiënteerd was. Doch
niet enkel van communistische zijde kwam de
onmenschelijkheid.
Zoo gebeurde het, dat aan de haven, waar de
communisten een stelling verdedigden, mannen
en vrouwen in het water werden gegooid. En
vrouwen, die zich vastklampten aan een boot,
werden door fascisten de handen afgekapt.
twee roode streepen op het water.... en zij
zonken weg.
Daar lag een boot in den Guadalquivir. Reeds
den eersten dag zaten de gevangenissen vol.
Ook deze poot zat vol gevangen genomen com
munisten. Vier en zeventig. Zij werden dien
nacht een voor een op het dek gebracht en
neergeschoten. Hun lijken vielen in de rivier.
Bijna drie weken later, toen ik over dit water
naar zee ging, dreef hier en daar een doode
mensch.
Verdienden zij dat? Och, het Spaansche volk
verkeert wellicht in de moeilijkste economische
situatie van geheel Europa. Daar zwerven ge-
heele legers bedelaars door dorpen en steden,
en de arbeider, op het platte-land verdient 30i ris
twee a drie Peseta's 40 a 50 cent per dag.
Daar staan vele en schoone kerken en kathe
dralenzij dateeren uit den tijd, toen Span
je rijk was. Er is geen middenstand, en de af
scheiding tusschen arm en rijk wordt daardoor
des te wijder gapend. Daar is weinig ontwik
keling. Men zegt van de bevolking van Anda-
lusië dat 70 pCt. analphabeet is, en van ge
heel Spanje 30 pCt. In den winter lagen hon
derden doode menschen langs de wegen, omdat
zij geen eten hadden gevonden. Ziet dat is
vruchtbare aarde voor Moskou om in te wroe
ten. Het beloofde welvaart, indien men een
puinhoop maakte van de „schitterende kerken
en statige villa's", indien men de pastoors op
ruimde en de leiders der rechtsehe fracties. De
pastoors, zei Moskou, zijn mede de kapitalisten
van het land. Beziet hun kerken en het goud
dat blinkt boven heiligenbeelden.
En het arme volk, dat hunkerde naar brood,
en dat geen onderscheid maakt tusschen
geloof en persoon, was reeds sedert maanden
bezig kerken te berooven en te verbranden.
De vermaarde Giraldatoren, een der
rijke schoonheden van Sevilla
Velen daartegenover waren van meening,
dat dit niet geduld kon worden. Die mee
ning werd niet gesteund door de regeering,
maar werd gedeeld door de leiders van het le
ger. En in de witte koffiehuizen van Spaansch-
Marokko werd het complot gesmeed en de aan
val tot de orde met zekere voorzichtigheid
voorbereid. Tot onverwachts de moord kwam op
Calvo SoteloDit pistoolschot werd een
week later beantwoord. Er ontstond een strijd
om eigenbelangen; er was geen sprake van land
veroverenZulk een strijd gaat tot het uiter
ste. Wanneer een mensch zich zelf moet red
den, neemt hjj gemakkelijk alle middelen te
baat-
Vaders hebben hun zonen neergeschoten en
zonen vermoordden hun moeders. De eerste
oorlogsdag was voor Sevilla een bloedige ver
warring. Men wist van zijn buurman niet of
hij vóór of tegen was. Men wist in de hotels
niet of men tegen iemand zus of zoo spreken
zou. Men was trouwens den eersten dag on
kundig van doel en uitgangspunt van den
strijd.
De hemel werd dien nacht in het Zuiden van
Spanje niet donkerwant vijf kerken en
vele huizen stonden in vuur. En daar kwam nog
een bericht door de radio van Madrid, dat
twintig vliegmachines in aantocht waren om
Sevilla te bombardeeren.
Ik wil U de schildering besparen van den
angst die op de bevolking drukte, zich te we
ten temidden van een gordel van vuur, het
nooit rustend geratel te hooren van mitrailleurs
en den zwaren dreun van kanonnen en dan te
wachten.... te luisteren of het bombardement
uit de lucht een aanvang nemen zou.
Wij zaten met 28 gasten in het hotel Biarritz
bij de Plaza Campana. Af en toe rinkelden de
kogels de ruiten stuk en als zij de binnenmuren
troffen geleek het op het korte klakken van
een zweep.
Wij zaten op de eenigszins veilige trap achter
dikke muren. Er werd weinig gepraat, niet ge
geten, en aan slapen heeft niemand gadacht.
Daar hebben wij allen een week doorgetftacht,
en onze vrees kreeg gedurig andere beweeg
redenen tot oorzaak.
Het eenige contact met de buitenwereld was
de radio. Dien nacht sprak generaal Queipo de
Llano. Hij noemde Spanje „een roovershol" vol
plunderaars onder aanvoering van Moskou. Hjj
deed een beroep op het goedwillende volk, en
beloofde wapenen te geven aan ieder die vech
ten wilde voor de redding van dit land.
Alle Spanjaarden, zoo sprak hij, zijn heden
opgestaan, om de „niet-Spanjaarden, de com
munisten, uit te roeien, en de kerken, die zij
heden nog in brand steken, ontleenen hun vuur
aan de vele, vele, die sedert geruimen tijd in
ons schoon en godsdienstig land zijn vernield.
Doch, burgers van Spanje, dit vuur is het laat
ste, komt, en wij zullen het dooven met ver
eende krachten. Viva EspanaViva la Repu-
blica!"
Toen wisten wij waarom het ging. Het was
een geruststelling, in zooverre dat wij allen in
het hotel broeders en zusters werden, omdat
wij het eens waren, dat het ging om den abso-
luten ondergang van Spanje af te wenden. Doch
wij zouden nog van veel gruwelen getuige zijn.
Om stad voor stad te veroveren en dorp voor
dorp, ja, bijna huis voor huis. want van alle
daken en achter de jalouzieën der vensters werd
ei op de heen- en weer rijdende en nollende
soldaten geschoten, om zoo een land te verove
ren, zou véél tijd van noode zijn.
Dezen nacht van Zaterdag op Zondag be
gonnen de eerste fusillades in de Capitania,
waar generaal Queipo de Llano sedert de eer
ste uren zijn intrek had genomen. Dit zou eiken
nacht herhaald worden, bijna drie weken lang.
Dan werden tegen het ochtendschemeren de ge
vangenen op de binnenplaats gebracht en afge
maakt, om met een vrachtauto te worden ver
voerd. Een dokter van het Roode Kruis, die den
dood moest constateeren, had de droevige op
dracht eiken dag aan menigen vader of echt-
genoote te gaan melden dat zijn zoon of haar
man niet meer terug kwam. De dokter kwam
eiken dag in ons hotel, en met hem ben ik naar
buiten kunnen gaan om het gevecht van meer
nabij te zien.
KIEL, 17 Aug. (ANP) Hedenmiddag is te
dezer stede in de aula van het gebouw van het
marinestation der Oostzee de scheepsklok te
ruggegeven van den door vice-admiraal Reuter
bij Scape-flow tot zinken gebrachten Duitschen
slagkruiser „Hindenburg". De commandart van
den Engelschen kruiser „Neptune" capt. Bed
ford, overhandigde de klok aan den opper
bevelhebber van de Duitsche oorlogsmarine,
generaal Raeder,
H Verwachting:
S Zwakke tot matigen wind uit Westelijke
richtingen, half tot zwaar bewolkt, waar- 5
schijnlijk droog weer, warm.
Verdere vooruitzichten: iets minder warm.
LONDEN, 17 Aug. (Reuter). De Britsche re
geering heeft maatregelen genomen tot hand
having van een strikte neutraliteit inzake
Spanje. Toezicht zal worden uitgeoefend op
vliegtuigen, welke het land willen verlaten. Ver
der wordt alle mogelijke persoonlijke pressie
uitgeoefend door de departementen op de be
volking om niet door spreken of daden den toe
stand in Spanje nog gevaarlijker te maken.
Men wacht met ongeduld op het antwoord,
dat Italië zal geven op de voorstellen van
Frankrijk inzake non-interventie in Spanje.
Men weet nog niet of het antwoord van Italië
definitief zal zijn, of dat nieuwe ophelderingen
zullen worden gevraagd. Gedurende de beide
Zondagen heeft de diplomatieke activiteit stil
gestaan en de kranten, welke heden weer ver
schenen zijn, na twee dagen niet te zijn uitge
komen, leveren geen commentaar op deze
kwestie.
De Italiaansche minister van Buitenlandsche
Zaken heeft hedenavond den Britschen zaak
gelastigde Ingram en den Franschen ambassa
deur ontvangen. In welingelichte kringen ver
zette men zich tegen de bewering, welke in het
buitenland verspreid wordt, dat Italië met alle
middelen een antwoord aan Frankrijk tracht te
ontwijken om tijd te winnen. Integendeel is
Italië bezield met een groot verlangen samen
te werken teneinde tot een universeel en abso
luut accoord van neutraliteit te komen.
m
Het Duitsche Nieuwsbureau verneemt, dat
de Rijksregeering vandaag den Franschen
ambassadeur haar antwoord op het Fran-
sche ontwerp ten aanaien vaneenniet-
inmengings-verklaring betreffende de
Spaansche aangelegenheden schriftelijk
heeft doen toekomen.
De Plapa d'Espana te Sevilla. Den avond voor het gevecht werden hier onder
groot jolijt typische Spaansche dansen uitgevoerd
HENDAYE. 17 Aug. (Reuter).
Naar hier vernomen wordt, zouden
reeds verscheidene leden van het
kabinet Madrid hebben verlaten en
naar Valencia zijn gegaan. De ver
bindingen tusschen Madrid en Valen
cia kunnen elk oogenblik verbroken
worden.
Naar vernomen wordt hadden de overwin-
m
s y'w. ■-
Kapitein Stubbendorfdie in de Military voor Duitschland de
gouden medaille veroverde
JERUZALEM, 17 Aug. (Reuter). Vanmor
gen zijn schoten gelost en steenen geworpen
naar een uit Jaffa komenden trein, toen
deze Tel Aviv passeerde. Een der passagiers,
naar men meent een Armeniër, werd gedood,
vijf anderen werden gewond.
Men denkt, dat dit een wraakneming der
Joden is voor het incident van gisteren, toen
uit den trein een bom werd geworpen temidden
der Joodsche menigte bij den overweg te Tel
Aviv, waardoor een 8-jarig Joodsch jongetje
werd gedood en 24 Joden werden gewond, van
wie 8 zwaar.
Te Tel Aviv was de toestand gisteren zeer
HONGKONG, 17 Aug. (Reuter). Tengevolge
van een typhoon, welke aan de Chineesche
kust gewoed heeft zijn minstens 20 personen
om het leven gekomen. Men weet nog niet het
aantal, dat op zee is omgekomen. Alle opvaren
den van de „Sunning" zijn gered.
gespannen en te Jaffa hadden verschillende
geruchten, die later valsch bleken te zijn, kleine
betoogingen ten gevolge. De politie verspreidde
de menigte evenwel.
TOKIO, 17 Aug. (Reuter). Uit Kanton wordt
vernomen, .dat maarschalk Tsjang Kai Sjek een
ultimatum heeft gezonden aan de generaals van
Kwangsi, waarin hun wordt gelast pinnen drie
dagen het land te verlaten.
Uit Tokio wordt gemeld, dat hedenochtend
vier militaire verkenningsvliegtuigen van het
vliegveld Tokorozawa zijn vertrokken naar Dai-
ren op weg naar Tjitsikar, waar zij morgen
moeten aankomen.
Op Formosa heeft de gendarmerie een Sovjet-
Russisch schip, de „Terek", aangehouden, aan
gezien het schip de versterkte haven Mako
wilde binnenvaren, hetgeen verbooen is. Het
schip zal naar Makao gevoerd worden.
Villacoublay, 17 Aug. (Reuter.) George Detre
heeft heden het hoogterecord voor vliegtuigen
verbeterd door tot 14.836 meter te stijgen.
ningen van de regeering in de Gvadarrama-
bergen meestal het volgend verloop: zoodra de
opstandelingen zich begonnen te vervelen, trok
ken zij eenige mijlen terug. De Voiksfronters,
die wel erg dapper zijn, doch geen ervaring
hebben, renden vooruit, alleen om gedecimeerd
te worden in de hinderlagen, welks de opstan
delingen met zorg hadden voorbereid. Bij een
gelegenheid verloren de VolksfronT-rs hierbij
600 man binnen 10 minuten.
Uit voorzorg tegen luchtaanvallen is Ma
drid tegenwoordig eiken nacht in duister
gehuld vanaf 11 uur. De trams ri.dcn dan
niet meer. De beweringen van de regeering,
dat de opstandelingen gebrek aan munitie
krijgen, worden onzin genoemd, aangezien de
opstandelingen thans meester zijn van de
voornaamste wapenfabrieken van Spanje.
Verder wordt verklaard, dat de nationale be
weging thans meester is in Galicie Asturië,
Leon, Oud-Castilië en Aragon, behalve enkele
centra van weerstand, in Estramaoura en An-
dalusië, behalve rond Malaga en een deel van
Jaen. De ring rond Madrid, welke nog niet ge
heel gesloten is, trekt zich met den dag nauwer
samen.
Tenslotte wordt nog medegedeeld, dat het
Volksfront van Barcelona op het eiland Ma
jorca een troep wilde doen landen, doch men
deed hen met bebloede koppen terugtrekken.
200 werden gedood en 600 gevangen genomen.
In verband met den toestand van de troepen
in Ifni zijn de gouverneur Montero en de com
mandant van de troepen kapitein Kontanz naar
Fransch gebied gevlucht. Zij zijn hier inmid
dels aangekomen.
De uittocht van de Spanjaarden uit Fontara-
bie duurde heden nog voort. In alle soorten
bootjes, beladen met koffers en pakken ver
trokken meest vrouwen en kinderen. Heden
middag 1 uur telde men reeds 300 vluchtelingen.
De oorlogsbodems van de opstandelingen
kruisen voor de kust tusschen kaap Figuera, de
grens van de Fransche territoriale wateren en
San Sebastian. Twee vliegtuigen var. de regee
ring bombardeerden de oorlogsschepen.
Aan de landzijde hebben zich geen wijzigin
gen voorgedaan. Aan de zijde van het Volks
front is men vol vertrouwen.
Het onderzoek naar het bombardement op
het Fransche plaatsje Biriatou wordt nog voort
gezet.
Blijkens een bericht van het D.N.B. zijn alle
Duitschers, die in Spanje gearresteerd waren
thans in vrijheid gesteld. Daartoe behoort ook
de bemanning van het Lufthansa-vliegtuig. dat
onlangs in beslag werd genomen. Zij werd vrij
gelaten na de krachtige vertoogen van den
Duitschen zaakgelastigde te Madrid.
LONDEN, 17 Aug. (Reuter). Twee Britsche
socialistische veteranen, Ben Tillet en Mann,
76 en 80 jaar oud, zouden vernemens zijn naar
Spanje te vertrekken na een conferentie met
de vakvereenigingen. De „Star" deelt mede, dat
de beide grijsaards besloten zijn naar Barcelona
te gaan en hun uiterste best te doen om de
regeering te helpen.
TOULOUSE, 17 Aug. (Reuter). De secretaris
generaal van de C.G.T. is uit Spanje terugge
keerd. Hij is per vliegtuig naar Parijs, gegaan.
De opstandelingenkruiser „Espana" heeft
vanavond het vuren op de hoogten van Fon-
tarrabie voortgezet. De artilllerie van het fort
Guadelupe, die vandaag gezwegen had, heeft
tegen het einde van den middag het vuur van
den kruiser beantwoord. Het voornaamste
doel van den kruiser is dus blijkbaar niet ge
troffen. Aan de grens wordt gesproken over een
bombardement van Pasajes, maar van dit be
richt is geen enkele bevestiging ontvangen.
REVAL, 17 Aug. (D. N. B.) Het Estlandsche
telegraafagentschap meldt, dat Zondag een
Russisch militair vliegtuig boven Estlandsch
gebied is verschenen en een landing heeft ge
maakt bij Narva. Toen EstlancTsche politie
agenten verschenen, steeg het toestel onmiddel
lijk weer op, nadat tevoren op de agenten ge
schoten was.
Za! de Spaansche regeering Madrid verlaten?
Verscheidene leden van het kabinet zouden
naar Valencia zün vertrokken.
Weer een ultimatum van Tsjang Kai Sjek aan
de Kwangsi-generaals.
Sneltrein ParijsSt. E'tienne ontspoord; 1
doode, 6 gewonden.
De kwestie inzake non-interventie in Spanje;
Engeland wacht met spanning op het ant
woord van Italië
Doodelijk verkeersongeluk te Alphen a. d.
Rijn.
Ernstige steekpartij te Eindhoven.
Het nieuwe weggedeelte Haastrechtsche dijk bij
Gouda drie meter verzakt.
De Rijksmiddelen over Juli ruim f2.82 millioen
beneden de raming gebleven.
In het schaaktournooi te Nottingham speelt
Euwe remise met Bogoljubow.
New Yorksche Beurs: stemming verdeeld, slot
flauw.
Er zijn menschen die nu letterlijk
alles beter weten dan wij. Zoodra wij
iets beweren meenen zij het te moe
ten tegenspreken. Wanneer wij uit
eigen ondervinding iets mededeelen
weten zij het desondanks toch beter.
Zelfs als ze de beleefdheid moeten of
willen betrachten en ons niet rechts-
streeks durven tegenspreken dan
verzinnen ze toch een verhaal waar
uit moeten blijken hoeveel beter zij
op de hoogte zijn.
Er is weinig hatelijker in onze sa
menleving dan zoo'n betweter, zoo'n
albedilier die de wijsheid in pacht
meent te hebben. Zoodra we er een
ontmoeten dienen we voorzichtig te
zijn.
De uitslagen van de Maandag gespeelde par
tijen in de zevende ronde van het internationale
schaaktournooi te Nottingham luidaen:
Aljechin—Rechevsky afgebroken
FlohrThomas afgebroken
CapablancaBotwinnik remise
Tylor verliest van Lasker
TartakowerVidmar remise
BogoljubowEuwe remise
Fine wint van Winter
Alexander was vrij.
De stand is thans:
Euwe
Botwinnik
vidmar
Rechevsky
Fine
Aljechin
Tylor
Flohr
Lasker
Tartakower
Capablanca
Thomas
Bogoljubow
Winter
Alexander
5 pnt. uit 6 partijen
5 pnt. uit 7 partijen
4 pnt. uit t partijen
3>/j pnt. uit 6 partijen
en een afgebroken party
4 y, pnt. uit 7 partyen
3 pnt. uit 5 partyen
en twee afgebroken partyen
2pnt. uit 6 partyen
2% pnt. uit 5 partyen
en een afgebroken party
3 y„ pnt. uit 7 party en
3 pnt. uit 7 partyen
2% pnt. uit 6 partyen
en een afgebroken party
2 pnt. uit 6 party en
en een afgebroken party
2% pnt. uit 7 party en
\y2 pnt. uit 6 party en
1 pnt. uit 6 partyen
Stand on Dinsdag 1 uur v~_.: 75SJ5
Vorige stand: 764.2
