San Sebastian is gesommeerd
tot overgave
I
De vloot in Indië
Het nieuws van heden
WANDGEDIERTE
WAT GESCHIEDT ER MET
DE GIJZELAARS?
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1936 - AVONDBLAD
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
TWEE EN ZESTICSTE JAARCANC No. 20106
fill m
m\ mm $$ff r
->■> r
"1
RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM
Livorno viert feest
FIRMA H. VAN LOON
De regeering van Madrid wil gif
gas gaan gebruiken tegen
de Marokkanen
Duitsch en Italiaansch
oorlogstuig aangevoerd
Te Madrid is door de radio mede-
deeling gedaan van het plan der re-
geeringstroepen om bij de komende
bombardementen van strijdgassen
gebruik te maken. De regeerings-
strijdkrachten, zoo werd medege
deeld, zullen tegen de Marokkaan-
sche inboorlingentroepen en legion
naires gifgas gebruiken en tegen de
opstandige soldaten en fascistische
vrijwilligers traangas.
Nieuwe gevechten
LISSABON, 19 Aug. (D. N. B.)
Het Weer IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^
Wat de regeering doet
Geruchten over het afzien van uit
breiding worden pertinent
onjuist genoemd
Plannen der regeering
weldra bekend
De bemoeienis van het
buitenland
SANTIAGO DE CHILI, 19 Aug.
Anti-fascistische luchtmilitie
De indrukken van Jouhaux
(Zie verder elders in dit nummer) -
Vischsoep en gezelligheid
Godsdienstig' fanatisme
Aanval op een autobus
Presidentszoon
communist
Engelsche luchtmacht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het proces-Zïnovieff
Doodstraf geëischt
Internationaal Congres
voor Luchtvaart
Te Stockholm geopend
Generaal Gamelin volgde in Polen met groote belangstelling de
leg er manoeuvres
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
Bij de opening van den nieuwen autoweg BerlijnMaagdenburg reed als eerste
in de auto-colonne een vrachtwagen, bemand met Duitsche vluchtelingen uit
Spanje, die enthousiast werden toegejuicht
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Inger
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
OSMteflfitCTfltFX
k.>
-
V
Te Peking zijn 10.000 man Japansche troepen gestationneerd, die bij een tocht
met hun tanks door de stad grooten indruk op de Chineesche bevolking maakten
Als het zóóver is gekomen,
Dat U denkt: 't is niets gedaan,
Sluit U dan zoo spoedig mogelijk
Bij de Distributie aan.
N. GRACHT 5 TEL. 100X0
Gegarandeerd totale uitroeiing
ZUIVERAARS VAN RIJKS- EN
GEMEENTEGEBOUWEN.
TEL. 23037, MARNIXSTRAAT 116, Haarlem
LISSABON, 19 Aug. (Reuter).
De correspondent van' de „Diario de
Lisboa", die zoo juist te Lissabon
teruggekeerd is, beweert, dat te Se-
villa onophoudelijk kisten aankomen
met gedemonteerde vliegtuigen uit
Duitschland en Italië. Duitsche offi
cieren, aldus verklaart de correspon
dent, leiden piloten op, terwijl de
vliegtuigen door deskundigen der fa
brieken worden gemonteerd. Hij
verklaart voorts, dat luchtafweerka-
nonnen van Duitsch fabrikaat naar
het front worden gezonden.
LONDEN, 19 Aug. (D. N. B.) Hier zjjn
talrijke berichten binnengekomen over
den grooten aanval der opstandelingen op
de Noord-Spaansche steden San Sebastian
en Irun.
De opstandelingen vielen Dinsdag herhaal
delijk de stellingen der rooden aan, die nau
welijks 200 Meter van de frontlinie der aan
vallers zijn verwijderd. De oorlogsschepen
„Almirante Cervera" en „Espana", welke zich
in handen der opstandelingen bevinden, be
schoten San Sebastian en Irun heel den dag
met zwaar granaatvuur. waardoor aanzienlijke
schade werd aangericht. Het fort Guadelupe,
dat den toegang tot Irun bewaakt, werd door
50 granaten getroffen. In San Sebastian zelf
vielen talrijke granaten in de straten, vele in
de nabijheid van het Pransche consulaat. Door
het granaatvuur moeten in San Sebastian 50
personen gedood en ongeveer 100 gewond zijn.
De marxistische commandant dezer Sltad
heeft Dinsdagavond bekend gemaakt, dat ver
schillende voorname gijzelaars, die in de ka
zematten van San Sebastian gevangen zitten,
onder welke de vroegere minister-nresident
graaf Romanoncs, doodgeschoten zouden wor
den, wanneer het bombardement van San
Sebasitian en Bilbao zou worden voortgezet.
Andere berichten melden, dat het communisti
sche gepeupel getracht heeft de gevangenis
van San' Sebastian, waarin zich 1200 politieke
gevangenen bevinden, te bestormen. Dit werd
verhinderd doordat de gouverneur trroepen ter
bescherming der gevangenen zond.
Verschillende Parijsche bladen meldden he
denochtend, dat de Almirante Cervera, de
kruiser die in het bezit was van de Nationalis
ten, voor San Sebastian zoodanig is getrof
fen door een kanonskogel van een der forten,
dat het schip gezonken zou zijn.
Reuter verneemt echter, dat het schip alleen
zwaar beschadigd is, ooor een schot van de
regeeringsbatterij San Marcos, toen het bezig
was San Sebastian te bombardeeren. De „Cer
vera" is Santander gepasseerd, op weg naar
El Ferrol voor herstelwerkzaamheden
De Matin meldt uit Hendaye, dat de bur
gemeester van San Sebastian den militairen
commandant verzocht zou hebben, de stad over
te geven aan de Nationalisten, om verder
bloedvergieten te voorkomen. De militairp
commandant heeft het verzoek echter van de
hand gewezen, omdat hij eerst een nieuwe be
schieting van de stad wil afwachten.
Volgens de Telegraaf luidde een ultimatum,
dat het verdedigingscomité der Roods Militie
in San Sebastian en de civiele gouverneur
Dinsdagavond ontvingen van generaal Beligul
den commandant van Mola's troepen voor dp
stad, als volgt: „Geeft u over en levert de gii-
zelaars levend uit, of wij zullen u zc: der er
barmen bestrijden."
Aan dit ultimatum was een hevig bombar
dement van de nationalistische oorlogsschepen
„Almirante Cervera" en „Espana" voorafge
gaan. Onmiddellijk na het begin daarvan had
de aanvoerder der roode troepen den belagers
der stad laten weten, dat alle twaalfhonderd
gijzelaars, graaf Romanones het eerst, doodge
schoten zouden worden, wanneer de beschie
ting niet dadelijk ophield. De nationalisten
stoorden zich hieraan niet en zetten het bom
bardement voort.
Dit was wederom hoofdzakelijk op hef fort
Guadelupe gericht, dat zich hoog boven de
stad verheft, maar slechts verouderd, weinig
bruikbaar geschut heeft. Men zag hoe de gra
naten rondom het fort insloegen, na huilend
hun achttien kilometer langen weg afgelegd
te hebben. Geweldige fonteinen van opspat
tend gesteente toonden de plaatsen, waar de
projectielen insloegen. Zelfs zag men, hoe
groepen verdedigers dekking zochten voor de
inslaande granaten en langs de berghelling
naar Irun vluchtten.
Gistermorgen heeft de „Espana", behalve
Guadelupe, ook de verbindingswegen tusschen
San Sebastian en Irun onder vuur genomen,
vermoedelijk ten einde te trachten de bruggen
te vernielen. Het schip heeft tevens met een
welgemikt schot het zendstation der regeering
tot zwijgen gebracht.
Toen begon de regeeringsartillerie, die op
do berghoogten opgesteld staat, het vuur te
beantwoorden, doch zij raakte het schip niet.
Naar Generaal de Llano te midder
nacht over Radio Sevilla mededeel
de, is een uit Granada vertrokken
militaire colonne, die de verbinding
met de troepen van generaal Varela
moest herstellen, slaags geraakt met
de regeeringstroepen, die na een he
vig gevecht op de vlucht werden ge
jaagd, waarbij zij 7 kanonnen, 1 1
mitrailleurs en 12.000 geweren
moesten achterlaten.
H VERWACHTING: Matige, tijdelijk wel- 1
rT licht toenemende Zuidelijke tot Weste-
lijken wind, betrokken met regen, later
tijdelijk opklarend, weinig verandering
in temperatuur.
Hoogste barometerstand:
787,6 te Santander.
Laagste barometerstand:
3 738.6 te Seydisfjord. j=
Zon op 5.50 - onder 8.16 Licht op 8.46
j= Maan op v.m. 8.36 onder n.m. 8.28
Eerste kwartier 25 Augustus
IllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIli
De generaal deelde verder mede,
dat te Ronda, ongeveer 60 K.M. ten
Westen van Malaga, niet minder dan
480 rechts-georiënteerde personen
op bevel van het revolutionnair co
mité te Antequera waren terechtge
steld. In een andere plaats hadden
245 executies plaats gehad.
Onder de gefusilleerden bevindt zich ook de
bisschop van Jean, die 81 jaar oud was.
De militaire commandant van de Balearen
heeft medegedeeld, dat vanaf heden de lichten
der vuurtorens op de Balearen zijn gedoofd,
om overvallen van regeeringssóhepen te be
moeilijken.
Het radiostation Cadiz heeft medegedeeld,
dat nabij Tiesta een regeeringsvliegtuig door
nationalistische vliegers is neergeschoten.
De Daily Tel. meldt uit Gibraltar, dat de
opmarsch der nationalistische strijdkrachten
naar Malaga wordt voortgezet. De door ge
neraal Varela aangevoerde troep, die voor
eenige dagen Anteguera heeft ingenomen, be
vindt zich op nog slechts 26 K.M. van de stad.
Een andere colonne, onder generaal Cas-
teljon, trekt van Loja ftusschen Anteguera en
Granada in) Zuidwaarts op. De Marxisten
hebben allen die wapenen kunnen dragen in
de stad gemobiliseerd.
Het radiostation Jerez de la Fontera heeft
medegedeeld, dat het gezin van generaal Queipo
de Llano per vliegtuig te Sevilla is aangeko
men, waar het met luide toejuichingen werd
begroet.
In Estramadura heeft een uit Castellon ver
trokken colonne Zalamea de la Serana bezet.
Tijdens de jongste gevechten in de omgeving
van Antequera werd een regeeringsvliegtuig
omlaag geschoten.
BARCELONA, 18 Aug. (Reuter). Kolonel
Sandino, de minister van verdediging voor Ca-
talonië heeft medegedeeld, dat de Republi-
keinsche troepen de opstandelingen aan het
geheele front van Aragon hebben teruggesla
gen. De loyale vliegtuigen hebben een pro-
viandtrein der opstandelingen in brand gezet.
De leider der op Majorca ontscheepte regee
ringstroepen, kapitein Bayo, weerstaat met
zeer geringe verliezen de opstandelingen.
BURGOS, 19 Aug. (Reuter). Het hoofdkwar
tier der Nationalisten meldt, dat aan het
Estramadura-front opnieuw een aantal dorpen
zijn bezet, en dat 20.000 geweren op de regee
ringstroepen, die zich op het oogenblik op de
vlucht bevinden, veroverd zijn. In de provin
cie Segovia is een republikeinsch viiegtuig
neergeschoten. In Guipuzcoa zetten de opstan
delingen den opmarsch voort. In Navarre is
een colonne voor de poorten van Irun aange
komen.
Uit Madrid wordt gemeld, dat er een in
structie is geopend tegen eenige beambten
der model gevangenis, daar op het lijk van
Fanjul, die kort geleden terecht gesteld
werd, een brief van Generaal Mola werd
gevonden.
Verder zet de speciale rechter, die belast is
geworden met het onderzoek naar den mili
tairen opstand, zijn taak nog steeds voort. De
acte van beschuldiging omvat 21 dossiers. De
civiele vordering tegen de beschuldigden is
tor nu toe vastgesteld op 300 millioen peseta's.
Er bevinden zich op het oogenblik in hechte
nis drie generaals, zeven kolonels, zes luite
nants-kolonel, 20 commandanten, 66 kapiteins,
108 luitenants, 42 onderofficieren en 14 bur
gers.
De „Gacetn de Madrid" publiceert een de
creet, waarbij de censuur wordt ingesteld op
uit het buitenland afkomstige brieven en post
pakketten, teneinde te verhinderen, dat de op
standelingen door middel van het internatio
naal postverkeer de verbindingen onderhouden
met sympathiseerende buitenlanders.
Uit Val la wordt gemeld, dat de bekende
traditionalist Thomas Cayla, directeur van een
Carlistisch weekblad, gedood werd.
Te Barcelona werd een militaire opleidings
school gesticht voor de kadervorming van de
anti-fascistische militie.
De minister van oorlog te Barcelona heelt
bevolen, dat alle wapens en munitie, die zich
niet in handen van leden der militie bevinden,
binnen 48 uur moeten worden ingeleverd.
Naar van het eiland Ibiza, een der Balearen,
wordt ve-nomen, is de leider van den opstand
op dat eiland Mestres, na door den Krijgsraad
ter dood te zijn veroordeeld, gefusilleerd.
Een groep Spaansche intellectueelen heeft
SOERAEAJA, 19 Aug. (Aneta.) Het Socr.
Handelsblad bevestigt een door de Indiscne
Courant onder den titel „Ongelooflijk" gemeld
bericht, volgens hetwelk minister Colijn zou
hebben afgezien van alle gedachten tot verdere
uitbreiding van de vloot in Indië.
Evenals de Indische Courant schrijft het
Soer. Handelsblad een hoofdartikel over dat
bericht. Het blad noemt het „ontstellend" en
deelt mede, „dat deskundige kringen in Holland
met ontzetting zijn geslagen." Het Soer. Han
delsblad verklaart, dat zijn bron vrijwel geen
twijfel iaat, hoe graag het blad ook zou willen
twijfelen.
Aneta-Holland verneemt, dat deze ge
ruchten pertinent onjuist zijn en dat de
plannen der rcgccring nopens dc defensie
van Nederlandsch-Indië vermoedelijk de
volgende week bekend zullen worden, wan
neer H. M. dc Koningin hier te lande zal
zijn teruggekeerd.
een oproep gericht tot de vrije en anti-fascis
tische intellectueelen van de geheele wereld,
orn een actie te beginnen, met het doel een
einde te maken aan de „infame campagne, die
is begonnen tegen het volk, dat zijn vrijheden
en de Westersche cultuur met zooveel moed
verdedigt."
Uit Bayonne wordt gemeld aan de Jour, dat
de civiele gouverneur van San Sebastian aan
de Fransche Regeering verlof zou hebben ge
vraagd, acht wagons met munitie van Barce
lona door Fransch gebied naar Irun te laten
loopen. Het Fransche antwoord hierop zou
nog niet bekend geworden zijn.
PRAAG, 18 Augustus. (A. N. P.) De bladen
meiden, dat het hoofd der politie te Praag de
door de vereeniging „Solidariteit" op touw ge
zette inzameling van geld en geneesmiddelen,
ten behoeve van de aan de zijde der Regeering
strijdende militie, heeft stopgezet en de tot dat
oogenblik ontvangen bedragen en geneesmid
delen heeft in beslag genomen.
ROME, 19 Aug. (Reuter.) Men verklaart hier
naar aanleiding van de berichten, die ln het
buitenland de ronde dóen, omtrent de activi
teit van het Italiaansche leger, die men in ver
band brengt met de gebeurtenissen in Spanje,
dat de maatregelen, die met het oog op den
oorlog in Abessinië genomen zijn, nog steeds
van kracht zijn. Er wordt aan herinnerd, dat
officieele kringen tot nu toe steeds den leven-
digen wensch te kennen hebben gegeven, te
genover Spanje de strengst mogelijke neutrali
teit in acht te nemen. Slechts ingeval andere
mogendheden hun vrijheid van handelen zou
den hernemen, zou Italië de zijne hernemen,
en zou het overwegen, diegenen der belligeren-
ten te steunen, die zijn voorkeur hebben.
(Reuter). De minister van Buiten-
landsche Zaken zal naar aanleiding
van het initiatief, dat de Regeering
te Montevideo met betrekking tot de
gebeurtenissen in Spanje heeft geno
men, aan Montevideo doen weten,
dat het bereid is, tezamen met alle
Amerikaansche landen als bemidde
laar tusschen de twee oorlogvoeren
de partijen in Spanje op te treden.
SEVILLA, 19 Aug. (Reuter.) Sprekende voor
den radiozender Sevilla heeft generaal Queipo
de Llano verklaard, dat de bommen, die te
Ronta geworpen werden, van Britsch
maaksel zijn. Hij beklaagde er zich over,
dc.t de Canarische eilanden op het oogen
blik van het continent zijn afgesneden, daar
de Engelsche telegraaf-maatscbappij de ver
bindingen heeft verbroken „omdat wij als op
roermakers worden beschouwd." „Als antwoord
op deze houding, besloot de generaal, „vraag ik
slechts, dat God eens zal toestaan, dat wij kun
nen antwoorden."
BARCELONA 19 Aug. (D. N. B.) De Veree-
nigde Marxistische Arbeidersraad te Barce
lona heeft besloten, een anti-fascistische lucht
militie in het leven te roepen. Tot dit doel zijn
gebouwen, terreinen en het materiaal van de
Catalaansche burgerluchtvaartmaatschappijen
in beslag genomen.
PARIJS, 18 Aug. (Reuter) Jouhaux, de se
cretaris-generaal der C.G.T. heeft aangaande
zijn reis naar Spanje het volgende medege
deeld: „Ik ben naar Spanje gegaan om mij te
overtuigen van den toestand aldaar en met de
kameraden van de Werkliedenorganisaties te
spreken. Voor hen, zoowel als voor allen, be
staat er op het oogenblik geen andere kwestie
dan de overwinning der Republiek op de mui
ters. Ik heb een zeer gunstigen indruk meege
bracht. Men voelt dat het volk strijdt voor de
vrijheid en het regiem dat het instelde. Het
Spaansche volk vraagt zich af, waarom het, nu
het zijn vrijheid verdedigt, op één lijn gesteld
wordt met de opstandelingen. Deze overweging
stemt te meer tot bitterheid, nu s»; opstande
lingen door Italianen en Duitschers, aldus Jou
haux, op zoo intensieve wijze van al het noo-
dige worden voorzien.
LIVORNO, 18 Aug. (A.N.P.) In verband met
het literaire congres, hetwelk thans te Livorno
wordt gehouden, werd daar ter stede dezer
dagen een folkloristisch feest georganiseerd,
waarbij niet minder dan 50.000 personen zich
aan vischsoep een plaatselijke specialiteit
te goed deden. Talloos zijn de legenden, omtrent
vorstelijke personen, die op een of andere fan
tastische wijze kennis maakten met dit Livor-
neesche gerecht, dat uit de meest uiteenloo-
pende vischsoorten is samengesteld. De traditio-
neele vischsoep werd ditmaal niet slechts in
alle Livorneesche restaurants geserveerd, doch
ook op alle pleinen en in de voornaamste straten
waren tafels voor 200 a 300 personen aangericht,
terwijl andere straten als „visschershutten" en
„booten" waren gestoffeerd, waar de gasten
zich de „cacciucata" ook voortreffelijk lieten
smaken. Hier en daar zag men over een lengte
van 6 of 7 K.M. rijen gedekte tafels, slechts
onderbroken door muziekcorpsen, draaiorgels
en dansers.
BOEKAREST, 18 Augustus. (Stefani). Twee
duizend leden van een nieuwe godsdienstige
secte hebben, na in hun kerkgebouw een gods
dienstoefening te hebben bijgewoond, bij Pas-
canoe een aanval gepleegd op een autobus,
waarin 28 personen een uitstapje maakten. Zij
daphten te doen te hebben met gendarmen, die
gerequireerd waren om hen te verspreiden.
De autobuspassagiers werden mishandeld, terwijl
hun voertuig geheel vernield werd.
RIO DE JANEIRO, 18 Augustus. (Reuter).
Generaal Flores de Cunha, de gouverneur van
Rio Grande do Sul, heeft medegedeeld, dat in
Zuid-Brazilië de zoon van den president der
republiek Argentinië gearresteerd werd. Aan
een vertegenwoordiger van het blad Oglobo
heeft de generaal verklaard: „Ik ben telegra
fisch in kennis gesteld van de arrestatie van
den zoon van generaal Justo. Ik heb dit bericht
ter kennis gebracht van den president Vargas
en heb telegrafisch order gegeven aan den
plaatsvervangenden gouverneur om Justo, die
een fel communist is, naar de grens te geleiden".
LONDEN, 19 Augustus (A. N. P.) Naar
de luchtvaart.-correspondent van de „Daily
Telegraph" meldt, zullen in de komende 35
weken nog 47 luchteskaders gevormd moeten
worden, waarmede het totaal der nieuwe lucht
eskaders voor de verdediging van het Britsche
moederland gebracht zal zijn op 71, zooals voor
zien is in het uitbreidingsplan, dat eind Maart
voltooid zal zijn.
De forten van San Sebastian zjjn door oor.
logsschepen beschoten. De stad opnieuw tot
overgave gesommeerd. Ongerustheid over het
lot der gijzelaars. Dc „Almirante Cervera"
schijnt zwaar beschadigd.
Te Stockholm is het Internationaal Congres
voor Luchtvaart geopend.
Een Arabiache vergadering te Jeruzalem is
verboden, met het oog op den gespannen toe
stand.
Men bericht, dat de Marokkaansche soldaten
aan 't muiten.zijn.
Communisten hebben hun tegenstanders zelfs
gekruisigd en tot levende fakkels gemaakt, als
in de dagen van Nero.
Geruchten over niet-uitbreiding der vloot in
Indic worden pertinent onjuist genoemd.
Brandstichting te Beverwijk? Drie pe:tsonen in
arrest
Groote loodwenbrand te Rotterdam.
O
MOSKOU, 19 Aug. (Reuter). De openbare
behandeling van het proces wegens hoogverraad
en medeplichtigheid in den moord op Kirof,
tegen Zinovieff, Kameneff en veertien ande
ren, werd heden begonnen. (Voor de derde
maal staan de beschuldigden thans terecht).
De aanklagers vroegen de doodstraf, welke
eisch door de Sovjetpers wordt ondersteund.
STOCKHOLM, 18 Augustus. (A.N.P.) Te
Stockholm is vanavond het Internationaal Con
gres voor Luchtvaart gehouden, waaraan wordt
deelgenomen door de leiders der groote lucht
vaartmaatschappijen in Europa.
De Zweedsche regeering heeft bij monde van
den minister van handel van haar belangstelling
doen blijken.
O.m. zullen vraagstukken, de luchtpost be
treffende, worden besproken, in het bijzonder
met het oog op de verbinding mailschip
vliegtuig op de Atlantische route.
