De Duitsche actieve
dienstplicht
Opstandelingen-colonne bij
Saragossa verslagen
De Duitsche non
interventie
Kardinaal Vidal
niet vermoord
Het nieuws van heden
Euwe wint van
Tylor
DE BEDEVAART NAAR DE
GRA VEN VAN DEN IJZER
DE BOMBARDEMENTEN
OP IRUN
GEEN BEMIDDELING DOOR
GRAAF R0MAN0NES
DE BAROMETER
Vastgesteld op twee jaar
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1936 - OCHTENDBLAD
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20115
Groote voldoening te Londen en
Parijs over het Duitsche ver
bod van wapenuitvoer
naar Spanje
Het embargo treedt
direct in werking
De hoofdstad van IJsland, Reykjavik, bestaat 150 jaar. De stad telt ongeveer
116.000 inwoners
HET HOOGSTE VLIEGVELD
VAN EUROPA
Vlaanderen moet zelfstandig zijn,
zoowel naar binnen als
naar buiten
Ontzaglijke menigte
te Diksmuiden
Los van Frankrijk
Onder deskundige leiding worden de
landarbeidsters in de Oekraine geoefend
om met gasmaskers haar arbeid te
verrichten
De Spaansche Aartsbisschop
bevindt zich in Italië
VATICAANSTAD, 24 Aug. (Reu
ter). De aartsbisschop van Tarragona,
kardinaal Vidal y Barraguez, die vol
gens een bericht van Havas zou zijn
vermoord, bevindt zich in Italië.
De kapitein der Queen
Mary nog niet tevreden
Het record is wellicht nog
te verbeteren
Na een beschieting van het fort
Guadelupe werd San Sebas
tian gebombardeerd
Het incident met de
Gibel Zerjon gesloten
n dag.
De Japanner Jiro Azawa heeft een robot
zij op haar weg
locomotief uitgevonden, die ov alles wat
ontmoet reageert
De toestand in Marokko
Een processie te Pamplona
Gebrek te Santander
en Bilbao
De gouverneur van San Sebastian
spreekt de berichten tegen
Greiser is wat kalmer
geworden
Danzig zal de rechten van Polen
eerbiedigen
Niets dan woorden
Vrouwen hebben den naam, maar
de mannen kunnen er ook mee te
recht, zoo zegt het zwakke geslacht,
wanneer het mannen ziet die niet
uitgepraat raken. Er wordt ontzag
lijk veel gepraat en wat al onver
standigs is daar niet bij. Mannen
zijn er die over alles en nog wat hun
meening hebben niet alleen, maar er
ook prijs op stellen, dat anderen van
die meening kennis nemen. Ja, zij
weten hun weetje, leveren overal
commentaar op, doorzien oogenblik-
kelijk alle situaties, voorspellen met
een handomdraai den afloop van
iedere gebeurtenis-
Dikwijls zijn het slechts onaange
name betweters, lieden met een be-
denkelijken eigendunk, menschen
met een onbedwingbaren lust om
zichzelf te hooren praten en zich te
verlustigen in de babbeling van een
niet te stuiten woordenstroom.
Botwinnik remise met
Reshevsky
CULL1NAN OVERLEDEN
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
NIEUWE HAAR1EMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
BERLIJN, 24 Aug. (D. N. B.)
Rijkskanselier Adolf Hitier heeft
dato 24 Augustus 1936 de volgende
verordening betreffende den duur
van den actieven dienstplicht bij de
weermacht onderteekend:
Betreffende paragraaf 8 van de
Rijksweerwet van 21 Mei 1935 be
paal ik, met opheffing van mijn ver
ordening van 22 Mei 1935:
de duur van den actieven dienst
plicht bij de drie afdeelingen van de
weermacht wordt gelijkelijk vast
gesteld op twee jaar.
De Rijksminister van Oorlog en
Opperbevelhebber van de Weer
macht vaardigt de noodige uitvoe-
rings- en overgangsbepalingen uit.
Berchtesgaden, 24 Aug. 1936.
w. g. ADOLF HITLER
VON BLOMEERG.
In verband met bovenstaande verordening
publiceert de nationaal-socialistische Korres.
pondenz, de „N. S. K." een beschouwing, waar
in deze maatregel gemotiveerd wordt met het
bolsjewistische gevaar en de geweldige strijd
krachten, waarover het bolsjewistische mili
tarisme beschikt, o.m. schrijvende:
„Tegenover het Sovjet-imperialisme en
zijn militaire bedreiging zal het na
tionaal-socialistische Duitschland, als waker
voor zijn eigen vrede en daarmede als bescher
mer van zijn cultuur, die maatregelen nemen,
die noodzakelijk zijn om de vrijheid en onaf.
hankelijkheid der natie onder alle omstandig
heden te waarborgen."
LONDEN, 24 Aug. (Reuter). Het
Duitsche besluit den uitvoer van wa
pens naar Spanje te verbieden,
wordt in officieele Britsche kringen
als zeer bemoedigend beschouwd.
Men heeft thans alle reden te hopen,
dat de Spaansche burgeroorlog tot
Spanje beperkt zal blijven, en niet
tot Europeesche complicaties zal lei
den.
Ook te Parijs is, naar Havas meldt, de be
slissing van Duitschland met groote voldoe
ning ontvangen. Men is hier van meening, dat
het Duitsche besluit een voorbode is van een
ontspanning in den internationalen toestand,
die door de onlusten in Spanje is geschapen.
Naar het Duitsche Nieuwsbureau ver
neemt, is de Duitsche regeering ervan in
kennis gesteld, dat alle in aanmerking ko
mende staten zich aangesloten hebben bij
de voorgestelde verklaring betreffende een
wapenembargo ten aanzien van Spanje. De
Duitsche regeering heeft daarop de Fran-
sche regeering medegedeeld, dat zij het
wapenembargo in Duitschiand thans direct
in werking zal doen treden.
Dit besluit is genomen, ofschoon de bespre
kingen met de r eg sering te Madrid over de
vrijgave van het Duitsche verkeersvlieger g nog
niet tot resultaat hebben geleid. Het spreekt
vanzelf, aldus het D. N. B., dat daardoor de
aan de Spaansche regeering gestelde eisch tot
uitlevering van het vliegtuig niet vervalt.
De Duitsche regeering heeft overigens in haar
mededeeling aan de Fransche regeering de
dringende verwachting uitgesproken, dat thans
ook de overige betrokken regeeringen, voor
zoover dit nog niet is geschied, het noodige
doen, om de overeengekomen maatregelen doel
treffend te doen zijn.
De Fransche gezant te Londen, Corblr., heeft
hedenmiddag een onderhoud gehad met Eden
over de Spaansche kwestie.
VICENZA, 24 Aug. (Stefani). In de gemeente
Asiago is een vliegkamp ingewijd, dat het hoog
ste van Europa is. Het kamp is bestemd voor
de nationale zweefvliegschool.
Voor de zeventiende maal heeft Zondag het
levende Vlaanderen zich op de van het bloed
van dertig duizend Vlaamsche jongens door-
deesemde IJzerboorden, aan den voet van het
machtige IJzerkruis, verzameld, om de dier
bare dooden te herdenken, die hier in den
jammerlijken wereldstrijd hun leven hebben
gegeven.
Zooals ieder jaar gebruikelijk, waren weder
om eenige markante figuren van IJzersoldaten
in het centrum dezer doodenhulde geplaatst:
de Limburgsche onderwijzer Frans Kusters,
Bert Willems uit het Payottenland en Firmin
Deprez uit West-Vlaanderen.
De dag der IJzer-bedevaart is voor Vlaan
deren een hoogtij-dag geworden.
Wederom werd dat geweldige verkeers-
organisatieplan afgewerkt, dat de bewon
dering wekt van al degenen, die ooit te Diks
muiden den in- en uittocht van de ontzaglijke
volksmenigte hebben meegemaakt en welker
aantal wellicht 150.000 overtreft.
De houding van het officieele België tegen
over de Ijzerbedevaart is nimmer erg welwil
lend geweest. Sinds de beruchte incidenten van
1929, toen dolle charges van de Ijzerbedevaart
een bloedbad dreigden te maken, is het iets
beter gegaan. Dit jaar echter, nu in de regee
ring en in de openbare diensten des lands ele
menten zijn gekomen, die tegenover het uitge
sproken christelijk karakter der Ijzerbedevaart
vanwege hun Marxistische opvattingen wel
zeer vijandig staan, was het weer mis.
De Spoorwegen hadden wel zeer onzakelijk
ernstige belemmeringen voor een voldoend ver
keer in den weg gelegd, terwijl de Vlaamsche
radio onder zijn Marxistische leiding onop
houdelijk de uitzendingen heeft onderbroken,
zoodat de mooiste passages van de redevoerin
gen voor de luisteraars verloren gingen.
De plechtigheid op de uitgestrekte IJzervlakte
begon wederom met een H. Requiemmis, opge
dragen aan een tegen den voet van het IJzer
kruis opgeslagen altaar De H. Mis werd opge
dragen door een broeder van den gesneuvelden
Bert Willems, kapelaan Willems van Vilvoorde.
Na deze H. Mis besteeg Pater Callewaert het
spreekgestoelte. Het is altijd een indrukwek
kend oogenblik, wanneer deze edele priester,
die zooveel voor Vlaanderen heeft gestreden en
geleden, daar hoog boven de geweldige volks
menigte met haar meer dan duizend vlaggen
en banieren uitsteekt en zijn sonore, duidelijke
stem het Onze Vader en het Gebed voor Vlaan
deren bidt. Hij doet het zoo verheven en plech
tig, dat zelfs het Onze Vader telkens een nieuw
gebed Hjkt.
Daarna sprak de heer Germain Lefever na
mens het Verbond van Oud-Strijders. Deze
vestigde in zijn redevoering de aandacht op de
actueele politieke vraagstukken en zei o.a.: Het
Verbond V.O.S. staat paraat voor den Vlaair.
schen opmarsch.
En als eerste daad van vrijmaking willen
wij ons volk los maken van de banden die wer
den gelegd door een staatsopvatting welke nooit
met het bestaan van Vlaanderen heeft reken
schap gehouden: wij willen los zijn van opge
legde allianties naar buiten, wij willen los ko
men van Frankrijk.
Aan de menigte werd vervolgens de volgende
motie voor amnestie ter kennis gebracht:
„Het Komiteit der bedevaart naar de graven
van den IJzer, sprekende namens de 100.000
Vlaamsche bedevaarders, samengestroomd te
Diksmuiden, ter gelegenheid van de zeventien
de Ijzerbedevaart op Zondag 23 Augustus 1936.
„Verkondigt plechtig op deze zeventiende
bedevaart dat het den strijd op beslissende
wijze zal inzetten, teneinde in de korst moge
lijke tijd volledige en onvoorwaardelijke am
nestie van den Belgischen Staat af te dwingen:
„Meldt den verantwoordelijken machthebber
dat het Vlaamsche volk en vooral het Vlaam
sche IJzersoldaten-geslacht niet zal rusten,
totdat België volkomen en eerlijk zijn zedelijke
en stoffelijke schulden tegenover het getroffen
Vlaanderen zal afbetaald hebben;
„Eerherstel, zoowel aan de eerlijke en heer
lijke Vlaamsche Aktivisten, als aan de stoere
en ideaal getrouwe IJzersoldaten."
Na een enthousiaste rede van prof. Frans
Daels en na een plechtig slotwoord van Jules
Plateau kwam het einde van de zeventiende
Ijzerbedevaart. Onder het zingen van marsch-
liederen verlieten de tienduizenden de IJzer
vlakte om naar hun haardsteden terug te kee-
ren, gesterkt in hun geloof en in hun liefde
voor Vlaanderen.
Hij is met behulp van de Italiaans^he con
sulaire autoriteiten gevlucht. Ook de bisschop
pen van Tortosa en Carthagena bevinden zich
in Italië. Verder zijn 52 Spaansche priesters
naar Italië gevlucht, terwijl het aantal reli-
gieusen nog grooter is.
NEW YORK, 24 Aug. (Reuter). De kapitein
van de Queen Mary heeft de hoop uitgespro
ken, dat het schip later wellicht nog een beter
record zal vestigen. Het weer was voor een
snellen overtocht niet ideaal, en men had om
dezen tijd vair het jaar beter weer kunnen ver
wachten.
De officieele snelheid van de Queen Mary op
haar reis, waarop zij den „blauwen wimpel"
veroverde, bedroeg van Bishoprock tot Ambro
se Channel 30.14 knoopen per uur.
De snelheid van de „Normandie" bedroeg 29.94
knoopen.
MADRID, 24 Augustus. (Reuter).
De minister van oorlog heeft door
de radio bekend gemaakt, dat de
loyale troepen een opstandelingen
colonne hebben Verslagen, die uit
Saragossa kwam en pogingen deed
de belegering der stad te verbreken.
De regeeringsgetrouwe troepen maakten vier
kanonnen en een hoeveelheid munitie buit,
terwijl verscheidene krijgsgevangenen werden
gemaakt.
Een speciale correspondent van Havas
meldt: Tijdens een bezoek aan Irun hebben
wü ons rekenschap kunnen geven van de
uitwerking van de bombardementen der
laatste dagen en vooral van dat, hetwelk
hedenmorgen door vier opstandelingen-
vliegtuigen op de stad is gericht.
De aangerichte schade is uiterst gering en
er zijn geen slachtoffers gevallen. Bij het sta
tion, dat een der voornaamste doelwitten der
opstandelingen vormt, beperkt de schade zich
tot tal van gebroken ruiten, markiezen en wa
gons.
Een bom is nabü de herstellingswerkplaats
neergekomen, de muren dragen de sporen der
scherven, maar in de werkplaats, waar niets
beschadigd werd, gaan de werklieden gewoon
voort met hun bezigheden.
In de stad heerscht gëenerlei drukte.
Vrachtwagens met gewapende manschappen
en verschillende goederen rijden voorbij.
Op de pleinen en in de straten spelen de
kinderen. Meer drukte heerscht bij het stad
huis en het oude klooster Del Pilar, waarvan
een kazerne is gemaakt.
Bij het commissariaat van oorlog staan een
aantal mannen, die dienst willen nemen, De
organisatie is volkomen militair.
Alle manschappen komen onder bevel van
beroepsmilitairen te staan.
Wij hebben een gesprek gehad met militie-
manschappen, die dienst doen in den sector
Ventas en onder wie zich verscheidene vreem
delingen bevinden. Zij verklaren, dat de stel
lingen krachtig verdedigd worden door voed ge
oefende mannen.
De aflossing vindt regelmatig plaats en de
ravitailleering is behoorlijk.
De mannen blijken ervan overtuigd te zijn,
dat de aanval der opstandelingen op Irun geen
enkele kans van slagen heeft.
Tijdens ons gesprek hoorden wij de granaten
van het fort Guadelupe over de stad gieren.
Tegen half zes vanmiddag werd de kruiser
Canaria gesignaleerd. Op de eerste schoten van
het schip antwoordde het fort Guadelupe on
middellijk, zoodat zich een artillerie-tweege-
vech ontspon, dat tot zeven uur duurde.
Na een twintigtal granaten op het fort Gua
delupe te hebben afgeschoten naar het
schijnt zonder resultaat heeft de kruiser Ca
naria San Sebastian beschoten.
Volgens de „Frente Popular" vielen de pro
jectielen in de Conchabaai zonder schade aan
te richten.
Het Weeriiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii
1 VERWACHTING: Zwakke tot matigen
Westelijke wind, gedeeltelijk bewolkt,
droog weer behoudens dauw, warm over-
H VERDERE VOORUITZICHTEN: Nog
H weinig verandering. 5
illlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIli
Op grond van berichten uit betrouwbare
bron meent Reuter te weten, dat het inci
dent met de „Gibel Zerjon", nu de comman
dant van den Spaanschen kruiser zijn ver
ontschuldiging heeft aangeboden, als geslo
ten wordt beschouwd.
De „Gibel Zerjon" is vanmorgen te Gibral
tar aangekomen, geëscorteerd door een torpedo
jager.
In officieele kringen wordt vernomen, dat de
Britsche regeering haar tevredenheid heeft ge
uit over de verklaring van de Spaansche re
geering, dat Spaansche oorlogsbodems geen
Britsche schepen op volle zee zullen aanhouden
en doorzoeken.
De Britsche regeering voegde hieraan toe, dat
zij als territoriale wateren beschouwt de strook
van 3 mijl langs de kust en niet, zooals Spanje
verlangt, 6 mijl. Engeland heeft dit nooit er
kend.
Een speciale correspondent van Havas seint;
Volgens geruchten, die in de internationale zóne
de ronde doen, zou zich onder de inboorlingen-
troepen in de Spaansche zóne van Marokko een
zekere ongerustheid doen gevoelen.
De aanwerving van nieuwe troepen door de
opstandelingen zou moeilijk zijn geworden, zoo
niet onmogelijk, dat de inboorlingen zouden
weigeren dienst te nemen.
Te Pamplona is voor het eerst sedert 14
jaar weer het beeld van Onze Lieve Vrouw
del Real getoond. Voor dit beeld werden
vroeger de koningen van Navarra uitgeroe
pen.
30.000 personen waren hierbij tegenwoor
dig, aan de processie namen 2.000 „reque-
tes" deel, verder jeugdige leden van de
Spaansche phalanx en vertegenwoordigers
van verschillende katholieke vereenigingen.
Allen zongen Maria-liederen.
Onder het enthousiasme van de menigte be
klom de bisschop van Pamplona, Mgr Claechea,
het Maria-altaar; vervolgens speelde de muziek
den koningsmarsch van Navarra.
Hierna wijdde de bisschop het koninkrijk Na
varra toe aan Maria la Real. Na de processie
defileerden de leden van het vreemdelingen
legioen.
Uit Madrid wordt aan de „Frente Popular"
gemeld, dat het escadrille nationalistische vlieg
tuigen, dat het vliegveld Gestafe heeft gebom
bardeerd, door regeeringsvliegtuigen op de vlucht
is gejaagd. Het bombardement heeft geen slacht
offers geëischt.
Een bijzondere correspondent van Diario de
Noticias bericht uit Valladolid, dat te Bilbao en
Santander een groot gebrek aan levensmiddelen
heerscht. De roode militie is begonnén te plun
deren en een aantal rechtsche politici is ver
moord. Te Bilbao werden drie en te Santander
twee kerken vernield.
De Portugeesche radioclub verklaart verno
men te hebben, dat de opstandelingen in het
Guadarramagebergte zich meester hebben ge
maakt van het plaatsje Belegrinos, nabij het
Escurial.
Uit Baltimore wordt gemeld, dat de vliegtuig
fabriek Gleen L. Martin de levering van acht
bombardementsvliegtuigen aan Spanje, welke
toestellen op het oogenblik worden gebouwd,
niet zal doen plaats hebben voor de toestand
zal zijn „opgehelderd". Het contract was afge
sloten voor het uitbreken van den burgeroorlog
en de toestellen zouden in October of November
worden geleverd.
PARIJS, 24 Augustus (Stefani). De gou
verneur van San Sebastian spreekt het be
richt tegen, volgens hetwelk de oud-premier,
graaf Romanones, in vrijheid zou zijn ge
steld en naar Frankrijk zou zijn gezonden
om daar over verzoening te onderhandelen
WARSCHAU, 24 Aug. De officieuze „Ga-
zeta Polska" publiceert een interview met dep
president van den Senaat van Danzig, Greiser,
over de betrekkingen tusschen Polen en
Danzig.
„Wij zijn van meening," aldus Greiser, „dat
Danzig de rechten van Polen en van de Pool-
scbe minderheid moet erkennen en eerbiedigen.
Wij zuilen geen enkelen maatregel nemen,
waardoor deze rechten geschonden of beperkt
kunnen worden."
Greiser onderstreepte, dat, sinds de natio-
naal-socialisten aan de regeering kwamen, de
betrekkingen tusschen Polen en Danzig en ook
tusschen Polen en Duitschland, verbeterd zijn.
Hitier stelt den actieven dienstplicht voor de
drie afdeelingen der weermacht vast op twee
jaar.
Voldoening te Parijs en Londen over het Duit
sche verbod van wapenuitvoer naar Spanje; het
embargo treedt direct in werking.
Een opstandelingen-colonne bij Saragossa ver
slagen; het fort Guadelupe en San Sebastian
opnieuw gebombardeerd; het incident met de
Gibel Zerjon gesloten.
De Spaansche Aartsbisschop, Kardinaal Vidal,
werd niet vermoord, en bevindt zich in Italië.
De gouverneur van San Sebastian spreekt de
berichten tegen inzake een bemiddelingsopdracht
aan graaf Romanones.
De bedevaart naar de gr-aven van den IJzer;
ontzaglijke menigte te Diksmuiden.
Nadere bijzonderheden over de aardbeving te
Koetaradja.
Bij een brand te Werkhoven is een dertigtal
varkens in de vlammen omgekomen.
Opnieuw 30.000 tonnen haring naar Rusland.
Logger bij Hoek van Holland op de pier ge-
loopen en gezonken; de acht opvarenden gered.
New-Yorksche Beurs: Stemming vast.
O
De resultaten van de Maandag voor de
twaalfde ronde van het toumooi te Notting
ham gespeelde partijen zijn-
Euwe wint van Tylor.
Reshevsky remise met Botwinnik.
Winter verliest van Capablanca
FineAljechin afgebroken.
AlexanderFlohr afgebroken
Vidmar remise met Lasker.
Bogoljubow remise met Tartakower
Thomas was vrij.
De stand luidt thans:
Euwe en Botwinnik 8 uit 11.
Fine 7 uit 10 en een hangpartij.
Capabianca 7 uit 10.
Flohr 6K uit 10 en een hangpartij.
Reshevsky VA uit 12.
Aljechm 6K uit 11 en een hangpartij.
Vidmar VA uit 10.
Lasker 5% uit 11.
Bogoljubow 5 uit 11.
Tartakower 5 uit 12.
Tylor 3Ji uit 11.
Thomas VA uit 11.
Alexander 2 uit 10 en een hangpartij.
Winter IK uit 11.
JOHANNESBURG, 24 Aug. Sir Thomas Cul-
linan, die de mijn heeft ontdekt, waarin de be
roemde Cullinan-diamant is gevonden, is giste
ren op 74-jarigen leeftijd overleden.
I rvN r-\ i(nuimiiiiiniF>u//i/////y 4 V/-
Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 769.
Vorige stand: 769.5
