Het herderlijk schrijven der
Duitsche Bisschoppen
I
De weg naar de hoofdstad van
Spanje zou thans open staan
GUNSTIGE ONTVANGST
DOOR HITLER
DE NA TIONALISTEN NOG
100 K.M.VAN MADRID
HUMANISEERING VAN
DEN BURGEROORLOG
KONINGIN ASTRID
HERDACHT
Regeeringscrisis in
Roemenië
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 30 AUGUSTUS 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20125
Reuter meldt een wijziging in de
houding tegenover het Katho
licisme in de naaste
toekomst
Amnestie inzake boeten
in deviezenprocessen
Verwarrende berichten over de
positie der strijdende par
tijen bij Irun
De aanval op de stad
Malaga ingezet
Maar hoe maakt men een oorlog
„menschelijker"
De terugroeping van
Oserky
Tegenspraak door de Russische
vertegenwoordiging te Londen
■De Koninklijke Grafkelder te Laeken, waar in tegenwoordigheid van
Koning Leopold en zijn kinderen een eerbetoon aan wijlen Koningin
Astrid plaats had
KROON-BEHANGSELS
Op de plek van het droevige
ongeluk
Het Weer
Vrijheidsbeperking te
Danzig
Naar de geleidelijke afschaffing
der constitutioneele waarborgen
Het verdwenen Belgisch
vliegtuig
Een belastend document
Meeningen over het verloop
van den strijd
Tatarescoe belast met de vorming
eener nieuwe regeering
Trotsky in Noorwegen
Zijn verblijf door de regeering
niet aangenaam geacht
Geen ontmoeting van
Mussolini met Hitier
Twee Britsche soldaten
door Arabieren gedood
Goebbels te Venetië
Koning Edward naar
Turkije
Het eerste bezoek van een
Engelsch staatshoofd
Ee~i nieuwe gouverneur-
generaal op Formosa
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.( Inge*,
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 een»
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Te Berlijn heeft Reuter informaties in
gewonnen naar den indruk, welken het
herderlijk schrijven van het Duitsche
Episcopaat op de nationaal-socialistische
kringen heeft oemaakt en in verhand hier
mede tevens de nationaal-socialistische
houding van den laatsten tijd en die van
de naaste toekomst ten opzichte van het
Katholicisme trachten op te helderen.
Hetgeen Reuter dan ook hieromtrent
mededeelt is stellig belangrijkdoch wij
kannen deze mededeelingen slechts pu-
bliceeren, de verantwoordelijkheid geheel
voor Reuter late'ud
Het betreffend Reuter-telegram uit
Berlijn luidt als voir'
Het herderlijk schrijven van het
Duitsche Episcopaat, dat op de bij
eenkomst van Fulda is opgesteld,
heeft in nationaal-socialistische krin
gen een goeden indruk gemaakt.
Hier wordt gezegd: „De Kerk vereenigt zich
met het nationaal-socialisme in den strijd te
gen het wereld-bolsjewisme. Zij roept den zegen
van den hemel af over het werk van den
Fuehrer en verklaart haar geestelijke krachten
in dienst te stellen van de nationale gemeen
schap".
In tegenstelling met hetgeen de laatste
jaren heeft plaats gehad, publiceert de
National Zeitung te Essen, een orgaan van
Goering, groote uittreksels uit het schrij
ven en legt den nadruk op karakteristieke
passages.
Dit is het beste bewijs, dat de houding van
de nationaal-socialisten ten aanzien van de
Katholieke Kerk is gewijzigd. Deze periode
volgt op een tijdperk van politicken strijd en
zelfs vervolging. Het is een gevolg van het feit,
dat Hitier den invloed onderging van zekere
raadgevers, die erop wezen, dat de godsdien
stige onlusten de inwendige kracht verzwak
ten en schadelijk waren voor het moreel van
het Duitsche volk.
Om den Katholieken Bisschoppen het bewijs
dezer gewijzigde houding te geven, heeft Hitier
het schrijven van de Bisschoppen gunstig ont
vangen. Tijdens de Olympische spelen kreeg
de pers opdracht zich te onthouden van het
schrijven over de zedenprocessen tegen Katho
lieke geestelijken.
In het begin van deze week besloot
de regeering zelfs een aantal schan
daalprocessen niet te doen plaats
hebben, zelfs zouden ook deviezen-
processen worden gestaakt.
Ook gelooft men, dat deze maat
regelen gepaard zullen gaan met een
amnestie, welke zich ook zal uitstrek
ken tot het vergoeden van de boeten
en confiscaties in de deviezen-pro
cessen tegen geestelijken.
Ook redenen van buiteniandsch-politieken
aard zouden oorzaak zijn van deze gewijzigde
houding ten aanzien van het Katholicisme.
Naar men verzekert heeft Mussolini de aan
dacht van den Fuehrer erop gevestigd, dat het
officieeie anti-Katholicisme funest is en Hitier
zou reeds verzekeringen hebben gegeven in
deze richting vóór het afsluiten van het
Duitsch-Oostenrijksche accoord van 11 Juli.
Ook de anti-bolsjewistische verklaringen van
het Vaticaan ten aanzien van Spanje hebben
te Berlijn een diepen indruk gemaakt.
De brief van de Bisschoppen en de maat
regelen van den Fuehrer beteekenen het
einde van den „Kulturkampf", welke in
Duitschland heerscht sedert het aan het
bewind komen van het nationaal-socia
lisme.
In het Zuiden van Frankrijk zijn groote manoeuvres gehouden, waarbij eenige
Russische officieren als gast aanwezig waren
SEVILLA, 29 Augustus. (Havas).
Na een bijzonder snellen opmarsch
in de richting van de hoofdstad, zijn
de colonnes van kolonel Casteljon
vanmorgen om 9 uur het historisch
dorp Oropesa bij Talavera de la
Reina op 1 00 K.M. van Madrid bin
nengerukt.
Generaal de Llano, die dit bericht mede-
LONDEN, 29 Aug. (Reuter).. In Brit-
sche officieeie kringen wordt gemeld, dat
gisteren te Hendaye een bijeenkomst is
gehouden van ambassadeurs van verschil
lende mogendheden, op initiatief van den
gezant van Argentinië, ter bestudeering
van de kwestie, hoe de burgerstrijd in
Spanje „menschelijker" kan worden ge
maakt.
De ambassadeurs wisselden instructies uit
welke zij van hun regeeringen hadden ont
vangen. Het bleek, dat alle tot dusver ontvan
gen instructies ten gunste van een dergelijke
interventie waren.
Wanneer alle vertegenwoordigers der mo
gendheden in bezit zijn van de nota's hunner
regeeringen, zal men zich kunnen wenden tot
de Spaansche regeering en tot de leiders der
rebellen.
Welke handelwijze gevolgd zal worden, is
nog niet bekend.
Het eerste doel zal zijn te bereiken, een
uitwisseling van gevangenen.
In dezelfde kringen wijst men er tevens op,
dat het in contact treden met de leiders der
rebellen voor humanitaire doeleinden op geen
enkele wijze de erkenning van deze leiders
door de vertegenwoordigers der betrokken
mogendheden zal inhouden.
LONDEN, 29 Aug. (D.N.B.) De Sovjet-Rus-
sische handelsvertegenwoordiging te Londen,
Arco Ltd., publiceert in de Engelsche pers een
verklaring inzake de berichten over de terug
roeping van haar leider, Oserky. In de verkla
ring wordt gezegd, dat Oserky, die zich thans
in Rusland bevindt, begin September weer in
Londen wordt terugverwacht, om zijn werk
zaamheden te hervatten. Zijn vrouw vertoeft
nog te Londen.
Ook de ambassadeur der Sovjet-Unie alhier
dementeert de hierover in de Engelsche bladen
verschenen berichten en noemt deze van allen
grond ontbloot. Oserky heeft slechts een van
zijn veelvuldige zakenreizen naar Rusland on
dernomen en wordt de volgende week terugver
wacht.
VRAAGT DE „STER-COLLECTIE"
ALLEEN GR. HOUTSTR. 179 TELEF. 14269
KUESSNACHT 29 Aug. (Reuter). Heden was
het een jaar geleden, dat de Koningin der
Belgen, Astrid, den dood vond door een auto
ongeval.
Op de plek van het ongeluk zelf is onlangs
een kapel gebouwd en aldaar is hedenmorgen
een herdenkingsdienst gehouden in aanwezig
heid van een aanzienlijke menigte, onder wie
zich bevonden de consuls van België en Zwit
serland, en een groot aantal Belgen, o. a. een
groote delegatie van de Belgische Croix de feu
Te Brussel en in de provincie hebben talrijke
herdenkingsplechtigheden voor wijlen Koningin
Astrid plaats gehad.
In den Koninklijken grafkelder van de kerk
te Laeken werd in tegenwoordigheid van
den Koning en zijn kinderen officieel eer
betoon gebracht door de leden der regee-
ring, het diplomatieke corps en de burger
lijke en militaire autoriteiten.
VERWACHTING: Zwakke tot matigen
wind, later uit Westelijke richtingen, toe- =j
j= nemende bewolking, waarschijnlijk nog
droog, behoudens geringe kans op onweer,
koeler vooral in het Noorden.
1 VERDERE VOORUITZICHTEN: toe- 1
nemende kans op regen of onweer.
WARSCHAU, 29 Aug. (Reuter). De se
naat van Danzig gaat vastberaden naar de
geleidelijke afschaffing der constitutio
neele waarborgen.
Na de onderdrukking der oppositie-pers en
de preventieve arrestatie van verscheidene lei
ders der oppositie, is heden een senaatsdecreet
verschenen, dat den status der ambtenaren
van Danzig wijzigt en voor hen de vrijheid
van gedachte en vereeniging aan banden legt.
De ambtenaren zijn krachtens dit decreet
onderwerping en gehoorzaamheid verschuldigd
aan den senaat der vrije stad. Alle ambtenaren,
die zich hieraan niet storen, kunnen zonder
schadevergoeding uit den dienst worden gezet.
De ambtenaren kunnen met een opzeggings
termijn van een maand worden ontslagen.
deelde aan den specialen vartegenwoordiger
van Havas, verklaarde: „Over enkele dagen
zullen wij te Madrid zijn, ondanks de leugens
der marxisten". Tijdens het gevecht leden de
regeeringstroepen een vei~»ej van ruim 200
dooden, waaronder talrijke officieren.
Het bericht van de overwinning, dat laat
in Sevilla bekend werd, ontlokte een groote
geestdrift aldaar, omdat hiermede de weg
naar de hoofdstad is geopend.
Bij de inname van Talavera de la Reina
hebben de regeeringstroepen een tank, drie
lichte strijdwagens, vijf kanonnen, drie mi
trailleurs, een groot aantal geweren en muni-
•tie achtergelaten.
De nationalisten stonden onder commando
van generaal Riquelle.
De correspondent van Reuter te Hendaye
deelt mede, dat de positie van de beide strij
dende partijen aan 't front van Irun weinig is
gewijzigd na drie dagen strijden. Beide partijen
houden sterke posities bezet en er is betrek
kelijk weinig actie.
Hedenochtend vloog een militair vliegtuig
van de nationalisten over San Marcial, en
wierp drie bommen omlaag. Deze richtten
evenwel geen schade aan.
Na de verwoede gevechten aan het front van
Irun die tot 3 uur hedenmorgen voortduurden
is San Marcial nog steeds in het bezit van de
volksfronttroepen, die tot nu toe alle aanvallen
hebben afgeslagen, terwijl de nationalisten „naar
het schijnt, niets verder zijn gekomen. Om 9
uur hedenmorgen was de rust weergekeerd,
doch men weet, dat de nationalisten verster
kingen ontvangen. Hun pogingen om zich van
Irun meester te maken, heeft hun reeds zoo
veel mannen gekost, dat zij thans van plan
zijn, de stad zoolang te bombardeeren tot zij
zich overgeeft. Drie nationalistische vliegtuigen
hebben Irun vanmorgen opnieuw gebombar
deerd.
De Portugeesche bladen berichten daar
entegen, dat het enkelen stormafdeelingen
der nationalisten gisteren reeds gelukt zou
zijn Irun binnen te dringen, waar in de
straten hevig gevochten wordt.
De verbinding tusschen Irun en San Se
bastian is verbroken.
De aan de zijde der nationalisten staande
oorlogsschepen hebben de beschieting van de
kust voortgezet.
Over den toestand te Malaga melden de
bladen, dat leden van het vreemdelingen
legioen gisteren den aanval op de stad heb
ben geopend. De pantserwagens der aan
vallers zouden reeds de voorsteden van
Malaga hebben bereikt.
De generale staf van de opstandelingen deelde
mede, dat in de afgeloopen 24 uur de strijd
macht vooral aan het Somosierra-front een
sterke actie ontplooide, evenals bij Oyarzun.
De" luchtmacht werkt zeer intens en heeft
alle opdrachten, welke werden gegeven, ver
vuld.
De vliegvelden Cuarto Ventes, Villalba en
Laserte zijn opnieuw gebombardeerd.
Op laatstgenoemd vliegveld zijn drie toestel
len van de regeering vernield.
In haar uitzending van 8.15 uur deelde radio-
Sevilla o.a. mede: De telegraafverbindingen zijr.
in alle door de nationalisten bezette gebieden
hersteld. Gisteren kwam te Sevilla de Engel
sche torpedojager H 2 aan, welks commandant
een bezoek bracht aan den chef der nationale
marine te Sevilla.
Naar te Brussel wordt bevestigd, is een Bel
gisch militair vliegtuig, bestuurd door den
Belgischen oud-sergeant vlieger Autrique, te
Barcélona aangekomen. Hij is de eergisteren
clandestien uit Brussel vertrokken vlieger en
moest te Le Bourget een tusschenlanding ma
ken om proviand en brandstof in te nemen.
Hij kon zijn reis vervolgen met een speciale
vergunning van het Fransche ministerie van
luchtvaart.
Alvorens te vertrekken heeft de piloot de
Spaansche nationaliteit verkregen, welke de
Spaansche regeering hem in 58 uur verleende.
Frente Popular publiceert heden een ge
schrift, dat luitenant-kólonel Aranda gericht
heeft aan generaal Goded, fien inspecteur-ge
neraal van het leger, en dat betrekking heeft
op den politiéken en militairen toestand in
Spanje in Februari van dit jaar. Het document
brengt het bewijs, dat de leiders der rebellen
toen reeds den opstand in het leger voorbe
reidden en dat door hen alles was voorzien, om
de oorlogscampagne twee maanden uit te hou
den. Het geschrift was geteekend te Oviedo op
8 Februari door Aranda, die thans in die stad
belegerd wordt.
Uit San Sebastian wordt gemeld, dat een
huiszoeking is verricht bij luitenant Ramon Al-
bareda Such, waarbij een groote partij wape
nen en een lijst is gevonden, waarop de namen
van talrijke personen voorkwamen, die betrok
ken zijn bij de opstandige beweging in verschil
lende Spaansche provincies.
De najaarsregens zullen een eind maken aan
den burgeroorlog, want de Spanjaarden hou
den niet van vocht en koude. Dit is de mee
ning van een vooraanstaand buitenlander, die
te Hendaye uit Madrid is aangekomen. Eer,,
bewoner van Madrid gelooft, dat voor elke
week, die de burgeroorlog duurt, Spanje een
jaar noodig zal hebben om zich sociaal en
economisch te hersteilen.
De correspondent van Reuter kreeg na ge
sprekken met vluchtelingen uit aile standen
den indruk, dat de offers van het land aan
bloed en bezittingen aanzienlijk minder zullen
blijken te zijn, dan men denkt. Men zal vele
personen in leven vinden, die men dooo
waande en geen enkele verzekeringsmaat
schappij zal geruineerd worden door den eige
naars de schadeloosstelling uit te keeren.
Het mailschip Christobal Colon, dat geruimen
tijd in de haven van Saint Nazaire heeft ge
legen, is naar Santander vertrokken. Het
commando over het schip voert een gedele
geerde der Spaansche regeering, de koopvaar
dijkapitein Jose Cabaros. De vroegere kapitein
is aan boord gebleven.
BOEKAREST, 29 Aug. (D.N.B.) De pre
mier Tatarescoe heeft vanmorgen te Sinaja
den Koning het ontslag van het geheele
kabinet aangeboden.
De Koning aanvaardde het ontslag en droeg
aan Tatarescoe de vorming van een nieuwe
regeering op. Deze keerde terstond naar de
hooidstad terug, waar hedenmiddag een minis
terraad gehouden wordt.
Naar berichten van Stefani zou mogelijk Ti-
toelescoe als minister van Buitenlandsche Za
ken vervanger, worden door den huidigen mi
nister van financiën Antonescoe.
MOSKOU, 29 Aug. (Reuter). De Sovjet-regee
ring heeft de Noorsche regeering ervan in ken
nis gesteld, dat zij het aanhoudende verblijt
van Trotsky in Noorwegen schadelijk acht
voor de vriendschappelijke betrekkingen tus
schen de Sovjet-Unie en Noorwegen.
Van haar kant heeft de Noorsche regeering
bij monde van den minister van justitie ver
klaard, dat indien Trotsky een visum kan ver
krijgen voor een ander land, waardoor hij in
staat wordt gesteld Noorwegen te verlaten, haar
dit zeer aangenaam zou zijn.
Men verwach,t dat Maandag een beslissing
zal worden genomen en dat Trotsky onge-
wenscht vreemdeling zal worden geacht, die
toch in Noorwegen moet blijven.
De regeering zou tevens strengere maatregelen
nemen om Trotsky te beletten zich te mengen
in politieke intriges en anderzijds om een aan
slag op zijn leven te voorkomen. Een van oe
plannen is hem een huis aan te wijzen midden
in een militair kamp.
De secretarissen van Trotsky, Wolff en v. Hei-
nert, weigerden goedschiks het land te ver
laten, waarop zij door de politie werden gear
resteerd.
Zij zullen vanavond per trein naar de grens
worden gezonden, met bestemming naar het
vasteland van Europa.
ROME, 29 Aug. (Reuter) Bevoegde kringen
verklaren, dat geen enkele stap of bespreking
de geruchten wettigt, die in het buitenland de
ronde doen over een ontmoeting tusschen Mus
solini en Hitier. Het ministerie van pers en
propaganda bevestigt, dat geen enkel plan in
zake een dergelijke ontmoeting is overwogen.
JERUZALEM, 29 Aug. (Reuter) Tijdens een
nachtelijk gevecht tusschen Britsche soldaten
en Arabische opstandigen, die een hinderlaag
hadden gelegd, is een Britsch soldaat gedood,
terwijl een tweede zoo ernstig gewond werd,
dat hij inmiddels is overleden. Drie andere sol
daten werden ernstig gewond.
VENETIë, 29 Augustus. (D. N. B.) De Duit
sche Rijksminister van Propaganda, dr. Goeb
bels, is Zaterdagmiddag, vergezeld van zijn
vrouw, per vliegtuig te Venetië aangekomen,
op uitnoodiging van den Italiaanschen minis
ter van propaganda, Alfieri, teneinde de slui
ting van de internationale filmvertooning
(Biënnale) bij te wonen.
REUTER MELDT EEN GUNSTIGE ONT
VANGST DOOR HITLER VAN HET HER
DERLIJK SCHRIJVEN VAN HET DUIT
SCHE EPISCOPAAT.
Tevens bericht Reuter een wijziging in de
uaasite toekomst van de nationaal-socialisti
sche houding tegenover het Katholicisme.
De nationalisten zouden nog 100 K.M. van
Madrid verwijderd zijn, de strijd om Irun duurt
nog steeds voort; de aanval op de stad Malaga
ingezet.
Beraadslagingen te Hendaye over een „men-
schelijker" maken van den burgeroorlog in
Spanje.
De Roemeensche regeering is afgetreden; pre
mier Tatarescoe belast met de vorming van
een nieuw kabinet.
De senaat van Danzig beperkt de vrijheid van
gedachte en vereeniging der ambtenaren.
De herdenking van wijlen Koningin Astrid.
Rapport der commissie van onderzoek naar
veilig luchtverkeer.
Nieuwe clearingovereenkomst tusschen Neder
land en Roemenië gesloten.
Naast elkander
Bij sommige gelegenheden bemer
ken wij hoe ver wij vaak van elkan
der afstaan. We dachten broeders te
zijn, gelij'-wülenden en gelijkden-
kenden en dan komen we plots voor
de tragische ontdekking dat veel
wat er in anderer leven omgaat
voor ons een gesloten boek is. We
meenden met elkander gelijk-op te
leven, maar we ervaren, dat we
naast elkaar leven.
Zijn er werkelijk zulke groote ver
schillen, gaept er heusch een klove
tusschen de gedachtenwereld van
eeri groep en die van een andere?
Of zou het misschien daaraan lig
gen, dat we ondanks onze goede be
doelingen. ondanks onze eerlijke
pogingen om nader te komen, toch
nog te afzijdig zijn gebleven, toch
nog te veel op een afstand zijn blij
ven staan, toch nog geen moeite
genoeg hebber gedaan tot het ver
krijgen van een werkelijk contact
een indringen in de mentaliteit van
anderen?
Om elkander te begrijpen is het
goed en nuttig, neen noodzakelijk,
dat we ook precies de omstandig
heden kennen waaronder onze even-
mensch leeft.
En daar weten wij maar al te
-> te wei-'g va™.
LONDEN, 29 Aug. (Reuter). Hier wordt be
vestigd, dat Koning Edward zich na zijn ver
blijf in Griekenland naar Turkije zal begeven
en waarschijnlijk Ataturk zal ontmoeten. Het
bezoek was voor het vertrek van den Koning
vastgesteld.
Het zal het eerste bezoek van een Koning
van Engeland worden aan het Turksche staats
hoofd of den Turkschen regeeringsleider.
In de plaats van den gouverneur-generaal
van Formosa, Nakagawa, is benoemd de vroe
gere onderminister van Marine, admiraal
Kotajasji.
De benoeming van een zeeofficier wordt te
Tokio al sbelangrijk beschouwd, daar de marine
in verband met haar taak in het kader van
de „economische expansie naar het Zuiden"
dezen post reeds lang voor zich opeischte en
Formosa als natuurlijk hoofdsteunpunt voor
de mandaatsgebieden in de Stille Zuidzee en
als beveiliging van de essentieele handelsver
bindingen werd gekenmerkt.
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 770
Vorige stand: 770.5
