De strijd aan het Irun-front
duurt nog steeds voort
Waarom werd Titoelescoe uit
de regeering gewipt?
Rede van Mussolini
Ruim 1000 dooden
Komt de S.A. bij de
Rijks weer?
Het nieuws van heden
Onrust in Rusland
KRUISER „CERVANTES
BESCHADIGD
VOLMACHTEN VOOR
TATARESCOE
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1936 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTICSTE JAARGANG No. 20126
De roode militie te Irun beschikt over een pantsertrein, welke dikwijls ver in
door de nationalisten bezette gebied doordringt
het
Een uit Madrid komend geeste
lijke vertelt, dat de bisschop
van Segovia door anar
chisten is vermoord
Wanhopige toestand in
het Alcazar te Toledo
Trieste uittocht uit Irun
Prof. Altamira naar Den Haag
Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
lllllIlllllllI
Italië kan binnen enkele
uren acht millioen man
mobiliseeren
Fascisten kennen geen
eeuwigen vrede
AGENT NEERGESTOKEN
Roemenië's binnen- en buiten
landsche politiek zal vol
gens den premier on
gewijzigd blijven
Ex-minister lijdt aan
moeraskoorts
Titoelescoe
ATT AA
Pantsrwagens bewaken de toegangswegen tot San Sebastian
Mussolini
Ontzettende gevolgen van
den typhoon op Korea
Slechts de S.S. zou ten dienste
van Hitier blijven
Duitscher verdacht van
oplichting
„Queen Mary" verovert
het blauwe lint
RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Te Moskou worden nog dagelijks
aanhangers van Trotzki
gearresteerd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct„ Inge*,
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
ff
SEVILLA, 30 Aug. (Reuter). Of
ficieel wordt uit Gibraltar gemeld,
dat de regeeringskruiser „Miguel
Cervantes door het bombardement
van de nationalistische luchtmacht
en door een nationalistische onder
zeeboot in de straat van Gibraltar
zwaar beschadigd is.
Te Burgos heeft een uit Madrid
komend geestelijke verteld, dat de
bisschop van Segovia door Cata-
laansche anarchisten zou zijn ver
moord. De bisschop van Tortosa
wordt met verscheidene andere per
sonen gevangen gehouden aan boord
van een schip, dat in de haven van
Tarragona voor anker ligt.
Bij het gevecht aan het front van Teruel,
waar een regeeringscolonne 70 dooden achter
liet, bedroegen de verliezen der nationalisten
een ónder-luitenant en zes soldaten, alsmede
den commandant Carlos Velez.
Het hoofdkwartier der nationalisten te Se-
villa krijgt voortdurend allerlei geschenken in
geld en in natura toegestuurd. In een week
werd twee millioen peseta's ontvangen, zon
der te rekenen de talrijke juweelen en siera
den, welke het hoofdkwartier meestal weigert.
De luchtmacht ontving de vorige week drie
millioen peseta's.
Aan het front van Irun zijn vanmorgen, na
een betrekkelijk kalmen nacht, slechts eenige
geweerschoten gelost. Om 8 uur liet een vlieg
tuig der opstandelingen vijf bommen vallen
boven de pósities der regeeringstroepen en bo
ven Irun. Deze bombardementen werden later
op grootere schaal voortgezet, maar groote
schade werd niet aangericht, want de piloten
opereerden op zeer groote hoogte.
Uit Sevilla wordt gemeld, dat de krijgsraad
67 mijnwerkers van Rio Tinto, die gevangen
werden genomen, toen zij naar Sevilla wilden
optrekken met 14 met dynamiet beladen
vrachtauto's, ter dood heeft veroordeeld.
Te Bayonne wordt vernomen, dat twee vlieg
tuigen der opstandelingen gisteren Eibar heb
ben gebombardeerd op 30 K.M. van Tolosa,
waar zich een wapenfabriek bevindt. Onder de
burgerbevolking vielen talrijke slachtoffers en
er werd aanzienlijke schade aangericht.
Hot hoofdkwartiar der nationalisten te
Vailadolid meldt, dat de opmarsch der
troepen in Asturië en Aragon voortgang
vindt. Te Oyazyn zijn zij nog een kilome
ter van Irun. In de omgeving van San Se
bastian konden de troepen niet doeltref
fend optreden, wegens den mist.
In opstandelingenkringen aldus meldt de
correspondent van D. N. B. heerscht ver
ontwaardiging over het feit, dat spionnen der
regeeringstroepen van af Fransch gebied het
artillerievuur der legalen leiden. Men zou een
Spanjaard en een Italiaan hebben gezien, die
de teekenen der Spaansche Volksfronters droe
gen en die op Fransch gebied met dit werk
bezig zouden zijn geweest. Men vreest nu, dat
de Spaansche opstandelingen deze artillerie-
waarnemingspunten op Fransch gebied onder
vuur zouden kunnen nemen.
De opstandelingenzender van La Corona
verspreidt het bericht, dat in Cuenca talrijke
priesters en seminaristen door de loyale troe
pen zouden zijn terechtgesteld.
De correspondent van Havas heeft een be
zoek gebracht aan Toledo en meldt thans, dat
de voornaamste gevel van het Alcazar onder
het geschut der regeering bezweken is. De gou
verneur van de provincie, José Vega, verklaarde
hem, dat de bezetting met nijpende voedsel-
schaarschte te kampen heeft. De levensmidde
lenvoorziening door middel van vliegtuigen is
grootendeels mislukt, daar de pakketten mee-
rendeels buiten de muren terechtkwamen.
Er bevinden zich in het Alcazar ongeveer
1300 personen, waaronder circa 300 vrouwen en
kinderen. Deze zijn ondergebracht in de kel
ders en onderaardsche ruimten. Verscheiden
hunner moeten omgekomen zijn als gevolg van
de instortingen, die voortdurend plaats hebben
na een bombardement.
Het zou volgens deze autoriteit niet
moeilijk zijn het Alcazar binnen enkele uren
in te nemen, doch in het bouwwerk bevinden
zich ongeveer 300 kilogram explosieve stoffen.
Derhalve tracht men de bezetting liever langs
anderen weg tot overgave te dwingen om het
aantal slachtoffers niet noodeloos hooger te
maken dan reeds het geval is.
Volgens den gouverneur doen zich binnen de
meters dikke muren dagelijks gevechten voor
tusschen belegerden, die zich wenschen over te
geven en de overigen, die daarvan niets willen
hooren. Naar het vuren der nationalisten te
oordeelen moeten de bovenverdiepingen vrijwel
vernield zijn.
De Havas-correspondent vervolgt dan, dat de
explosieve stoffen binnen het Alcazar grooten
deels bestaan uit mijnen, die door de regee-
ringsaanhangers tot ontploffing kunnen wor
den gebracht. Gedurende de eerste uren van
den nacht werden van tijd tot tijd achter de
grauwe muren ontploffingen gehoord; zij be
duidden, dat men weer enkele dezer mijnen
had laten explodeeren.
Zoo schijnt de toestand van de bezetting wan
hopig. De regeeringstroepen hebben de ver
schanste nationalisten door middel van een me
gafoon doen weten, dat men met deze mijnen
langzaam aan het geheele gebouw zal opblazen,
doch dat men voorloopig nog eenig geduld zal
oefenen om het toebrengen van schade aan de
overige gebouwen van de stad zoo mogelijk te
vermijden. Doch in de korte megafoon-toe
spraak voor de eeuwenoude muren van het Al
cazar, dat thans met vernieling bedreigd wordt,
werd tevens te kennen gegeven, dat het in de
macht der regeeringsaanhangers ligt, dit pro
ces tot enkele uren te verhaasten.
De gouverneur heeft aan den verslaggever
van Havas nog verklaard, dat de toestand in
de provincie uitstekend is. Het leven in de stad
is minder gevaarlijk geworden sedert de ma
chinegeweren, die op de muren van het Alcazar
waren geplaatst, door het regeeringsgeschut tot-
zwijgen zifn gebracht.
Behalve een luchtaanval, aldus meldt Reu
ter uit Hendaye, welke vanochtend plaats vond,
was vandaag het eenige incident het bombarde
ment van den kruiser der opstandelingen ,,Es-
pana" en den torpedojager „Velasco" die van
middag tusschen 5 en 6 uur een twaalftal sal
vo's losten. Vier bommen kwamen bij het fort
Guadelupe terecht, terwijl de andere in de rich
ting van Pasajes terecht kwamen. Het was zo.)
rustig aan het front, dat men te Biriatou zelfs
eenige malen strijdliederen der opstandige sol
daten heeft gehoord.
Aan regeeringszijde is men eveneens optimis
tisch gestemd, doch hier laat men dat niet zoo
blijken.
Te Irun wordt verklaard, dat het bombarde
ment van vanochtend geen enkel slachtoffer
heeft geëischt.
Een der bijzondere verslaggevers van
Havas deelt mede, sedert half elf Zon
dagavond af getuige te zijn geweest van
den droeven uittocht der vrouwen en
kinderen uit Irun. Er waren door de
vliegtuigen der opstandelingen boven
de stad pamfletten uitgeworpen, waar
in de militaire autoriteiten werden ge
waarschuwd, dat Irun door het geza
menlijk bombardement van de artille
rie, vliegtuigen en oorlogsbodems der
opstandelingen in de asch zou worden
gelegd.
De burgemeester van Irun ontving nog de
waarschuwing, dat de bedreiging niet ijdel zou
zijn en dat hij maatregelen moest nemen. In
den loop van den avond werd de bevolking dan
ook uitgenoodigd de stad te verlaten en naar
Frankrijk uit te wijken.
Hartverscheurende tooneelen deden zich voor:
ouden van dagen werden op stoelen weggedra
gen, vrouwen hebben haar kindertjes in doeken
gewikkeld en stijf tegen zich aangedrukt. Al
le mannen, die de wapens kunnen dragen, zul
len in Spanje achterblijven. Duizend vrouwen
en kinderen hebben Irun verlaten. De vluchte
lingen worden overgebracht naar St. Jean de
Luz en Bayonne. Er worden nog 2000 vluchte
lingen verwacht.
HENDAYE, 31 Aug. (Reuter) Ondanks alle
desbetreffende tegenspraken worcten, naar Reu
ter verneemt, te St. Jean de Luz nog steeds
besprekingen gevoerd, met als doel de tot
standkoming van een wapenstilstand in den
Spaanschen burgeroorlog.
Professor Rafael Altamira, lid van het hof
van Internationale Justitie te Den Haag, en
hoogleeraar in de rechten aan de universiteit
van Madrid, die zich in de provincie Segovia be
vond, toen de opstandige beweging uitbrak, is
te Burgos aangekomen. Hij heeft verlof ge
vraagd om zich naar Den Haag et begeven. Na
een langdurig onderhoud met generaal Caba-
nellas heeft hij hiervoor toestemming gekregen.
Professor Altamira is reeds uit Spanje ver
trokken.
VERWACHTING: Meest matige Noord-
=j Westelijke wind, afwisselende bewolking,
waarschijnlijk enkele regenbuien, iets
koeler.
jj= Hoogste barometerstand:
770.1 te Valencia.
Laagste baromieterstand
740.8 te Stockholm.
H Zon op v.m. 6.10 onder n.m. 7.50.
Licht op n.m. 8.20
Maan op n.m. 7.01 onder v.m. 4.39.
Er Volle Maan 1 September 1.57 n.m.
AVELLINO, 30 Aug. (Reuter) Mussolini
heeft hedenavond de soldaten toegesproken,
die aan de groote manoeuvres hebben deel
genomen. De Duce verheerlijkte het leger
van Italië en verklaarde, dat dit zoowel
diende als behoeder van den vrede van
Italië als van den wereldvrede.
Vervolgens sprak de Duce: „Ik noodig de
Italianen uit, mijn volgende stellige verklaring
absoluut letterlijk op te vatten:
Het is niet in weerwil van den oorlog in
Afrika, maar juist ten gevolge van den oorlog
in Afrika, dat alle krachten van het Italiaan-
sche leger sterker zijn dan vóór dien oorlog.
Wij kunnen elk oogenblik binnen een kort
tijdsbestek en op een eenvoudig bevel acht mil
lioen mannen mobiliseeren, een formidabel
blok, dat in veertien jaar door het fascistisch
regime op de noodzakelijke hooge temperatuur
van offerzin en heldenmoed gebracht werd.
Het Italiaansche volk moet weten, dat zijn
binnen- en buitenlandsche vrede beschermd
wordt en daarmede ook de vrede der wereld.
Nu door de meest éclatante en snelle overwin
ning een der rechtvaardigste oorlogen der ge
schiedenis geëindigd is, bezit Italië in het hart
van Afrika onmetelijke gebieden, waar het zijn
arbeidskrachten en zijn scheppende capacitei
ten ontwikkelen kan.
Het is daarom, en niet alleen daarom,
dat wij, terwijl wij de dwaasheid van een
eeuwigen vrede, die door onze fascistische
leer ter zijde is gesteld, van ons afwijzen,
met allen en voor zoo lang als maar moge
lijk is den vrede wenschen en dat wij be
reid zijn, onze volledige bijdrage en mede
werking voor het werk van den vrede on
der de volken te verleenen.
Zondag betrapte een agent te Weenen een
communist er op aan een telefoondraad een
lint met het opschrift: „Leve de communisti
sche partij van Oostenrijk" te willen ophangen.
De agent trachtte den man te arresteeren, doch
deze stak hem met een mes neer. Toegescho
ten politiemannen slaagden er in den dader in
arrest te stellen. De agent is levensgevaarlijk
gewond.
BOEKAREST, 31 Aug. De leden van
het nieuwgevormde Roemeensche kabinet,
die met een specialen trein naar Sinaia
waren gekomen, hebben gisteren ten over
staan van den koning in diens paleis den
eed afgelegd.
Onmiddellijk na afloop van deze plech
tigheid heeft de nieuwe minister-president,
Tatarescoe, de vertegenwoordigers der pers
ontvangen en een uiteenzetting gegeven
van de door het zoo juist gevormde ka
binet te volgen politiek. „Het kabinet in
zijn nieuwe samenstelling," aldus de pre
mier, „zal zoowel wat het binnenland als
het buitenland aangaat geen wijziging in
den tot dusver gevolgden koers brengen.
tente. Zijn vertrek zal aanleiding geven tot al
le mogelijke interpretaties."
Ook het nationalistische dagblad „Univer-
sul" keurt de afsluiting van Titoelescoe af
en vraagt welke oneenigneid zich wel heeft
sul" keurt de uitsluiting van Titoelescoe af
eersten minister. „Welk ernstig feit heeft zich
voorgedaan, dat de regeering de moreele mo
gelijkheid zou kunnen geven voor het land de
vorming van een nieuw kabinet zonder Titoe
lescoe te rechtvaardigen?" zoo vraagt verder
hetzelfde blad. De regeering heeft den plicht
dit raadsel te verklaren. Onze bondgenooten
vooral zullen vragen om welke redenen men
Titoelescoe op zij heeft geschoven in een zoo
opgewonden periode en aan den vooravond
van de conferentie der kleine Entente, welker
program de bestudeering behelst van zeer
ernstige problemen ten opzichte van den vrede
en de politiek van Roemenië.
Titoelescoe zelf, die zich op het oogenblik
aan de Cóte d'Azur bevindt, verklaarde Za
terdagavond, dat het nieuwe ministerie zijn
diensten blijkbaar niet meer van noode had.
Dat is zijn recht. Niettemin zou ik het al
dus Titoelescoe op prijs gesteld hebben, in
dien het kabinet mij van te voren op de hoog
te had gehouden, want ik zou het niemand
met mijn persoonlijkheid lastig gemaakt wil
len hebben. Ik behoud mij mijn oordeel voor,
benevens mijn toekomstige politieke activi
teit.
De nieuwe regeering zal over volmachten
beschikken, om elke beweging van uiterst
links of rechts met kracht te onderdrukken.
Het schijnt, dat Tatarescoe niet wenschte,
dat Titoelescoe in de nieuwe regeering zit
ting had, omdat hij een eensgezind kabinet
noodig oordeelde. Titoelescoe heeft door zijn
bedreigingen met aftreden, o. a. in Juni j.l. de
autoriteit van de vorige regeering verminderd.
Het verdwijnen van Titoelescoe uit het mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken wordt
streng beoordeeld, vooral door de nationale
boerenoppositie. De „Dimineata" schrijft o. a.
„Titoelescoe vormde een symbool voor de sa
menwerking met Frankrijk en de Kleine En-
i l Gisteravond meldde Reuter uit Monte
Carlo, dat Titoelescoe, die sedert de con-
j ferentie van Montreux te Cap Martin
vertoeft, sedert eenige dagen ernstig lij
dende is aan moeraskoorts. Zondagavond
heeft zijn gezondheidstoestand aanleiding
gegeven tot eenige ongerustheid, daar de
koorts nogal hevig was.
BOEKAREST, 31 Aug. (Reuter) In verband
met het feit, dat Titoelescoe niet in het nieu
we kabinet is opgenomen, heeft de gevolmach
tigd minister Arion zijn ambt van secretaris
generaal van het ministerie van Buitenlanö)-
sche Zaken neergelegd en verzocht, ter be
schikking te worden gesteld.
SEOEL, 31 Aug. (Reuter). Als
gevolg van den typhoon, die gisteren
Zuid-Korea heeft geteisterd, zijn
1.104 personen gedood en 1.028 ge
wond. Voorts worden nog 426 per
sonen vermist. De wervelstorm heeft
bovendien aanzienlijke materieele
schade aangericht.
WEENEN, 30 Aug, (Havas) Men meldt
uit Innsbrueck, dat Rijkskanselier Hitier
waarschijnlijk op het nationaal-sociaiistisch
congres te Neurenberg zal afkondigen, dat
SA-afdeelingen als Landwehr bij de Rijks-
weer zullen worden ingelijfd.
Hitier zou op verzoek van Blomberg en
den grooten generalen staf tot dezen maat
regel gekomen zijn.
Slechts de SB. zou ten dienste van Hitier
en de partijleiding blijven.
BORDEAUX, 30 Aug. (Reuter). Het dag
blad „France Bordeaux et Sudouest" meldt,
dat de recherche huiszoeking heeft verricht bij
een Duitsch onderdaan, Max Kroch geheeten
en afkomstig uit Dresden.
Kroch werkte voor rekening van twee inter
nationale banken, die te Londen gevestigd wa
ren. Hij was belast met het verrichten van fic
tieve beursspeculaties in Frankrijk ten name
van klanten, die de dekking stortten. De di
recteuren der banken waren uit Frankrijk en
België uitgewezen. Het schijnt dat de verduis
teringen in de honderd millioen francs loopen.
In den nacht na de huiszoeking verdween Kroch
met de Noorderzon. Men vermoedt, dat hij de
wijk naar Amsterdam heeft genomen.
LONDEN, 30 Aug. (Reuter) De Queen
Mary is vanavond om 8 uur 12 (Britschen zo
mertijd) Bishopsrock gepasseerd.
Het mailschip van de Cunard White Star
Line heeft beslag gelegd cp het „blauwe lint",
aangezien van het Ambrose-vuurschip een
gemiddelde uursnelheid werd .gemaakt van
30,63 mijl.
Nu er dan ook in ons Haarlem
Distributie-omroep is,
Hoeft geen Haarlemmer te praten
Van een zeldzaam groot gemis.
NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010
Strijd bij Irun duurt nog steeds voort; bevol
king verlaat de stad; bisschop van Segovia
vermoord.
Worden de S-A.-afdeelingen bij de Rijkswecr
ingedeeld?
Rede van Mussolini te Avellino; Italië kan bin
nen enkele uren acht millioen man mobilisee
ren.
Zal het uitwijzingsbesluit, volgens hetwelk vier
Nederlanders uit Duitschland moeten vertrek
ken, worden ingetrokken?
Ruim duizend dooden tengevolge van den wer
velstorm op Zuid Korea.
Te Moskou worden nog dagelijks talrijke perso
nen gearresteerd.
Kerkconsecratie in de Abdij Sion te Diepen
veen.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem,
P. J. Schmidt is afgetreden als voorzitter der
R. S. A. P.
Twee kinderen te Noordwijk door opkomenden
vloed verrast en verdronken.
Het autoverkeer eischte, vooral door roekeloos
rijden, weer eenige gewonden.
Te Assen is tijdens de zwemwedstrijden een
tribune ingestort. Slechts een dame werd vrij
ernstig gekwetst.
O
MOSKOU, 31 Aug. (Reuter) Hoewel
alhier de arrestatie van Osersky, den leider
der Sovjet-handelsdelegatie te Londen,
ontkend wordt, verkeert men nog in onwe
tendheid over zijn lot. Inmiddels duren de
arrestaties van ambtenaren te Moskou en
in de provincie voort.
Het betreft ambtenaren, van wie men weet,
dat zij Trotzkiistische neigingen hebben.
De arrestaties treffen echter geen personen
van het eerste plan. Het is niet mogelijk het
aantal arrestaties te schatten.
Naar Reuter verneemt heeft een afdeeling
soldaten, die naar Rjazan een stad op 250
K.M. afstand van Moskou gelegen gezonden
was ten einde de veenbranden in de omge
ving van die stad te bestrijden, dienst gewei
gerd.
De opstandige beweging zou echter spoedig
onderdrukt zijn.
De veenbranden hebben aanzienlijke mate
rieele schade veroorzaakt en talrijke slacht
offers gemaakt.
In sommige gebieden van de Oekraïne is de
agitatie onder de boeren aanmerkelijk toege
nomen. De troepen zouden zeer strenge instruc
ties ontvangen hebben.
Stand op Maandag" 1 uur n.m. 763.1
Vorige stand: 770.0
