DE KERK IN HET DERDE RIJK
i
Titoelescoe aan den dijk gezet
ONZEN OMROEPER
Geen uitwijzingen
uit Duitschland?
EEN NATIONALE KERK
TE VERWACHTEN?
DE GRENSINCIDENTEN IN
HET VERRE OOSTEN
m
WAT IS DE REDEN?
DE GEBEURTENISSEN VAN
WALDBREITBACH
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1936
Het groote offensief der nat.-soc.
Weltanschauungtot na de
Olympiade uitgesteld
Min. Kerrl redivivus
Staking in Palestina
duurt nog voort
Wel aanvaarden de Arabieren
Iraks bemiddeling
Ontploffing in een
wasscherij
Verdwaalde kogels van Russische
troepen arriveeren op gebied
van Mandsjoerije
- -
WÊêÊmmm
pp
Vergiftiging in een
ziekenhuis
Rydz Smigly te Parijs
gearriveerd
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Geen wijziging in de
politiek
Volgens het Berlijnsche Hoofd
commissariaat van Politie
bestaat er gegronde hoop
dat 't besluit ongedaan
wordt gemaakt
Een der betrokkenen
reeds afgereisd
Vier soeïety-dames te
Tokio gearresteerd
Amerika protesteert
Tegen beschieting van
torpedojager
.N.S.B.-provocatie
In Limburg
Een verklaring van het Duitsche
Episcopaat
De strijd in Spanje
Vrouwelijke gezant der
V.S. treedt af
(Van onzen Berlijnschen correspondent).
Sinds het begin van dit jaar hoorde
men in Duitschland overal beweren,
dat de kerkelijke kwestie voorloopig
met rust gelaten zou worden.
Het kerkelijk conflict zou als het
ware tijdelijk worden bijgelegd, maar
als de Olympiade eenmaal voorbij
was, dan kon men er op rekenen,
dat het groote offensief der natio-
naal-socialistische Weltanschauung'
tegen de beide christelijke confes
sies zou beginnen.
Heelemaal juist bleek deze opvatting niet te
zijn, in zooverre, dat er van een, zij het ook
maar tijdelijke, bijlegging van het kerkelijk con
flict in het afgeloopen half jaar moeilijk kan
worden gesproken. Daar staat evenwel tegen
over, dat de agressiviteit tegen het christen
dom in 't algemeen wel iets minder fel was
en de anti-christelijke campagne een zeker
latent karakter droeg.
Thans is de Olympiade voorbij en het zcu
dus de tijd wezen, dat de aangekondigde ver
scherpte actie van 't nationaal-socialisme moet
losbreken.
Persberichten hebben in het buitenland
reeds de mare verspreid van de aanstaande
stichting eener „Duitsche Nationale Kerk".
Deze zou geproclameerd worden bij gele
genheid der reeds bijna een jaar geleden
aangekondigde en intusschen reeds meer
dan twee maanden uitgestelde, plechtige
zitting van den Rijksdag in het historische
Worms, of wel tijdens den Partijdag der
N. S. D. A. P. die de volgende week te
Neurenberg begint.
In verband hiermede is het opmerkelijk, dat
de afkondiging van den twee-jarigen dienst
plicht in Duitschland, die sinds enkele weken
was voorbestemd om de clou van den Neureu-
bergschen Partijdag te vormen, volkomen on
verwacht reeds voor enkele dagen heeft plaats
gehad. Dit beteekent, dat men voor den Par
tijdag naar een anderen clou zal moeten om
zien. Zou dit de „Duitsche Nationale Kerk"
kunnen zijn? Inmiddels wordt er echter ook
veel gesproken over een verradicaliseering der
jodenwetten. De anti-joodsche actie belooft
overigens in den aanstaanden winter weer
uiterst fel te zullen woeden.
De eventueele stichting van een „Duitsche
Nationale Kerk" is, zooals algemeen bekend
niet maar een pessimistische verwachting van
die kringen in Duitschland, welke de ontwik
keling op godsdienstig terrein in het Derde
Rijk met groote bezorgdheid gadeslaan. Alfred
Rosenberg heeft zich in woord en geschrift er
meermalen1 en op de meest ondubbelzinnige wij
ze over uitgelaten en Rosenberg is machtig,
zoo machtig, dat nu hij er zich eenmaal voor
heeft uitgesproken, het niet meer de vraag is,
öf een „völkische" kerk komt, doch alleen
maar, wannéér zij gesticht zal worden.
Zooals reeds werd bericht, heeft de Rijksmi
nister voor Kerkelijke Aangelegenheden, Fritz
Kerrl, juist in dezen gespannen tijd zijn werk
zaamheden hervat. Om precies te zijn: hij ver
blijft momenteel nog vér van zijn werkkamer
aan Unter den Linden ergens in een Zuid-
Duitsche badplaats. Doch deze vacantie loopt
ten einde en officieel heeft hij de leiding van
Kerkelijke Aangelegenheden alweer sinds eeni-
ge weken in handen.
De terugkomst van minister Kerrl is een
verrassing. Herhaaldelijk werd zijn beleid tot
zelfs door persoonlijk ingrijpen van den Führer
openlijk afgekeurd. De in-vrijheid-stelling van
den algemeenen leider der katholieke jeugdbe
weging te Dusseldorp, Mgr. Wolker, en den
vicaris-generaal van het bisdom Berlijn, Mgr.
Barnasch, die beiden door de Geheime Staats
politie gearresteerd waren en zich in als sen
sationeel aangekondigde processen te verdedi
gen zouden hebben, leek in het begin van 't
jaar heel sterk op de diepere oorzaak van het
einde van minister Kerrl's „politieke" gezond
heid. Intusschen is gebleken, dat hü inderdaad
ernstig ongesteld was.
Wat komt er thans? Het eerste groote ge
beuren op kerkelijk terrein is niet, zooals voor
de hand leek te liggen, uitgegaan van het na
tionaal-socialisme, maar van het machtige
principieele front der Dffttsche Evangelische
Kerk, de geestelijke leiding der Belijdende
Christenen. Zondag werd in een goed deel der
Protestantsche kerken in Duitschland het
reeds bekende manifest voorgelezen, dat ge
rust kan worden gezien als een protest, zoo
breed van opzet, zoo scherp en ook zoo waar,
als de meest machtige redevoeringen, welke wij
van den grootsten strijder in het Duitsche
Episcopaat, Kardinaal Faulhaber van Mün-
chen, gewend zijn te hooren.
Dit protest is een nieuw en al zeer duidelijk
bewijs voor den weinigen eerbied, welken de
Belijdeniskerk voor de befaamde verordening
van December 1S35, waarmee minister Kerrl
de actie van het Belijdenisfront scheen lam
gelegd te hebben, van den beginne af aan ge
toond heeft.
Natuurlijk was voor het manifest niet de
door bovengenoemde verordening verplichtend
gestelde goedkeuring van het Ministerie voor
Kerkelijke Aangelegenheden' gevraagd. Niette
min greep de Geheime Staatspolitie niet in,
ondanks dat zij daartoe strict genomen ver
plicht was. De Gestapo toont zich trouwens
reeds langer nogal slap tegenover de Belijde
niskerk. Of staat zij, met al haar macht, toch
machteloos tegenover de onverzettelijkheid van
Niemoeller, von Rabenau en ontelbare ande
ren?
De Belijdeniskerk mag sinds December van
het vorig jaar geen predikanten meer oplei
den, examineeren of beroepen. Zij doet dit
evenwel alsof er niets verordend en gebeurd is.
De Belijdeniskerk mag geen geschriften uitge
ven, rondzendbrieven versturen of op andere
wijze eenig schriftelijk contact tusschen haar
geestelijkheid of geloovigen onderling onderhou
den. Desondanks verschijnen, na een vrij kor
te onderbreking, allerlei geschriften weer even
regelmatig als te voren. De Belijdeniskerk mag
geen vergaderingen beleggen, lezingen organi-
seeren of onverschillig wat ook ondernemen,
dat niet in den strengsten zin des woords als
een godsdienstoefening beschouwd kan worden.
Zij doet echter wat zij wil, zonder dat er iets
gebeurt.
De Katholieke Kerk in Duitschland heeft het
den laatsten tijd beduidend moeilijker gehad,
nadat men haar verleden jaar December aan
vankelijk met rust had gelaten. De nationaal-
socialistische regeering zet er alles op, om het
Duitsche Episcopaat er toe te brengen, plaats
te nemen aan een en dezelfde groene tafel als
de officieele vertegenwoordigers die met de
onderhandelingen over een nieuw Rijksconcor-
daat belast zijn. Het behoeft geen betoog, dat
dit concordaat, heusch niet alleen formeel, een
zuiver particuliere aangelegenheid is tusschen
de Duitsche regeering en het Vaticaan, waar
bij de Bisschoppen hoogstens een adviseerende
stem hebben. In het Derde Rijk valt niette
min duidelijk waar te nemen, dat men er
naar streeft, de Bisschoppen zoo zeer onder
druk te zetten, dat zij er in Rome op aandrin
gen, zich minder afwijzend te toonen.
De strijd tusschen het nationaal-socialisme
en de Katholieke Kerk in Duitschland is voor
al een strijd om de jeugd. De regeering wil op
de allereerste plaats het Rijksconcordaat zoo
gewijzigd zien, dat de kerk afstand doet van
het recht op haar jeugdorganisaties en de bi-
zondere school. Het Derde Rijk baseert deze
eischen op de onuitvoerbaarheid van het Rijks-
concordaat in verband met de nationaal-so-
cialistische wetgeving van den „Führerstaat."
Het Vaticaan weigert, althans in begin
sel, een wijziging van het Rijksconcordaat
niet, maar wijkt tevens geen haarbreed af
van zijn standpunt: dat het concordaat van
20 Juli 1933 eerst volledig ten uitvoer moet
worden gebracht, opdat in de practijk blij-
ke, welke veranderingen noodzakelijk of ge-
wenscht zijn.
Minister Kerrl, die ons door zijn persoonlij
ke omgeving werd afgeschilderd als een „diep
geloovig mensch, echter los van elk kerkver
band", wacht een moeilijke taak. Zijn functie
is vooral zoo buitengewoon zwaar, omdat al
meermalen gebleken is, dat hij niet alleen de
kerkelijke aangelegenheden van het Derde
Rijk in handen heeft. Anderen grepen herhaal
delijk in, waar hij een, naar hun opvatting, te
slappe gedragslijn volgde,
In breede kringen van hen, die thans in
Duitschland aan de macht zijn, stuit men
dikwijls op een ontstellend gebrek aan ook
maar de meest primitieve belangstelling voor
den godsdienst. Nog niet lang geleden onder
hielden wij ons om slechts één voorbeeld te
noemen met iemand, die in de voorlichting
van het Duitsche volk een vooraanstaande
plaats inneemt. Toen wij het gesprek naar het
kerkelijke vraagstuk poogden te leiden, kregen
wij de volgende, vriendelijk verontschuldigende
woorden te hooren:
„Het spijt mij, maar spreken wij over iets
anders. Ik ben er zelfs in geslaagd om iets
van oeconomie te begrijpen, maar religieuze
kwesties, dat is iets wat ik al lang opgegeven
heb!"
JERUZALEM, 30 Aug. (Reuter) De Hooge
Arabische Raad heeft heden een communiqué
gepubliceerd, waarin wordt aangekondigd, dat
met algemeene stemmen de bemiddeling van
den Minister van Buitenlandsehe Z'aken van
Irak, Noeri Said Pasja, is aanvaard, „een be
middeling", zooals het communiqué zegt, „welke
officieel uit naam van de regeering van Irak
is aangeboden". Genoemde raad zal binnenkort
een conferentie bijeenroepen van alle Arabische
districtscomité's om het door den Raad geno
men besluit te homologeeren. In afwachting
van een aceoord blijft de algemeene staking
onverminderd voortduren.
BERN, 29 Aug. In een wasscherij te Halwille
nabij Zürich is een ketel ontploft, waardoor
een meisje van 20 jaar en een dochtertje van
den eigenaar van vijf jaar werden gedood.
Twee andere jonge meisjes werden gekwetst.
TOKIO, 30 Aug. (A.N.P.) Gemeld wordt:
Ondanks de reeks Mandsjoerijsche protesten
wegens het feit, dat verdwaalde kogels, afge
vuurd tijdens oefeningen van Russische troe
pen, op Mandsjoerijsch gebied terecht komen,
is een Mandsjoerijsch dorpeling gisterenmor
gen ernstig gewond door enkele van nabij be
nadering honderd verdwaalde kogels, die op
Mandsjoerijsch gebied terecht kwamen ten
Zuiden van Toengning, waar 20 Russische ca
valeristen Woensdag binnendrongen.
Een dezer cavaleristen werd toen gedood
W
De gemotoriseerde afdeelingen van het Italiaansche leger hebben oefe
ningen gehouden, wélke door den Duce werden bijgewoond
j*
De nationale troeven in stelling in de omgeving van San Sebastian, dat door de
roode militie geducht is versterkt
door een Japansche patrouille. Gistermiddag
deed een Russisch militair vliegtuig een verken
ningstocht boven Hsingkoentoen en passeerde
daartoe de Oostelijke Russisch-Manösjoerijsche
grenslijn. Het toestel werd gedwongen zich bo
ven Russisch gebied terug te trekken door scho
ten van een Japansche patrouille. Naar ver
luidt, heeft de Mandsjoerijsche minister van
Buitenlandsehe Zaken een telegram gezonden
aan Sji Li Pen, den Commandant van Mand-
sjoekwo voor Buitenlandsehe Zaken te Harbin,
wien hij instructies heeft gezonden een protest
in te dienen bij den Russischen consul Sla-
voetski.
Volgens een bericht uit Sjanghai is volledige
overeenstemming bereikt inzake te nemen
maatregelen tot regeling van het Tsjengtoe-
incident, op een gisteren ten huize van den Ja-
paaschen ambassadeur gehouden confereqfie
van Japansche autoriteiten in China. De re-
geering van Nanking wordt volkomen verant
woordelijk gesteld en moet er voor zorgen, dat
dergelijke incidenten zich niet herhalen. De
onderhandelingen met Nanking zullen begin
nen na ontvangst van instructies uit Tokio en
van het rapport der Japanners, die het incident
ter plaatse hebben bestudeerd.
STOCKHOLM, 29 Aug. In de afgeloopen
dagen hebben zich in een ziekenhuis te Stock
holm geheimzinnige vergiftigingsverschijnselen
voorgedaan bij lichte zieken.
Twee van hen zijn reeds overleden, een derde
is stervende.
Het schijnt, dat injecties met zilvemitrast
zijn gegeven in plaats van met cocaïne. De.
politie stelt een onderzoek in.
PARIJS, 30 Aug. (Reuter). Generaal
RydzSmigly en de hem begeleidende officie
ren, zijn vanmiddag om kwart over twee alhier
aangekomen. Zij werden aan het station ver
welkomd door Daladier, generaal Gamelin, ko
lonel Stoeffel, den chef van het militaire huis
van den president der republiek, Lebrun, en
Rochat, den chef de cabinet van den minister
van Buitenlandsehe Zaken, Delbos. Voorts was
o.m. generaal Denanin aanwezig.
hoort U niet door de radio. Toch heeft de radio
zijn onverflauwde belangstelling. U wenscht 'n
radiotoestel te verhandelen? Span onzen Om
roeper er voor! Dagelijks bereikt hij 80.000 ge
zinnen. Hy zal U dus zeker van dienst kunnen
zijn.
Het meest verrassende resultaat van da
plotseling uitgebroken en weer snel ge
dempte regeeringscrisis in Roemenië is,
dat de zoo langzamerhand permanent schij
nende minister van buitenlandsehe zaken Ti
toelescoe op een weinig gracieuze manier hij
vertoeft n.i. in het buitenland zonder voor
kennis aan den dijk is gezet. Reeds een paar
maal heeft men dezen zwaar anti-fascistischen
Francophiel, die Roemenië's buitenlandsehe po
litiek in zfjn persoon vrijwel monopoliseerde,
trachten kwijt te raken, maar tot nu toe was
dat niet gelukt. Zoowel controversen met der
koning als met de regeering werden herhaalde
lijk op het laatste moment bijgelegd en Titoe
lescoe was zich blijkbaar zoo zeer van zijn on
misbaarheid bewust, dat hij een paar maal met
aftreden dreigde om zijn zin door te drijven.
Voor zulk een dreigement is de Roemeensche
regeering wel eens bezweken, maar thans heeft
Tatarescoe hem eenvoudig door middel van een
kabinetscrisis terzijde geschoven en de koning
heeft daaraan zijn goedkeuring gehecht. Wat
de reden hiervan is, is nog niet duidelijk, maar
wanneer men de verklaringen van den minister
president Tatarescoe naar aanleiding van de
regeeringscrisis afgelegd leest, krijgt men sterk
den indruk, dat het er vooral om te doen is ge
weest niet zoozeer de buitenlandsehe politiek
als wel den persoon van Titoelescoe, die in ze
kere Roemeensche kringen en ook in bepaalde
milieux in het buitenland zeer gehaat is te
laten vallen. Tatarescoe verzekerde n.l. dat zoo
wel wat het binnenland als het buitenland be
treft, geen wijziging in den tot dusver gevolg
den koers zal worden gebracht, maar dat de
buitenlandsehe politiek niet de politiek is van
een enkel mensch, evenmin van een party,
maar van geheel de natie. Deze verzekering
duidt er op, dat Tatarescoe het niet meer met
zijn prestige te rijmen achtte, dat de onmis
baarheid van Titoelescoe aan buitenlandsehe
zaken nog langer werd gedemonstreerd. Met
vele schoone woorden heeft hij Titoelescoe dank
gebracht voor de vele en groote diensten, welke
deze het land heeft bewezen, en deze dankbe
tuigingen moeten hem des te gemakkelijker zijn
gevallen, nu Titoelescoe niet in de nieuwe re
geering is opgenomen. De gezondheidstoestand
van Titoelescoe moet veel te wenschen over la
ten, maar daarin kan geen reden gevonden
worden voor zqn heengaan, want dan zou hot
initiatief tot aftreden van hemzelf moeten zijn
uitgegaan. Hp heeft zich echter, zij het op di
plomatieke, maar daarom niet minder duidelij
ke wqze, erover beklaagd, dat men hem in Roe
menië niet meer noodig schijnt te hebben.
Dit Tatarescoe wezenlijk de bedoeling
heeft de Roemeensche buitenlandsehe
politiek niet te wijzigen, zou kunnen
blijken uit de benoeming van den eveneens
zeer francophielen Antonescoe tot Titoelescoe's
opvolger, die tot taak heeft de veiligheid van
de grenzen en de handhaving van den vrede te
bevorderen, de banden met de Kleine Entente
en de Balkan-entente, met Polen, Engeland
en vooral Frankrijk steeds nauwer aan te ha
len, en de vriendschappelijke betrekkingen met
alle mogendheden, ook met de Sovjet-Unie en
de buurstaten, uit te breiden en den Volken
bond te versterken. Maar al heeft Tatarescoe
ook die bedoeling, daarmee is nog niet gezegd,
dat deze bedoeling volledig zal worden verwe
zenlijkt.
Immers, alleen reeds het feit, dat Titoelescoe,
die zich den haat van Italië op den hals haalde,
toen hij in de Volkenbondsvergadering, waar
de Negus door Italiaansche journalisten werd
uitgejouwd, riep, dat deze „wilden" verwijderd
dienden te worden, nu geëlimineerd is, zal niet
zonder invloed blijven op de Roemeensch-
Italiaansche betrekkingen. Italië toch heeft
verklaard, dat het met Roemenië niets te ma
ken wilde hebben, zoolang Titoelescoe, de
Aziaat, de Roemeensche buitenlandsehe politiek
zou beheerschen. Een Roemeensch-Italiaansche
toenadering zou wei eens tot gevolg kunnen
hebben een betere verstandhouding tusschen
Roemenië en Duitschland, iets waarop de anti-
Titoelescoe-elementen in Roemenië steeds hebben
aangedrongen. Titoelescoe, de groote vriend
van Frankrijk en kampioen van den gehaven-
den Volkenbond, was eenzijdig tegen de extre
misten van rechtsch in Roemenië georiënteerd,
en stond ook bovenaan op de zwarte lijst van
de aanhangers der wel-is-waar verboden, maar
niettemin mentaal nog bestaande „IJzeren
Garde". Tatarescoe wil echter niet enkel de
uiterst rechtsche, maar ook de uiterst linksche
elementen beteugelen.
Hij heeft door de verwijdering van Titoeles
coe voor sommigen een steen des aanstoots,
voor velen echter een hoeksteen verwijderd.
Wat daarvan de gevolgen zullen zijn, dient te
worden afgewacht. Deze gevolgen zullen niet
alleen van Tatarescoe afhankelijk zijn, maar
ook van de houding, Welke Titoelescoe zelf en
zijn verknochte vereerders zullen aannemen. In
ieder geval zal men in Frankrijk het heengaan
van Titoelescoe ernstig betreuren en Tatares
coe zal zich veel moeite moeten geven om het
geschokte vertrouwen van Frankrijk en diens
bondgenooten weer op het peil te brengen, dat
Titoelescoe zooveel jaren lang wist te hand
haven. De aanstaande reis van den chef van
den Roemeenschen generalen staf naar War
schau, waar de Fransche chef van den genera
len staf Gamelin op bezoek is geweest, welk
bezoek op het oogenblik door Rilsoedski's op
volger Rydz-Smigly te Parijs wordt beantwoord,
kan in deze al gunstig werken. Duitschland,
dat door de verlenging van den militairen
diensttijd weer eens sensatie heeft verwekt,
wordt echter een steeds sterker aantrekkende
en afstootende kracht, en geeft zich alle moeite
om in het Donaubekken en de Balkanpolitiek
en economisch vasten voet te krijgen. Door den
val van Titoelescoe is een zekerheid verdwenen
en een onzekerheid geschapen.
Men schrijft ons uit Berlijn d.d. 29
Augustus:
De heeren Van Lith Harrebomée,
Peters, De Heer en Hes kregen van
daag met de eerste post een briefje
van den hoofdcommissaris van poli
tie, dat het bevel tot uitwijzing voor
loopig voor den duur van twee da
gen verlengd is, zoodat zij in ieder
geval tot Donderdag a.s. in Duitsch
land kunnen blijven. Het Hoofdcom
missariaat van Politie deelde verder
het bestuur van de Nederlandsche
Staatsburgervereeniging „Hollandia"
mee, dat gegronde hoop bestaat, dat
de uitwijzing ongedaan zal worden
gemaakt.
Het Hoofdcommissariaat ging zelfs nog ver
der: het had vernomen, dat de heer Eric van
Lith Harebomée in ieder geval hedenavond
naar Holland zou willen vertrekken, en het ver
zocht nu den heer Van Lith Harrebomée dit
niet te doen.
De heer Van Lith Harrebomée bedankte voor
de vriendelijkheid van de politie. Hij wees er
echter op, dat deze mededeeling nu te laat
kwam. Hij had alle toebereidselen voor de reis
emaakt. Zijn koffers waren gepakt. Zijn huur
/'as opgezegd. .Zijn financiën had hij hier ge
regeld. En van zijn plan, om Duitschland heden
te verlaten, kon hij helaas niet meer afzien.
Het Hoofdcommissariaat van Politie sprak
hier zijn leedwezen over uit.
Naar wij vernemen, wordt de definitieve
beslissing inzake de intrekking van het
uitwijzingsbesluit Maandag 31 Augustus
verwacht. Er wordt niet aan getwijfeld, dat
deze gunstig voor onze landgenooten zal
luiden.
De heeren Peters, De Heer en Hes rekenen
er thans op, dat zij te Berlijn zullen mogen
blijven en zün bezig, hun koffers weer uit te
pakken.
„Hollandia" organiseert Zondag 30 Augustus
een boottocht naar Senzig by Königswuster.
hausen ter viering van den verjaardag van
H. M. de Koningin; de heeren Peters en de
Heer zullen aan dezen boottocht deelnemen en
bij het gemeenschappeiyk middagmaal te Sen
zig de Nederlandsche kolonie, die zeer met hen
meeleefde, toespreken.
Nog wordt ons uit Berlijn gemeld, dat in
plaats van den heer Peters eerst een ander uit
gewezen zou worden. Toen de politie echter
hoorde, dat deze een paar honderd Duitschers
in zijn dienst had, vond zy dat toch te kras
en besloot een ander uit te wijzen. Dat werd
toen de heer Peters.
TOKIO, 29 Aug. Vier dames, die in het so-
ciety-leven alhier een voorname rol spelen,
o.a. een vroegere hofdame van de keizerin, zijn
door de politie gearresteerd en wegens gods
lastering en majesteitsschennis in hechtenis
genomen, zy worden ervan beschuldigd, een
„fanatieken Sjinto-cultus" te hebben georgani
seerd.
WASHINGTON, 31 Aug. (Reuter). De minis
ter van buitenlandsehe zaken, Cordell Huil,
heeft bij de Spaansche regeering en bij gene
raal Franco stappen gedaan naar aanleiding
van de beschieting van den Amerikaanschen
torpedojager „Kane". Naar vernomen wordt
zijn bommen, die door een vliegtuig waren
uitgeworpen, terecht gekomen in de nabijheid
van de „Kane", die daarop het vuur op het
vliegtuig opende, zonder dit evenwel te tref
fen.
Het vliegtuig, dat geen reglstratieteekens
droeg, ging tot driemaal toe tot den aanval
over, hoewel de „Kane" de vlag der Vereenigde
Staten voerde.
De „Kane" had opdracht gekregen, de Ame
rikanen uit Spanje te evacueeren.
De vrijderikerstocht van De Dageraad
was een provocatie van het Limburg-
sche geloovigft volk. Begrijpelijk wa
ren de tegenbetoogingen en de reacties
hier en daar in minder vriendelijke beje
geningen.
Thans gaat de N.S.B. het bisdom Roer
mond uitdagen. De kerkelijke overheid
heeft de stormklok voor het afwerend ge
bed geluid, de beste verdediging van het
door de N.S.B. bedreigde Katholicisme.
Maar de heer Mussert zal het aan zijn
eigen provocateurs te wijten hebben, in
dien hun hier of daar door de volksver -
ontwaardiging zou bewezen worden, dat
het Zuiden zich niet zonder reflex-bewe
ging door de Boven-Moerdijksche menta
liteit van de N.S.B. laat aantasten.
De nationaal-socialistische commissaris
van Zuid-Holland, de heer Plekker, roept
ban en achterban in deze provincie op,
om op den Limburgschen Landdag een
klinkend Mussert-antwoord aan den Bis
schop van Roermond te doen hooren:
Kameraden, zal de klok geluid worden
tegen ons? Dan zullen wij, in Zuid-Hol
land dit geluid niet onbeantwoord laten.
Wij zullen onze Limburgsche kameraden
bewijzen dat wij inderdaad kameraden
zijn, door schouder aan schouder samen
met hen te strijden. Zuid-Holland zal op
trekken naar Valkenburg, om een ieder,
ook Zijne Excellentie den Bisschop van
Roermond, duidelijk te maken, dat wij
voor geen onwettig geweld, in welken vorm
ook, zullen wijken.
Samen met mijn collega d'Ansembourg
doe ik een beroep op het geheele gewest.
Laat ons op 5 September optrekken naar
Valkenburg opdat geheel Nederland zie dat
onze rijen hecht aaneen gesloten zijn en
dat Limburg en Holland, ook in de N.S.B.,
één zijn.
De zinsnede „wij zullen Limburg bewij
zen, dat wij voor geen onwettig geweld, in
welken vorm ook, zullen wijken", is over
geschreven uit den oproep, die destijds de
leider van den Dageraadstocht tot de vrij
denkers richtte. Men kan er dan ook zeker
van zijn, dat heel wat vrijdenkers in dezen
tweeden tocht van de provocateurs naar
Limburg mee zullen trekken.
De banleider van Zuid-Holland vergisse
zich niet in de lankmoedige verdraagzaam
heid van Limburg. Ook daaraan kan door
de invasie van het anti-bisschoppelijk volk
uit het Noorden een einde komen!
Tegelijk met zün Herderlijk Schrijven heeft
het Duitsche episcopaat een verklaring gepu
bliceerd over de gebeurtenissen in Waldbreit-
bach. De bisschoppen protesteeren op scherpe
wijze tegen de veralgemeening van het smarte
lijke geval, constateeren, dat met één enkele
uitzondering geen enkele priesters of ordes
man bij het schandaal was betrokken, dat ze
ker 99 pet. der orden-leden zedelijk volkomen
intact is, dat de jeugd door de openbaarheid
van zulke processen en door de in de pers
gemaakte matelooze sensatie wordt bedorven
en herinneren er aan, dat dezelfde lieden, welke
nu zoo hoog van den toren blazen, het epis
copaat nooit hebben ondersteund bij zijn po
gingen, het zedelijk leven in Duitschland te
saneeren. Ten slotte manen de bisschoppen tot
vrede en besluiten aldus: „De strijd tegen
priesters en orden is overal voorbode en bege.
leidend verschijnsel der bolsjewistische wereld
revolutie. Iedereen, die tegen geloof en Kerk
strijdt, wordt willens of niet een medewerker
van het bolsjewisme."
(Vervolg)
LA CORUNA, 31 Aug. (Reuter). Radio-
Coruna heeft medegedeeld, dat de colonne on
der kolonel Yague thans voor de poorten van
Toledo staat.
De nationalisten hebben Fuente de Arzo-
bispo en Talavera del Tajo ingenomen.
Het hoofdkwartier der nationalisten heeft
medegedeeld, dat de nationale troepen in
Asturië bezit genomen hebben van het plaatsje
Espuna. In de omgeving van Saragossa zijn de
Volksfronters nabij Atienza teruggedrongen.
Aan het Guipuzcos-front hebben de nationa
listen de hoogten veroverd, die de omgeving van
Lasarte beheerschen.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft in een communiqué medegedeeld, dat het
den geheelen dag te Madrid rustig is geweest-
In Estremadura wordt de strijd voortgezet,
zy het ook met minder hevigheid. Nabij Na-
valmoral heeft een bataljon een vijandeiyken
aanval, die 8 uren aaneen duurde, afgeslagen.
In Cordova hebben de regeeringstroepen nieu
we stellingen bezet. De Volksfronttroepen te
Malaga hebben een hevigen aanval afgeslagen,
waarbij hun een groote hoeveelheid materiaal
en talrijke gevangenen in handen vielen.
Nabij Cluadarrama zijn de nationalisten, die
tot den aanval wilden overgaan, teruggedron
gen, waarbij zij eenige honderden dooden op
het terrein moesten achterlaten.
RAPID CITY, (Zuid-Dakota) 31 Aug. (Reu
ter) Roosevelt heeft het ontslag aanvaard
van Owen de gezant der V.S. in Denemarken,
de eenige vrouw onder het diplomatieke perso
neel der Ver. Staten met den rang van gezant.
Zij heeft verzocht, van haar functie te wor
den ontheven, om actief aan de verkiezings
campagne te kunnen deelnemen.
