Bij San Sebastian's poorten
bulderen de kanonnen
Vliegtuig te pletter
gevallen
Léon Blum verdedigt zijn
beleid
F oolsch-F ransche
samenwerking
De dienstplicht in
Frankrijk
DE STAD ZELF LIJKT
UITGESTORVEN
HET AANBOD DER NON
INTERVENTIE IN SPANJE
Belgische rexisten
opstandig
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
PERS M
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VEREENIGDE KATHOLIEKE
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
iposL per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
r\
MliiialiÉliiSiiiiiMteiMr
Roode wachtposten in de omgeving van San Sebastian, waarheen thans de
nationalisten oprukken
Oneenigheid onder de verdedigers
om San Sebastian niet een
zelfde lot als Irun te doen
ondergaan
Fuentarrabia door de
nationalisten bezet
De gijzelaars van Guadelupe
in vrijheid
Huesca steeds nauwer
omsingeld
De strijd in het Noorden
114 Paters Augustijnen
vermoord
)AG 7 SEPTEMBER 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20138
Frankrijks premier weigert terug
te komen op de door de
regeering aangenomen
houding
Een oorlog in Europa
mogelijk voorkomen
Yague nadert Toledo
Het gehavende Alcazar
nadert den ondergang
Léon Blum
Verscheidene protocollen ter ver
sterking van het bestaande
bondgenootschap worden
geteekend
Generaal Rydz Smigly
naar Warschau terug
Opgewonden stemming heerscht
te Mechelen
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimj
mini
De ministerraad verwerpt een ver
lenging van den diensttijd
Verdedigingsmateriaal
zal verbeterd worden
Acht passagiers in de vlammen
omgekomen
De vacantiereis van
koning Edward
RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
HENDAYE, 7 Sept. (Havas)
Het offensief der opstandelingen in
de richting van San Sebastian is in
vollen gang. Zij trekken om Renteria
en het fort Guadelupe heen, omdat
zij deze plaatsen ondanks de ontrui
ming niet vertrouwen.
Langs Pasajes Sancho dalen de opstandelin
gen rechtstreeks af naar het station Pasajes,
dat achter in de baai als een kleine haven ligt.
De Pasajes San Juan niet het fort Trincher-
pe, dat door de regeeringstroepen sterk bezet
is, zal vermoedelijk de grootste hinderpaal blij
ken in den opmarsch der opstandelingen naar
San Sebastian. Behalve dit sterk verdedigde
fort ligt er vrijwel niets op hun weg. De slag
is hier Zondagmorgen begonnen.
bekend, dat generaal Varela gisteren een co
lonne regeeringstroepen ten Noorden van Ma
laga uiteengejaagd heeft. De regeeringstroepen
verloren daarbij 120 dooden, 8 mitrailleurs, een
vrachtwagen, een munitietrein en een belang
rijke hoeveelheid ander materiaal.
De in het fort van Guadelupe 6 weken vast
gehouden gijzelaars zijn Zaterdagavond laat
op vrije voeten gesteld. Alle 160 zijn behouden
te Hendaye aangekomen. Zij vertellen, dat ge
durende de laatste dagen in het geheel 10 gij
zelaars geëxecuteerd zijn.
Volgens een mededeeling van het hoofd
kwartier van het Aragoneesche front wordt de
omsingeling van Huesca dagelijks nau
wer aangehaald. De belegerden hebben gebrek
aan levensmiddelen en munitie, terwijl zij
voorts gedemoraliseerd zijn. Velen deserteeren
uit hun gelederen.
De troepen van generaal Mola hebben de top
pen boven Pasaje Sancho bezet en zij slaagden
er in met hun mitrailleurs belangrijk op te ruk
ken, ondanks het hevige verdedigingsvuur van
Trincherpe. Zij leken dicht bij den weg naar
San Sebastian te zijn aangekomen, welken zij
in ieder geval onder vuur houden.
De wegen voorbij de Bidassoa zijn bedekt met
transporten der opstandelingen: batterijen ar
tillerie, op auto's gemonteerde mitrailleurs, ge
motoriseerde convooien en muilezeltransporten.
Stormafdeelingen, die gespecialiseerd zijn in
het werpen van granaten, hebben in het Alcazar
een kleinen brand weten te doen ontstaan,
waardoor de opstandelingen verstikt worden.
De belegerden hebben gebrek aan munitie
voor hun mortieren, die reeds vier dagen niet
meer vuren. Ook hun geweren em mitrail
leurs zwijgen. Men verwacht, dat over 24 uur
het Alcazar zal z5?,n veroverd.
De radiopost van Jerez de la Frontera heeft
het volgende bekend gemaakt: „Bij het evacuee-
ren van Majorca heeft kapitein Bayo een be
langrijke hoeveelheid materiaal achtergelaten,
o.m. vier vrachtauto's, 2500 geweren, eenige mi
trailleurs, talrijke paarden en muilezels, benevens
600 uitgehongerde gevangenen.
Bij San Sebastian is de berg Hueldo door de
nationalen genomen. De spoorwegverbinding tus-
schen San Sebastian en Bilbao is afgesneden. In
Asturië heeft de colonne Arenda een afdeeling
militie-troepen op de vlucht gedreven en een
commandant en twee officieren, benevens vier
mannen der guardia civil gevangengenomen. De
radiopost van de streek Malaga meldt, dat de stad
volkomen omsingeld is. Geen enkel Spaansch
oorlogsschip ligt nog in de haven."
Generaal Queipo de Llano heeft Zondag in
een redevoering verklaard, dat de strijdkrachten
der opstandelingen een overwinning hebben be
haald. De regeering te Madrid heeft een sterke
colonne gezonden om den opmarsch der opstan
delingen bij Talavera de la Reina tot staan te
brengen. Ook de afdeeling van kolonel Yague is
in een gevecht gewikkeld geweest. Zij heeft
eenig automateriaal, een hoeveelheid munitie en
twee vliegtuigen buit gemaakt, terwijl 100 man
werden gevangen genomen. In het geheel hebben
de regeeringstroepen meer dan 350 man verlo
ren.
Naar de ,,Jour" uit Burgos meldt, zijn
114 Paters Augustijnen van het Escurial
door de roode militie zonder vorm van pro
ces doodgeschoten. Dit is geschied ondanks
de formeele belofte van den president der
Republiek Azana, die een oud-leerling van
deze paters is geweest.
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., fngex
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Vooc
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
De strijd in Palestina schijnt ernstiger vormen te gaan aannemen. Om de
Joodsche nederzettingen te kunnen beschermen worden door het Britsche
gouvernement speciale Joodsche politie-troepen gevormd
Verscheidene gezinnen van regeeringsleden
zijn te St. Jean de Luz gisteren uit San Se
bastian aangekomen. De evacuatie wordt voort
gezet.
De correspondent van Havas meldt, dat
Zondagavond de kanonnen bij de poorten
van de stad bulderden. Een kanon, dat in
het midden van de stad stond opgesteld,
heeft Hernani onder vuur genomen, daar
dit plaatsje, dat op 7 K.M. afstand ligt,
in handen der opstandelingen is.
De stad lijkt uitgestorven. De straten zijn
verlaten en de winkels gesloten.
Er zouden 300 gijzelaars zijn geëxecuteerd in
den loop van de laatste twee weken. De gou
verneur, Ortega, heeft Zaterdag de journalisten
bij zich ontvangen. Hij gaf toen blijk nog zeer
optimistisch te zijn. Wij zullen stand houden,
zoo verklaarde hij, want wij zijn sterk en wel
gewapend. Dit lijkt echter niet de opvatting te
zijn van de meerderheid der bevolking. Trou
wens er lijkt verdeeldheid te heerschen onder
de verdedigers der stad.
Men gelooft niet, dat de Baskische nationa
listen en zelfs de socialisten er in zullen toe
stemmen, dat San Sebastian een zelfde lot
ondergaat als Irun.
Uit San Sebastian te Hendaye aangekomen
vluchtelingen vertellen, dat te San Sebastian
oneenigheid zou heerschen tusschen de' anar
chisten en de andere bondgenooten van het
volksfront. Eerstgenoemden zouden namelijk
aandringen op een strijd tot het uiterste er.
voor het geval de opstandelingen de stad zou
den innemen, deze te voren in brand willen
steken.
In den nacht op Zondag hebben de troe
pen der opstandelingen na een kort vuur
gevecht met de regeeringstroepen de op 3
K. M. ten N. O. van Irun aan de monding
van de Bidasoa gelegen plaats Fuentar
rabia ingenomen. Het fort Guadelupe is nog
steeds in handen der regeeringstroepen.
Volgens opgevangen radioberichten is een
opstandelingencolonne uit Galicië vertrokken
en bevindt zich thans in de nabijheid van Ovie-
do, waar in overleg met de bezetting der stad
zal worden opgetreden, alvorens de opmarsch
naar Santander zal beginnen.
Een communiqué van. de opstandelingentroe
pen in het Zuiden, dat verspreid is door den
zender van de Portugeesche radioclub, maakt
PARIJS, 6 Sept. (Reuter) Tüdens een
socialistische demonstratie in het Luna
park heeft Léon Blum een rede gehouden,
die met groote aandacht werd aangehoord.
Blum werd bij zijn aankomst begroet met
uitroepen als: „Vliegtuigen voor Spanje", en
„Leve Blum".
In den aanvang zijner rede zeide Léon
Blum, doelend op een door een delegatie
der metaalbewerkers van de afdeeling Pa
rijs ondernomen stap: „Ik wilde geen wreed
misverstand laten ontstaan tusschen de re
geering van het Volksfront, waarvan ik het
voorzitterschap bekleed, en een deel 'der
werklieden-groepen zonder een uitleg te
geven."
Dan de redenen uiteenzettend van de hou
ding der regeering met betrekking tot de ge
beurtenissen in Spanje, verklaarde Blum, dat
de handhaving der Spaansche republiek
Frankrijk de veiligheid zijner Zuidelijke gren
zen en die zijner verbindingen met Noord-
Af rika zou garandeeren. Aan de eene zijde is
een veiligheid, aan de andere een risico. Blum
verklaarde niet te willen nagaan, welke motie
ven een verschrikkelijke en misdadige pers er
toe hebben gebracht, ieder te miskennen, die
zich met het klaarblijkelijke belang van Frank
rijk bezig houdt, doch zeide tevens, dat de re
geering daaraan een einde zou weten te maken.
De opstandelingen wantrouwen Guadelupe nog
steeds, zij denken dat het ondermijnd is. Van
tijd tot tijd ontploft een granaat boven het
fort, terwijl beneden op den weg van Fontarabie
wandelaars van het mooie weer profiteeren.
Het radiostation Jerez de la Frontera deel
de hedenavond half zeven mede, dat de recht-
sche kolonne onder bevel van kolonel Yague
tot vier kilometer van Toledo is genaderd en
op her punt staat de stad binnen te rukken.
De correspondent van Havas is Zaterdag naar
Toledo geweest, waar hij zich begeven heeft on
der de volksfrontmilitie, die het Alcazar bele
gert. Des nachts was het paleis van den mili
tairen gouverneur, dat door de opstandelingen
bezet was, afgebroken en waren de opstandelin
gen langs ondergrondsche gaanderijen naar het
Alcazar gevlucht. De vernieling van dit paleis zal
de benadering van het Alcazar gemakkelijker
maken.
I
De artillerie gaat voort het Moorenpaleis
stukje voor stukje af te breken. De linkerto
ren is reeds verdwenen, terwijl een deel van
den rechtertoren afgebrokkeld is. De toestand
der belegerden is wanhopig en telkens, wan
neer de artillerie vuurt, hoort men het ge
jammer van vrouwen en kinderen.
De kwestie van het politieke recht, al'dus Blum
verder, is niet minder twijfelachtig dan het
belang van Frankrijk. De Spaansche regeering
is een regelmatige regeering van een bevriende
natie, gekozen bij algemeen stemrecht. Als men
zich op het internationale recht beroept, laat
u mij dan zeggen, zoo vervolgde Blum, dat
men volgens dit recht morgen inderdaad de
regeering van Burgos zou kunnen erkennen.
Deze erkenning scheen mogelijk door zekere
gebeurtenissen. Inderdaad gebeurde alles, alsof
ae regeering der opstandelingen als wettige
regeering erkend was geworden. Welk ander
middel zoudt ge dan hebben om het interna
tionale recht te doen eerbiedigen, behalve een
ultimatum? En als men dit internationaal
recht niet door geweld deed zegevieren, wat
kunnen daar dan niet de gevolgen voor geheel
Europa van zijn?
Na te hebben verklaard, de volledige verant
woordelijkheid voor zijn daden op zich te wil
len nemen, zeide Blum, dat men zich niet
moest verwonderen, dat men tot deze idee van
niet-inmenging Was gekomen, welke tegelijker
tijd de redding van Spanje en van den vrede
zou mogelijk maken. De Fransche regeering heeft
WARSCHAU, 7 Sept. (Reuter.) Met groote
voldoening heeft men te Warschau ver
nomen, dat het bezoek van generaal Rydz
Smigly aan Parijs bekroond werd door de
onderteekening van verscheidene protocol
len, welke beoogen het Fransch-Foolsche
bondgenootschap op ieder gebied te ver
sterken.
De snelheid, waarmede de resultaten werden
verkregen, doet het beste verwachten van de
toekomstige ontwikkeling in de Fransch-Pool-
sche betrekkingen.
Generaal Rydz Smigly is Zondagavond
om kwart over negen per specialen trein van
het Oost-station te Parijs naar Warschau
vertrokken.
Tal van autoriteiten hebben den Pool-
schen veldheer uitgeleide gedaan.
De Poolsche gezant, generaal Rydz Smigly,
heeft voor zijn vertrek tegenover een vertegen
woordiger van Havas verklaard, dat hij dank
baar is voor de vriendelijke en hartelijke ont
vangst hem bereid. Het meest hebben hem ge
troffen de bewijzen van genegenheid jegens het
Poolsche leger. Hij was generaal Gamelin zeer
erkentelijk voor de hem geboden gelegenheid de
manoeuvres bij te wonen en een bezoek te bren
gen aan eenige belangrijke militaire centra. In
het bijzonder met generaal Gamelin heeft ge
neraal Rydz Smigly zich op vertrouwelijke en
nuttige wijze onderhouden.
BRUSSEL, 6 Sept. (A.N.P.) Bij de
opening van een eenjieidsprijzenmagazijn
hebben zich te Mechelen ongeregeldheden
voorgedaan.
Een directeur der onderneming werd ernstig
aan het hoofd gekwetst. De politie heeft van
de blanke sabels gebruik gemaakt.
De regeering heeft met spoed een honderdtal
gendarmen naar Mechelen gedirigeerd, waar
een opgewonden stemming heerscht.
Later deden zich opnieuw botsingen voor,
waarbij een rexistische afgevaardigde en een
oorlogsinvalide werden gewond.
dit voorstel gedaan, om de internationale ver
wikkelingen te voorkomen, waarvan de ernst
ons evenmin kon ontgaan als het feit, dat deze
binnenkort te verwachten waren.
Het gevolg hiervan is geweest, dat ons
gedurende veel langer tijd dan wij wensch-
ten, de handen gebonden waren, terwijl
anderen konden voortgaan de opstandelin
gen van het noodige te voorzien.
Ons aanbod van 8 Augustus heeft mis
schien Europa behoed voor het gevaar van
een algemeenen brand. Indien men ver
klaart, dat men het gevraagde heeft over
dreven, dan verzoek ik u, het woord te ge-
looven van iemand, die u nog nooit heeft
bedrogen.
Met betrekking tot het verzoek der delegatie
van de metaalbewerkers, dat de regeering zich
uit zou spreken voor een openlijke politiek van
hulp aan Spanje, verklaarde Blum, dat dit
naar zijn meening de eerste maal zou zijn, dat
een regeering na aanvaarding eener interna
tionale conferentie haar woord had gebroken.
Spr. weigerde dan ook terug te ko
men op de houding der regeering en
op haar onderteekening. Het is op dit
oogenblik niet mogelijk anders te
handelen, zonder in Europa een crisis
te veroorzaken, waarvan de gevolgen
moeilijk te overzien zouden zijn.
Blum verklaarde verder, Franschman te zijn,
die even trotsch op zijn land is als wie ook, on
danks zijn ras. Hij zou dan ook niets toelaten,
dat de waardigheid van het republikeinsche
Frankrijk afbreuk zou kunnen doen.
Blum, die weigerde toe te geven, dat de
oorlog onvermijdelijk is, zal, tot op de laat
ste minuut van zijn aan de macht zijn, alles
doen om dezen te vermijden.
Na afloop der rede van Blum, die luide werd
toegejuicht, weerklonk de internationale en
Werd de kreet gehoord: „Leve Blum".
De Fransche volkspartij, waarvan Doriot lei
der is, publiceert een communiqué waarin aan
gekondigd wordt, dat de vakvereenigingen der
metaalbewerkers besloten hebben de fabrieken
Maandag te laten stilstaan uit protest tegen
de niet-inmengingspolitiek der regeering.
§1 VERWACHTING: Krachtige, tijdelijk s
stormachtige, later waarschijnlijk af-
nemende Zuidelijke tot Westelijken wind,
betrokken tot zwaar bewolkt met regen-
buien, later opklarend, weinig verande-
ring in temperatuur. ss
Hoogste barometerstand:
762.8 te Janmayen.
Laagste barometerstand
736.0 te Stornowav.
Stormwaarschuwingsdienst: Geseind te
12.25 uur aan alle posten van Delfzijl tot
ÏJmuiden: Wordt verwacht storm uit T
Zuid-Westen.
Zon op v.m. 6.22 onder n.m. 7.33.
Maan op n.m. 10.16 onuer nm. 2.29.
Laatste kwartier 8 Sept. 4.34 v.m
Licht op n.m. 8.03.
PARIJS, 7 Sept. (Reuter) In verband
met de verlenging van den dienstplicht in
Duitschland, heeft de Fransche minister
raad eveneens de Iegerkwesties besproken.
De ministers Daladier en Cot gaven een
overzicht van de maatregelen, welke zij in
de eerste plaats willen nemen. De aanmaak van
munitie, materiaal en gasmaskers zal worden
voortgezet, evenals het bouwen van vliegtuigen.
De grensverdediging zal worden versterkt door
werken, welke onafhankelijk van elkaar zullen
zijn. Het aantal technici zal worden vermeer
derd.
De ministerraad verwierp verlenging
van den diensttijd.
Toch zal de regeering niettegenstaande zij
maatregelen neemt tot versterking van de ver
dediging van het grondgebied, een beroep doen
op de volkeren een einde te maken aan de be
wapeningen.
PITTSBURG, 6 Sept. (Reuter)
Een driemotorig vliegtuig met negen
inzittenden, dat zich naar Alleghany
begaf, is nabij Buttermilk Hollow,
eenige minuten na den start, in een
ravijn neergestort, en in brand gevlo
gen.
Acht passagiers verkoolden In de vlammen,
slechts een vrouw is aan den dood ontsnapt,
doordat zij nog voor de ontploffing uit het
toestel had weten te springen.
ISTANBOEL, 7 Sept. Koning Edward is
Zondagavond laat uit Istanboel vertrokken. Hij
heeft zich met den door den Ataturk beschik
baar gestelden extra-trein naar Sofia begeven.
Hedenmorgen is de koning te Svilengrad aan
de Turksch-Bulgaarsche grens aangekomen. Hij
werd verwelkomd door den broer van koning
Boris.
Hoe je toestel ook mag werken,
Het is zeker buiten kijf,
Dat je 't nieuws niet krijgt te hooren,
Dat ze geven op lijn vijf.
NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010
De Nanking-regeering is op grond van het
Japansche onderzoek belast met de verant
woordelijkheid inzake het incident van Tsjeng-
toe.
In een rede weigert de Fransche premier terug
te keeren op de houding der regeering inzake
non-interventie in Spanje, «elk initiatief naar
zijn meening Europa mogelijk voor een alge
meenen brand heeft behoed.
Na verscheidene weken onderhandelen is een
accoord tot stand gekomen, waardoor de vrede
in Zuid-China wordt gehandhaafd.
Bij de poorten van San Sebastian bulderen
de kanonnen; Fuentarabia door de opstande
lingen bezet; de gijzelaars van Guadelupe te
Hendaye aangekomen; de verovering van het
Alcazar aanstaande.
Nabij Buttermilk Hollow in Amerika is een pas
sagiersvliegtuig te pletter gevallen, waarbjj acht
inzittenden in de vlammen omkwamen.
De Fransche ministerraad verwerpt de verlen
ging van den diensttijd, doch besluit tot verbete
ring van het verdedigingsmaterieeL
Generaal Rydz Smigly keerde naar Warschau
terug, na verscheidene protocollen ter verster
king ran het Poolsch-Fransche bondgenootschap
te hebben onderteekend.
Woensdag zal de geheele petroleumindustrie in
Mexico wegens staking wo.den stilgelegd.
Belgische rexisten verwekten te Mechelen onre
gelmatigheden.
Mevr. Markham is te New York geland en met
het gebruikelijk eerbetoon ontvangen.
De Biddag in Limburg tot een grootsche mani
festatie van trouw aan Kerk en Bisschop gewor
den.
Eerste Jaargetijde voor Mgr. Aengenent z.g. in
de Haarlemsche Kathedraal.
Staking bij de firma Nico ter Kuile te En
schede.
Onze Regeering beraadt zich nader over de te
volgen gedragslijn inzake de uitwijzing van vier
Nederlanders uit Duitschland.
Kano omgeslagen te Amsterdam; twee kinderen
verdronken.
Ontploffing aan boord van tankschip te Mis
singen.
Het R. K. F.-elftal verliest te Eindhoven met
41 ran Jugendkraft Wïen.
Blauw Wit wint het Arol-tournooi door een
40-zege op Z. A. C.
Sparta en A. D. O. in de finale van het Zilveren
Bal-tournooi.
De Britsch-Indiërs kloppen het Nederlandsche
hockey-elftal met 81.
Mej. Terwindt drievoudig tenniskampioen.
Hughan verovert den titel in het heerenenkel
spel.
Jo Waalberg vestigt te Kopenhagen een nieuw
Nederlandsch record 200 meter schoolslag.
Scherens wint bij de revanche der wereldkam
pioenschappen te Parijs.
O
Stand op Maandag 1 uur n.m.; 739.8
Vorige stand: 743.6
