D. K. W.
FRANS P. VAN RUMPT H
W. H. VAN STAVEREN
WIL
RECLAME-AANBIEDING
GEBR. VAN DUIVENBODEN
Onze lieve
IHI i fl LUC E NI-ZOM i UT J
TRAVIATA"
SCHOONMAKEN
S. J. DE GOEDE
MOTORRIJDEN VOOR BIJNA GEEN GELD
HET CENTRUM
IN HET LATE NAJAAR
N.V. CEMSTO, NASSAULAAN 30-32
2i-amcs/
Qe/z.. CoA&iè\&>
1.75
4.98
5.90
15 cent
8.95
24.50
2.95
22 cent
6.75
3.75
59.00
42.50
42.50
10.95
6.95
3.95
RIJWIELHANDEL L. VERPOORTEN Jr.
HERFSTTIJD - LAMPENTIJD
RIJWIELHANDEL L. VERPOORTEN Jr.
HAARDEN EN KACHELS
ONS NAJAARSNUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
STEENWEG 37
UTRECHT
TELEFUNKEN EN PHILIPS
RADIO-TOESTELLEN
OM f 38.25
VAN ONDER TOT BOVEN
VAN BINNEN EN BUITEN
HAARLEM - TEL. 11363
I
slechts 205.— contant - of
huurkoop le storting f 41.50 en 12 mnd. term. van f 15.45 ||=j
HOOFDAGENT VAN ALLE D. K. W. -MODELLEN
Als Uw kind slappe handjes en slappe voetjes heeft, is Uw kind niet normaal
Normale kinderen zijn zelfs, in verhouding tot hun lichaamsgrootte, bijzonder krachtig.
Als Uw kind slap is moet het LEVERTRAAN GEBRUIKEN, dan wordt het sterk. Platvoetjes
en zwakke voetjes worden sterk door een LEVERTRAANKUUR(Vraagt Uw Huisdokter)
Firma KLINKSPOOR, ^theker KAMPERSINGEL hoek Kamperstr. - Tel. 16074
TELEFOON 10497
BRANDSTOFFENHANDEL
Prima Eng. en Belg. Anthraciet, Giet- en Brech-Cokes
voor Centrale Verwarming
TELEFOON 10497
WELF
JAC. VAN MARIS (Specialist)
R.K. DAGBLAD
TELEFOON 10064
Adverteer!
U verkoopt meer!
Dekens - Karpetten - Overgordijnen - Vitrage - Meubelen
ZIET ONZE ETALAGES
Ged. Oude Gracht 108 - Meubel en Tapijtzaak
Ged. Oude Gracht 118 - Speciaal-Beddenzaak - Telefoon 17165
AMSTERDAMSCHEVAART 6 b.d. Poort TEL. 12929
AMSTERDAMSCHEVAART 6 b.d. Poort TEL. 12929
i RADIO- EN GRAMOFOONHANDEL
WIJ HEBBEN IN VOORRAAD DE NIEUWSTE
Alléén ZIJLSTRAAT 11-13-15 bij de brug
Een namiddag in September
Vraagt In een onzer zaken een demonstratie.
Het verplicht U tot niets.
Bij koopen regelen wij met U de betaling
en ruilen zoo noodig Uw oude radio in.
Ook hebben wij nog eenige overjarige toe
stellen met volle garantie, welke wij zeer
voordeelig opruimen.
Herfstnevel in het bosch
Langzaam ontdoen de boomen
zich van hun tooi
WEGENBELASTING 10.— PER JAAR
GEEN PERS. BELASTING.
R T 2% P.K. STANDAARD MODEL
Ü^i VRAAGT DEMONSTRATIE OP PRIJSCOURANT BIJ DEN MEER DAN 10 JAAR fUjlf
- SPAARNWOUDERSTRAAT no. 103 HAARLEM TELEFOON 13127
Nog enkele ARIEL - NORTON - VELOCETTE - O.K. voor zeer speciale prijzen.
MEER ERVARING. BETERE SERVIC El H^{§
KOUDENHORN 10 - GASTHUISLAAN 54 - VELSERSTRAAT 31 Kant ZAKSTRAAT 8
Laat zoowel Uw hand
als machine-a jaurwerk
bij ons verrichten.
GR. HOUTSTRAAT 136
nieuwe modellen v.a. 4.90 en 5.90
Barrevoe te straat 19 - Tel. 15051
men in Utrecht en breede
omgeving, in Twente enz.
met sncees adverteeren,
dan is 't aangewezen blad
daarvoor
Bureaux:
2-pers. WOLLEN DEKENS
effen, blok- en streeprand
alle kleuren
2.25 - 1.95
Zware zuiver
WOLLEN DEKENS
190X230
6.90 - 5.90
LEIDSCHE
WOLLEN DEKENS
en „AA BE" DEKENS
7.90 - 6.90
GESTIKTE DEKENS
5.75 - 4.90 - 3.90 - 325
Gr. partij MOLT. DEKENS
1.05 - 78 - 38 - 21
HOLTAPKARPETTEN
3X4
14 - 7.90 - 5.50 - 4.95
16 els
18 - 14 - 10.50
WILTON- en HAARVET-
KARPETTEN, 200X300
28.50 - 26 - 24.50 - 21.95
225X325
34.75 - 27.90 - 26.50
OVERGORDIJNEN
prima Handweef
per paar
5.50 - 4.50 - 3.50
VITRAGE
gekleurd en effen
22 - 18 - 14 - 11 - 7 en 5 c.
HANDW.STOF, 120 c.M. br.
49 - 45 - 39 - 35 en
DIVANKLEEDEN
Handweef
5.50 - 4.25 - 2.95 - J.95
Pluche
14.50 - 8.50
TAFELKLEEDEN
Handweef
4.75 - 2.65 - 1.95 - 93 et.
Pluche
8.95 - 5.50 - 4.75
SLAAPKAMERS
eiken met gepolitoerd
best.: linnenk., 2- en 3-d.,
2-pers. ledik., nachtkast,
tafel, 2 stoelen
85 - 74 - 67.50
HUISKAMERS
best. uit: dressoir, schuif
tafel, 4 stoelen, 2 fauteuils,
bekleeding naar keuze
79 - 67.50 - 50
CRAPAUDSTELLEN
diverse modellen
bekleeding naar keuze
79 - 67 - 52.50 - 49
DRESSOIRS
eiken en gepolitoerd
27.50 - 24.50 - 16.95 - 14.75
THEEMEUBELS
uitgebreide keuze
17.50 - 14.50 - 10.95 - 8.90
LIGFAUTEUILS
met kussens
19.75 - 17.50 - 14.75 - 4 75
SALONTAFELS
eiken en gepolitoerd
14.75 - 9.75 - 6.50
Wij leveren U voor het a.s. seizoen alle merken electrische lampen
Ziet heden in onze etalage de allernieuwste stroomlijn-lamp
Electrische lampen, compleet, reeds vanaf 2.75
U vindt bij ons 'n ruime sortering jasbeschermers en stuurtassen
Jasbeschermers vanaf 35 cent Stuurtassen vanaf 25 cent
Voorziet Uw rijwiel tijdig van nieuwe banden; wij leveren ieder
merk, zoals Dunlop, Hevea, Vredestein en Radium
Eerste klas reparatie-inrichting snel, vakkundig en billijk
□OOG
D
-1
F. P. J. SPEE
ANEGANG 44 - GEN. CRONJéSTR. 122
Telefoon 14828 Telefoon 16642
lf»l «f Zeer modern!
Compleet geplaatst f 49.50
De zomer is voorbij, de herfst is gekomen
en de winter staat voor de deur! Maar
evenals men den zomer laat voorafgaan
door „negen" zomersche dagen, waarop wij in
Maart aanspraak meenen te mogen maken, geeft
de landman den zomer gaarne ook een uitge
leide in tal van „vliegende"- of „heiligen-
zomertjes".
Het begint al met een Sint Michaelis-zomer-
tje, dat ons de blijde verrassing van mijmer-
stille nevelochtenden en zonfonkelende mid
dagen kan brengen, en het gaat heel October
door met St. Gallus- en St. Ursula-zomertjes tot
eindelijk na het „Allerheiligen-zomertje", Sint
Maarten, mogelijk nog met een „Sint Maarten-
zomertje" als heusche winterheraut optreedt.
Deze roerende aanhankelijkheid tot den zomer
als het mooie en blijde jaargetijde heeft meni-
gen dichter geïnspireerd.
Het Allerheiligenzomertje! Als er het zwakke
morgenlicht streelend langs de bemoste zerken
der oude boerenkerkhoven glijdt en in den na
middag de vrome katholieke bewoners onzer Zui-
dellijke provinciën met de laatste zomersche
bloemen-gaven der boerentuintjes, met lila
asters en bruine chrysanthen de graven tooien
als een nagedachtenis aan de betreurde dooden,
maar eens tevens ook als een offer aan de
ronddolende zielen
Immers algemeen verbreid is ook thans nog
in Vlaanderen het volksgeloof, dat de „geloo-
vige zielen" gedurende de twee eerste Novem
berdagen het vagevuur mogen verlaten om haar
vroegere woonsteden te bezoeken. IJit rondwaren
aldus D. J. van der Ven in „De Zwerver in
Gods vrije Natuur" bracht natuurlijk velen
angst en vrees en men meende onheil te kun
nen afwenden door buiten zlelebroodjes en ziel
tjeskoeken klaar te zetten.
In dit zeer verbreide gebruik, waarvan uit
Nederland meer gegevens nog verkregen moesten
worden, ziet de folklorist zuiver animistische
trekken, die hem een verklaring geven voor
menige onverklaarbaar geachte volksreligieuze
voorstelling.
Dit omdolen der zielen heeft zeer waarschijn
lijk het aanzijn geschonken aan volksfantasieën,
waarbij in grooten getale de zielen onder lei
ding van een aanvoerder als een soort wilde
jacht het luchtruim onveilig maken. In Duitsch-
land kent men zelfs de zegswijze: „Auf Aller
heiligen und Allerseelen fliegt aller Teufel" en
volgens Rochholz moet In de dalen van de
Altmühl en den Donau de vage herinnering
nog voortleven aan Vrouw Berthe of Vrouw
Holle, die bij haar jaarlijksch bezoek aan de
aarde vergezeld wordt van 11.000 luchtelfen, die
voor haar zilveren draden sponnen.
Daar Vrouw Holle dikwijls als een zeer oude
vrouw wordt voorgesteld en mogelijk als zoo
danig identiek is aan de oud geworden vege-
tatiedaemon, gerepresenteerd in de oude kalen
derpersonificatie, is in deze richting waarschijn
lijk de verklaring te vinden voor den ook in
Nederland verbreiden naam van ouwewijven-
zomer", dien we als „Alt-Weibersommer" in
alle Germaansche landen aantreffen.
Eveneens wijzen de vele volksverhalen op ani-
mistischen oorsprong, waarin de vrouwtjes van
dwergen In den laten herfsttijd de zijde spin
nen, die het late herfstlandschap ln zulk een
geheimzinnige sfeer weven, en den voor schoon
heid ontvankelijken wandelaar de ontroering
brengt van „het vliegend zomertje" als:
duizenden draden
Over dén zandigen weg,
Verzilverde spinnegewaden
Glinst'ren in 't groen van de heg."
In het Christelijk streven om het oude hei
dendom te vervangen zien wij de herinnering
aan Vrouw Holle met de 11.000 elfen overge
dragen op de Heilige Ursula met haar 11.000
jonkvrouwen, wier naamdag op den 25sten Oc
tober herdacht wordt. Deze Ursula was een En-
gelsche Prinses, die in het jaar 453 te Keulen
door de Hunnen werd gedood. De 11.000 jonk
vrouwen moeten volgens sommige vorschers
slechts tot 11 worden teruggebracht, daar in de
desbetreffende passio aangegeven staat: „Sancta
Ursula et XI M.V.", wat beteekent: „Sancta Ur
sula et XI Martyres Virgines". De letter M werd
voor het getal 1000 gehouden en voor Martyres
las men Milla.
Nog moeten de elf roode vlammen in zilver
op het wapen van Keulen aan deze legende
herinneren.
Ook in de legende van Clematius' kerkstich
ting boven St. Ursula's graf speelt een heir-
schaar van Jonkvrouwen, die de Hunnen ver
slaan, zoodat de inwoners van Keulen op plech
tige wijze de lijken der martelaressen konden
begraven, een groote rol, en zoo is er meer in
de Sint Ursula-vereering, dat wijst op vereering
van de uit hun graven opgestane zielen.
In Zweden heeft de Heilige Brlgitta, die te
Vadstena in het Luthersche Zweden nog zeer
pieus herdacht wordt, den plicht op zich genomen
ieder jaar op haar vierdag van den 8sten Octo
ber te zorgen voor een vroolijk najaarszonnetje
in den „Brittsommer" of „St. Brittasommer";
in Engeland is het St. Lucas die den Engeischen
de verrassing schenkt van „St. Luke's little sum
mer" en weer elders is deze functie weggelegd
voor St. Michaelis, Sint Gallus, Sint Maarten of
voor de Moedermaagd Maria.
Want de namen „Flugsommer", „Sommerflug",
„Graswebe", „Herbstgarn" en „Altweibersom-
mer", die alle duiden op het spinneweefsel, dat
een karakteristiek is van deze late nazomer
dagen, zien we vergaan in „Mariengarn" en
„Marienfaden", in het Engelsche „Gossamar",
dat duidt op een godssleep of een sleepend ge
waad. En men herkent thans niet meer in het
glinsterend spinrag draden afkomstig van de
gewaden der rondzwevende elfen, welke juist bij
den uitzaai van het winterkoren zeer gevreesd
zijn, maar men vereert daarin franje van het
hemelvaartskleed der Moedermaagd.
Dit mysterieuze spinrag, dat sedert oeroude
tijden als bloedstelpingsmiddel gewaardeerd
werd, kreeg in het volksgeloof magische kracht
en schonk zoo in .Zweden en in de Lettische
landen aan de Oostzeekust in de volksfantasie
het beeld van een heilbrengende „Drahtn&herin",
welke dan weer vereenzelvigd werd met de Hei
lige Moedermaagd.
De drie Nomen, welke aan den levensdraad
sponnen en de benaming van „Drie meisjes-
zomer" of „Drie-ouwe vrouwenzomer" in het
leven hebben geroepen, werden gemetamorpho-
seerd in „de drie Mariën", welke als zusters in
vele Germaansche sprookjes voorkomen en die
als „Die Heilige Drei jungfrauen" in het volks
geloof der Tiroler Alpen een zeer groote rol ge
speeld hebben.
Nog een ontroerende legende brengt de herfst
draden met Maria in verband en z(j houdt
tevens een verklaring in zich van de Russische
waarschuwing aan boerenmeisjes: „Hartstocht
brengt verderf, dat leeren de herfstdraden."
Een vroom boerenmeiske had Maria gesmeekt
haar toe te staan, dat een door haar gesponnen
hemd haar eenigen geliefden broeder, die juist
ten strijde moest trekken, onkwetsbaar zou
maken. De Heilige Maagd verhoorde haar smeek
bede, doch het meisje werd plotselng verliefd
op een haar onwaardigen krijgsknecht en zij
schonk in plaats van aan den broeder, den
minnaar het tooverhemd. Toen nu de indringer
tegen den broeder daarvan hoog opgaf, ontstond
er een tweegevecht, waarin de broeder gedood
werd. Doch Maria strafte het meisje zeer ge
streng en droeg haar op eeuwig te spinnen aan
het doodshemd van haar broeder.
Ieder najaar is zij daarmede bijna gereed, maar
dan komen de herfstwinden haar arbeid wreed
verstoren en dan ziet men het verscheut de weef
sels als „Mariagaren" over velden en wegen
zweven en er den schoonsten tool van parelende
en in de late ochtendzon diamantflonkerende
herfstwebben brengen langs mijmerstille bosch-
randen en tusschen bleeke wuivende varens aan
den voet van rijzige stammen.
Natuurlijk, dat de wetenschappelijke mensch
zich niet heeft kunnen neerleggen bij de ver
klaring, welke sagen en legenden in poëtlschen
vorm hebben trachten te geven van het zoo
aandacht-trekkende verschijnsel der zwevende
herbstwebben, die de meest .prozaïsche dingen,
zelfs de vocht-druipende méstvaalt in den vroe
gen ochtend van een windstillen Octoberdag
een fantastische schoonheid kunnen schenken.
Eeuwen zijn er voorbijgegaan, voor men iets
wist van het ontstaan dezer herfstdraden, voor
men ze kon determineeren als miniatuur para
chutes van nijvere Lycasa-spinnetjes, van kruis
spinnen (Epelra)brabbespinnen (Thomisius) en
weverspinnen (Therldium)
Eerst Darwln heeft het verschijnsel der herfst
draden tot wetenschappelijke klaarheid gebracht
en geconstateerd, dat deze „Vagabondae" of
jachtsplnnen met hun zweeftuigen tot wel zes
tig mijl ver ln zee kunnen komen. Vooral op
de Britsche eilanden moeten herhaaldelijk
„dradenregens" zijn waargenomen, die nu hun
verklaring vinden door aan te nemen, dat op
het Europeesche vasteland millioenen herfst
draden werden gesponnen en dat de in het na
jaar dagenlang heerschende Oostenwinden se
over de Noordzee naar de Engelsche kuststreken
transporteerden. Op deze wijze wordt zeer In
genieus door Arachne's i) kinderen gezorgd
„voor de verspreiding der soort". Maar het is
begrijpelijk, dat men achter dit alles niet zoo
spoedig kwam en daar de dauw-webben bij het
hooger stijgen van de Octoberzon hun wondere
sprookjesschoonheid verloren, beschouwde men
ze als: „planten-uit-asemingen, die in de koele
herfstlucht verhardden."
Als voorbeeld werd de hars genoemd, die men
ook tot lange fijne draden kan trekken, terwijl
men ook wees op de cocons van zijderupsen en
andere insecten en het herfstweb hield voor het
spinsel van een soort kevertje. Nu is veel in
natuurhistorischen zin opgelost, maar ondanks
alle wetenschappelijke verklaringen blijft er nog
altijd veel raadselachtigs in het soms plotseling
als in een regen verschijnen Van millioenen
schimmerende draden, die in de licht-blauwe
nevelen van een stillen Octoberdag over de be-
zaaide rogge-akkers zweven, soms uren en uren
ver.
Zulke „dradenregens" hebben reeds de aan
dacht van Plinius getrokken, die schreef, dat
het wol regende bij het kasteel van Caressa.
Dichters als Spencer en Thomson bezongen het
spinneweb en verheerlijkten het rag als fijnge-
sponnen, gedroogden dauw. Maar het natura
listische landvolk, dat zoo heel dikwijls blijk
geeft meer van het bestaan der natuurlijke din
gen als bij intuïtie te weten, dan zeer- en hoog
geleerde, maar van het natuurleven vervreemde
