Rooden stellen 123 gijzelaars
in vrijheid
Samenzwering tegen
plaatselijk bestuur
Communisme in Oostenrijk
m M - - t I
w
Ekins heeft pech
Ck
Het nieuws van heden
Blum verdedigt
zijn politiek
BEMIDDELING VAN HET
ROODE KRUIS
NIEUWE GEVAREN
Treinongeluk in
Columbia
DE BAROMETER
WEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 12 OCTOBER 1936 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20199
De verbinding der colonnes, die
naar Madrid oprukken, is
thans tot stand gekomen
Franco's hoofdkwartier
naar Salamanca
Regeeringsvliegtuigen omlaag
geschoten
Hoe de eenige deserteur van
het Alcazar stierf
De houding van Italië
Columbus-dag
Honderdvijftig verdachte personen,
onder wie vrouwen en kinde
ren, zijn in arrest gesteld
Verkiezingsrede van
Roosevelt
Felle aanval op het landbouw-
program der republikeinen
De groote arbeidersmassa is na de
onderdrukking van den opstand
van Februari 1934 niet van
mentaliteit veranderd
Russische hulp
Nieuwe types gevechtsvliegtuigen der Engelsche marine, welke met de meest
moderne machinegeweren zijn uitgerust
Geen relletjes in den
Elzas
Communistische vergaderingen
kalm verloopen
Communisten betoogen
in Londen
Enkele vechtpartijen met fascisten
Hawaiian Clipper door taifoen
24 uur opgehouden
Ook China Clipper is
vertraagd
Nieuw record van Jean
Batten
Dertig dooden, veertig gewonden
Nieuwe aanslagen in
Palestina
RADIODISTRIBUTIE - HAARLEM
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Het Weer IIIIIIIIIIIIUIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIflIlllllllllllll^
Wij zijn geen socialistische regee-
ring, doch een regeering van
het Volksfront
De premier vol goeden
moed
'cz
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, Inge*,
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één ceM
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
BAYONNE, 11 Oct. Aan boord van de
Britsche torpedojagers „Exmuth" en „Esk"
zijn hedenmorgen 123 vrouwen en kinderen
te Saint Jean de Luz aangekomen, die door
de regeeringstroepen als gijzelaars uit San
Sebastian em Bilbao waren meegevoerd en
door bemiddeling van het Roode Kruis zijn
vrijgelaten. Zij zullen via Hendaye naar San
Sebastian terugkeeren.
De gijzelaars, welke heden te Saint Jean de
Luz zijn aangekomen, werden vrijgelaten na de
onderhandelingen van het Internationale Roode
Kruis met den nieuwen chef van den Baski-
schen staat Aquirre. Alleen werden vrouwen en
kinderen vrijgelaten.
De vrijgelatenen zijn intusschen naar San
Sebastian teruggekeerd, waar zij met vreugde
werden ontvangen,
Radio-Coruna heeft medegedeeld, dat het dorp
El Tiemblo in den sector Avila door de recht
schen is ingenomen. De regeeringstroepen vlucht_
ten naar Madrid met achterlating van 40 doo-
den.
Het reehtsche front strekt zich thams zon
der onderbreking uit van Naval Peral tot
Toledo; de verbinding tusschen de verschil
lende colonnes, die naar Madrid optrekken,
is tot stand gekomen.
Bij de inneming van Villa Viciosa in Cordova
verloren de linkschen 140 dooden, terwijl zij vier
kanonnen achterlieten.
De colonne van Castejon, die naar Madrid
oprukt, is tien kilometer gevorderd. De recht-
sche kruiser „Almirante Cervera" heeft twee
kanonneerbooten tot zinken gebracht.
Generaal Franco heeft zijn hoofdkwartier
naar Salamanca overgebracht om een beter over
zicht van de troepenbewegingen te hebben. De
technische junta blijft te Burgos.
Gisteren is de Grootvizier van den Kalief
van Spaansch Marokko uit Tetouan te Sevilla
aangekomen, vergezeld van 50 Marokkaansche
edellieden. Zij werden door de bevolking har
telijk toegejuicht. Uit dit bezoek blijken de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen den
Kalief en de rechtschen.
Naar het radiostation Teneriffe bericht, zijn
in de omgeving van Montero drie vliegtuigen
van de regeering door de nationalisten om
laag geschoten.
De luchtmacht van de rechtschen wierp op
nieuw bommen op Bilbao, waardoor 300 man
schappen van de regeeringstroepen zouden zijn
gedood. Ook de vliegvelden van Madrid zijn
opnieuw door een 20-tal nationalistische vlieg
tuigen gebombardeerd.
Het legerbericht van de rechtschen deelt
mede, dat de plaatsjes Cebreros en El Tiemblo
nabij Avila zijn genomen.
Ten aanzien van den toestand te Oviedo
deelde generaal Queipo de Llano mede, dat de
stad weliswaar door de regeeringstroepen in
het nauw wordt gebracht, doch de berichten
van de regeering te Madrid over de straat
gevechten zijn niet juist.
De regeering deelde hedenochtend officieel
mede, dat aan het Noordelijk en Noord-Weste
lijk front de toestand ongewijzigd is. Aan het
Aragonfront bombardeerde de regeerings-artil-
lerie Huesca. Aan het Zuidelijk front bij Don
Benito in de provincie Badajoz maakten de
regeeringstroepen twee kanonnen, een mortier
en twee auto's buit, 32 rechtschen werden ge
vangen genomen. In het Westelijk deel van
deze provincie hebben verscheidene gevechten
plaats gehad, evenals by Paredas te Suitrago.
Aan 't Guadarramafront was alles rustig. Nabij
Naval Peral vuurde de regeeringsartillerie op
de stellingen van de nationalisten.
Uit Oviedo wordt gemeld, dat de mijnwer
kers die aan de zijde der regeeringstroepen
strijden 't Amerikaansche plein hebben bezet.
Men heeft den indruk, dat de rechtschen zich
stap voor stap terugtrekken en gedwongen zul
len worden zich te barricadeeren in het deel
van de stad, waar de kathedraal en de kazer
nes staan, alsmede de wapenfabriek. Dit stads
deel is ongeveer een vijfde van de oppervlakte
der stad. De luchtmacht van de regeering
heeft groepen van het vreemdelingen-legioen
en Marokkanen, die ter versterking van de na
tionalisten naar Oviedo op weg waren gebom
bardeerd, o.a. werd een sterke afdeeling met
60 vrachtwagens met levensmiddelen en muni
tie vrijwel vernietigd.
In Oviedo zelf spelen pantserauto's een
groote rol in den opmarsch van de regeerings
troepen. Achter deze met mitrailleurs uitge
ruste auto's rukken de dynamiteros op, die
handgranaten en pakken dynamiet in de hui
zen, welke door de nationalisten worden bezet,
werpen.
Als ik door de straten van Toledo van de
eene kerk naar de andere ga, om de schade in
oogenschouw te nemen, aldus vertelt een bij
zondere correspondent, hoor ik op de straat,
waar de barricades nu worden weggeruimd,
verschillende interessante bijzonderheden over
den heldenstrijd te Toledo, die onvergetelijk zal
blijven voortleven in de Spaansche volksziel.
Een van de meest trieste gebeurtenissen was
de dood van een luitenant van de Guardia Ci
vil, die enkele dagen voor de bevrijding van het
Alcazar, door wanhoop gedreven den burcht
verliet, en zich overgaf aan de regeeringtroepen.
Op het plein voor den burcht lagen 10.000
communisten, verbitterd over den weerstand
van de eeuwenoude vesting en de sucessen van
het oprukkende leger der nationalisten. De ar
tillerie en de bommenwerpers wendden ver
woede pogingen aan, om den burcht tot over
gave te dwingen.
De luitenant kruiste de armen en liep op de
belegeraars toe. Begeerig op de berichten van de
nationalisten snelden zij op hem af, en brachten
hem naar het hoofdkwartier. Na een langdurig
verhoor werd hij in de gevangenis geworpen.
Toen den volgenden morgen op aanwijzing
van den luitenant de granaten op de zwakke
punten van het Alcazar gericht werden, lag het
lijk van den luitenant, die gedeserteerd was,
in het vuil van de straten.
Het was de dank van de rooden.
Generaal Queipo de Llano heeft voor de mi
crofoon onder meer het volgende verklaard:
„Vernomen wordt, dat Italië heeft medege
deeld, dat het, indien Rusland de marxistische
beweging steunt, zich genoopt zal zien, den na-
tionalistischen troepen te hulp te komen".
De generaal deelde verder mede, dat de re
geeringstroepen bij San Martin de Val de
Iglesias meer dan vijfhonderd dooden verloren
hebben.
Tot dusverre is de Columbus-dag altijd in ge
heel Spanje als feestdag gevierd, waarop ieder
een vrijaf had. Vandaag zal het feest, in ver
band met den burgeroorlog, niet worden gevierd.
Wel zal Ramon Colon Carbajal, een afstamme
ling van Columbus, die te Bilbao gevangen zit,
in vrijheid worden gesteld en naar een neutrale
zóne worden gebracht.
POSSO, 12 Oct. Aneta)Ruim
150 personen, mannen, vrouwen en
kinderen, zijn te Dolago, onderaf-
deeling Parigi aan de Tominibocht,
gearresteerd. Zij worden verdacht
van een samenzwering tegen het
plaatselijk bestuur. Twee personen,
n.l. de gewezen voorzitter van de
Partai Sarikat Islam, en de vice-
voorzitter van genoemde vereeniging,
zijn gebonden naar Paloe (Dong-
gala) geleid.
OHAMA (Nebraska), 12 Oct. President Roo
sevelt heeft hier Zaterdagavond een rede uit
gesproken, waarin hij den steun der boeren vroeg
en een heftigen aanval deed' op het landbouw
programma der republikeinen. Wat Landon den
farmers heeft aan te bieden aldus Roose
velt is een programma, dat het land terug zou
brengen tot de kritieke dagen van 1932. Gedu
rende 2 jaar hebben de republikeinen verzuimd,
de boeren te helpen, hoewel hun toestand steeds
slechter werd. Indien de republikeinen thans aan
het bewind zouden komen, zouden zij in de eerste
plaats het bestaande landbouwprogramma
schrappen. Er zou een einde komen aan de sa
menwerking, de tijd van de vrije concurrentie
en het felle individualisme zou terugkeeren.
De Spaansche nationalisten hébben bij hun krijgsoperaties een grooten steun aan
de Marokkaansche troepen
(Van onzen Weenschen correspondent)
De geruchten omtrent opleving van het
communisme in Oostenrijk dringen over
al door en het ergste is, dat ze heele-
maal niet uit de lucht gegrepen zijn.
Ik heb steeds gezegd, dat de groote arbeiders
massa van Oostenrijk na de onderdrukking van
den Februari-opstand (het roode Weenen te
gen de executieve in Febr. 1934) wezenlijk niet
van mentaliteit veranderd is. Er bestaat wei
sindsdien geen S.D.A.P., geen enkele erkende
socialistische organisatie meer, er is wel een
algemeene werkliedenorganisatie, opgericht
door den nieuwen staat, en daar zijn ook, bij
gebrek aan eigen organisatie, honderdduizen
den werklieden lid van (op 30 Juni 1.1.: 353595,
van wie 101402 werkloos) zooals eveneens van
<fe (eenige politiek regeerings-) organisatie, het
Vaderiandsche Front, maar dat zijn niets meer
dan uiterlijke doel-organisaties, die op zich zelf
niets zeggen omtrent mentaliteit, omtrent al
of niet meegaan met den bestaanden koers.
Deze dingen worden wel graag vereenzelvigd,
vooral door regeeringsorganen, maar dat be
wijst gebrek aan werkelijkheidszin of erger. Ik
geloof niet aan die „bekeering".
Ik durf 't niet aan het minimaal percentage
Oostenrijksche werklieden, dat wterkelijk ach
ter de regeering staat, te noemen; ook niet
het percentage arbeiders, dat nationaaJ-socia-
listisch denkt. Dit laatste is grooter dan men
veelal vermoedt, schoon niet zoo groot als de
nationaal-socialisten zelf beweren.
De groote meerderheid der Oostenrijksche
De uitzonderingstoestand zal in verband
met de aanslagean in vele steden van
Palestina blijven bestaan. Goed uitge
ruste Britsche patrouilles doorkruisen
het land
arbeiders bleef innerlijk socialistisch denken
met dit verschil, dat de leiding, meer dan vroe
ger, in radikale, feitelijk communistische, han
den is.
Zelfs de Joden, die vóór den Februari-opstand
in het roode Weenen een beslissenden invloed
hadden, die het meest tot opstand gehitst en
in het ©ogenblik van hoogste gevaar de nog
steeds met doodsverachting strijdende werklie
den in den steek gelaten hadden, duiken weer
op.
Dat er tusschen de Russisch-communistische
propagandaleiding verband bestaat, is onze
vaste overtuiging. De onder-organen van de
politie hier tot in hooge rangen toe twijfelen
daar geen oogenblik aan. Opvallend is, dat
juist de hoogste politie-man, de president van
politie, dr. Skudl, wel „schijnt" fce twijfelen en
in dien zin kanselier Schuschnigg informeert.
Dat de communisten hier over veel grooter
geldmiddelen beschikken dan zij in de nare
economische omstandigheden zelf kunnen op
brengen, dat zij over wapenen beschikken en
meer dan eens een wapentransport (altijd uit
Tsjecho-Slowakije!) werd opgeblazen, is een
feit.
Zelfs de onderwijzers en godsdienstleeraren
in Weenen en andere industrieplaatsen mer
ken aan de kinderen van de werklieden, dat
er wat gaande is. Nieuwe pakjes, opstandige
mentaliteit enzoovoort.
Dit beteekent nu niet, dat er direkt een
communistisch gevaar bestaat in Oostenrijk, dit
beteekent, dat er óók in Oostenrijk en vooral
in Oostenrijk een zeer actieve communistische
propaganda bestaat, die niet zonder succes wteet
te werken. Gevaar in den zin van eventueele
machtsverovering door de communisten, be
staat er oogenblikkelijk niet, ofschoon in ge
val van conflict de Russische vliegers vanuit
de vlieghavens op het gebied van Tsjecho-Slo
wakije in negen minuten Weenen en in zeven
tien minuten de wapenfabrieken van Stier
marken kunnen bereiken.
STRAATSBURG, 11 Oct. De communisten
hadden aangekondigd, dat de partij in elf
plaatsen in Elzas-Lotharingen openbare ver
gaderingen zou houden. Het centraal bureau
van de partij deelde evenwel mede, dat geen
vergadering zou worden gehouden in de plaat
sen, waar dit door de autoriteiten verboden
was. Toch trachtten de plaatselijke partij -
af deelingen in negen plaatsen, waar dit verboden
was een bijeenkomst te houden. De Kamerle
den. die als spreker zouden optreden, kwamen
in acht plaatsen, doch overal toonde een com
missaris van politie hun het verbod van de
plaatselijke overheid en geen van de sprekers
drong hierop verder aan.
De ordedienst was uitmuntend geregeld,
doch behoefde alleen op te treden om de partij
leden, die gekomen waren om de sprekers te
hooren, tot doorloopen te manen.
Gisteravond mochten twee vergaderingen
plaats hebben en wel te Waldhambach en te
Bischwiller. De eerste verliep zonder inciden
ten, in de andere trachtten politieke tegen
standers de orde de verstoren. De politie kwam
tusschenbeide en het kwam niet tot ernstige
ongeregeldheden.
Hedenochtend heeft de communistische
partij in het Volkshuis te Mulhause een betoo
ging gehouden, welke door ongeveer 2000 per
sonen werd bezocht. De politiemacht was aan
zienlijk versterkt, doch behoefde niet op te
treden.
LONDEN, 11 Oct. (Reuter). De communis
tische partij heeft vandaag als antwoord op de
fascistenbetooging van j.l. Zondag een optocht
van eenige duizenden personen door de dicht
bevolkte wijken van het Londensche East-End
georganiseerd.
De straten, waar de optocht doorheen trok
waren afgezet, terwijl 2000 politie-agenten de
betoogers vergezelden. O.a. in het Victoriapark,
gelegen in het N. O. van Londen, dat het eind
punt van den optocht was, hebben eenige
vechtpartijen pllats gehad tusschen de betoo
gers en een aantal personen van fascistische
gezindheid, zoodat de politie tusschenbeide
moest komen. Eenige personen werden licht ge
wond. Er hebben verscheidene arrestaties
plaats gehad.
Ekins, die thans de leiding heeft
in de race om de wereld, heeft
Zondag pech gehad.
Volgens te New York ontvangen
berichten moest de Hawaiian Clip
per, waarmede hij van Manilla naar
San Francisco zou reizen, zijn ver
trek vier en twintig uur uitstellen,
tengevolge van een taifoen.
Leo Kieran en Miss Kilgallen zijn inmid
dels in Rangoon aangekomen en zullen nog
naar Bangkok gezamenlijk reizen, waarna
Kieran naar Penang zal gaan en Miss Kilgal
len per speciaal vliegtuig naar Hongkong, van
waar zij met het s.s. President Pierce wil ver
der gaan.
Kieran vertrekt uit Penang eveneens naar
Hongkong.
De taifoen, welke de Hawaiian Clipper heeft
opgehouden, is intusschen ook een strop ge
worden voor den China Clipper, aangezien dit
toestel zijn vertrek van Wake Island een dag
had uitgesteld om niet tegelijk met den Ha
waiian Clipper op Guam aan te komen. De
landingsmogelijkheden zijn hier nl. van dien
aard, dat de gronddiensten met onvoldoende
personeel zijn bezet om bij eventueel zwaar
weer beide toestellen te kunnen verzorgen.
Het Douglas-vliegtuig van de K. N. I. L. M.,
dat, met Ekins aan boord, Zaterdag om 17 uur
45 na een voorspoedige vlucht te Manilla is
gearriveerd, zal waarschijnlijk op 15 October
a.s. de terugreis aanvaarden.
'in
PORT DARWIN, 11 Oct. De Nieuw-Zee-
landsche aviatrice Jean Batten is te 1.13 Green-
wich-tijd alhier aangekomen. Met 24 uur en 16
minuten heeft zij het record voor den afstand
EngelandAustralië, dat op naam stond van
den Australischen verkeersvlieger Broadbent,
verbeterd.
BOGOTA, 11 Oct, (Reuter) Een ont
zettend ongeluk, waarschijnlijk toe te
schrijven aan sabotage, heeft het leven
gekost aan dertig Columbiaansche soldaten,
terwijl bovendien nog veertig soldaten ge
wond werden.
Een afdeeling was per trein op weg naar het
operatieterrein van een bende roovers, die
eenige inwoners van het dorp Quebrala Negra
vermoord hadden. Toen de trein den top van
een berg had bereikt, raakte, naar men ver
moedt ten gevolge van boosaardig opzet, de
koppeling van de beide achterste wagons los.
De wagons suisden met steeds snellere vaart
den berg af en ontspoorden ten slotte in een
bocht, met het vermelde noodlottige gevolg.
JERUSALEM, 12 Oct. (D. N. B.) De laat
ste nacht voor het einde der staking is in het
geheele land zeer onrustig verloopen. De Irak-
petroleumleidJng is opnieuw beschadigd en de
olie in brand gestoken. Bij een nachtelijken
aanval op een Joodsche kolonie werd een man
gedood, terwijl verscheidene personen verwon
dingen opliepen. Op een plantage zijn ettelijke
duizenden sinaasappelboomen vernield. De uit
zonderingstoestand zal in vele steden blijven
bestaan. Handel en verkeer zijn echter hervat.
Laat U niet aan banden leggen,
Want waarom die ergernis,
Van een zwak en krakend toestel,
Als er distributie is.
NIEUWE GRACHT 5 TELEF. 10010
Jean Batten verbetert het record Engeland
Australië.
Communistische vergaderingen in Elzas-Lo
tharingen kalm verloopen.
Treinramp in Columbia. Dertig dooden, veer
tig gewonden.
Regeeringstroepen stellen 123 gijzelaars uit
Bilbao in vrijheid.
Oud-burgemeester H. SAulemeyer te Rotter
dam overleden.
In Den Haag werd een sigarenfabriek een
prooi der vlammen; in Friesland brandde eer
timmerfabriek af.
Samenzweering in Indië tegen plaatselijk be
stuur ontdekt; 150 personen in arrest.
Dreigend arbeidsconflict in Oranje-Nassaumijn 3.
o
H Verwachting: Meest matige, later tijdelijk 1|
ÏE toenemende Zuid-Westelijke tot Westelij-
ken wind, aanvankelijk half tot zwaar
j= bewolkt, later betrokken met tijdelijken
regen, vooral des avonds zachter.
Hoogste barometerstand: 772.9 te Valen-
tja.
Laagste barometerstand: 740.9 te Ingö.
M Zon op 6.21 - onder 5.12 - Licht op 5.42
Maan op v.m. 3.14 onder n.ni. 3.43
Nieuwe Maan 15 October
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
LENS, 12 Oct. (Reuter) In een rede, welke
Léon Blum gisteren in het stadion te Lens ge
houden heeft, verklaarde hij, dat de regeering
van het Volksfront haar belofte heeft gehou
den.
De toepassing van de werkweek van 40 uur
was niet gemakkelijk, doch 1 November zal
deze van kracht worden voor de metaal-indus
trie en de textiel-industrie en later zullen ook
de bouwvakken volgen.
De hervormingen, die wij achtereenvolgens
zullen toepassen, omvatten een omverwerping
van de methoden, die in de laatste zittings
periode van het parlement ten aanzien van
de economische activiteit zijn gebezigd. Wij
hebben systematisch tegenmaatregelen geno
men tegen deze deflatie, die wij hebben be
streden.
Alle maatregelen, die wij nemen en nog zul
len nemen, hebben ten doel de vermeerdering
van het nationale inkomen en de toeneming
van de algemeene koopkracht.
Ik herhaal nog eens, zeide Blum verder,
dat wij geen socialistische regeering zijn,
wij zijn geen regeering, die het program
ma van de socialistische partij moet uit
voeren. Wij zijn een Volksfrontregeering
om het programma van het Volksfront uit
te voeren. Wij aanvaarden voor onze regee
ring geen andere meerderheid. Wij zijn
trouw aan deze meerderheid.
Wij hebben verplichtingen jegens haar, doch
zij heeft verplichtingen jegens ons. Zij dient
zich te onthouden van iedere handeling, die
in het parlement, evenals in het land, de vor
ming van het Volksfront zou kunnen bedrei
gen. Ik ben er zeker van, dat gij mij zult be
grijpen, dat wij, dank zij deze steeds weer her
nieuwde eenheid, de moeilijkheden, die wij op
onzen weg ontmoeten, te boven zullen komen. Ik
begin met optimisme aan deze tweede phase
van onze regeeringsactiviteit.
r-n
rn
o
Stand op Maandag 1 uur n.m.; 764.4
Vorige stand: 766.6
