1
Baldur von Schirach en de
godsdienst
Witten beheerschen de licht
voorziening van Madrid
KAAN
Het nieuws van heden
EEN VEELZEGGENDE
REDE
STRIJDKRACHTEN ZIJN
OMSINGELD
Nieuwe onlusten
te Bombay
ALLE SEMINARIES IN
MEXICO GESLOTEN
SCHOOLKOUSEN
DE BAROMETER
Verbindiwgswe&ew v 2oJcm
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 16 OCTOBER 1936 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE £N ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
^veek 25 cent; per kwartaal f3.25; per
ipost per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20207
;s
Japan is bezig langs de Russische grens militaire versterkingen te vormen. De troepen
bestaan hoofdzakelijk uit Mongolen, die onder Japansche leiding zijn afgericht
De vervanging van het program
punt „positief Christendom"
door „positief religieus
besef"
Formuleering van de
nazi-mystiek
Vuurzee in een zieken
huis te Saloniki
Bijna alle patiënten gered
Regeeringstroepen zouden te
Oviedo het stadhuis
hebben bezet
Aanslag op generaal
Queipo de Llano?
Het Weeriiiiiiiiiiiii]iiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiui|
DE OMSIUGEUUG VAU MADRID
GmadalaMca
.VA1LEC.AS
YAGUE
Talavera
TOLEDO
GEN. VAREL
O o Nationalen Regeering
Kard. Pacelli in de
Ver. Staten
Volgende week een bezoek aan
President Roosevelt
V erkiezingscampagne
in Amerika
Roosevelt belooft betere loonen
aan de arbeiders
Amerikaansche Duitschers
voor Landon
Nieuw spionnageproces
in Finland
Japansche visschers op
Fransch gebied
Groot aantal dooden en gewonden
De vlootmanoeuvres in
Japan
De typhoon op de
Philippijnen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Gebouwen en bezittingen tot
staatseigendom verklaard
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Ingex.
mededeelingen 50 cent; Idem op peg. één 65 cent
per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces «Omroepers" zie de rubriek.
*S.--
«Sb - -H8^
- '<r?
Zandag heeft de Rijksjeugdleider Baldur von
Schirach een rede gehouden, welke, naar de
3erlijnsche corr. van de Times meldt, 13
Oct. gepubliceerd is, en welke den indruk beves
tigt, dat de invloed van den meer radicalen vleu
gel van de NSDAP sinds het congres te Neu
renberg aan het toenemen is. Deze invloed is
merkbaar op het gebied van de buitenlandsche
Politiek door de aarzeling van Duitschland deel
te nemen aan de vijf-mogendheden-conferentie,
°P het gebied van de economische politiek
door de handhaving van de doctrine van zelf
voorziening na de devaluatie in de West-Euro-
Peesche landen, van de religie door de rede
van den Rijksjeugdleider, die iets bepleitte dat
de aanbidding der voorvaderen nadert.
Volgens de krantenverslagen noemde Von
Schirach tijdens zijn rede het christendom niet
bij name. Bij sprak van „religieus besef", in
Plaats van over „positief christendom", zooals
dat heet in het origineele nazi-programma.
Wellicht bevestigt dit wat in het laatste
manifest der Protestanten reeds was aan
gehaald, namelijk, dat men er in nazi
kringen al voor uit begint te komen, dat de
term „positief christendom" alleen in het
programma van de NSDAP werd opgenomen
om een toen nog niet „voorgelicht" Duitsch
publiek niet af te schrikken, en dat de term
eigenlijk moest luiden „positief religieus
besef."
Baldur von Schirach begon zijn rede met te
Zeggen, dat men hem waarschijnlijk verwijten
zou doen, dat hij de jeugd hier bijeen had laten
komen op den geheiligden Zondag, maar hij
achtte het beter voor de kerk, dat de jeugd op
dezen dag bijeenkwam om zich aaneen te sluiten
tegen de machten, die de natie wilden demorali-
seeren, dan dat hij zich zou bepalen tot een
°ppervlakkigeh eeredienst en op laffe wijze den
groeten strijd zou ontwijken, die naderde. Hoe
scherp men hem, Baldur von Schirach, ook
critiseeren zou, hij zou blijven voortgaan met
Zijn strijd tegen religieuze verdeeldheid. Hij
durfde dat doen, omdat eens de kleine organi
satie der Hitlerjeugd de katholieke en marxis
tische organisaties had overtuigd. Van hen, die
eens tegenover de Hitlerjeugd stonden, zijn zoo
Reinigen meer over, dat het niet de moeite
Waard is er over te spreken, aldus Von Schirach
2ij weten thans niet eens meer wat zij vroeger
Waren en wilden, want in hun hart zijn zij
thans overtuigd, en zij zijn in waarheid een
bond geworden, een bond welke niet verbon
den is aan een klasse, noch aan een geloof,
blaar alleen aan Hitier en God.
Zij, die van meening waren, dat het de bedoe-
tihg van Von Schirach was de jeugd te ver
leemden van den godsdienst, moesten zich
eens onder de jeugd mengen. Zij zouden daar,
sidus spr., „meer religie vinden dan in menige
ATHENE, 16 Oct. (Reuter). Gisteravond is
ee'i felle brand uitgebroken in het gemeentelijk
Ziekenhuis, waarvan de rechtervleugel geheel
Werd vernield. De 600 zieken, die in het ge
bouw verpleegd werden, konden bijna allen ge-
Ied worden door het personeel, agenten, brand
weerlieden, en toegesnelde familieleden. Twee
y^rpleegden stierven echter van aandoening,
terwijl twee anderen stervende zijn.
Een der redders is in de vlammen omgeko-
bten, nadat hij door den rook bedwelmd was
geraakt. Drie ernstige zieken worden vermist,
"j® middernacht was het gevaar voor uitbrei
ding geweken. Men weet niet, wat de oorzaak
an den vreeselijken brand is geweest.
-L
andere organisatie, welke met vrome oogen tot
God bidt, en stilletjes geld smokkelt."
Onder de jeugd, aldus Von Schirach verder,
leeft de erfenis van hen die in den Grooten
Oorlog zijn gevallen. Daar leeft ook de eerbied
voor de groote helden der Duitsche geschiedenis,
en vooral voor hen die eens, als eenzame aposte
len vielen voor den standaard van Adolf Hitler,
in den tijd van strijd voor de nationaal-
socialistische beweging. „Evenmin als ik zal
toestaan dat in mijn organisatie de namen van
de dooder. worden besmeurd, zal ik een nega
tieven, anti-religieuzen geest toestaan, een geest
die onvereenigbaar is met wat grooter is dan wij.
Er kan geen broederschap bestaan zonder
religieus besef, maar er kan zeer goed een
religieus besef bestaan zonder confessioneel ge
loof. Dit religieus besef heeft ons in staat ge
steld te triomfeeren tegenover een grootere
macht, die vijandig tegenover ons stond. Wij
zouden dat niet hebben kunnen doen indien wij
niet in God hadden geloofd, indien wij niet
hadden beseft: „Misschien zijn de menschen
tegen ons, maar de Almachtige zal onze ba
nieren zegenen."
Nog nooit heeft Baldur von Schirach zoo dui
delijk de nieuwe semi-nationalistische religie
geformuleerd, welke uit de nazi-revolutie be
gint te groeien. Bet programpunt, volgens
hetwelk de partij op positief christelijk stand
punt staat, begint lastig te worden. Het is
treurig. Maar het heeft ook zijn goeden kant,
want het brengt helderheid in het brein van
hen, die nog altijd gelooven aan dat zonder
linge positieve christendom der Duitsche na-
tionaal-socialisten.
RABAT, 15 Oct. (Reuter). Radio
Cadix meldt: Door de bezetting van
El Tiemblo zijn de nationalisten meester
geworden over de electrische centrale,
waardoor Madrid wordt gevoed. In den
sector ten Noorden van Talavera zijn
de marxistische strijdkrachten onder
bevel van majoor Miaja omsingeld. Zij
hebben een gevecht ontketend om den
ring te verbreken, doch de nationalisten
houden stand.
Aan het front van Andalusië hebben de
marxisten gisteren een tegenaanval op Penna-
roya gedaan. Zij ontvingen versterking van een
colonne, bestaande uit 12 vrachtauto's, komen
de van Pozoblanca, doch de nationalisten en
phalanxisten hebben hun aanvallen schitterend
afgeslagen.
Te Siguenza hebben zich 400 miliciens en 300
vrouwen en kinderen, die een toevlucht in de
kathedraal hadden gezocht, onvoorwaardelijk
overgegeven.
Over radio-Sevilla heeft Queipo de Llano
Verwachting: Matige, in het Noorden j2
nog krachtige Westelijke tot Noord-Wes-
IE telijken wind, half tot zwaar bewolkt,
weinig of geen regen, iets kouder.
Hoogste barometerstand: 770.7 te Roche-
fort.
Laagste barometerstand: 734.4 te Nör-
doyon.
H Zon op 6.28 - onder 5.03 - Licht op 5.33 j=
Maan op v.m. 7.47 onder n.m. 4.53
Eerste kwartier 23 October
OPPER COM
UOORD-WE5T-FROWT
GEN MOLA
f Escamez 1
I POjJTE I
upper Com
byWGUEUZA
«EGRkbo
I0RAT1LLA
■SO MC
ROLTREGO
ZUID-WE'öTFRQUT
GEU FRANCO
r Yague
BUITRAGO
•jADt?AQL>e'
VARELA
RIOFRIO
Lozoya
rascafria 4uc/brea
PIMOSAr
Vll/VCASTIH ÖTêR
UMAttES.
BP1HUEGA
RADA
totÉola
Espimar
ACECCADA
molar
MAWZAWARES
srafaeL
«WARACEHA
ARRAWA
fS/A&uSriii
JbViL(alba\«CoIMEUAR/
STLOREUZ
T*5SEBABTtALI
WAVAl/PERAnS
^zuqUeca
alapagar
beudas
SOEIPRADO
LA PALAMJERA
CEBPE05
k bLESCORIAL «s\ li - V
IOBLEDO Pozu/lo r°^eJOW
CALA
Armuua
pastrah
JA=> |HEHC'QE51
SACEDOU
EL riEMgLO
brunele»
mosTole
"eaUA DE1CREOOS
CEUICI^MTOÏ) O
M-MOROX
^Argan
kVALCARWER
ALBARES
P1UTO
MEUtRIDA
yVALMOjiDO /•WLDEMORÖJ té
UIUCHOÜ
tORREjOH
FUEMVIDUEWA
VOLMENt
IllESCAS
SIERRA DE SO
AUCOU
stölalla
ACAklJUEZ
tlCAUA
LLALUËUGA
N. BURC.O
.VALLADOLIO
'SARAAOSSA
oMADRID
AlEW
Natiohau&tiscHe steIliugeu
■I Regeeringb
=-♦—i-5pOORWEGEW ACTIE
TALAVERA
^AUCO-^
In 't Zuiden en Zuidwesten van Madrid opereeren de beide Brigade-Generaals
van Franco, Yague en Varela; dezen rukken parallel op in drie colonnes, de drie
spoorwegen en hoofdverbindingswegen blokkeerende. Deze verbindingen zijn door
de Regeeringstroepen eveneens sterk geblokkeerd, vooral bij Illescas-Nalvalcarnero
en het vliegveld Getafe. Een tegenoffensief der Regeering zal niet uitblijven, daar
de nationalisten deze colonnes wederom tot een front trachten samen te trekken en
hierdoor den ring tot op 20 KM. trachten te naderen. In het Zuidwesten ligt een
ongeaccidenteerd terrein, waarin de regeeringstroepen zich niet zullen wagen voor
het gevaar van een open veldslag. In het Noorden beheerschen de nationalisten
den spoorweg van Madrid naar Saragossa bij Siguenza; hier wordt hevig om ge
vochten; het vervoer van hulptroepen van Barcelona uit, wordt hiermede afgesne
den. Generaal Mola met zijn beide vleug el-brigade-generaals Escamez en Ponte
beheerschen gedeeltelijk het Guadarrama-gebergte, tevens de watervoorzienings-
werken van Madrid bij Lozoya. Waarschijnlijk wacht Mola op een meer gevorderden
opmarsch van Escamez langs den spoorweg naar Guadalajara, om dan een verbin
ding tot stand te brengen met generaal Pcnte, die nog steeds voor den bergpas van
Navacarrade bij La Granja ligt. De Regeering heeft deze sleutelpositie zeer ver
sterkt, vooral bij Villalba en het dorp Guadarrama en Navacerrada. Intusschen for-
ceeren Mola-colonnes den weg naar het El-Escorial, om het Guadarrama-gebergte
om te trekken; een sterke regeeringsstelling is hier tegen opgeworpen, bij St. Lo-
renzo. Langzaam halen de nationalisten den gordel toe om de hoofdstad. Het ont
breekt de Regeering blijkbaar aan voldoende beroeps-officieren, om deze stootco-
lonnes te stuiten.
Nu Madrid van drie zijden omsingeld is, blijft de regeering slechts één uitweg
over in Zuid-Oostelijke richting. Deze kans ivordt hun nog aangeboden door de
vrijlating van den spoorweg AranjuezValencia.
Verder zijn de meest belangrijke plaatsen bij hoofdwegen en spoorwegknoop
punten op de kaart weergegeven.
bekend gemaakt, dat de rechtschen Naval Car-
nero hebben bezet.
Het ministerie van Oorlog heeft medegedeeld,
dat in den sector Robledo Chavala twee vlieg
tuigen der nationalisten door een regeerings-
toestel zijn neergeschoten.
Verder wordt gemeld, dat de regeeringstroe
pen in het Oosten en het centrum hun verde
digende stellingen hebben geconsolideerd. Te
Oviedo zijn het regeeringsgebouw en het stad
huis bezet, de artillerie bombardeert de kazerne
Pelayo, in den sector Barcastro hebben de re
geeringstroepen een aanval der rechtschen af
geslagen. De vijand verloor meer dan 100 doo-
den, terwijl tien heuvels van groot strategisch
gewicht door de regeeringsafdeelingen bezet
werden. In Tardienta blijven de regeeringstroe
pen oprukken. De luchtmacht heeft de natio
nalisten bij Huesca gebombardeerd.
PARIJS, 15 October. (D. N. B.) Naar uit
Madrid wordt vernomen, is eenige dagen ge
leden een aanslag gepleegd op generaal Queipo
de Llano. De dader, een zoon van generaal
Campin, een der opper-officieren van cle regee-
ringsstrijdkrachten, verwondde Queipo de Llano
licht door een schampschot aan den arm, ver
volgens pleegde hij zelfmoord.
De gezanten van Peru en El Salvador zijn
in gezelschap van den secretaris der legatie
van Guatemala met den Argentijnschen kruiser
„Veinticinco de Mayo" gisteren uit Alicante
naar Marseille vertrokken. Het schip heeft in
totaal 63 uitgewekenen aan boord.
NEW-YORK, 16 October. (Stefani). De
Kardinaal-staatssecretaris Pacelli heeft giste
ren een bezoek gebracht aan Baston, waar hij
een toespraak hield tot een duizendtal pries
ters, die door Kardinaal O'Connel bijeengeroe
pen waren.
Vervolgens keerde Kardinaal Pacelli naar
New York terug.
De volgende week zal hij "een onderhoud heb
ben met president Roosevelt.
NEW YORK, 16 Oct. Op zijn propaganda-
reis binnen het kader van de verkiezingscam
pagne heeft president Roosevelt gisteravond in
Detroit verklaard, dat een der doeleinden van
de regeering ligt in het nastreven van hoogere
loonen voor de arbeiders door middel van
planmatig werken door de producenten.
Roosevelt's tegenstander, gouverneur Landon,
is er met een specialen trein op uit. Hij begeeft
zich thans naar Topeka in Kansas. In een gis
teravond uitgesproken propagandarede beschul
digde hij Roosevelt er van lippendienaar te zijn
van het Amerikaansche systeem van vrije on
dernemingen, terwijl de woordvoerders zijner
regeering aan 't werk zijn voor een „regimentee-
ring" van alle phasen van het leven door een
super-regeering van een man.
De Duitsch-Amerikaansche vereeniging, een
organisatie van nationaal-socialisten in de Ver-
eenigde Staten, heeft gisteren bekend gemaakt,
dat zij de verkiezing van gouverneur Landon be
gunstigt in de hoop, dat door de overwinning van
den republikeinsehen candidaat voor het presi
dentschap „een vriendschappelijker houding van
de Vereenigde Staten jegens ons oude vaderland"
verkregen zal worden.
HELSINGFORS, 15 Oct. (D.N.B.) Voor het
gerecht te Wasa staan een Sovjet-Russische
reserve-officier Krihoff, en een Finsche arbei
der Salmela terecht, beschuldigd van spionnage.
Krihoff zou opdracht hebben gehad de moge
lijkheid van landing voor parachute-troepen in
Noord-Finland te onderzoeken en hij zou bo
vendien het telefoonnet in Noord-Finland heb
ben bestudeerd en strategische bruggen en fa
brieken hebben gefotografeerd.
In verband hiermede wijst de pers op de ge
heimzinnige nachtelijke vliegtochten van on
bekende vliegtuigen, waarvan eenigen tijd ge
leden herhaaldelijk melding werd gemaakt.
TOKIO, 15 Oct. Het ministerie van buiten
landsche zaken hééft een telegram ontvangen
van drie Japansche visschersschepen, waarin
wordt medegedeeld, dat zij te Noumea op
Fransch Nieuw-Caledonie worden vastgehou
den door de Fransche autoriteiten, onder be
schuldiging in de territoriale wateren te hebben
gevischt, terwijl zij op volle zee waren.
De visschers verzoeken de interventie van de
Japansche regeering.
Zij kregen gebrek aan levensmiddelen en het
vonnis is volgens hen onrechtvaardig.
Te Addis Abeba is het uitbreken van den oorlog tusschen Abessinië en Italië her
dacht. Onderkoning Graziani en de Aboena, de hoogste waardigheidsbekleder van
de Koptische Kerk, waren bij de plechtigheden aanwezig
Tijdens den grooten Katholiekendag te
Praag in Juli 1935 had men op den Wen-
zelplatz achter het ruiterstandbeeld een
geweldig ijzeren kruis opgericht. Na
langdurige bemoeiingen is het den ka
tholieken gelukt, verlofte krijgen van
het stadsbestuur dit kruis blijvend op te
richten in den tuin van het Strahover-
klooster. Het kruis beheerscht nu geheel
Praag, 's Avonds is 't èlectrisch verlicht
BOMBAY, 16 Oct. (Reuter). Na eenige
uren van kalmte hebben bij het aanbreken
van den dag nieuwe botsingen tusschen
Hindoes en Mohammedanen plaats gehad.
De politie zag zich genoodzaakt van de
vuurwapens gebruik te maken. Er zijn
twaalf nieuwe slachtoffers te betreuren.
Bij de onlusten van gisteren werden 14 per
sonen gedood en 170 gewond. Honderden ar
restaties zijn verricht.
Uit vrees dat de ongeregeldheden zich tot
andere deelen van de stad zouden uitbreiden,
patrouilleert de politie door de straten en heeft
zij de strategische punten bezet.
Volgens een nader bericht behooren tot de
gewonden drie Britsche politie-inspecteurs en
vijf politie-agenten. Het hoofd der politie heeft
het dragen van wapens verboden. Het is moge
lijk dat er nog andere maatregelen worden ge
nomen, zooals het te hulp roepen van de mili
taire macht.
TOKIO, 15 Oct. De admiraliteit heeft
medegedeeld, dat de op 1 Augustus begonnen
vlootmanoeuvres thans hun grootsten omvang
hebben bereikt.
Tot nu toe werden de manoeuvres onder de
opperste leiding van prins Foesjimi, het hoofd
van den marinestaf, gehouden.
De Keizer zal aan boord van het slagschip
„Hiyei" op 20 dezer, zooals reeds bericht, per
soonlijk de leiding der manoeuvres op zich
nemen.
De plaats, waar de manoeuvres worden ge
houden, is niet bekend gemaakt.
Nationalisten beheerschen de lichtvoorziening
van Madrid.
Hevige onlusten te Bombay.
Vreeselijke brand in een ziekenhuis te Saloniki.
Algemeene vergadering van de Ned. Ver. voor
Armenzorg en Weldadigheid.
Twee dooden bü auto-ongeluk onder Voort-
huizen.
MEXICO-STAD, 16 October. De regee
ring heeft bevolen, dat alle opieidings-in-
stituten voor geestelijken in alle 33 bis
dommen van Mexico gesloten moeten wor
den; alle gebouwen en bezittingen zijn tot
staatseigendom verklaard. Bij afzonderlijke
wet is het verboden om nieuwe seminaries
op te richten en diegenen die hun gebouwen
voor dat doeleinde zouden afstaan, worden
gestraft, terwijl de localiteiten zullen worden
geconfisqueerd.
Onder deze omstandigheden is de opleiding
van seminaristen uiterst moeilijk geworden.
Zeven of negen seminaristen studeeren tezamen
in een particuliere woning, maar wanneer ze
verraden worden, moeten ze het land verlaten.
Bovendien is het voor de studenten heel moei
lijk hun studies voort te zetten, omdat zij geen
Universiteitsbibliotheek ter beschikking hebben.
In vele gevallen is de bisschop van het dio
cees uit zijn bisdom verjaagd, in andere geva'-
len is de bisschop, die nog een verblijfsvergun
ning bezit, aangewezen op de liefdadigheid van
anderen, teneinde in zijn levensonderhoud te
voorzien, zoodat hij voor de opleiding van
priesterstudenten geen gelden beschikbaar heeft.
Doch de Mexicaansche bisschoppen ontzeggen
zich letterlijk alles om de kleine groep priester
studenten naar best vermogen te steunen.
zoo sterk als staaldraad,
met en zonder dubbele knieën,
versterkte hiel en teen.
GEN. CRONJéSTRAAT no. 129
MANILLA, 15 Oct. (Reuter) Tot dusver zijn
na den typhoon, die de Philippijnen geteisterd
heeft, 546 dooden geteld.
Naar thans gebleken is, worden nog 1045 per
sonen vermist.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 762.5
Vorige stand: 756.2
