Het incident met de „Nyassa
te Tarragona
J. VAN DEN BERG
Het laatste woord op gebied der
luchtverkeersmiddelen
België's nieuwe
politiek
Het nieuws van heden
zftfiftfftG 17 ocT-eMR 1 m - m*mM
MILITIE TROK OP HET
LAA TSTE MOMENT TERUG
NATIONALISATIE VAN
FABRIEKEN
De pastoor van de
Noordpool
ONLUSTEN TE BOMBAY
DUREN VOORT
Zijlstraat 87a - Telef. 11322
Uit Vaticaanstad
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR RfDACTHE EH ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOOM 0566
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
BAGB1 AO UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERkJ DE SFAARNESTAD, HAARLEM - TBLEfOON 13866
TWtE EN ZÉSftCSTE JAARGANG No. 20209
Franco's troepen trekken in
snel tempo öp naar
Naval Carnero
Onlusten aan boord van
regeeringsvaartuig
Militaire controle in Portugal
Alle ondernemingen, die lucht'
vaartmateriaal vervaardigen,
hierbij betrokken
Het Weeriiiiiiiiiiiiijiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|
MÉMIÉMÜ
mm
In de gelederen der nationalisten bevinden zich ook Argentijnen, die op eigen kosten
naar Spanje zijn gegaan. Een af deeling in de Sierra Guadarrama
De invoermaatregelen
in België
Naar verhooging der rechten?
De Britsche leening
aan China
Geen redevoering van
Hitier verwacht
Vertelt den H. Vader bijzonder
heden over zijn uitgestrekt
missieveld
m
Generaal Takayoschi Katsumu-
ro, leider van de Japansche
politiek in Noord-China, is be
last met de vorming van een
sterk Mongoolsch leger, tegen
iederen Russischen aanval
opgewassen
Winkels worden geplunderd en
tempels in brand gestoken
Brochure van Kardinaal
Faulhaber
Belangrijk historisch document
Accoord in de Fransche
binnenscheepvaart
Regeer in g zal krachtig optreden
tegen de rexistische golf
Rede van minister
Spaak
Tachtig olifanten gaan
een reisje maken
Zij hebben een betrekking ais
filmartist gekregen
De lichtstad in het
donker
Groote luchtbeschermings
oefeningen
Nieuwe Arabische
agitatie?
EHT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
De radio-specialist met de
grootste sorteering toe
stellen, voor elke beurs,
met de gerenommeerde
service
Voor de defensie van
Zwitserland
Bedrag van een leening met
100 millioen francs
overschreden
Rust in Peru
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Por lossen regel 38 et, Inge*,
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 66 een!
pet regel. Bfl contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de Ideine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LISSABON, 17 Oct. (Reuter) Het
Portug-eesche schip „Nyassa", dat 1400
Spaansche vluchtelingen te Tarragona
aan land heeft gezet, is hier terugge
keerd. De officieren deelden mede, dat
de incidenten, die zich daarbij hebben
voorgedaan, bijna van ernstigen aard
waren geworden. De leden der militie
trokken zich eerst terug, toen de ka
nonnen op het Portugeesche schip wer
den geladen en de torpedoboot „Dou-
ro", die de „Nyassa" begeleid had, haar
stukken op de haven richtte.
De rechtsche luchtmacht heeft een vliegveld
in de nabijheid van Malaga gebombardeerd en
vijf toestellen vernield. Aan het front van Ta-
lavera zijn drie regeeringsvliegtuigen neerge
schoten, bij Cordova twee, bij Malaga een.
Radio-Teneriffe deelt mede, dat wanordelijk
heden zouden zijn voorgekomen aan boord van
het regeeringsvaartuig „Campeador". De be
manning zou den kapitein, die de instructies
van Madrid weigerde op te volgen, gevangen
hebben genomen.
Aan het front bij Toledo is een linksche
aanval afgeslagen, waarbij160 manschappen
der regeeringstroepen gedood werden.
De troepen van Franco trekken in snel tempo
op in de richting van Naval Carnero en
Valmojado. Bij Toledo hebben zij een kapitein
en 100 manschappen gevangen genomen. Na
de bezetting van Penarroya gunnen de troe
pen aan het Zuidelijk front zich eenige rust.
De nationalisten aan het front van Toledo
hebben een colonne vrijwilligers omsingeld,
die voor een groot gedeelte uit buitenlandels
en miliciens bestond, die over de Sierra aan
Vicente door de linies der rechtsche troepen
passeerden om te trachten Madrid te bereiken.
De pers te Moskou publiceert een communi
qué van de Spaansche ambassade te Moskou,
waarin de ambassadeur verklaart het noouig te
oordeelen de vergissing van den Italiaanschen
vertegenwoordiger te Londen, Grandi, te her
stellen, welke deze maakte tijdens zijn rede in
de non-interventie commissie:
Grandi zeide, dat de Spaansche ambassadeur
te Moskou door bemiddeling van de Sovjet-pers
zijn dank betuigde aan de regeering van de
Sovjet-Unie voor de edelmoedige hulp, ver
leend aan de Spaansche regeering.
In werkelijkheid, zoo verklaart de Spaansche
ambassadeur, betuigde hij zijn oprechte erken
telijkheid voor de hulp, welke het Russische
volk zond aan het Spaansche volk door levens
middelen te sturen voor de vrouwen en kinde
ren in Spanje.
Binnenkort zal een decreet van den minister
van Oorlog van Portugal worden gepubliceerd,
waarin wordt voorgeschreven, dat alle dienst
plichtigen, wier denkbeelden op het oogenblik,
dat zij worden ingelijfd, in strijd zouden zijn
met de handhaving van de veiligheid van het
vaderland en de maatschappelijke orde, in
strafcompagnieën zullen worden geplaatst.
Dezelfde maatregel zal worden toegepast te
genover alle militairen die soortgelijke denk
beelden tot uitdrukking brengen.
Na afloop van hun diensttijd zullen personen,
die van deze strafcompagnie hebben deel uit
gemaakt, tot geen enkele staatsbetrekking e. d.
worden toegelaten.
De uitoefening van vrije beroepen zal hun
eveneens worden verboden.
PARIJS, 17 Oct. (A. N. P.) De regeering heeft
de Sautter-Harle-fabrieken te Parijs, welke voor
de landsverdediging arbeiden, genationaliseerd.
De arbeiders, die sedert 33 dagen staakten, zul
len Maandag weer aan het werk gaan.
In een mededeeling van het ministerie van
luchtvaart wordt o.a. gezegd, dat de minister met
toepassing van de wet van 11 Augustus 1936 heeft
besloten alle ondernemingen te nationaliseeren
welke luchtvaartmateriaal en motoren, bestemd
voor de nationale verdediging, vervaardigen.
Voor land- en watervliegtuigen zullen door den
minister vier maatschappijen worden gesticht.
Twee-derden van het kapitaal van elk der maat
schappijen zal worden verstrekt door den Fran-
schen staat. De staat zal de noodig geachte be
zittingen inbrengen, welke hij aan de vroegere
onteigende ondernemingen zal vergoeden.
Op het oogenblik houdt men zich bezig met
het opstellen van de statuten der nieuwe gena
tionaliseerde maatschappijen, welke zeer binnen
kort zullen worden opgericht.
Verwachting: Krachtige, later afnemende, =1
Zuid-Westelijke tot Westelijken wind, be-
H trokken tot zwaar bewolkt, later opkla-
rend, tijdelijk regen, later wellicht iets =j
l§ kouder.
Hoogste barometerstand: 770.7 te Lyon
2 en Toulouse.
H Laagste barometerstand: 736.0 te Thors- j§
havn. 2
Zon op 6.30 - onder 5.01 - Licht op 5.31
EE Maan op v.m. 8.54 ondier n.m. 5.19 EE
Eerste kwartier 23 October
iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiii
Het Handelsblad weet te melden, dat de Bel
gische regeering met haar maatregelen tot
schorsing van een groot gedeelte van den invoer
niet anders beoogt dan een aanpassing van de
Belgische invoerrechten aan de nieuwe omstan
digheden, die door de ineenstorting van het
goudblok zijn ontstaan.
Volgens het blad zullen de maatregelen uitloo-
pen op verhooging van tal van invoerrechten.
SJANGHAI, 16 Oct. Chineesche ambte
naren hier geven als hun meening te kennen,
dat zij van het departement van buitenland-
sche zaken te Tokio een nieuwe en krachtige
verklaring verwachten, waarin de „dominee-
rende positie van Japan in Oost-China" we
derom naar voren gebracht zal worden in ver
band met de bevestiging van berichten omtrent
de bereidheid van Engeland China uitgebreide
credieten te verleenen.
BERLIJN, 16 Oct. (Havas). Gezaghebbende
kringen noemen het in het buitenland ver
spreide bericht, dat Hitier Zaterdag een ver
klaring zou afleggen over de versterkingen in
het Rijnland, fantasie.
Een zeer merkwaardige pastoor is pater
Gérard. Zijn parochianen wonen in het pool
gebied, in het rijk der eeuwige sneeuw. Dezer
dagen vertoefde de pater in Rome, alwaar hij
door den H. Vader in audiëntie werd ont
vangen.
,Mijn beminde zoon," zeide de Paus, „uw
leven is verre van gemakkelijk. Vertel me eens
hoe uitgestrekt is uw parochie wel."
„Honderd een en veertigduizend vierkante
Kilometer H. Vader; op elke negenhonderd vier
kante Kilometer één parochiaan."
„En kunt ge in de geestelijke behoeften van
Uw geloovigen voorzien?"
„Alleen in de maanden als er daglicht is. Er
zijn echter drie maanden per jaar van vol
slagen duisternis; dan is het onmogelijk om
op huisbezoek te gaan."
Geruimen tijd onderhield de H. Vader zich
met pater Gérard over de geografische bijzón
derheden van zijn geweldig arbeidsveld. Bij het
afscheid bood de pater aan Z. H. een vérza-
meling van planten aan, die in de poolstreken
voorkomen, welk geschenk met vreugde aan
vaard werd.
.Ontvang mijn zegen, beminde zoon."
,H. Vader, nog tweemaal Uw zegen, als ik
U bidden mag."
,Voor wie is het mijn zoon, dat gij mijn
zegen vraagt?"
„Voor mijn brave eskimo's. Het zijn wakkere,
eerlijke menschen en boven alles zeer gods
dienstig. Dan voor mijn lieve moeder, die thans
vier en negentig jaar wordt en aan twee en
twintig kinderen het leven geschonken heeft."
Ontroerd voldeed d» H. Vader aan het ver
zoek van Pater Gérard, die den volgenden dag
vanuit de Eeuwige Stad de verre reis naar zijn
Missiegebied wederom aanvaardde.
Doorsneeteekening van de nieuwe Douglas
D C 3, van welk type de K. L. M. acht toestel
len heeft besteld. Het eerste van deze serie
de Ibis is inmiddels reeds op onze velden
verschenen. De verklaring der genummerde
aanwijzingen luidt: 1. cockpit; 2. drie post- en
bagage-ruimen; 3. toegang bagageruimte; 4.
verbindingsgang en -deuren van de passagiers-
cabine naar de cockpit; 5. radio; 6. passagiers
cabine, bevattende 21 plaatsen. De stoelen zijn
voorzien van verstelbare rugleuningen, opklap
bare arm-steunen; bij eiken stoel of dubbelen
stoel bevinden zich venster, ventilator, druk-
bel om de(n) steward(ess) te waarschuwen,
aschbak (in Nederlandsche verkeersmachines
bestaat echter vooralsnog een rookverbod) en
leeslampje. Het ventilatie-systeem ververscht
elke minuut de lucht in de cabine. De tempe
ratuur handhaaft zich op 70 F., zelfs bij een
buitenlucht-temperatuur van 300; 7. garde
robe; 8. loopgang; 9. hoofdingang tot de groote
cabine; 10 buffet met (op teekening niet zicht
baar) zitplaats voor stewardess; 11. toilet; 12.
post- en bagageruimte; 13 toegang tot deze
ruimte.
Zooals bekend is de DC 3 ook wat het ge
luid betreft, weer een aanzienlijke verbetering
in vergelijking met de DC 2. Enkele cijfers
mogen dit illustreeren. De volgende waarden
leverden de geluidsmetingen in verschillende
vliegtuigen op:
Fokker F18
Fokker F 12
Fokker F 20
Junkers Ju 52
Douglas DC 2
Douglas D C 3
110 decibel (geluidseenheid)
108
102
102
84
80
Een goede voorstelling van deze cijfers krijgt
men, wanneer men weet, dat het geluid in een
Oriënt Express slaapwagen ongeveer 85 decibel
meet, terwijl een eerste klas hut op het stoom
schip Comte di Savoia, welke nog steeds om
zijn voorbeeldige passagiersaccommodatie ge
roemd'wordt (men weet dat dit schip enkele
jaren den blauwen wimpel heeft gevoerd). 79
decibels heeft, een zeer gering verschil dus met
de Douglas DC 3.
Wanneer in de nieuwe Douglas een levendige
conversatie wordt gevoerd, moet men dan ook
zijn ooren spitsen om het geronk der motoren
te kunnen onderscheiden.
BOMBAY, 17 Oct. CReuter.) Nadat dc nacht
betrekkelijk kalm was geweest, zijn de relle
tjes bij het aanbreken van den dag weer be
gonnen. Eenige winkels werden geplunderd,
terwijl pogingen in het werk werden gesteld om
brand te stichten in tempels en moskeeën. Ter
wijl de politie het vuur opende op Hindoes, die
brand in een moskee wilden stichten, slaagden
eenige Mohammedanen er in, in een tempel
een begin van brand te veroorzaker.. Het is
waarschijnlijk, dat troepen te hulp zullen wor
den geroepen. De oproep der Hindoesche en
Mohammedaansche leiders om rustig.te blijven,
heeft blijkbaar geen uitwerking.
Sedert het uitbreken der onlusten zijn 38
personen gedood en 360 gewond.
In opdracht van den Kardinaal-Aartsbisschop
van Miinchen Dr. Michaël von Faulhaber, heeft
het Aartsbisschoppelijk Ordinariaat te Miinchen
onlangs een als handschrift gedrukte brochure
doen verschijnen getiteld: „De Kerk en de Ar
beidersorganisaties, een Herderlijk Woord te
hunner verdediging."
In bedoelde brochure wordt de lijdensweg be
schreven van de katholieke Standsorganisaties
in het Derde Rijk, terwijl aan de hand van de
noodige documenten het bewijs geleverd wordt,
dat de Katholieke Standsorganisaties die door
partij en staat in het Derde Rijk systematisch
vervolgd worden, „zich in deze zorgvolle tijden
konden verlaten op den steun en bereidvaar
dige hulp der Duitsche Bisschoppen, die over
eenkomstig den wil van den H. Vader en in den
geest van het Rijksconcordaat beschermend en
verdedigend zijn opgetreden."
PARIJS, 16 Oct. (Reuter) De belanghebben
den bij de binnenscheepvaart zijn hedenmorgen
tot overstemming gekomen. Het accoord houdt
in, dat onmiddellijk besprekingen zullen wor
den gevoerd betreffende een collectieve over
eenkomst. Indien men daarbij niet tot over
eenstemming kan komen, zullen de betreffende
punten worden voorgelegd aan een arbitraal
college, samengesteld uit vertegenwoordigers
van werkgevers, werknemers en regeering.
De schippers te Rouaan echter hebben het te
Parijs geteekende accoord niet aanvaard; zij
hebben besloten de versperringen te handhaven.
Vanmiddag zouden zij een onderhoud met de
gedelegeerden hebben.
BRUSSEL, 17 Oct. De minister van bai-
tenlandsche zaken Spaak, die m een poli
tieke bijeenkomst het woord voerde, defi
nieerde aldus de nieuwe Belgische politiek:
„Be verzekering dat het Belgische grond
gebied nült meer lean dienen als dol -
tochtgebied of basis voor de operaties van
welke mogendheid ook, is een element van
ontspanning.
Wanneer wij ten einde de loyauteit dezer
politiek te verzekeren het land om een be
langrijke militaire krachtsinspanning wagen,
welke ons in staat moet stellen onze defensie
en onze veiligheid te verzekeren met het vol
ledig nakomen onzer verplichtingen, dan voe
ren wij niet slechts een uitsluitend Belgische
politiek, maar dragen wij op de meest doel
treffende wijze tot den wereldvrede bij.
De bijeenkomst was vooral gericht te
gen het Rexisme. Spaak verklaarde dat de
regeering den handschoen opneemt en de
mouwen zoo opstroopen indien dit noodig
is en dat zij tegenover de rexistische golf
een zóó sterke golf zal stellen dat men bin
nen zes maanden niet meer van dictatuur
zal spreken.
Hij wees ten slotte op de immoraliteit
van het bondgenootschap der R.existen
met de Vlaamsche Nationalisten.
In de gisteren gehouden zitting van het Bel
gische kabinet werd besloten, de kamers op
27 October a.s. in buitengewone zitting bijeen
te roepen, ter bespreking van de wet op de
militaire reorganisatie.
De Britsche minister van buitenlandsche za
ken Eden heeft gisteren den Belgischen am
bassadeur De Marchienne opheldering ge
vraagd over enkele punten van de rede van
koning Leopold.
Naar Reuter verneemt kan Engeland eerst
na de ontvangst van nadere toelichtingen aan
België zijn standpunt kenbaar maken ten
aanzien van de nieuwe houding van België ten
opzichte van de westelijke veiligheid.
ROME, 16 Oct. (Stefani.) Tachtig olifanten
zullen binnenkort in Italië arriveeren. Zij heb
ben noodgedwongen een betrekking geaccep
teerd als filmartist en zullen moeten medewer
ken m de scènes, welke worden opgenomen van
den slag bij Zama voor de film „Scipip in
Afrika". Aan deze film werken bovendien nog
twaalfduizend andere figuranten mede, waar
van er vierduizend ruiters te paard zullen zijn.
PARIJS, 17 Oct. (Reuter). Om half negen
gisteren begonnen de sirenes in Parijs te
loeien, waarmede het begin van de luchtbe-
schemingsoefeningen werd aangeduid, welke een
uur duurden. Het is voor de eerste maal sedert
den oorlog, dat oefeningen in de luchtbescher
ming op zoo groote schaal te Parijs worden ge
houden. Enkele oefeningen na den oorlog duur
den slechts een kwartier.
Dien avond nam de geheele Parijsche bevol
king aan de oefeningen deel. Zoodra de sirenes
hun waarschuwing hadden laten hooren, wer
den alle lichten gedoofd, waardoor Parijs in
volkomen duisternis werd gehuld. Het verkeer
in de straten werd geheel stopgezet. Politie-
vliegtuigen vlogen over Parijs om de uitvoering
van de manoeuvre na te gaan.
Op den linker Seine-oever, waar vliegtuigen
een schijn-bombardement uitvoerden door veel
kleurig vuurwerk omlaag te werpen, hadden
de beschermingsoefeningen tegen de gevolgen
van luchtbombardementen plaats. Dtt omvatte
hulp aan gewonden, het blusschen van bran
den en maatregelen tegen gifgassen.
Na een uur kondigden de sirenes het einde
van de oefeningen aan. De lichten werden over
al weer aangestoken en het verkeer herleefde
weer, waardoor Parijs snel zijn gewoon uiterlijk
hernam.
LONDEN, 17 Oct. De „Moming Post"
meldt uit Jeruzalem, dat de Arabische pers
thans een algemeenen boycot der Joden tracht
te bewerken. De beweging zou reeds een aan
zienlijken omvang hebben aangenomen. Ge
deeltelijk schrijft men dit toe aan de vrijlating
der agitatoren, die hun actie onmiddellijk her
vat zouden hebben.
Belgische regeering zal krachtig optreden tegen
de Rex-beweging.
Onlusten te Bombay duren voort.
Nationalisatie van fabrieken in Frankrijk, die
Iuc-htvaartmateriaal vervaardigen.
Nieuwe agitatie der Arabieren in Palestina.
Zwitserscbe leening voor de defensie ruim voi-
teekend.
Minister Deckers geeft inlichtingen over het
Centraal Verkoopkantoor voor mosselen.
De vereeniging van Gemeente-accountants beeft
te Amsterdam haar tweede lustrum herdacht.
O
VATICAANSTAD, 16 Oct. (Stefani) In Vati
caanstad is een permanente tentoonstelling in
gericht van postzegels, waartoe behoort de vol
ledige collectie zegels door het Vaticaan uitge
geven en tevens de collecties postzegels uit alle
deelen der wereld, welke aan het Vaticaan zijn
geschonken. De tentoonstelling zal gevestigd
worden bij het museum en binnenkort worden
geopend.
BERN, 17 Oct. (Reuter). Ongeveer 190.000 in-
teekenaars hebben bijgedragen tot het welslagen
van de nationale verdedigingsleening, waarvan
het totaal was bepaald op 235 millioen Zwitser-
sche francs, welk bedrag echter reeds bij de eer
ste tranche met ongeveer 100 millioen werd over
schreden. Dit teveel zal worden terugbetaald. In
een gisteravond gehouden rede heeft Bondspre
sident Meyer het Zwitsersche volk den dank van
den Bondsraad betuigd. De ontzaglijke medewer
king van alle kringen aan deze leening, zeide
Meyer, heeft het karakter aangenomen van een
betooging, waarin de wensch van Jwitserland,
zich te verdedigen, tot uiting komt. Ook het
buitenland kan zien, hoezeer het Zwitsersche
volk aan zijn onafhankelijkheid en aan zijn vrij
heid gehecht is.
De bekendmaking van het resultaat van de
leening is overal in het land door het luiden van
de klokken en door plechtige betoogingen ge
vierd. Een groot aantal huizen was met de na
tionale kleuren versierd.
LA PAZ, 16 Oct. De Boliviaansche bladen
hadden melding gemaakt van berichten over
het uitbreken van een revolutie in Peru. In
Lima zouden felle gevechten zijn ontstaan ten
gevolge van de linksche overwinning in de pre
sidentsverkiezingen van Zondag. Deze berichten
worden thans door de Peruaansche regeering
als „absoluut onjuist" tegengesproken.
I .O r. i m i u n tu\i11m t A v?
Stand op Zaterdag 1 uur n-m.: 760.8
Vorige stand: 762.5