Nieuwsoortige stakingen in
België
E
I
71
De verkiezing van
Roosevelt
Bemiddeling van
Azana afgewezen
Kard. Faulhaber
bij Hitier
i—a
PATATTEN-, MELK- EN
BOTERSTAKING
Een staking die
schatten kost
Het nieuws van heden
h 't kaud 0J(L not,
JCo4cn van
3 e „SpCLaKn&ótad"
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE KV. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20241
Zeer belangrijke gevolgen ver
wacht, vooral vopr de binnen-
landsche politiek
Een wereldconferentie
misschien mogelijk
Een regeeringswijziging
aanstaande
Minister Duff Cooper
te Wimbledon
Anti-militairisten betoogen
De sociale geschiedenis van België
boekt weer een nieuwigheid:
boeren-solidariteit
Oproerige melkboeren
gearresteerd
Het WeeriiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiË
500.000 dollar verlies per dag
in de havens van
Amerika
Een conflict in den
zeeliedenbond
Het vliegveld Quatro Vientos door
regeeringsvliegtuigen
verlaten
Naar 'n uniformverbod
in Engeland
Geruchten over dit onderhoud en
over Von Papen in de buiten
landsche pers
•t
Adres van antwoord op
de Britsche troonrede
Bemerkingen der labour-party
Ongeregeldheden te
Lyon
Burgos organiseert
een perscontrole
Oproep der nieuwe regeering
Spaansch goud naar Frankrijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
De non-interventie
3
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Ingei.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 eent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
-V
Met groote nauwkeurigheid en alle voorzorgen wordt de strik om Madrid
door de nationalisten steeds nauwer toegehaald. De foto toont een verkennings
patrouille, die eerst de geheele omgeving verkent, vóór de rechtsche troepen
zullen pogen weder eenige honderden Meters grond te veroveren om daar
nieuwe stellingen in te nemen
WASHINGTON, 5 Nov. (Reuter) In offi-
cieele kringen heeft men den indruk, dat
de uitslag der verkiezingen, waarbij Roo
sevelt een grootere meerderheid heeft be
haald dan in 1932, zeer belangrijke gevolgen
voor de binnenlandsche politiek en voor de
toekomstige Amerika arische betrekkingen
met andere landen zal hebben.
Op buitenlandsch politiek gebied is het on
waarschijnlijk te achten, dat de president af
doende zal kunnen tusschenbeide komen alvo
rens eenige tijd is verloopen.
Echter zou de president, volgens gewoon
lijk goed ingelichte kringen, reeds nu de
neutraliteitswet, die in Februari afloopt,
wenschen te wijzigen, zoodanig, dat deze
niet zonder meer moet worden toegepast,
zoowel ten opzichte van den aanvaller als
van het slachtoffer van een aanval.
Volgens deze zelfde kringen zou de beslist
heid, waarmede de president de laatste jaren
op binnenlandsch gebied is opgetreden, thans
ook ten opzichte van de buitenlandsche politiek
worden toegepast, waardoor de Vereenigde Sta
ten wederom een belangrijke plaats zouden gaan
innemen bij de internationale besprekingen.
Vooral de idee eener wereldconferentie, waar
de politieke en handelsproblemen zouden worden
besproken, vindt hier meer en meer aanhangers.
Ten gunste van Roosevelt werden 23.822.442
stemmen uitgebracht en ten gunste van Lan-
don 14.835.381 stemmen.
De uitslag van de verkiezing in 22.035 dis
tricten van de 100.737 is nog niet bekend.
Het is zeer waarschijnlijk, dat Roosevelt
het ongekend hooge aantal van 25 millioen
stemmen op zijn persoon zal vereenigen.
In het Huis van Afgevaardigden en in den
Senaat zullen de democraten de absolute meer
derheid hebben. In den senaat zullen zij over 71
zetels beschikken en in het huis van afgevaar
digden over 316.
De samenstelling van den senaat zal als volgt
zijn71 democraten, 17 republikeinen, 2 labour
en 1 progressist. Voor vijf mandaten is de uit
slag van de verkiezing nog niet bekend.
Het Huis van Afgevaardigden zal 316 democra
ten, 87 republikeinen, 6 progressisten en 3 la
bour tellen. Voor 23 zetels is de uitslag nog
niet bekend. Het vorige huis telde 308 demo
craten.
In politieke kringen wordt ook reeds ge
sproken over een mogelijke wijziging, welke
met ingang van 1 Januari zou worden gebracht
in de regeering. De minister van P.T.T., Farley,
zou zijn politieke loopbaan opgeven, terwijl
ook Roper, de minister van Handel, Swanson,
de minister van Marine, Woodring, de minister
van Oorlog, miss Perkins, de minister van Ar
beid en Cummings, minister van Justitie, zou
den aftreden.
Naar verluidt, zou de burgemeester van New-
York, Laguardia, Woodring vervangen.
LONDEN, 5 Nov. (Reuter) De minister van
Oorlog, Duff Cooper, is vanavond in het stad
huis van Wimbledon het mikpunt geweest van
een anti-militairistische betooging, toen hij prij
zen uitreikte aan manschappen van het vijfde
bataljon van het regiment East Surrey.
Bij den ingang en in de zaal werden pacifis
tische propaganda-biljetten uitgedeeld.
Tijdens zijn toespraak werd de minister voort
durend geïnterrumpeerd. De politie heeft ver
scheiden betoogers verspreid.
Van onzen correspondent te Brussel:
VERWACHTING: Matige, wellicht tij-
delijk toenemende Zuidelijke tot Weste-
lijken wind, nevelig tot zwaar bewolkt of
betrokken, tijdelijk regen, aanvankelijk
weinig verandering in temperatuur, later
iets kouder.
Hoogste barometerstand:
1 767.1 te Krakau.
Laagste barometerstand:
H 741.5 te Stornoway.
Zon op v.m. 7.05 onder n.m. 4.22 uur
Licht op n.m. 4.52. Maan op n.m. 10.44
onder v.m. 0.55. Laatste kwartier 6 Nov.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiF,
NEW YORK, 5 Nov. (Reuter). De
staking der zeelieden heeft zich thans uit
gebreid tot alle groote havens van de Ver
eenigde Staten. De schade, welke deze sta
king aanricht, wordt op 500.000 dollar per
dag geraamd.
De posterijen deelen mede, dat de staking
groote moeilijkheden oplevert voor de verzen
ding van de buitenlandsche mail. De post voor
het Verre Oosten is drie of vier dagen te laat.
De zeeliedenstaking is oorzaak van een con
flict in den internationalen zeeliedenbond. De
leiders van den bond hebben de staking name
lijk onwettig verklaard en gedreigd, alle zeelie
den, die weigeren naar hun schepen terug te
keeren, te royeeren, terwijl de stakers hebben
verklaard, hun leiders te zullen afzetten
nkele maanden geleden zag men de
Vlaamsche boeren uit Westelijk Bra
bant hun lot in handen nemen buiten
den Belgischen Boerenbond of andere belan
genorganisaties om en op groote schaal, over
een uitgestrekt gebied in West-Brabant, een
zoogenaamde „patattenstaking" uitroepen. Wei
gering n.l. om nog aardappelen te rooien, of
te leveren, enz. tegen de te lage courante prij
zen, en mede: het verhinderen van de ver
zending van wagons en vrachtwagens met
aardappelen. Deze spontane boeren-organisatie
had tevens een blijvend gevolg: er :s een
vereeniging tot stand gekomen van „aardap
pelverbouwers" der provinciën Antwerpen en
Vlaamsch Brabant die thans 15.000 landbou
wers telt.
In dezelfde streek van West-Brabant is
nu een melkstaking losgebroken die nogal op
zien verwekt, zij kan immers melknood ver
wekken in de hoofdstad.
De stakers verklaren dat de prijs van de
melk, en trouwens van de zuivelproduc
ten in het algemeen, 30 procent te laag is.
In 30 gemeenten van de Vlaamsche omgeving
van Brussel hebben circa 1600 „melkboeren"
sedert Zaterdag geen melk meer afgeleverd
aaiy de melkleurders. Zij verkoopen nog slechts
rechtstreeks aan de bevolking en verplichten
deze de melk rechtstreeks op de hoeven te ko
men afhalen. Als demonstratie wordt ook ge
durende drie dagen geen boter afgeleverd.
Dit alles gaat gepaard met straatbetoogin-
gen van de melkboeren, die ook „manifesten"
uitreiken aan de bevolking, een interpellatie
in de Kamer aankondigen, en Zondagochtend
in georganiseerde orde naar Brussel kwamen
waar de melkkarren werden tegengehouden en
de weg terug naar het dorp werd gewezen.
De „patattenstakers" van onlangs die de
zelfde Brabantsche streek bewonen hebben zich
solidair verklaard met de actie der melkstakers
en ter kenschetsing van dit conflict op den
buiten geven wij de aangenomen motie: „De
vereeniging der aardappelverbouwers der pro
vinciën Antwerpen en Vlaamsch Brabant met
haar 15.000 aangesloten leden, vergaderd in
de gemeentezaal te Heist o. d. Berg,
Gezien de voortdurende stijging van den
kostprijs van melk is de prijs van boter meer
dan 30 t.h. te laag. Daarom vraagt de verga
dering, dat de regeering onmiddellijk en kracht
dadig zal ingrijpen om dezen noodtoestand te
verhelpen.
De vergadering heeft eenparig besloten, wan
neer geen verbetering zou intreden in dezen
toestand, over te gaan tot de algeheele melk
staking in samenwerking met de melkerijen.
De vergadering besluit deze motie over te
maken aan den heer 'EerSlte Minister, aan
den heer minister van Landbouw, aan den heer
minister van Buiitenlandsche Zaken ten te
vens aan de pers."
Om het geheel te dramatiseeren heeft de
gendarmerie Zondag gezorgd voor de aanhou
ding van zes „oproerige" melkboeren, die on-
wettelijkheden (het omverwerpen van Karren,
uitgieten van melkkruiken van boeren die niet
staakten, enz.) pleegden.
Alles bijeen is dit een late miserie van de
tweede Belgische devaluatie. De melk- en bo-
terprijzen, ten gevolge van verschillende eco
nomische en commercieele factoren, paster
zich niet aan bij den index van de levens
middelen die de landbouwers zich moeten aan
schaffen. En de regeering heeft den kop vol
zorgen. Nu heeft ze een melk-probleem op te
lossen, en boekt de sociale geschiedenis van
België weer een nieuwigheid: de boerensolida-
riteit, en het stakingsmiddel ter correctie van
boter- en melkprijzen.
Dagelijks passeeren tallooze soldaten van de roode militie de Fransche grens. De
vaderlandsche bodem wordt hun blijkbaar te heet onder de voeten
LONDEN, 5 Nov. (Reuter). Tijdens den
gisteravond gehouden derden kabinetsraad zou
de tekst van een wetsontwerp zijn goedgekeurd,
waarbij ten eerste de politie-bevoegdheden
worden uitgebreid met betrekking tot het ver
bieden van politieke optochten of het wijzigen
van de te volgen route dier optochten, zoo
deze de openbare orde zouden kunnen ver
storen en ten tweede in algemeene termen het
dragen van politieke uniformen wordt verboden,
zonder dat daarbij in nauwkeurige termen de
aard dezer uniformen wordt omschreven.
Dit wetsontwerp zou na de beëindiging van
de debatten over het adres van antwoord op
de troonrede in een der eerste zittingen van
het Lagerhuis worden ingediend.
Wiij hebben het bericht gepubliceerd, dat
Hitler Z.E. Kard. von Faulhaber, voorzitter
van de uit vijf leden bestaande commissie
der Duitsche Bisschoppen, in zijn landhuis
te Berchtesgaden heeft ontvangen.
De buitenlandsche bladen knoopen aan deze
ontvangst allerlei beschouwingen vast over een
eventueele verzoening van den nationaal-socia-
listischen staat met de R.K. Kerk.
Deze beschouwingen gaan alle uit van ge
ruchten, volgens welke Mussolini gaarne zou
wenschen, dat Hitier vrede sloot met de R.K.
Kerk, omdat diens tegenwoordige houding een
beletsel is voor de goede verstandhouding tus-
schen Duitschland en het katholieke Italië en
tusschen Duitschland en het katholieke Oos
tenrijk en straks eveneens een beletsel zal blij
ken voor de goede verstandhouding tusschen
Duitschland en het te verwachten „clericale
bewind in Spanje. Tevens wijzen de buitenland
sche bladen er op, dat Hitler in het belang van
zijn vier-jaren-plan, in verband met de offers
die het van iedereen zal eischen, er op bedacht
moet zijn, de eenheid van het Duitsche volk te
bevorderen en zeker niet door Kerkvervolging
te verstoren.
In verband met al deze geruchten is een
nieuw gerucht ontstaan. De minister voor Ker
kelijke Zaken, Kerrl, die niets van zijn taak
heeft terecht kunnen brengen, die bestond in
het verzoenen van staat en kerken, zou moeten
plaats maken voor een ander. Deze andere zou
de handige, geslepen politicus von Papen zijn.
De bladen, die dit gerucht verbreiden, wijzen
Z. Fm. Kardinaal Faulhaber
er op, dat het zeer twijfelachtig is, of een be
noeming van von Papen eenig enthousiasme
zou verwekken, hetzij bij de nationaal-socialis-
ten, hetzij bij de kerkgenootschappen.
Wij meenden van al deze geruchten mede-
deeling te moeten doen, zij het alleen maar om
reden van registratie.
De Belgische ballonvaarder Demuyterdie dit jaar de Gordon Bennett-
vlucht won, tijdens de huldiging te Warschau, waar hem de tropee, die
hij thans voor den vijfden keer won, werd overhandigd
LONDEN, 5 Nov. In het officieele amende
ment der Labour-fractie van het Lagerhuis op
het adres van antwoord op de troonrede wordt
o.m. gezegd:
,Doch betreuren, dat de raadgevers van Uwe
Majesteit hebben nagelaten te erkennen, dat
onder het bestaande kapitalistische steisel de
tegenwoordige verbetering in handel en in
dustrie, voor een groot gedeelte gestimuleerd
door den bewapeningswedloop ter wereld,
slechts van tijdelijken aard kan zijn, dat, terwijl
op trage wijze wordt erkend, dat de physieke
toestand van de natie is achteruitgegaan, in
hoofdzaak als gevolg van de lang aanhoudende
werkloosheid, lage loonen en de daarmede ge
paard gaande slechte voeding, de problemen
van de gebieden, welke het meest geteisterd
zijn, worden veronachtzaamd en geen voorstel
len worden gedaan om grondige wijzigingen te
brengen in de basis der maatschappij, welke
noodig zijn om een socialistisch gemeenebest te
vormen, waarin de hulpbronnen van de natie
geheel zullen worden aangewend voor het wel
zijn der gemeenschap."
LYON, 5 Nov. (Reuter). Gisteravond viel
een aantal demonstranten de arbeiders, die in
de levensmiddelenmagazijnen het werk hadden
hervat, aan, toen zij van hun werk naar huis
terugkeerden. Een dertigtal personen liep kwet
suren op. De politie herstelde de orde.
LISSABON, 5 Nov. (Reuter). Ge
neraal Franco zou, volgens 'n mededee
ling van Queipo de Llano via radio
Sevilla, afwijzend geantwoord hebben
op een voorstel van president Azana
tot staking der vijandelijkheden, op
voorwaarde, dat de nationalisten zich
in beginsel met de onafhankelijkheid
van Cataionië accoord zouden verkla
ren.
De Spaansche burgeroorlog, aldus zou Franco
verklaard hebben, zal voortgezet worden tot
iederen duimbreed gronds in mijn macht is.
De veertien jachtvliegtuigen van de re
geering, welke op het vliegveld Quatro
Vientos waren gestationneerd, hebben deze
basis verlaten.
De samenstelling van de nieuwe Spaansche
regeering is, naar de meening van politieke
kringen te Madrid, overeenkomstig de alge
meene verwachting. Twee ministers vertegen
woordigen de provincies, welke autonomie ver
kregen en die het volksfront steunen.
Dat echter ook de C. N. T. zitting neemt in
de regeering is een groote gebeurtenis. Het is
de eerste keer, dat de C. N. T. afwijkt van haar
„a-politieke" leerstelling en verantwoordelijk
heid op zich neemt. Zelfs had de C. N. T. tot
nu toe geweigerd candidaten te stellen voor de
Cortes.
Hedenochtend half vier is de nieuwe minis
terraad bijeengekomen om den toestand te be
spreken. Na afloop van de vergadering werd
een oproep gepubliceerd, waarin o.a. wordt ge
zegd, dat in de nieuwe Spaansche regeering
thans ook vertegenwoordigers van de C. N.
T. zitting hebben, zoodat deze regeering thans
alle anti-fascistische krachten omvat.
Verder wordt eet volk aangespoord zich ge
reed te maken voor een beslissende heldhaftige
geste. De vijand staat voor de poorten van Ma
drid. De hoofdstad zal haar plicht doen en de
regeering beschikt over alle macht om van ieder
te eischen, dat hij zijn plicht doet. De hoofd
stad moet evenwel niet alleen bij Madrid wor
den verdedigd, doch op alle fronten. Overal
moet de vijand worden aangevallen. Indien
Madrid en geheel Spanje willen kan het offen
sief van den vijand worden gebroken. Allen
moeten tot het uiterste strijden, zij, die deser-
teeren of aarzelen voor den vijand, brengen on
eer over de bonden, waarbij zij zijn aangeslo
ten en zij zullen op dezelfde wijze worden ge
straft als de opstandelingen.
De oproep sluit met de woorden: „Spanjaar
den verdedigt de republikeinsche revolutie Deze
wordt thans te Madrid verdedigd, mobiliseert
u allen voor de overwinning".
De militaire autoriteiten der nationalisten
dementeeren het bericht, dat het Escoriaal door
de rechtschen zou zijn bezet.
Uit Avila wordt vernomen, dat de regee-
ringstroepen bij Vilaciosa gisteren zware ver
liezen leden. Na een gevecht van twee uur trok
ken zij terug. De leiding van de rechtschen
schat het aantal van de tegenstanders in dit
gevecht op 5000 man met 30 tanks. 400 man van
de regeeringstroepen sneuvelden.
Met den Spaanschen trawler Tramontana zijn
te Marseille uit Cartagena 8 ton goud, met een
waarde van omstreeks 9 millioen gulden, aan
gekomen. De goudzending werd begeleid door
leden der volksfrontmilitie en werd onder hun
toezicht gelost voor doorzending naar de Bank
van Frankrijk.
Dit is de derde groote goudzending, die uit
Spanje te Marseille is aangekomen.
Het radio-station La Coruna heeft medege
deeld, dat de regeering van Burgos een decreet
heeft onderteekend betreffende de organisatie
van den persdienst. Bij dit decreet worden
contrólebureaux opgericht te Avila, Talavera en
Salamanca.
Buitenlandsche persvertegenwoordigers
zullen telegrammen, foto's en films, welke
Belangrijke gevolgen verwacht, vooral voor de
binnenlandsche politiek, naar aanleiding van de
herkiezing van president Roosevelt.
Een bemiddelingsvoorstel van Azana door Fran
co verworpen; Burgos organiseert een persoon-
tröledienst.
De staking der zeelieden heeft zich uitgebreid
tot alle groote havens van de Vereenigde Sta
ten.
Het onderhoud tusschen Kardinaal Faulhaber
en Hitier.
Groot-Seminarie op Celebes door Mgr. Panis
ingewijd.
De Indische landsmiddelen stijgen.
Stichting voor het bevolkingsonderzoek in de
drooggelegde Zuiderzeepolders opgericht.
Ernstig geval van
Westerblokker
kolendampvergiftiging te
FR. VARKENMARKT 6-10 - TEL. 1-4-1-6-4
zij naar het buitenland wenschen te zenden,
aan censuur moeten onderwerpen.
Van het front in Aragon wordt gemeld, dat
de regeeringstroepen in den sector Tardiente
belangrijke terreinwinsten hebben behaald en
strategische punten op den vijand hebben ver
overd.
De opstandelingen zouden een tegenaanval
in het gebied van Suicena ondernomen hebben,
doch met zware verliezen zijn afgeslagen.
LONDEN, 5 Nov. (Reuter). In de niet-inmen-
gingscommissie heeft Maisky, de ambassadeur
der Sovjet-Unie, verklaard, dat Duitschland te-
j gen Sovjet-Rusland een zoo zwakke zaak heeft
naar voren gebracht, dat de Duitsche vertegen
woordigers genoodzaakt zijn in Duitschland
nieuwe getuigenverklaringen ter staving van
hun bewering te moeten vragen. Naar men ver
neemt heeft Maisky tijdens de bijeenkomst
heftige bewoordingen geuit. Evenals op de vo
rige bijeenkomsten is het tot een levendige ge-
dachtenwisseling gekomen.
In zijn verklaring heeft Maisky een feilen
aanval gericht tegen de Italiaansche delegatie.
Hij maakte een toespeling op de ironische op
merkingen, welke deze delegatie zou hebben
geformuleerd nopens „humanitaire werkzaam
heden" van Sovjet-Rusland in Spanje, het zen
den van levensmiddelen, kleeding enz.
Maisky verklaarde o.m. niet verrast te zijn
geweest door deze opmerkingen, daar zij 'n deel
vormen van de leer welke de Italiaansche gede
legeerde vertegenwoordigt. Deze leer beteekent
oorlog.
iv \\\vi\miiiiiiiiiiii;/;/yjj 4 #7
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 755.3
Vorige stand: 756.5
