Spanning in de wereldpolitiek
Openhartige rede van Eden
De vriendschap met
Duitschland
Het is mode te spotten met den Volkenbond,
aldus Eden, doch Engeland wenscht
het gezag van Genève
te versterken
M
Italië's belang in de Middellandsche
Zee niet bedreigd
KARD. FAULHA
BEZOEK AAN HITLER
De a.s. conferentie
te Weenen
HET VALT RIBBENTROP
NIET MEE TE LONDEN
Uit Vaticaanstad
Het nieuws van heden
Roemenië en het
communisme
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
j»oor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
post. per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20242
Minister Eden heeft Donderdag een uitvoerige rede gehouden
over de buitenlandsche politiek. Hij zeide, dat Engeland de begin
selen van den Volkenbond zal blijven verdedigen.
Groot-Brittannië wil gaarne nauwere vriendschap met Duitsch-
land, maar deze vriendschap kan niet gericht zijn tegen wien ook.
Wat Italië betreft zeide Eden, dat er nooit een Engelsch-Italiaansche
twist is geweest, doch Engeland heeft getracht zijn Volkenbonds
verplichtingen na te komen. De Middellandsche Zee vormt voor het
Britsche Rijk de voornaamste verkeersader.
De voornaamste punten van het Britsche program zijn: ver
sterking van het gezag van den Volkenbond, onderhandelingen over
een Europeesche regeling en heruitrusting der Britsche bewapening.
Zy mag niet exclusief zijn en kan
niet gericht zijn tegen
wien dan ook
Uitbreiding Britsche
bewapening
De hervorming van den
Volkenbond
Minister Eden
De vijfmogendheden-
conferentie
De betrekkingen met Frank
rijk en België
Geen exclusieve vriendschap
met Duitschland
De betrekkingen met Italië
Fransche soldaten zorgen in de provincie Roubaix-Tourcoing voor de
kolen verzending
Het Weeriiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiii
H tuur.
De ontmoeting zou het resultaat
zijn van uitvoerige voor
bereidingen
Naar vrede in den kerk
strijd?
Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije
Duitsche invloedssferen?
li
Op veel steun van Hitler's intieme
raadgevers behoeft hij niet
te rekenen
Tijdens de jongste paardenrennen op de Parijsche renbaan té Auteuil viel er veel
sneeuw en daalde de temperatuur aanmerkelijk. De traditioneele straatkachels
hadden dan ook niet over gebrek aan belangstelling te klagen
Plechtige Mis in de Sixtijnsche
kapel
Vergelijking
Schaakpartijen worden dikwerf
vergeleken met veldslagen. Men zou
ze ook kunnen vergelijken met het
leven, onder dit opzicht vooral, dat
één enkele zet ófwel de overwinning
kan verzekeren, ófwel het heele spel
bederven. Is meermalen ook niet één
enkele daad beslissend voor het le
ven, ten goede, of ten kwade? En
worden ook daar niet, evenals bij het
schaakspel, vele kansen ongebruikt
gelaten?
Eén groot onderscheid is er. Na
een verloren partij schaak kan men
een nieuwe opzetten, met het voor
uitzicht op revanche. Terwijl een
verloren leven
Codreanoe veroordeelt in een
adres aan den koning
scherp de buitenland
sche politiek
Von Papen naar
Berlijn
TREINBOTSING BIJ PUTEAUX
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regei 30 ct., Inge*,
mededeelingen 50 cent; Idem op peg. één 65 eenI
per regel. BR contract sterk veriaegde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Eden zeide in zijn groote rede
over de buitenlandsche politiek o.m.
Wij moeten ons allen levendig be
wust zijn van de angstige spanning
in den huidigen internationalen toe
stand. Het wordt vrijwel eeh alge
meen gebruik verklaringen over de
internationale politiek af te leggen
van een openbaar spreekgestoelte op
een toon, die zeker niet beheerscht
is en voor zoo talrijk mogelijke ver
gaderingen.
Spr. is niet voornemens dit gebruik
na te volgen. Wel is het wenschelijk,
dat het standpunt van de Britsche
regeering en dat van het land volle
dig uiteengezet wordt.
Wij moeten onze aandacht op het heden en
de toekomst richten. Het is in zekere kringen
mode, aldus vervolgde Eden, te spotten met
den Volkenbond, maar wij hopen en zijn voor
nemens te bewijzen, dat deze spot ongerecht
vaardigd is. De principes, die de Volkenbond
Voorstaat zijn de beste beginselen, die tot dus
verre gevonden zijn voor de leiding der inter
nationale zaken.
Eenige landen deelen deze opvatting niet en
Zoolang zij dit niet zullen doen, kan de autori
teit van den Volkenbond niet volledig zijn, hoe-
Wel zij wel volledig gemaakt zou kunnen wor
den. Het is onze plicht den Bond zoo belang
rijk mogelijk te maken.
Groot-Brittannië zal bij niemand achter
staan in de verdediging van zijn wettige be
langen als natie en deze verdediging is in gee
nerlei opzicht gericht tegen de wettige belangen
van welk ander land ook.
De Britsche voorstellen tot hervorming
van den Volkenbond raken niet de aan den
Bond ten grondslag liggende structuur. Het
eerste doel is den bond in staat te stellen
maatregelen te nemen op een zoo vroeg mo
gelijk oogenblik en het tweede doel de cri-
tiek te beantwoorden, volgens welke de
Volkenbond uitsluitend gewijd is aan de
handhaving van den status quo. In het
Volkenbondshandvest zelf is de onmogelijk
heid van een voor altijd handhaven van den
status quo erkend en het staat aan de Vol
kenbondscommissie dit aspect van de toe
komstige Volkenbondspolitiek te bestudee-
NO.
Vervolgens een toespeling makende op de
vooruitzichten der vijfmogendheden-conferen-
tie zeide Eden, dat de opvattingen der vijf
mogendheden thans bekend en bestudeerd en
vergeleken zijn.
Gisteren heeft de Britsche regeering te dien
aanzien verbinding gehad met de vier andere
mogendheden.
De tot dusverre gevoerde gedachten-
wisselingen hebben zekere belangrijke
verschillen van meening aan het licht
gebracht, maar geen enkel is van ver
rassenden aard en, ofschoon zij ont
zaglijk groot zijn, zijn zij niet nood
zakelijk onoverkomelijk.
Binnen korten tijd, aldus spr. behoorden wij
in staat te zijn ons nauwkeurig rekenschap af
te leggen van de kansen op succes voor de con
ferentie. Eden gaf de verzekering, dat al het
mogelijke in het werk gesteld zal worden om
succes te verzekeren en zeide dan: Wij beschou
wen deze bijeenkomst als evenzeer in het be
lang der andere geïnteresseerde mogendheden
als in ons eigen belang. (Applaus).
Overgaande tot bespreking van de Britsche
betrekkingen met de verschillende buitenland
sche mogendheden behandelde Eden allereerst
de betrekkingen met Frankrijk, waarmede, naar
hij verklaarde, de betrekkingen steeds nauw en
hartelijk zijn geweest. (Applaus).
Het zou moeilijk zijn zich een tijdperk in her
innering te brengen, waar zij beter waren. Mis
schien zoo vervolgde spr. is het natuur
lijk, dat in een verwarde wereld de twee groo
te democratische landen van West-Europa tot
elkander zijn aangetrokken. Er is echter niets
exclusiefs in deze vriendschap van den kant
van elk der beide regeeringen. Wij hebben bei
den duidelijk te kennen gegeven, dat wij niet
alleen bereid zijn, maar zelfs dat wij wen-
schen ons te verzekeren van de samenwerking
der anderen.
Wat ik van Frankrijk gezegd heb, geldt even
zeer voor België. Wij hebben de verzekering
ontvangen, dat België zich houdt aan zijn ver
plichtingen.
Wat de betrekkingen met Duitschland be
treft, zeide spr,, dat er in Duitschland her
haaldelijk verklaringen zijn afgelegd over
den wensch tot nauwere vriendschap met
Engeland. Deze wensch wordt door Enge
land oprecht gedeeld. Er zijn echter twee
voorwaarden onvermijdelijk verbonden aan
iedere vriendschap, welke Groot Brittan-
nië zou kunnen aanbieden aan ieder land,
of het nu Duitschland is of welk ander
land ook en dat is, dat een zoodanige
vriendschap niet exclusief kan zijn en niet
gericht kan zijn tegen wien ook. (Toejuichin
gen).
Ten aanzien van de neiging van Duitschland
om Groot-Brittannië verwijten te doen voor de
economische moeilijkheden, verklaarde spr.
energiek, dat Engeland deze leerstelling geen
enkel oogenblik kan aanvaarden, aangezien zij
niet in overeenstemming is met de feiten. Het
is spr. onmogelijk uitvoerig en in bijzonder
heden uiteen te zetten in welke mate Groot-
Brittannië getracht heeft met Duitschland sa
men te werken sedert den oorlog op economisch
zoowel als financieel gebied. Het is echter een
feit, aldus Eden, dat wij alleen aan Duitsch
land op de een of andere wijze bedragen heb
ben geleend, die bijna gelijkwaardig zijn aan
het bedrag, dat wij als herstelbetalingen heb
ben ontvangen. Intusschen, nog veel belangrij
ker dan het economische aspect is het cen
trale probleem, dat wij onder de oogen moeten
zien, nj. de mogelijkheid een grooter volumen
voor den wereldhandel tot stand te brengen,
dat een verhooging van de Duitsche exporten
zoowel als die van andere landen met zich
mede zou brengen.
In dit verband wilde Eden iets zeggen over
de kort geleden afgelegde monetaire verklaring
der drie mogendheden. De samenwerking van
andere landen, met inbegrip van Duitschland,
is daarbij in het bijzonder gevraagd, en, aldus
spr., wü zouden ons slechts gelukkig kunnen
prijzen, wanneer Duitschland het nuttig zou
oordeelen aan dit programma deel te nemen.
Van onzen kant kan er geen sprake zijn
van een omsingeling van Duitschland.
Aangaande Italië bracht Eden in herinne
ring, dat de verslechtering in de betrekkingen
te wijten is aan de poging van Engeland zijn
verplichtingen krachtens het Volkenbondshand
vest na te komen. Het is nooit een Engelsch-
Italiaansche twist geweest.
Zoolang dit feit niet in Italië als waar er
kend wordt, zullen de betrekkingen tusschen
beide landen onder een misverstand lijden.
De door Mussolini geuite bewe
ring, dat de Middellandsche Zee
voor Groot Brittannië eer een gemak
is dan een vitaal belang, aldus Eden,
geeft niet volledig de Britsche belan
gen weer.
De Middellandsche Zee vormt de
voornaamste verkeersader. Spr. be
strijdt niet, dat voor Italië de Mid
dellandsche Zee bet leven zelf is,
maar beweert wel, dat de vrijheid
van scheepvaart in deze wateren
eveneens een vitaal belang, in den
ruimsten zin des woords, voor de
landen van het Britsche gemeene-
best is.
(Zie vervolg pag. 2)
H Verwachting: Matige, tijdelijk wellicht
krachtige, Zuidelijke tot Zuidwestelijken j=
wind, zwaar bewolkt tot betrokken, aan-
vankelijk opklarend, later weer kans op
regen, weinig verandering in tempera-
Verdere vooruitzichten: Buiig met af-
j= koeling.
Stormwaarschuwingsdienst
Geseind Donderdagavond te 19.55 aan
de posten van Delfzijl tot Hoek van Hol- j=
land: Weest op uw hoede.
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
5 November:
De „Tribuna" maakt melding van het
bezoek, dat Kardinaal Faulhaber aan
Hitier heeft gebracht, en verklaart dat
deze ontmoeting het resultaat is van
uitvoerige voorbereidingen, waaraan
Kardinaal Pacelli en eenige Beiersche
nationaal-socialistische leiders hebben
deelgenomen en die ook door Mussolini
met aandacht zouden zijn gevolgd.
Volgens de „Tribuna" zou deze voorbereiding
geleid hebben tot toenadering tusschen de Kerk
en het Nationaal Socialisme.
Hoewel dit bericht zeker voorbarig moet wor
den genoemd hecht men toch in het Vaticaan
aan de ontmoeting tusschen Kardinaal Faul
haber en den kanselier groote beteekenis.
De besprekingen tusschen de Beiersche Kar
dinaal en den Führer zullen ongetwijfeld in de
eerste plaats betrekking hebben gehad op de
brandende schoolkwestie in Beieren.
Maar zij zullen zich zeker daartoe niet heb
ben beperkt. Door de Duitsche Reichsreform in
centralistischen zin zijn trouwens ook de school
problemen bestemd om tot rijksaangelegenheden
te worden.
Ofschoon het optimisme t. a. v. den vrede in
den Duitschen kerkstrijd die reeds zoo lang
duurt, voorbarig zou zijn, beteekenen de be
sprekingen te Berchtesgaden In elk geval, na
een periode van negativisme, een eerste teeken
van actieve persoonlijke deelname van den
kanselier, dat op zich zelf al hoop op verbe
tering in de kerkelijke toestanden in Duitsch
land mag wekken.
LONDEN, 5 Nov. De verklaring van den
Oostenrijkschen Onderstaatssecretaris van Bui
tenlandsche Zaken, dr. Schmidt, dat van de
aanstaande besprekingen tusschen de minis
ters van Buitenlandsche Zaken van Italië, Oos
tenrijk en Hongarije geen opzienbarende resul
taten behoeven te worden verwacht, heeft,
naar de „Daily Telegraph" uit Weenen meldt,
tot allerlei gissingen aanleiding gegeven. Deze
verklaring was, gezien den grooten ophef, die
In de afgeloopen maand door de Oostenrijksche
bladen van deze conferentie is gemaakt, alles
zins opmerkelijk.
De correspondent van de .Daily Telegraph"
meent te weten, dat deze wijziging van het
standpunt ten aanzien der conferentie het ge
volg is van de rede, die Mussolini Zondag j.l.
gehouden heeft.
In officieele kringen, zoowel hier ter stede
als in de hoofdsteden der Kleine Entente, ge
looft men, dat tusschen Ciano en Hitier, tijdens
het bezoek van eerstgenoemde aan Duitschland,
definitieve overeenstemming is bereikt in dien
zin, dat Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije door
Italië erkend worden als te zijn Duitsche in
vloedssferen en Hongarije en Joego-Slavië als
Italiaansche invloedssferen.
LONDEN, 5 Nov. Naar de „Daily Te
legraph" uit Berlijn verneemt, zal de nieu
we Duitsche ambassadeur te Londen, Von
Bibbentrop, niet, zooals onlangs werd ge
meld, binnenkort een bezoek aan Duitsch
land brengen.
Men gaf toe, dat het oorspronkelijk in de be
doeling van Von Ribbentrop had gelegen om
reeds binnen een week of twee naar Berlijn te
rug te keeren, ten einde aan Hitier verslag uit
te brengen omtrent de indrukken, die hij na
aanvaarding van zjjn functie had opgedaan,
doch hij was inmiddels van gedachten veran
derd. Een reden hiervoor werd niet opgegeven.
Van Berlijn uit gezien, is Von Ribbentrop's
taak geenszins gemakkelijk. Hij is noch een be
roepsdiplomaat, noch lid van de „oude garde"
van de nationaal-socialistische partij, en hij
kan dan ook niet op veel steun rekenen van de
zijde van Hitler's intieme raadgevers.
Het feit, dat de Duitsche bladen de Britsche
kritiek op den aanval, dien hij bij zijn aankomst
te Londen op het bolsjewisme heeft gedaan, op
bijzonder opvallende wijze en zonder eenig
commentaar hebben gepubliceerd, heeft in di
plomatieke kringen alhier weinig verwondering
gewekt.
VATICAANSTAD, 5 Nov. In de Sixtijnsche
kapel is in tegenwoordigheid van Z. H. den
Paus, het Heilig College en het Corps Diplo
matique een plechtige H. Mis gecelebreerd
voor de zielerust van de in den loop van dit
jaar overleden kardinalen Michele Lega, Luigl
Sincero, Alessio Enrico Lépicier en Carlo
Giuseppe Enrico Binet. Er werd een nieuwe
Mis ten gehoore gebracht van de hand van
Perosi, welke men onder de beste werken van
den meester rekent.
De Riten Congregatie heeft in voorbereiden
de zitting verhandeld over de heldhaftige deugd
beoefening van de Dienaresse Gods Paula Eli
sabeth Cereoli, stichteres van de Congregatie
van de H. Familie.
De Internuntius in Den Haag, Z. Exc.
Mgr. Paolo Giobbe, is gisteravond te Rome
i aangekomen.
GROOTE REDE VAN EDEN IN HET LAGER-
HUIS OVER DE BRITSCHE BUITENLAND
SCHE POLITIEK.
Onderhoud, dat Kard. Faulhaber met Hitier
heeft gehad, zou reeds lang zijn voorbereid
Von Papen naar Berlijn.
De vroegere leider der Roemeensche „IJzeren
Garde" zendt een adres aan den Koning,
waarin hij scherp de buitenlandsche politiek
veroordeelt.
Weer een doodeiijk ongeluk op een on bewaak
ten overweg, thans nabij Hoek van Holland.
K. L. M. bestelt opnieuw drie Douglas-vliegtui-
gen van het nieuwe type D. C. 3.
Het Grieksche stoomschip Petra kis Nomikos is
voor het justitieel onderzoek in beslag geno
men.
De Eerste Kamer heeft met 3310 stemmen
het Rijtijdenbesluit aangenomen.
New Yorksche beurs: vaste stemming; slot
verdeeld.
BOEKAREST, 5 Nov. (Reuter) De vroegere
leider van de rechis-extremistische organisatie,
de „IJzeren Garde". Cornelioe Codreanoe,
heeft een memorandum aan den koning ge
richt, waarin hij zegt, dat de Roemeensche
jeugd de richtlijnen der Roemeensche buiten
landsche politiek veroordeelt. Roemenië mag
niet aan de zijde treden van de Bolsjewistische
mogendheden en tegen de staten, die strijden
voor de verdediging der beschaving. In zeke
ren zin vraagt Codreanoe in dit memorandum
met zijn hoofd in te staan voor de Roemeen
sche buitenlandsche politiek. De Roemeensche
jeugd verklaart, aldus gaat het memorandum
verder, dat wanneer men haar op een goeden
dag zou plaatsen in een toestand, waarin zij
in den oorlog zou moeten trekken aan den
kant van de bolsjewistische mogendheden te
gen de staten der nationale revolutie, zij ge
bruik zou maken van haar wapenen tegen hen,
die verantwoordelijk zijn voor een dergelijk
feit. ZU zou verder liever de hand aan zich
zelf slaan, dan zich onteeren. Voortgaande wijt
Codreanoe het aan de buitenlandsche politiek
van Titoelescoe, dat Mussolini thans verkla
ringen aflegt ten gunste van het Hongaarsche
revisionisme.
WEENEN, 5 Nov. De Duitsche ambassa
deur Von Papen is naar Berlijn vertrokken. Hij
zal waaxschyniyk Maandag weer te Weenen
zijn.
PARIJS, 5 Nov. (Reuter). Gisteravond om
streeks half twaalf reed nabij het station van
Puteaux een electrische trein een goederentrein
in de flank. De electrische trein liep uit de
rails. Vüftien personen werden gewond, acht
van hen moesten in een ziekenhuis worden op
genomen.
l>^rv \Avvv in mui n li \im nu///// JgZ
Stand op Donderdag 1 uur nm.: 749
Vorige stand: 755.3
