Jubileum van Sara Scuderi
FASCISME EN KARAKTER
E
1
Hs*
Laatste Nieuws
Cfey
HONDERDMAAL MIMI
IN BOHÈME
GUNSTIGE INVLOED?
ZONDAG 8 NOVEMBER 1936
Père Smits gaat heen...
GEMEENTEREINIGING
Uniforme vuilnisemmers
MOLEN „DE EENHOORN"
Een stuk landschapschoon voor
Haarlem behouden
De Adriaan
UITGAVEN VOOR STEUN
OVER 1936
i 361.000 boven de raming
DE DOODEN-HERDENKING
Een benefice concert-Schmidt
Programma van de Haarl. Radio
centrale op Maandag 9 Nov.
Haar debuut, haar opkomst, haar
groei en haar toekomst
Hooger beroep
Missienaaikring Overveen
Geen bioscoop aan de Parklaan
BURGERLIJKE STAND
Dit jaar te Milaan
Bij haar thuis
Bloedhonden losgelaten
op misdadigers
DE ONDERGANG VAN DE
SCH. 179
Minister Deckers bezoekt de na
gelaten betrekkingen
DE HEER WESSELS EN DE
N. S.B.
Momenteel is „de dood" met
wachten opgehouden
STEPHAN VEGER BEGRAVEN
Op het R.K. Kerkhof te
Amersfoort
NIEUW MARINE-STEUNPUNT
HET „TARWESCHANDAAL"
VOORBIJ
Jeugdige redder gehuldigd
STAD
Men schrijft ons het volgende sympathieke
afscheidswoord:
Katholiek Haarlem is opgeschrikt door het
bericht, dat pater H. J. H. Smits O.P.M. tot
Pastoor benoemd is te Veenhuizen....
Een alleszins prettige, all-round Franciscaner
monnik met vriendelijk-joviale omgangsvormen,
E'fat Haarlem verlaten!
Als geen andere kapelaan heeft pater Smits
he ontwikkeling' der Haarlemsche zielzorg van
aoij meegemaakt; alle huidige functionarissen
®r Haarlemsche Clergé heeft hij de ladder der
bonte hiërarchische standing' zien opgaan....
•Pater Smits was te Haarlem in den goeden
n c'es woord „populair", zonder ook maar óóit
eenigszins moeite gedaan te hebben, die popu-
ariteit deelachtig te worden.
Hij was en bleef de blijmoedige, steeds goed
Re luimde Limburger, die middels zijn vaak gren-
enloos providentieel vertrouwen 'n begeerens-
aardig optimisme wist te verspreiden.
°P dezen zoon van Pranciscus zijn van toe-
Passing Celano's woorden over den Broeder-
Loos-Blij van Assisië: „idem intus et foris,
«zelfde van binnen en van buiten!"
..Ontstellend groot was het aantal rouwmoe-
'Sen, dat in de Groenmarktkerk zijn biecht
stoel wist te vinden!
Ze kwamen van dichtbij en van verre, perso-
hen
van den meest uiteenloopenden leeftijd,
htwikkeling en maatschappelijke positie!
Pater Smits was de man van gedegen levens-
rvaring, die de teekenen des tijds verstond,
m«t open oog wist rond te kijken In de we-
óók óver de schutting' van het katholiek
domein!
de onstuimige worsteling van onzen tijd
,^t hij zijn raadvragers de zending' van het Ka-
holicisme voor te houden, om hun ten slotte
een uitweg door den chaos te toonen!
Had Pater Smits aldus vermaardheid ver
erven als parochie-geestelijke, nog grootere be-
endheid en sympathie verwierf hij zich als di
recteur van het interparochieel Sint Franciscus-
Liefdewerk!
Als de groote vriend van de gehééle S.F. L.-
amilie jongens, ouders en leiders! heeft
f], sinds November 1927 lief en leed gedeeld
an het S. P. L.! Wie ook maar flauwtjes op de
oogte is van de tegenwoordige nooden, weet
aar al te goed, dat het S. F. L.-Directeurschap
8eenszins 'n sinecure isVoor élk S. F. L.-
stond de Père ten allen tijde klaar!
Zeer, zéér moeilijk kon hij „neen" zeggen,
h de schaarsche „neens", die over zijn lippen
Kwamen, bleken al spoedig even zoo vele logi-
e reacties te zijn van een reeds toegezegd
»ja"!
In het S. F. L. toonde hij de volgeling te
20n van zijn Vader Pranciscus, die jubelend en
dankend zijn Zonnelied zong, waarin hij alle
schepselen uitnoodigde tot den lof van him
Schepper!
Het lijkt ons niet in den geest van den Père,
hier op te sommen wat in het S. F. L. tijdens
2Un directeurschap is tot stand gekomen!
We willen tóch noemen het instituut der „va-
dersavonden", de wekelijksche bijeenkomst
der S. F. L.-vaders, die den père bij alle moge
lijke gelegenheden op méér dan duidelijke wijze
hun groote liefde en warme aanhankelijkheid
loonden!
Voor de nog schoolplichtige S. F. L.-kleuter-
Kolonie wist hij het S. F. L. de assistentie van
dames te verzekeren, terwijl de intocht der
S. F. L.-welpen binnen het Franciscushuis als
oen der gelukkigste gebeurtenissen in het ruim
15-jarig S, F. L.-leven dankbaar mag gememo
reerd worden.
De bouw van het Franciscushuis in Haarlem-
Noord kon dóór en tijdens zün directeurschap
sün beslag krijgen!
Zonder zich óóit met het modern-zielzorglijk
Pi'aedicaat van „bouwpater" te (laten) tooien,
gelukte het hem tóch, over niet alledaagsche
Pecuniaire achterdeurtjes te beschikken
'n Andere Ordebroeder zal spoedig in zijn
biechtstoel plaats nemen!
'n Andere Ordebroeder zal hem, in trouwe
successie, opvolgen in het moeilijk en veel-
eischend S. F. L.-directeürschap!
Het gewone dagelij ksche leven zal weer voort
rollen en niemand zal er zich over verwonderen
tijden en personen gaan voorbij; dankbaarheid
en vriendschap blijven!
De Père zal voortaan „Pastoor" heeten, al
klinkt die titel voorloopig nog wat vreemd!
De Drentsche parochie Veenhuizen zal een
blij moedigen herder krijgen voor haar schapen,
°ck voor haar zwérte schapenDe stugge kolo-
biebonken zullen kennis maken met 'n voor
l«der toegankelijk Priestervriend!
Een band van vriendschap en van dankbaar-
beid zal Haarlem met Veenhuizen voortaan
Verbinden
Zóó zal, in oprechte dankbaarheid en in
Prettige herinnering, de naam van „Père Smits"
Wijven voortleven in de harten van alle Haar
lemsche S.F.L.-ers! Nóóit zullen zij vergeten
tiezen gulhartigen zoon van Vader-Altoos-
Hlij
Het ga U goed, Père!....
De steeds voortschrijdende techniek maakt 't
mogelijk, dat op een meer hygiënische en tevens
meer economische wijze vuilnis kan worden in
gezameld, dan tot nu toe het geval was. Dit kan
thans geschieden door auto's met roltrom-
biels met stofvrije lading, waarbij gebruik
Wordt gemaakt van bij dat ophaalsysteem behoo-
rende uniforme vuilnisemmers.
Bij invoering van een systeem van vuilnisinza
meling als hiervoor bedoeld, kan het publiek al
leen vuilnis afgeven in de van gemeentewege in
bruikleen te vestrekken uniforme emmers, zoo-
dat de openbare weg niet meer zal worden ont
sierd en verontreinigd door- en tengevolge van
de open kisten, enz. Het ledigen van de em
mers geschiedt als volgt. De volle emmer wordt
gesloten aan den wagen gehangen. Bij de
omkeerende beweging van den emmer, pakt 'n
üp aan het deksel van de wagenschuif, waar
door de opening vrijkomt en het vuil in den wa
genbak valt. Bij de terugkeerende beweging
Wordt de schuif door het deksel weder medege
trokken en de opening automatisch gesloten.
Daardoor wordt derhalve een stofvrije lading
Van de wagens verkregen.
Er moeten tweemaal per week door den dienst
der gemeente-reiniging pijn. 36.000 gezinnen
Worden bediend. Hiervoor zijn thans dagelijks in
bedrijf 20 vuilnisauto's. De bediening bestaat uit
20 chauffeurs en 20 hulpvuilnisophalers. Bij het
nieuwe systeem zal kunnen worden volstaan met
U roltrommelwagens, 11 chauffeurs en 16 hulp
vuilnisophalers.
Tengevolge van de invoering van het nieuwe
systeem zullen evenwel geen werkleden behoeven
te worden ontslagen.
Toch zal een besparing kunnen worden ver
kregen van pl.m. f 20.000— per jaar.
Het komt B. en W. gewenscht voor het nieuwe
Systeem geleidelijk in te voeren.
B. en W. stellen voor hen te machtigen tot,v
geleidelijke reorganisatie van den vuilnisophaal- verandering, die zich'in de fascistische landen
dienst der gemeente-reiniging, en wel in dier
voege, dat zullen worden aangeschaft:
a. in 1936: 4 roltrommel-auto's, benevens 8000
emmers, voor een totaalbedrag van f 37.600.
b. in 1937: 2 roltrommel-auto's, benevens 16.000
emmers; c. in elk der jaren 1938 en 1939: 2 rol
trommel-auto's met 8.000 emmers; d. in 1940:
1 roltrommel-auto (voor uitbreiding en reserve).
Voorts nog 2 zelfopnemende veegauto's voor
f 8000; 1 auto voor kolkenledigen f 13.500; 6
carriers voor het vegen met de hand voor
f2.190.
Het liedje over den molen met het refrein
„Daar bij dien molen, dien mooien molen" be
hoort tot het repertoire, dat bij vroolijke ge
beurtenissen in intiemen kring gemeenlijk wordt
afgedraaid.
Voor velen zal de naam molen echter
slechts vage beteekenis hebben, want; zoo lang
zamerhand kan men een molen nog alleen op
reclame-afbeeldingen en in oude illustraties
zien! Gelukkig is, dank zij diversen vereenig'in-
gen, een exemplaar van het uitstervend ras
voor Haarlem behouden gebleven. Ais men het
Zuider Buitenspaarne afvaart of de wegen langs
de oevers volgt, dan ziet mei: tegenover het
bootenhuis van de Roei- en Zeilvereeniging „Het
Spaarne" een ouden molen, van eigenaardigen
vorm, zooals er nog slechts een viertal in ons
land bestaat. Hij is een z.g. paltrokmolen, ge
naamd naar de vroegere groote ronde hoepel
rokken uit de Pfalz, waarop deze houtzaag-
"molen („De Eenhoorn" geheeten) veel lijkt door
het groote, geheel draaibare plateau, waarop tot
voor kort met windkracht de boomstammen in
deelen werden gezaagd.
De molen dateert zeer waarschijnlijk uit de
17e eeuw en is geheel van hout, waardoor hij
in den loop der jaren wel eenigszins vervallen
was. De Vereeniging ,.De Hollandsche Molen",
die eigenaresse is van den molen, doch finan
cieel onmachtig om de restauratie te bekostigen,
vond de V.V.V.'s te Haarlem en Heemstede, de
Roei- en Zeilvereeniging „Het Spaarne" 'en de
Vereeniging „Haarlem" bereid, mede een bedrag
van ruim 500 bijeen te brengen, waardoor de
jnolen kon gerestaureerd worden. De aannemer,
de heer J. B. Sluiter, kweet zich hiervan op
lofwaardige wijze en thans staat de typische
molen te wachten op iemand, die hem exploi-
teeren wil, zoo vertelde dë voorzitter van „De
Hollandsche Molen", mr. F. G. v. Tienhoven,
toen Zaterdagmiddag de nieuwe molen door
vertegenwoordigers van de verschillende ver-
eenigingen werd bezichtigd, waarbij halsbreken
de klimpartijen met waren heldenmoed in het
inwendige van den molen werden volbracht!
Mr. van Tienhoven vertelde de geschiedenis
van den molen en dankte in het bijzonder de
Vereeniging „Haarlem" en de overige goede
geefsters en gevers van de noodige financieele
hulp.
De restauratie was een buitengewoon moeilijk
karwei, doch thans pronkt de molen weer in
zijn oorspronkelijke glorie duidelijk zichtbaar
zijn naam „De Eenhoorn", welk dier in de
windvaan is afgebeeld, dragend en eigenlijk ge
heel gereed om weer in werking gesneld te wor
den. De Vereeniging „De Hollandsche Molen"
wil geen stille monumenten van opze Holland
sche molens maken, maar ze weer economisch
doen exploiteeren (windkracht is kosteloos!) en
daarom hoopte spr. dat spoedig iemand bereid
zal zijn „De Eenhoorn" weer in bedrijf te bren
gen, zooals hij bijna altijd in bedrijf is geweest.
De heer J. C. Tadema, voorzitter van de Ver
eeniging „Haarlem" prees op zijn beurt de ac
tiviteit van de Ver. ,,De Hollandsche Molen" -en
vertelde vervolgens, dat langs het Z.B. Spaarne
zes verschillende molens gestaan hebben, waar
van alleen „De Eenhoorn" is overgebleven.
Ook langs den Zijlweg in de Wilhelminastraat
bij het Wilsonsplein, aan het N.B. Spaarne op
den hoek van den Kloppersingel, hebben nog
niet zoolang geleden fraaie molens gestaan,
doch ze zijn alle afgebroken. Het vuur heeft ook
een handje aan de verdwijning van de molens
geholpen door ,.De Adriaan" aan het Spaarne
te vernielen. Daarom was spr. verheugd, dat
„De Eenhoorn", die het geheele landschapsbeeld
langs het Z.B. Spaarne beheerscht, thans be
houden is gebleven, waardoor de omgeving van
Haarlem een groote verfraaiing heeft behouden.
Ten slotte deelde mr. v. Tienhoven nog mede,
dat de hoopvolle verwachting wordt gekoesterd,
dat dé „De Adriaan" weer spoedig zijn armen
pver het Spaarne zal kunnen draaien. Men heeft
merkwaardigerwijze wel al een huurder voor de
zen molen, doch niet voldoende geld voor den
heropbouw. Van de door de slechte fundamen
ten noodjge 12.000 is pas 4000 bijeen. Hopen-
lijk dat spoedig een Maecenas gevonden zal
worden, die de rest wil bijpassen!
Bij de begrooting voor 1936 werden de uitga-
Ven wegens steunverleening ten behoeve van
werkloozen geraamd op totaal 1.880.000. Ze zijn
er ƒ361.000 boven uit gegaan. Hiervan zal
247.000 ten laste van het Rijk komen, terwijl
de resteerende 114.000 kan gevonden worden
uit hoogere belastingopbrengst en de baten,
voortvloeiende uit de salarisverlaging van 1 Mei.
De werkloosheid is nog steeds het grootst on
der de bouwvakarbeiders en wel op een leeftijd
van 2165 jaar. Maar ook de fabrieks-, haven
en transportarbeiders en de metaalbewerkers
hadden met groote werkloosheid te kampen. Het
aantal werkloozen beneden 20 jaar bedroeg op
1 October 445 mannelijke en 102 vrouwelijke.
Er waren dan ook minder arbeiders geheel of
gedeeltelijk voor rekening van de gemeente aan
het werk (391 tegen 453 in September 1935) en
de bouwnijverheid was evenzoo minimaal.
Voor een totaal aan bouwsommen van 72.055
werd bouwvergunning verleend tegen 326.145
in September 1935, een vermindering van 25 pet.
De doodenherdenking, Welke hedenmiddag ge
houden wordt, kan helaas niet geheel plaats
hebben, zooals de commissie voor de geestelijke
belangen van den R. K. Volksbond zich had
voorgesteld.
Na de Zielenvespers, welke om drie uur ge
houden wordt in de parochiekerk van de H.H.
Elisabeth en Barbara aan de Paul Krugerstraat,
w:as aanvankelijk het plan in een „stillen tocht"
naar het kerkhof te trekken.
De burgemeester als hoofd der politie heeft het
verzoek van de commissie voor geestelijke be
langen voor dien „stillen tocht" niet kunnen
inwilligen, wat haar ten zeerste spijt.
Zoodoende wordt het programma iets gewij
zigd en wel in dien geest, dat na afloop der Zie
lenvespers ieder op eigen gelegenheid naar het
kerkhof gaat en daar onder leiding van de Ver
kenners en Kruisvaart de stoet wordt samen
gesteld. De plechtigheid zal dan verder verloo-
p en zooals wij in de courant van Vlij dag hebben
medegedeeld.
Mogen wij bij deze alle Katholieken opwekken
aan de doodenherdenking deel te nemen. De
geloovige zielen kunnen wij door ons gebed zoo
gemakkelijk helpen.
Er heeft zich een comité gevormd om een
benefice-concert te organiseeren ten bate van
den heer Schmidt, die, na 47 jaren trouwen
dienst, op 83-jarigen leeftijd zijn functie van
fluittist bij de H.O.V. neerlegt.
De H.O.V. zal onder leiding ven Frits Schuur
man dit concert geven op Vrijdag 13 November
in de Gemeentelijke Concertzaal. Belangelooze
medewerking zullen verleenen: onze gevierde-
stadgenoote, de altzangeres Annie Woud, de
violist Frans Vonk, ex-concertmeester der H.O.
V., de violoncellist Carel van Leeuwen Boom
kamp, ex-solocellist der H.O.V. en de Haarlem
sche pianiste Maria de Jong.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij dén administra
teur der H.O.V., jhr. D. E. E. Dibbets, Vondel
kade 2, Heemstede, Tel. 26859 en bij de firma
Alphenaar, Muziekhandel, Kruisweg 49, Telef.
11532, bij H. H. Luyken, Ridderstraat 25a rd„
Tel. 11277 en bij den voorzitter der H.O.V, Hout
plein 8, Tel. 12049. Giro 142822, bij wien ook
gaarne bijdragen, hoe gering ook, zullen worden
ingewacht.
Progr. I: Hilversum I (Huizen).
Progr. II: Hilversum II.
Progr. III: 8.05 Parijs Radio, 8.20 Parijs Radio,
9.20 Keulen, 11.20 Radio Danmark, 12.20 VI.
Brussel, 12.50 dem, 1.20 dem, 1.30 dem, 1.50 idem,
2.20 Diversen, 2.55 Parijs Radio, 3.20 Droitwich,
4.20 Parijs Radio, 5.20 Keulen, 7.20 Weenen, 8.20
idem, 9.30 idem, 9.40 Boedapest, 9.55 Weenen,
10.30 idem, 10.45 idem.
Progr. IV: 8.00 Vlaamsch Brussel, 8.20, idem.
8.30 idem, 8.40 idem, 8.45 idem, 9.00 idem, 9.20
Diversen, 10.35 Droitwich, 10.50 idem, 11.05 idem,
11.35 London Regional, 12.05 idem, 1.05 idem,
1.20 idem, 2.05 idem, 2.55 idem, 3.55 idem, 4.20
diem, 4.50 idem, 5.35 Droitwich, 6.20 Diversen,
7.00 Droitwich. 7.40 idem, 8.20 London Regional,
8.40 idem, 9.20 Diversen, 9.40 Droitwich, 10.10
idem. 10.50 Droitwich, 11.35 Droitwich.
Progr. V: 8.00—7.00 Diversen, 7.00 Eigen gra-
mofoonplaten-concert: Orgel-, piano- en accor-
deonmuziek: 1. Selectie uit Sweet Adeline, Re
ginald Dixon, 2. Log Cabin, Lullaby, piano ac
cordeon Band, 3. Truckin', Gerry Moore, 4. Cam
pus Moon, Scott Wood met refreinzang, 5. Send
me, Gerry Moore, 6. The white cliffs over Dover.
Accordeon Band, 7. Selectie Golddiggers of 1936,
Reginald Dixon, 8. The Cubalero, Scott Wood
met refreinzang, 9. Piano Medley, Charley Kunz,
10. Saddle your blues to a wild mustang, Gipsy
Accordeon Band, 11. Through Southern Climes,
Reginald Dixon, 12. Please believe me, Piano
accordeon Band, 13. Alone, Gipsy Accordeon
Band, 14. Blackpool Song mixture, Reginald
Dixon, 15. Poor little Angeline, Piano accor
deon Band.
B. en W. stellen voor bij de Kroon in hooger
beroep te gaan van de beslissing van Gedep.
Staten inzake een raadsbesluit, waarbij o.m. af
wijzend beschikt werd op een c.oor het bestuur
der R.K. Jongensschool aan de Gedempte Oude
Gracht ingediende aanvrage om vergoeding' uit
de gemeentekas ingevolge art. 100 der Lager-
onderwijswet 1920. Ged. Staten hadden het
schoolbestuur in het gelijk gesteld.
In een der zalen van het gebouw „Domi", aan
het Zandvoorterpad, heeft de Missienaaikring
O L. Vr. Onb. Ontv. te Overveen een tentoon
stelling van voor de Missie bestemde voorwer
pen ingericht, welke Zaterdagmiddag is ge
opend met een toespraak van pastoor G. van
Niekerk.
Een bezoek aan deze expositie, die op prach
tige overzichtelijke wijze is ingericht, loont de
moeite ten volle. De tentoonstelling is den ge-
heelen dag geopend.
Naar wij vernemen, heeft de commissie uit
den Bioscoopbond, die ingevolge het nieuwe
leden- en zakenbesluit van den Bond was
ingesteld om een beslissing' te nemen ten aan
zien van het verleenen van vergunning voor de
oprichting van een nieuwe bioscoop aan de
Parklaan te Haarlem, besloten deze vergunning
niet te verleenen. Als motiveering van dit be
sluit geldt, dat o.a. uit de opbrengst van dè
vermakelijkheidsbelasting' is gebleken, dat door
de stichting van een nieuwe bioscoop de ren
tabiliteit der bestaande theaters in gevaar zou
worden gebracht.
Geboren; 5 Nov.: H. WiedijkKlok, d.; J. v.
Ooijen—Portegijs, z.; 6 Nov.: A. P. Veerman—
Briene, z.; 7 Nov.: M. J. Weijmer—v. d. Vlerk,d.
Overleden: 5 Nov.: M. A. Overweel, 74 jaar,
Spaanschevaartstraat; 6 Nov.: W. v. Olden-
mark, 86 jaar, Schotersingel; P. H. Fraterman,
64 jaar, Rollandslaan; C. Schabbing—Reijnen,
58 jaar, Pajpentorehvest.
Dinsdag zal de Italiaansche operazangeres
Sara Scuderi het feit herdenken, dat zij
voor tien jaar in ons land debuteerde als
soliste bij cle Italiaansche Opera, tegelijker
tijd zal zij dien dag te Amsterdam voor de
honderdste maal de partij van „Mimi" zin
gen in de Bohème van G. Puccini.
Een dubbel jubileum dus. Eigenlijk moet de
datum een week terug worden geschoven, want
het was de derde November 1926 dat Sara
Scuderi in Amsterdam debuteerde. De uitvoe
ring geschiedde in den Stadsschouwburg te
Amsterdam en stond onder leiding van Borin,
die toen de leiding' van den troep had, den
maestro concertatore e direttore d'orchestra,
zooals het bij de Italianen heet.
De eerste opvoering werd reeds een succes.
Scuderi had van meet af de harten gewonnen
der opera-bezoekers, wier kenmerk het is, dat
zij door levendig enthousiasme uiting geven aan
hun hartelijke waardeering. Een oude bekende
van de opera-bezoekers speelde in deze Bohème
mede. Het is Piccioli, dien we vorig jaar op
deze plaats nog konden huldigen in verband
met zijn jubileum. Piccioli zong toen Marcel,
welke rol nu meestal aan Spartaco Marchi wordt
toebedeeld.
Scuderi was nog jong, heel jong zelfs, toen
Zij hier te lande optrad. Met graagte vertelt zij
nog, dat Borin haar had opgelegd vooral nie
mand haar leeftijd te zeggen, omdat men anders
twijfelachtig tegenover haar optreden zou staan.
„Je bent nog een kind," werd haar gezegd.
Maar de roem, gebaseerd op waarachtig kun
stenaarschap en prachtige vocale kwaliteiten,
liet zich niet wachten. Scuderi heeft ook in
Italië van zich doen spreken.
Zooals men weet eindigt het opera-seizoen
hier te lande reeds met de jaarwisseling. Op
dat tijdstip evenwel is in Italië nauwelijks het
seizoen begonnen, hetwelk dan duurt tot aan
de vacanties. In dien tijd treden veel artisten,
die hier gezongen hebben, óf in andere landen
óf in Italië op. Zoo ook Sara Scuderi. Reeds
jarenlang zingt zij te Genua, te Milaan, te
Napels, te Rome, etc. Dit jaar zal zij voor het
eerst in het wereldberoemde Scala te Milaan
zingen, waar slechts de allerbeste kunstenaars
een engagement verkrijgen. Wel is waar trad
zij daar reeds eenmaal op om in te vallen voor
een plotseling ziek geworden soliste, maar dit
jaar maakt zij voor het eerst deel uit van de
„troupe".
Sara Scuderi woont in Den Haag in de Kleine
Houtstraat. Zij bewoont daar met haar moeder
eenige kamers, waar zij werkt en studeert.
Evenals de andere leden van de Italiaansche
Opera bemoeit zij zich weinig met het leven
roncl haar. Italiaansche artisten zullen u veelal
verklaren, dat zij veel van Holland houden; ik
geloof ook, dat zij dit eerlijk meenen. Meestal
echter staan zij erg op zich zelf, zingen in de
uitvoeringen, gaan naar de repetities, doen hun
werk thuis met ernst, maar houden zich verder
ver van het Hollandsche leven, dat zoo sterk
verschilt van het zuidelijke.
Scuderi prepareert zich nu voor de gastvoor-
stellingen in Italië, c'lie zij na het Nederland-
sche seizoen gaat geven. In haar kamer be
vindt zich een prachtige piano, waarop de kla
vieruittreksels liggen van te zingen werken:
Requiem van Verdi, Madonna Imperia van Al-
fano, Isabeau van Mascagni, de Italiaansche
uitgave van Wagner's Die Meistersinger enz.
en van de vele vragen, die de strijd der
politieke partijen naar voren heeft ge
bracht, is die welke invloed door (hen op
het karakter wordt uitgeoefend. Juist omdat de
extremistische richtingen gedragen worden
door wereldbeschouwingen, waarvan zij de
jeugd willen doordringen, heeft deze vraag een
groote beteekenis.
Het is immers mogelijk, dat het karakter van
de jeugd en niet minder dat van volwassenen
door uitwendige omstandigheden en eerst
recht door geestelijke invloeden wordt verbe
terd of bedorven. Deze mogelijkheid moet al
thans van christelijk standpunt worden on
dersteld. Daarbij wordt het karakter van een
persoon van zijn temperament, zijn levenswijze,
zijn type onderscheiden.
Het duidelijkste is deze onderscheiding in
het voortreffelijke werk van den katholieken
geleerde Rudolf Allers uitgewerkt, die in zijn
boek ,,Das Werden der sittliche Person" het
karakter definieert als het beginsel of prin
cipe, waardoor het handelen en wel voor alles
fret zedelyk gedrag wordt bepaald en waarbij
een beginsel of principe dan eerst tot karak
terprincipe wordt, wanneer het persoonlijk
aanvaard wordt in den vorm van een: „het
gaat mij aan".
„De wet van het voorkeur geven aan be
paalde waarden boven andere, de wet dus die
de grond vormt van iemands handelen, is niet
anders dan datgene, wat wij zijn karakter noe
men", zegt Allers en met deze definitie is te
vens uitgedrukt, dat bet karakter in on
derscheiding van het temperament niet iets
is, dat aangeboren of lichamelijk bepaald
wordt, maar iets dat zich tijdens het leven in
de volle wisselwerking der cultureele verhou
dingen vormt. Het karakter is het centrum
van de persoonlijkheid, datgene wat door den
wil steeds weer in het contact met de wereld
en bovenal in de verhoudingen tot God en den
naaste moet worden vastgehouden, ontwikkeld
en gecultiveerd.
Deze opvatting van het karakter versterkt
het geloof in de waarde van de opvoeding en
van het milieu, maar doorschouwt tevens de
overweldigende beteekenis, die het persoonlijk
godsdienstig leven voor de karaktervorming
bezit.
Zoo iheeft de vraag naar den invloed van
het fascisme op het karakter dus een dubbe
len inhoud, n.l. is het de vraag in hoeverre het
fascisme het godsdienstig leven bevordert en
in hoeverre het beginselen en levensvormen
verkondigt en aankweekt, die tot het centrum
van de zedelijke persoonlijkheid doordringen.
De beantwoording van deze vragen zou men
kunnen beproeven op grond van de zichtbare
in het karakter der menschen heeft voltrok
ken. Deze methode schijnt op het eerste ge
zicht eenvoudig en afdoende. Toch is dit niet
het geval en wel omdat de mensch geen open
geslagen boek is, waarvan de inhoud voor
ieder leesbaar is, maar in de geslotenheid van
zijn natuur verborgen kan houden, wat hem
bezielt, wat zijn drijfveren, neigingen, waar
deeringen en beginselen zijn. Het karakter van
den mensch kan n.l. sterk en zwak zijn, uitge
sproken en markante ofwel vaag omlijnd. Bo
vendien is een der belangrijkste beoordeelin
gen ten aanzien van het karakter n.l. die tqs-
schen echt en onecht alleen bij den enkeling
in de ervaring van een geheel leven en dan
nog slechts ten deele te treffen. Niettegen
staande deze moeilijkheden in de beoordeeling
van de uitwendige verschijnselen in fascistische
landen, zijn er toch wel enkele onmiskenbaar
duidelijk sprekende kenmerken te vinden, die
aantoonen, hoezeer het fascisme het karakter
vervormt. Men behoeft slechts te zien, hoe in
Duitschland de gemoedelijkheid, dat is de
waardevolle burgerlijke uiting der zachtzinnig
heid en onvormelijkheid, verdween of in Italië
de ijdelheid van het uniform dragen zelfs van
kinderen afstraalt, om te weten, dat de fascis-,
tische staatsvorm voor het karakter niet in
different is. Maar zoo vraagt men wellicht
berusten deze veranderingen niet op den
volksaard zeiven, op het temperament, of wel
op verborgen karaktertrekken, die vroeger zich
niet of op andere wijze hebben vertoond en nu
onder het fascisme slechts 'n nieuwen uitings
vorm vonden? Was het Duitsche volk niet al
tijd geneigd tot ongemoedelijkheid in den om
gang, d.w.z. tot vormelijkheid, militaristisch en
bureaucratisch formalisme en was de Italiaan
niet altijd iemand, die tot uiterlijkheid neigde,
tot ijdelheid, behaagzucht en operettegedoe?
Natuurlijk is dit ten deele juist en de wijziging
in het karakterbeeld onder invloed van een
extremistische beweging zal altijd trekken ver-
toonen, die uit den volksaard, het ras en het
klimaat, de welvaart en de geografische om
standigheden zijn te verklaren. Als straks ook
Spanje fascistisch is, zal dit volk er anders op
reageeren. De Spanjaard heeft in het algemeen
geen onderworpen of vleierige natuur en is
zelden een bedelaar of dief. Zoo zou men ook
kunnen meenen, dat de ongunstige invloeden
die door het fascisme op het karakter kunnen
worden uitgeoefend, ook in ons 'land getem
perd zouden worden door de sterke karakter
eigenschappen, die men gaarne aan ons volk
toeschrijft. Men make zich echter in dit op
zicht niet te veel illusies! In de eerste plaats
is de jeugd vrijwel onbeschermd overgeleverd
aan de fascistische karaktervorming en wel
bovenal omdat een fascistische staat op grond
van haar wezenlijken aard den invloed van de
Kerk op de jeugd beperken moet. De jeugd in
alle landen is geneigd tot onzakelijkheid in
oordeel en optreden, tot het laten overheer-
schen van persoonlijke motieven, tot vluchtige
sympathie en antipathie, tot mooidoenerij, co>
medievertooning, soldaatje spelen enz. Het be
hoort immers tot het wezen van de jeugd om
onervaren en dus onzakelijk te zijn, licht be
wogen en beweeglijk, zelfzuchtig en opper
vlakkig, speelsch, demonstratief en ijdel. Hoe
dieper men zich met de psychologie van de
jeugd bezig houdt, des te duidelijker wordt
het, waarom het fascisme vooral onder de
jeugd en bij kinderlijke volwassenen oprecht
gemeenden aanhang vindt en omgekeerd zijn
stempel voor alles op de jeugd drukken wil en
kan.
In de tweede plaats is er nog een reden,
waarom het karakterbederf, dat het fascisme
medebrengt, ook in een land als het onze om
vangrijker zou zijn, dan men thans vaak
meent. Het karakter van den mensch is name
lijk weliswaar in elk land ten deele door eigen
historische cultuur gevormd, maar er zijn al
tijd zeer velen, die een „zwak" karakter heb
ben, die slechts schijnbaar karakter hebben,
die eigenlijk karakterloos zijn. De vraag hoeveel
Nederlanders werkelijk een Nederlandsch ka
rakter hebben, laat zich zeker niet door waar
neming van gedrag of uitspraak beantwoor
den, althans niet zoolang ons land als geheel
nog zijn historische tradities volgt en in deze
beweging allen meeneemt. Wie ziet, wat in een
paar jaren in Duitschland, met menschen die
toch ten deele met ons stamverwant zijn, is
geschied, twijfelt met recht aan den weerstand,
dien de „jongens van Johan de Witt", de strij
ders voor „vrijheid en voor recht", die het
Spaansche juk afwierpen en het Fransche
niet verdroegen, aan dè fascistische karakter
aantasting zullen bieden.
Vleierij en huichelarij, onechtheid, machtswel
lust, verraad en leugen als middelen en vor
men van zelfzucht en eerzucht grijpen snel om
zich heen, wanneer in een land historische
zakelijke verhoudingen worden verstoord,
recht en zedelijkheid staatszaken worden en
de staat identiek is met een dictator op wiens
persoon alle daden en woorden betrokken zijn.
De verhoudingen, die eenmaal den engen kring
der hofhouding der Fransche koningen be-
heerschten, zullen in een fascistisch land al
gemeen worden.
De spionnage en de achterklap, de intrige
en het verraad, de rechtloosheid van den amb
tenaar en de onbegrensde uitbreiding van het
ambtenaarschap zelve hebben wij als een af
schuwelijk karakterbedervend systeem in de
geschiedenis der absolute monarchieën zien
insluipen.
Thans in het fascisme wordt de eerste
schrede op denzelfden weg gezet. Nog tem
peren de „onrustige tijden" evenals een
maal onder absolute heerschers der geschie
denis den omvang der corruptie, nog kan
een „goed" dictator zooals eenmaal; een
edel en verstandig vorst minderwaardige
karakters uit hooge posities trachten te we
ren, maar de geschiedenis van alle perioden,
waarin de regulatieve invloed van de vrije
Eublieke opinie ontbrak heeft geleerd hoe snel
et bederf van het karakter om zich heen
grijpt, vooral als de tijden „rustig" worden en
de heerscher „slecht of dom" is.
Als oorzaak van karakterbederf heeft men
ten aanzien van Duitschland reeds herhaalde
lijk op dien rassenwaan en 't hiermee verbon
den anti-semjetisme gewezen. Deze grondslagen
van de nationaal socialistische ideologie be-
hooren echter niet in wezen tot het fascisme.
Zelfs is het de vraag of dit stelsel wel on
afscheidelijk verbonden is met een vorm van
nationalisme, zooals deze zich in Italië en
Duitschland uit, namelijk als expansieve ten
dens, zelfverheerlijking', verachting' van inter
nationaal recht, enz.
Vooral de ontwikkeling van het fascisme in
kleiner landen, men denke aan Turkije, Spanje
e.a. kan, in dit opzicht leerzaam zijn. Er is
echter een ander kenmerk van het fascisme,
dat voor de karaktervorming van belang is
en wel het militarisme.
Van vele zijden is betoogd, dat de milita
ristische organisatie, die het fascisme onver
mijdelijk medebrengt, groote voordeelen voor
de karakterontwikkeling levert. Het volk, en
vooral de jeugd, leert gehoorzamen, discipline,
orde, zelf beheers Jhing en vele andere mili
taire deugden. Vooral voor ons volk en onze
beruchte baldadige jeugd zou dit van groot
voordeel zijn. Inderdaad is de karaktervormen-
de waarde van een militaire opvoeding en trai
ning gedurende een zekeren tijd niet te on
derschatten en het zou velen in ons land ver
heugen, als inderdaad alle jongelieden zonder
onderscheid een jaar soldaat zouden kunnen
zijn en door vele .herhalingsoefeningen de mi
litaire deugden in het volk levendig' werden
gehouden. Daarmede zou niet alleen onze
weerbaarheid, maar zeker ook het tucht- en
ordebewustzijn vergroot worden.
Zoo meent men althans. Ook hier echter
leert een nauwkeuriger beschouwing, dat een
militaire opvoeding alleen in zooverre gehoor
zaamheid en discipline brengt, indien in deze
opvoeding de waarde van het gezag, waaraan
men zich moet onderwerpen, wordt gedemon
streerd. Is dit niet het geval dan vormt het
militair zijn evenmin 'n karakter als de dwang
arbeid dit kan doen. De soldaat moet weten,
dat zijn gehoorzaamheid objectief gefundeerd
is en evenals elke eisch tot offer ten slotte
op een hoogste zedelijke werkelijkheid berust.
Elke maatregel, zelfs de eenvoudigste als de
groet aan den meerdere of de zorg voor de
uniform, bezit een karaktervormende beteeke
nis, maar alleen in een leger, dat op de juiste
manier wordt geleid. De militaire discipline
is van groote waarde, maar heeft alleen zin
daar waar zij thuis behoort. In het fascisme
echter heerseht een onmatig militarisme, d.
w. z. een overdracht van militaire vormen en
orde op terreinen van de samenleving, die door
andere wetten en normen moeten worden be
heerscht.
Tracht men den militairen geest in school
en universiteit, in werkplaats en sportveld
over te brengen, dan vergrijpt men zich aan
den eigen geest van de school, den arbeid en de
sport. Daarmede ondermijnt men de karakter-
vormende waarde, die in de veelzijdige men-
schelijke gemeenschapsvormen gegeven zijn en
wringt alles in één schema: Dit schematisme
heeft het fascisme met alle onhistorische re-
volutionnaire stroomingen gemeen en is dan
ook de oorzaak van haar conflict met het
geestelijk leven, dat in de echtheid der veel-
vorpijge eenheid gegroeid,en bevestigd is.
Scuderi maakt nog steeds ernstige studie van
al wat met zangtechniek en goede voordracht
verband houdt. Haar werk beteekent voor haar
niet een noodzakelijk kwaad of een zakelijke
plicht, het is voor haar het heerlijkste wat zij
bezit.
En ookzij is enthousiast over Nederland
en het Nederlandsche publiek.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
MONTGOMERY (Alabama) 7 Nov. Met be
hulp van bloedhonden is men erin geslaagd twee
misdadigers, die uit de gevangenis waren ont
snapt, nadat, zooals werd gemeld, de electrische
installatie onklaar was gemaakt, weer te arres
teeren. Op het oogenblik bevinden zich nog 5
van de 10 ontsnapten op vrije voeten.
De Minister van Landbouw en Visscherij, mr.
dr. Deckers, heeft Vrijdagmiddag een bezoek
gebracht aan de familieleden van de slacht
offers van de „Sch. 179", die in dten jongsten
storm op zee zijn omgekomen en haar zijn deel
neming betuigd.
Naar wij vernemen is de hindercampagne,
welke de N. S. B. soms met gebruikmaking van
de grofste middelen op den brochureschrijver
den heer Wessels heeft toegepast, zoo goed als
voorbij.
De dood, die zich eerst telefonisch kwam aan
melden, laat 'sheeren Wessels' toestel op het
oogenblik weer met rust en ook wordt zijn
echtgenoote niet meer opgeschrikt door de even
eens telefonische mededeeling, dat haar man
verongelukt zou zijn.
In de zaak, die de echtgenoote van den heer
Wessels leidt, kan men echter de gevolgen der
N.S.B.-campagne nog onverminderd onder
vinden.
Nadat in de parochiekerk van van O. L. Vr.
Hemelvaart de H. Requiemmis was opgedragen,
werd op het R. K. Kerkhof aan den Utrecht-
schenweg' te Amersfoort het stoffelijk overschot
van den te Gent omgekomen wielrenner Ste-
phan Veger onder zeer groote belangstelling
begraven.
Kapelaan Nieberding verrichtte de absoute.
Op het kerkhof waren o.m. aanwezig de hee-
i'en G. Verschure, L. van Gastel, de directie van
het Antwerpsche Sportpaleis, een deputatie van
de Pedaalridders, die als slippendragers fun
geerden, verschillende directies van wielerbanen
en meerdere autoriteiten uit de Belgische en
Nederlandsche sportwereld.
Aan de groeve werd o.a. gesproken door den
heer L. van Gastel en ook den heer Van Wijk
van de Pedaalridders sprak eenige ontroerende
afscheidswoorden.
Een familielid van den overledene dankte
voor de belangstelling.
BATAVIA, 7 Nov. (Aneta.) Naar de „Java-
bode" verneemt, zal binnenkort in het Oostelijk
deel van den Archipel, vermoedelijk te Amboina,
een marine-steunpunt worden gevestigd.
De officier van justitie te Arnhem heeft aan
„verdachten" in het z.g. tarweschandaal in de
Betuwe, die eenigen tijd in hechtenis hebben
moeten doorbrengen, medegedeeld, dat het
voorloopig onderzoek is geëindigd en dat geen
verdere vervolging zal geschieden.
BATAVIA, 7 Nov. (Aneta) In tegenwoordig
heid van talrijke belangstellenden, heeft de
directeur van het departement van Onderwijs
een leerling van de H.B.S. gehuldigd, namelijk
V/alter Kooy, die op 6 September j.l. twee in-
landsche visschers, die in levensgevaar verkeer
den, heeft gered.
Walter Kooy ontving een diploma, alsmede
een horloge met inscriptie.
