In de loopgraven
bij Madrid
De heftige tegenstand van de
regeeringstroepen
Het nieuws van heden
PROTECTOR
Het relaas van
een ooggetuige
DE GEZONDHEID VAN
Z.H. DEN PAUS
Kard. Faulhaber
bij Hitier
DE BAROMETER
Taal en defensie
in België
GERINGE TERREINWINST
DER NATIONALISTEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20250
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
Aanpakken
Verovering van een vijandelijke
stelling door de nationalisten
ten Westen der hoofdstad
De ongunstige positie
der rechtschen
Het valt op, hoe slecht de
H. Vader er uit ziet
Een verslag der onderhandelingen
aan den H. Vader gezonden
Het Vaticaan en de regeering-
Franco
De Franco-vlag
De Spaansche zaakgelastigde
te Berlijn
Hevige brand in de
Neder-Alpen
BECK LUNCHT BIJ KONING
EDWARD
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii[iiiiiiiiii|
mi
I INBRAAK-VERZEKERING
Wetsvoorstel tot het bestaan van
een Vlaamsch en een
Waalsch leger
Het vergaan van de
„Isis"
Alleen de scheepsjongen gered
MILITAIREN VERONGELUKT
Japan verdient aan het
Britsche kroningsfeest
De verdedigingsraad te Madrid
blijft hardnekkig elk verlies
ontkennen
De linkschen voeren
versterkingen aan
v» -
Het overkomt iedereen wel eens,
dat hij, 's morgens ontwakende,
zwaar tegen den dag opziet. Er is
zóóveel te doen dien dag, dit en
dat, en nog méér: een ware opeensta
peling van allerlei, ook minder pret
tige besognes. Hoe komt men er door
heen? En het liefst zou men maar
weer willen inslapen en niets doen.
Maar eenmaal aan 't werk valt het
mee. Op een afstand lijken de dingen
dikwijls lastiger, zwaarder, erger, dan
ze, dichtbij bezien enflink aan
gepakt, zijn. En onoverkomelijk
blijken ze dan in 't geheel niet.
Een goed begin, zegt het spreek
woord terecht, is het halve werk. En
achteraf begrijpt men nist, hoe men
vóóraf de moeite en moeilijkheden
zóó heeft kunnen opblazen. De ver
beelding kan ons parten spelen, als
een optisch bedrog.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Inge»,
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
week 25 cent; per kwartaal f325; per DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 regel, bij contract s.erk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces .Omroepers" zie de rubriek.
PRONT BIJ MADRID, 10 Nov.
Christopher Holme, een speciale verslag
gever van Reuter bij de nationalistische
troepen te Carabanchil, buiten Madrid,
geeft een interessant relaas over de gevech
ten ten Westen der hoofdstad.
In den afgeloopen nacht bewees het onon
derbroken geknetter en geratel van geweren en
mitrailleurs, dat de gevechten ook in het
nachtelijk duister voortduurden.
Een nationalistische officier, die van het
front terugkeerde, vertelde, dat daar in de
verte, in het donker van de Casa del Campo,
een bataljon communistische vrouwen als
duivelinnen vocht en verschrikkelijke ver
liezen te lijden had.
Aan den rand van de stad werd plotseling
een helle vuurgloed zichtbaar: waarschijnlijk
had een der voltreffers brand gesticht-
Een ander ooggetuige-verslag is van
kapitein Aguirela van den generalen staf,
die op een post aan de frontlinie aan
schouwde hoe de milities een van haar
voornaamste strategische posities verloren.
Het ging om een hoogte in de omgeving van
het vliegveld Quatro Vientos, waar de Volks
frontsoldaten zich in loopgraven hadden ver
schanst. Een afdeeling Mooren kreeg opdracht
om den heuvel te bestormen. De bevelvoerende
officier beval zijn mannen in korte etappen
op de vijandelijke stellingen aan te rukken.
Dus ging het voorwaarts. Doch halverwege
gekomen, nam het mitrailleur-vuur van de
linkschen dermate in hevigheid toe, dat van
een bestorming geen sprake kon zijn zonder
zware verliezen. Overal zag men groepen Ma
rokkanen op het terrein, die zich plat op den
grond wierpen. Een adjudant, die over het
slagveld galoppeerde met orders voor de offi
cieren in de voorste linies, stortte met paard
en al ter aarde. De man zelf bleef ongedeerd
in den kogelregen, doch het paard bleek doo-
delijk getroffen.
Daar lagen de Mooren, Langer dan een half
Uur uitgestrekt op het terrein. Zij konden zich
niet verroeren, noch voorwaarts noch achter
uit. Iedere beweging scheen een wisse dood
te beteekenen. Inmiddels waren nieuwe orders
gegeven. Artillerie te hulp! Het geschut werd
te allerijl op de vijandelijke loopgraven ge
richt. Het werd goed gericht. Kort daarop
dreunde het eerste zware schot door de lucht.
Een voltreffer links in de vijandelijke linies.
Het tweede schot. Een voltreffer rechts. Een
derde granaat sprong in het midden van de
stelling uit elkaar. Naar links en rechts zoch
ten de militie-soldaten een goed heenkomen
in hun beschoten loopgraaf, doch telkens weer
volgden er nieuwe voltreffers.
Wij konden onze oogen nauwelijks gelooven,
toen even later een witte vlag uit de stelling
omhooggestoken werd. De Mooren, plat op den
buik liggend, waren echter te wantrouwig om
het vuren onmiddellijk te staken. Zij vermoed
den een valstrik.
Opnieuw trof een granaat de geteisterde
loopgraaf. De witte vlag ging hooger. De Moo
ren hielden op met schieten, kropen behoed
zaam verder, nog steeds niet geheel en al over
tuigd van de onverdachte bedoelingen van hun
Vijanden.
Dan onverhoeds sprongen zij op. Een korte
rush over het veld. De sprong in de vijande
lijke stelling. Wederom een rush door de loop
graaf van links naar rechts.
Stuk voor stuk gaven de militie-soldaten zich
zonder verzet over. De strijd eindigde met de
gevangenneming der geheele linksche be
zetting.
Den geheelen Maandag van 's morgens
vroeg tot aan het vallen der duisternis, had
ik van het dak van een boerderij een on
belemmerd uitzicht op het gevechtsterrein,
verhaalt de Reuter-verslaggever verder.
De boerderij stond te midden van de natio
nalistische batterijen, die met korte tusschen-
poozen krakend haar projectielen uitstieten.
Achter mij schoot een stuk zwaar geschut re
gelmatig op de stad en de granaten kwamen
terecht in de omgeving en op de sportvelden
van de universiteit. Voor en aan weerszijden
van het huis lichtere houwitsers, die met pau
zes van twee minuten de oevers van de Man-
zanares bestookten.
De vijandelijke artillerie antwoordde prompt.
Het vuur was echter minder intensief en de
projectielen waren kleiner van omvang. Ware
dit niet het geval geweest, dan zou het ver
blijf op het boerderijdak ongetwijfeld onhoud
baar zijn geweest.
In den loop van den dag gingen de natio
nalisten over tot het openen van een hevig
mitrailleurvuur op dat punt van de vijande
lijke verdediging, waar de prikkeldraadversper
ringen door het voortdurende schieten der
artillerie het zwaarste te lijden hadden gehad.
Een half uur achtereen ratelden de mitrail
leurs met een helsch getik. Van tijd tot tyd
Werden de posten achter de machinegeweren
vernieuwd.
Na een half uur momenten van hevige span
ning. in de linksche linies komt beweging. Een
tegenoffensief!
De bestorming scheen gericht op een com
plex fabrieken te Villaverde Bajo, dat Zater-
Naar onze Romeinsche correspondent ver
neemt, is de gezondheidstoestand van den H.
Vader den laatsten tijd minder gunstig. Bij
de plechtigheid van vorige week Donderdag
in de Sixtijnsche kapel voor de zielerust van
de in het laatste jaar overleden kardinalen,
is het opgevallen, dat Z. H. de Paus zeer
moeilijk loopt en er slecht uitzag.
De laatste weken is herhaaldelijk geneeskun
dige hulp noodig geweest bij opkomende be
nauwdheden.
De nationalisten schijnen slechts geringe ter
reinwinst te behalen wegens den heftigen tegen
stand der regeeringstroepen, die tevens belang
rijke versterkingen zouden aanvoeren.
De oorlogsverschrikkingen bij Madrid volgens
het relaas van een ooggetuige.
De Belgische regeering dient een wetsvoorstel in
tot het wettelijk bestaan van Vlaamsche en
Waalsche divisies en regimenten.
Het debat over het Regeeringsbeleid in de
Tweede Kamer begonnen.
De 3 pCt. Staatsleening is bijna zevenmaal vol-
teekend.
Vier Jaar geëischt tegen den ex-commissaris
van politie te Nijmegen wegens valschheid in
geschrifte en verduistering.
Het verkeer eischte wederom eenige slachtoffers.
New-Yorksche Beurs: Slot onregelmatig.
O
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 10 November:
Naar wij vernemen heeft kardinaal Faul
haber dezer dagen aan den H. Vader recht
streeks een verslag gezonden over zijn on
derhoud met Hitier te Berchtesgaden.
Deze onderhandeling, die verscheidene uren
duurde, zou minder een onderhandeling over
bepaalde punten van geschil dan wel een alge-
meene uiteenzetting geweest zijn over de hui
dige verhoudingen.
Ofschoon alle optimisme zeker voorbarig is
geweest, zou toch een verbetering van de ker
kelijke toestanden het uitzicht zijn geweest.
Stand op Woensdag 1 uur v.m.; 745.7
Vorige stand: 743.6
half drie des middags is de hoofdstad hevig
door vliegtuigen gebombardeerd, hetgeen
onder de bevolking een verschrikkelijke pa
niek teweegbracht.
Vandaag is het bombardement hervat Twee
vliegtuigen, die trachtten onze stellingen te
bombardeeren, werden vernield.
De verdedigingsraad te Madrid deelt in zijn
communiqué van hedenmiddag o.a. mede, dat
het hevige artillerieduel, dat gisteren in alle
sectoren van het Madrileensche front is ge
voerd, vandaag is voortgezet.
Alle aanvallen der rechtschen zijn afgeslagen
en hun werden zware verliezen toegebracht. De
regeeringstroepen hebben met succes op ver
schillende punten o.a. naar den kant van Villa
Verde, tegenaanvallen ondernomen. De Ma-
rokkaansche troepen en het vreemdelingen
legioen, die er drie dagen geleden in geslaagd
waren, door te dringen tot Casa de Campo, zijn
thans 'omsingeld.
Op geen enkel punt hebben de aanvallers
de Manzanares kunnen overschrijden, het
geen een bewijs vormt van het feit, dat
noch het Palacio nacionale, noch de uni
versiteit, noch één der stations van de
hoofdstad zich in handen van den vijand
kunnen bevinden.
De speciale verslaggever van Havas meldt
omtrent de militaire situatie in de hoofdstad,
dat deze vrijwel gelijk is aan die van gisteren,
doch dat de nationalisten in de Casa de Campo
druk blijven uitoefenen.
De gevechten spelen zich thans af in een
beboscht gedeelte, waardoor het den waarne
mer niet mogelijk is, precies te zien wat er
gebeurt, doch uit berichten, afkomstig uit of
ficieuze bron valt op te maken, dat de mili
tietroepen den vijand in bedwang houden en
dezen zware verliezen toebrengen.
De regeeringstroepen hebben versterkin
gen gezonden naar de Casa de Campo en
naar andere deelen van het front, zooals
Carabanchel en Villa Verde. Naar het
schijnt, blijven deze troepen in het voordeel.
Zij zouden zelfs eenige stellingen versterkt
hebben.
Om één uur hedenmiddag is er opnieuw een
groep vliegtuigen der rechtschen in geslaagd
over Madrid te vliegen en in de buurt van de
wijk Ventas, d.w.z. in het Oosten der stad,
zware bommen te laten vallen. Hierbij zijn we
derom slachtoffers gevallen.
Op het foreign office te Londen is bericht
ontvangen, dat bij het bombardement van
Madrid door de rechtschen gisteren 13 perso
nen werden gedood en 3222 gewond.
De Anglo-American-club werd door een bom
beschadigd en ook boven de Britsche ambas
sade ontplofte een kleine bom.
Heden werd de stad opnieuw gebombardeerd.
Des middags werd telefonisch uit Madrid
vernomen, dat geen wijziging in de positie der
stad merkbaar was. Vanochtend werd de stad
hevig bestookt door vliegtuigen en artillerie,
doch de resultaten hiervan zijn nog niet be
kend.
405 gevangenen, die tot nu toe gevangen wer
den gehouden op het schip Uruguay te Barce
lona, zijn overgebracht naar het fort Mont
Juich.
De regeering van Guatemala heeft het be
wind van Franco officieel erkend.
De geruchten over een erkennen van de re
geering-Franco in Spanje door het Vaticaan
worden in Vaticaanstad tegengesproken. Op het
oogenblik is men niet voornemens een derge-
1 ijken stap te doen. Als bewijs hiervoor wordt
aangevoerd, dat toen de oude Spaansche vlag
op de Spaansche ambassade in Vaticaanstad
werd geheschen, de kardinaal-staatssecretaris
verzocht deze weer in te halen, hetgeen ook ge
schiedde.
Hieraan wordt toegevoegd, dat indien de
groote mogendheden de regeering-Franco zul
len erkennen, de H. Stoel zonder moeilijkheden
zal volgen.
Het blad Proia meldt, dat de Spaansche zaak
gelastigde in overeenstemming met de door hem
vertegenwoordigde regeering-Franco op zijn
dienstgebouw de rood-gouden vlag der Spaan
sche rechtschen geheschen heeft.
In verband met de verklaringen van den naar
het buitenland vertrokken Spaanschen zaakge
lastigde, Rovira, geeft net Duitsche nieuws
bureau de volgende lezing over deze kwestie:
„Na door twee Spaansche emigranten te zijn
overvallen, werd de Spaansche zaakgelastigde
voortdurend begeleid door twee ambtenaren der
crimineele politie. Rovira voelde zich echter, ge
lijk hij voor zijn vertrek nog tegenover deze
ambtenaren verklaarde, in zijn eigen huis niet
veilig voor andersdenkenden. In zijn angst is
hij gevlucht. De thans door hem verspreide be
weringen moeten er klaarblijkelijk toe dienen
hem voor zijn desertie tegenover zijn regeering
te dekken."
GAP, (Neder-Alpen), 10 Nov. (Havas).
Naar de Intransigeant bericht, is vannacht
een felle brand uitgebroken in een meubel
makerswerkplaats te Gap. De brand greep snel
om zich heen en eerst te vijf uur hedenoch
tend was men den brand meester. De schade
wordt op enkele millioenen francs geschat.
De stoffelijke resten van twee en vijftig Duitsche soldaten, die in den strijd om de Dardanellen tijdens den wereldoorlog
sneuvelden, zijn op het heldenkerkhof te Tarabya bijgezet
dag door de rechtschen veroverd was, maar
verder niet werd bezet. Er ontstond een ge
vecht tusschen de aanstormende linkschen en
nationalistische reserves, waaraan ook tanks
deelnamen.
Zoo heerscht onophoudelijk de spanning
over het gevechtsterrein.
In militair opzicht zijn de linkschen de
minderen van de witten, doch het krachts
verschil wordt weer genivelleerd door de
ongunstige omstandigheden, waaronder de
nationalisten hun opmarsch moeten voort
zetten. Voor de buitenwijken der stad, waar
ieder huis in een vesting herschapen schijnt,
een vrij breede strook open terrein, waar
zoo goed als geen dekking te vinden is.
Alleen prikkeldraadversperringen en door
den vijand aangelegde loopgraven.
LONDEN, 10 Nov. (Reuter). De Poolsche
minister van Buitenlandsche Zaken heeft aan
gezeten aan een lunch, die Koning Edward te
zijner eere had aangeboden. Tot de genoodig-
den behoorden voorts de Poolsche ambassadeur
Eden en lord Halifax.
Verwachting:
Krachtige tot matigen, Westelijke tot
Zj Zuidwestelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, EE
weinig of geen regen, aanvankelijk kou- EE
EE der.
EE Verdere vooruitzichten: Waarschijnlijk
EE krimpende en toenemende wind.
1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
Geseind 10 November te 15.15 uur aan alle
posten: „Attentiesein neer".
RABAT, 10 Nov. (Havas) In de
uitzendingen van de radiostations
Jerez de la Frontera en Sevilla werd
o.a. medegedeeld:
Gisteren zijn de troepen onder ge
neraal Varela van Casa de Campo
den opmarsch begonnen naar het
centrum van Madrid.
Op den linkeroever van de Manzanares ruk
ten de colonnes op zonder tegenstand te ont
moeten. De straten lagen vol geladen wapens,
die de vijand achtergelaten had. De rechtsche
troepen bezetten vrijwel alle groote verkeers
wegen, die naar de binnenstad leiden, alsmede
verschillende belangrijke gebouwen.
iiimiiiiiimiiiiiiiiMiiMiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ONDERL. VERZEKERING MIJ.
I DAMRAK 60 AMSTERDAM-C. I
Tel. 45014 en 45016
I Directie: H. F. HEERKENS THIJSSEN
Uitsluitend voor: Kerken, Pastorieën,
Kloosters en Kerkelijke Instellingen
ïmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiïï
Bij de aanvallen en tegenaanvallen op de
Manzanares werden 11 officieren en 80 soldaten
der regeeringstroepen gevangen genomen en
omstreeks 100 gedood. Alle tegenaanvaüende
regeeringstroepen werden met succes afge
slagen.
Op verschillende punten van de hoofdstad
spelen zich verbitterde gevechten af, waarbij
van handgranaten gebruik gemaakt wordt, d'e
een ware slachting aanrichten.
De vijand verweert zich wanhopig. Om
De regeering zal heden bij het parlement
een wetsvoorstel indienen betreffende het
wettelijke bestaan van Vlaamsche en Waal
sche divisies en regimenten en het beheer
over het Vlaamsche leger voor de Noorde
lijke gebieden en het Waalsche leger voor
Zuidelijke provincies.
Gevraagd wordt het gebruik van de beide
nationale talen op de krijgsschool en bij de
hoogere officieren tot ontwikkeling te brengen.
Het wetsontwerp heeft ten doel de Vlaamsche
parlementsleden tevreden te stellen en aldus
hun goedkeuring van de militaire hervorming,
die onder deze leden oppositie ontmoet, te ver
gemakkelijken.
NORDDEICH, 10 Nov. De kapitein van de
„Westernland", die de „Isis" na de S. O. S.-
seinen te hulp is gesneld, heeft medegedeeld,
dat hij alleen den scheepsjongen van de „Isis",
Fritz Noethke, heeft gevonden.
De jongen was geheel uitgeput. Hij vertelde,
dat de „Isis" lek was geslagen en door stort
zeeën in de diepte werd meegesleurd. De jon
gen had zich aan een omgeslagen boot weten
vast te klampen. Nog een half uur lang had
hü hulpgeroep gehoord, doch daarna was alles
In Rome heeft het internationale comité van oud-frontstrijders, waar veertien
landen bij aangesloten zijn, een krans gelegd bij het graf van den onbekenden
soldaat
stil. Een van zijn kameraden was er nog in
geslaagd dezelfde boot te bereiken, waaraan
Fritz zich vasthield, doch een nieuwe stortzee
had hem weggeslagen. Door deze zee was de
boot weer omgekeerd, zoodat hij goed lag en
Fritz was er in geklommen. Van de andere op
varenden had hij niets meer gezien.
In de omgeving van Metz nabij Woippy, is een
militaire transportauto tengevolge van de glad
heid van den weg geslipt en tegen een boom
gereden. De vier inzittenden werden zeer ern
stig gewond.
TOKIO, 10 Nov. Het blad Asahi Sjimboen
meldt, dat de fabrikanten van lampions, ven
tilatoren, gloeilampen en de fabrikanten van
vlaggen, celluloid-artikelen, porselein, zijden
textielgoederen, in verband met de aanstaan
de kroningsfeesten in Engeland, een zeer
groot aantal orders hebben ontvangen
van Engelsche zakenlieden. Dit herinnert aan
vroeger, toen voor de kroningsfeesten van
wijlen koning George in 1911, 2 millioen lam
pions naar Engeland werden gestuurd.
Stamppotdag in Duitschland. Ook in het gezin van den Rijksminister van
Financiën deelde Gravin Schwerin-Krosigk den stamppot aan de kinderen uit
