Nobelprijs voor een
Nederlander
Italië
Het vlot niet met de inname
van de Spaansche hoofdstad
Stadt Schanke
De vliegtuigramp
Het huwelijk der
Prinses
in
Roemenië betoogt
BELANGRIJKE BESLUITEN
VAN MADRID VERWACHT
Na de conferentie
te Weenen
CHINA-JAPAN
Het nieuws van heden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post. per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE KV. DRUKKERU DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20254
Advertentieprijzen: Per lossen regel SI ct, Inge*,
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 eert
per regel. BI] contract sterk verlaagde prijzen. Voer
de kleine annonces «Omroepers" zie de rubriek.
Professor Debye te Berlijn wordt
de Nobelprijs 1936 voor schei
kunde toegekend
Limburg ziet een zijner
zonen geëerd
Prins Bernhard
Naar Parijs vertrokken
De langste brug ter
wereld
San Francisco viert feest
De gestolen documenten
van Trotzky
Met ingang van 1 Januari a.s. is Admi
raal D. Leahn benoemd tot chef van de
admiraliteit der Vereenigde Staten
Dooden en gewonden wegens het
ontploffen van een benzinetank
Twintig slachtoffers
Protesten tegen een revisie ten
gunste van Hongarije
Mijnwerkersstaking in
Henegouwen
Berichten over een binnendringen
der hoofdstad zouden voor
barig zijn geweest
De linkschen melden
groote successen
Een der nieuwe Engelsche tanks, die uitgerust zijn met beweegbaren geschutstoren,
evenals de moderne kruisers
Het W eer iiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Chineesche stakers, die
te werk gaan
Doch uitsluitend met geweld
Danzig protesteert
Graaf Ciano, de Italiaansche minister van buitenlandsche zaken, brengt een
bezoek aan Weenen. Aan de conferentie taf el met Dr. Schuschnigg (rechts) en den
Oostenrijkschen staatssecretaris Schmidt (links)
Een officieel communiqué over het
verloop der besprekingen
De fascistische raad
van Italië
De Tweede Kamer verleent gaarne
haar medewerking aan de
toestemming
De naturalisatie van
Prins Bernhard
Verklaringen van Mussolini
verwacht
Honoloeloe krijgt een
lading speelgoed
Laatkomers
U kent ze wel die menschen, die
altijd te laat komen, het meest in de
kerk. Begint de Mis om acht uur,
dan zijn zij er in 't gunstigste geval
vijf minuten over achten. Begint de
Mis om negen uur, dan zijn zij er vijf
minuten, of meer, over negen. En
begint de Mis om tien uur, elf uur, of
twaalf uur, dan is het niet anders. Zij
zijn altyd nog later dan de laatste
Mis. En als het ondenkbare veron
derstellende de kerkdeuren eerst
om half vijf in den namiddag open
gingen, dan zouden zij ook dan over
tijd zijn.
Van opzet is bij deze laatkomers
geen sprake. En evenmin behoeft bij
hen aan een tekort aan vroomheid,
of een gemis aan eerbied te worden
gedacht. Men kan slechts spreken
van een uit sleur, en nog andere oor
zaken wellicht, ontstane gewoonte.
Een verkeerde gewoonte natuurlijk,
en die kan en moet worden afgeleerd.
Maar het zal eenige moeite kosten.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Aan den Nederlandschen geleerde
prof. Peter Debye, hoogleeraar te
Berlijn, is de nobelprijs 1936 voor
scheikunde toegekend wegens zijn on
derzoekingen over de structuur der
moleculen.
Prof. Peter Joseph Willem Debye is Lim
burger van geboorte en thans 52 jaar oud.
In 1910 werd hij lector aan de universiteit
van Muenchen. Het volgende jaar werd hij
hoogleeraar aan de universiteit van Zuerich,
welk ambt hij in 1912 verwisselde voor het
hoogleeraarschap te Utrecht. In 1914 trok
Debye naar Goettingen, vanwaar hij in 1919
weer naar Zuerich ging om er aan de tech
nische hoogeschool te doceeren. Inmiddels had
had hij zich te Leipzig gevestigd, waar hij in
1917 benoemd was tot hoogleeraar in de na
tuurkunde aan de universiteit. Hier werd hij
ook directeur van het natuurkundig instituut
en redacteur van het „Physikalische Zeit-
schrift".
Van Leipzig is prof. Debye naar Berlijn ge
gaan, waar hem thans aan het Kaiser Wil
helm Institut fuer Physik" te Berlijn-Dahlem
de hoogste wetenschappelijke onderscheiding
is ten deel gevallen.
Zijn wetenschappelijke onderzoekingen be
wogen zich in het grensgebied van de natuur
kunde en de scheikunde. Hij stelde theorieën
op over de soortgelijke warmte, over de lee-
trolytische constanten en over sterke electro-
iyten.
Prof. de Bye heeft zijn grootste kracht ge
vonden in het opstellen van bruikbare theo
rieën voor uiterst ingewikkelde vraagstukken,
zooals de eigenschappen van stoffen-vraag-
stukken, welke te ingewikkeld zijn om een
strenge oplossing ervan te geven, doch waaruit
hij het essentieele weet te halen en weer te
geven.
In het voorjaar van 1936 verwierf de jong
ste winnaar van den Nobelprijs voor de schei
kunde de Lorentz-medaille van de Koninklijke
Academie van Wetenschappen.
De nobelprijs voor natuurkunde is toegekend
aan de hoogleeraren Hess van de universiteit
te Innsbriick en David Anderson van het
Califomische instituut voor technologie.
De nobelprijs voor literatuur is toegekend
aan den Amerikaan O'Neil.
O'Neil werd in 1888 te New-York geboren.
Hij is in Engelsche literatuurkringen zeer be
kend. Van zijn hand zijn talrijke romans en
tooneelstukken verschenen.
Naar wij vernemen is Prins Bemhard
Donderdagavond voor enkele dagen naar
Parijs vertrokken, waar hij het laatst woon
achtig was, ter ordening van zijn zaken
aldaar. De Prins zal over Duitschland naar
Nederland terugkeeren.
SAN FRANCISCO, 12 Nov. (Reuter) Heden
morgen is de brug over de Gouden Poort, de
prachtige natuurlijke ingang van de haven van
San Francisco, op plechtige wijze geopend.
Deze brug, die San Francisco met Oakland
verbindt, heeft een lengte van 13.200 meter en
is de langste ter wereld. De bouw ervan, die
langer dan 3 jaar heeft geduurd, heeft bijna 150
millioen gulden gekost.
Ter gelegenheid van de opening zijn tal van
feestelijkheden georganiseerd, waaraan o.a. de
marine zal deelnemen, en die drie dagen zullen
duren.
Wat betreft de feitelijke gegevens over
den te Parijs gepleegden diefstal uit het daar
gevestigde filiaal van het Int. Instituut van So
ciale Geschiedenis heeft Prof. Posthumus, di
recteur van het Instituut ons nog het volgende
meegedeeld. De ontvreemde 60 a 80 kilo zware
pakketten bevatten in hoofdzaak door Trotsky
verzamelde kranten en krantenknipsels, bene
vens de aan hem gerichte brieven van zijn uit
gevers en van zijn vertalers. Reeds hieruit blijkt,
dat deze collectie slechts voor het Instituut van
waarde is. Dit verklaart ook, dat de Directie
niet dadelijk bij de ontvangst der stukken van
den inhoud heeft kennis genomen, daar dit
soort van materiaal op zich zelf niets dringends
heeft. Hierdoor was het ook niet mogelijk de
publieke opinie direct in te lichten omtrent den
juisten aard dezer bescheiden.
ROME, 12 Nov. (Havas). Het
vliegongeluk, dat gisteren te Rocca-
gorga heeft plaats gevonden, heeft
20 menschenlevens geëischt.
Toen alle dorpelingen zich op de plaats des
onheils bevonden, ontplofte eensklaps de ben
zinetank, waardoor talrijke aanwezigen in
vlammen werden gehuld.
Behalve vier inzittenden van het vlieg
tuig, die reeds bij den val waren gedood,
zijn inmiddels zestien dorpelingen aan hun
brandwonden bezweken, terwijl 30 anderen
nog min of meer ernstig gewond zijn.
BOEKAREST, 12 Nov. (Havas) Het Roemeen-
sche agentschap Rador meldt, dat de regeering
en de thans aan de macht zijnde liberale partij
nabij de grens te Oreadamare een groote anti-
revisionistische betooging hebben gehouden,
waar de ministers Nistor, Lapedatu, Inculetz
en Valer Pop, alsmede de leider der partij, Bra-
tianu, het woord hebben gevoerd.
Inculetz verklaarde o.a.: Het hoofd der
Italiaansche regeering heeft gesproken van
revisie ten gunste van Hongarije. De groote
verminkte was echter Roemenië, dat ge
scheiden was in stukken, die onder vreem
de overheersching waren geplaatst.
Aan den horizon, zoo zeide hij verder, pakken
zich donkere wolken samen, doch wij zijn hier
gekomen om de „eeuwigheid onzer grenzen" te
verkondigen. Nooit zullen wij een duimbreed
Roemeensch grondgebied afstaan.
Bratianu betoogde in zijn rede, dat de Roe
menen den vaderlandschen bodem zullen weten
te verdedigen, en niemand zullen toestaan, de
eenheid des volks in gevaar te brengen. Hij
wees tenslotte op de noodzakelijkheid om de be
wapeningspolitiek voort te zetten.
LA LOUVIèRE, 12 Nov. (Havas). In de Marie
José-mijnen te Maurage is staking uitgebroken.
Tegen den raad der vakvereenigingsleiders in,
hebben van de 780 mijnwerkers er zich 463 niet
op het werk gemeld.
MADRID, 12 November (Havas-
A.N.P.). De ministers van Buiten-
landsche Zaken en Justitie zijn te
Madrid aangekomen, teneinde met de
commissie van verdediging den loop
der operaties te bestudeeren en rap
port uit te brengen aan de regeering
over den indruk van het oogenblik.
Het staat vast, dat zij belangrijke be
slissingen hebben genomen bij de be
sprekingen, die zij met de leden der
commissie van verdediging hebben
gevoerd.
Het corps diplomatique heeft de commissie
van verdediging den meest uitgebreiden bijstand
aangeboden voor alle problemen betreffende de
veiligheid van de Madrileensche bevolking. Er is
onder voorzitterschap van den Mexicaanschen
ambassadeur een commissie gevormd voor dit
doel, medeleden zijn de zaakgelastigde van
Groot-Brittannië en die van Argentinië.
Omtrent het verloop van den strijd meldt de
speciale correspondent van Havas nog het vol
gende
De strijd is gedurende een deel van den
afgeloopen nacht op felle wijze voortgezet
aan het Madrileensche front in den sector
van Casa de Campo. De rechtschen deden
razende aanvallen, waarbij zjj gebruik maak
ten van de beste elementen hunner infan
terie, van cavalerie en tanks, met den steun
van geschutvuur. Terwijl een fijne regen
viel, beten de regeeringstroepen zich echter
vast In hun stellingen, waaruit ril duizen
den mitrailleurkogels op de nationalisten
deden neerdalen en er aldus in slaagden
hun opmarsch tot staan te brengen.
Tegen middernacht gingen de militietroepen
met steun van de internationale colonne, die te
hulp gekomen is, op hun beurt tot het offen
sief over. Deze felle, plotselinge tegenaanval
dwong de rechtschen terug te trekken. Hun ver
liezen waren zwaar, de lijken van Spaansche
nationalisten en Marokkaansche soldaten liggen
overal verspreid. De regeeringstroepen maakten
een duizendtal geweren buit, terwijl zij 200 leden
der guardia civil krijgsgevangen maakten.
In Casa de Campo zit nu nog een groep Ma
rokkanen en nationalisten, die volkomen om
singeld zijn. Daar zij echter over automatische
wapenen beschikken, blijven zij zich verdedigen.
Van een toren, die Casa de Campo beheerscht,
vuren groepen regeeringstroepen zonder ophou
den op de omsingelden, die, naar men verwacht,
niet lang meer zullen wachten zich over te ge
ven of gevangen genomen te worden.
Ook daalt een veelvuldiger artillerievuur op
hen neer dan in de laatste dagen het geval was.
Aan den anderen kant van de Manzanares,
tegenover de brug van Toledo, vuren de mitrail
leurs der loyale troepen en beletten zoodoende
iedere samentrekking van hun tegenstanders.
Vanmiddag regende het nog steeds en hing
het wolkendek zeer laag, met het gevolg, dat
de vliegtuigen der rechtschen hun dagelijksche
raids op de hoofdstad niet konden uitvoeren. De
regeeringskanonnen dreunden zonder ophouden.
Naar de correspondent van Reuter bij de
nationalisten meld't, wordt hier geenszins
beweerd, dat de rechtsche troepen reeds
Madrid zijn binnengedrongen, en de berich
ten van eenige dagen geleden, dat in de
straten der hoofdstad gevochten wordt, zou-
den dan ook niet, ernstig worden opgevat.
Het front der nationalisten is thans, naar
men gelooft, genaderd tot een zeer dicht
nabij Madrid gelegen punt, namelijk de uni-
versiteitswijk.
De verdedigingsraad van Madrid heeft een
officieel communiqué gepubliceerd, waarin
wordt verklaard, dat de pogingen van de recht
schen om zich meester te maken van de brug-
hooföen over de Manzanares zijn mislukt. De
regeeringstroepen hebben geen duimbreed ter
rein afgestaan en zijn zelfs op den weg naar
Toledo V/2 K.M. in de richting van Villaverde
opgerukt.
De operaties van de infanterie werden ern
stig bemoeilijkt door den regen, welke vannacht
begon te vallen; vanochtend hebben de recht
schen een aanval gedaan op de Toledo-brug,
doch deze werd afgeslagen.
Verder wordt medegedeeld, dat alle berichten
over het innemen of in brand schieten van
het Noorder-station door de rechtschen, van
allen grond ontbloot zijn.
Medegedeeld wordt uit Madrid, dat de mili-
tietroepen den rechtschen gisteren verliezen
hebben toegebracht tot een totaal van ruim 1000
dooden en gewonden, allen gevallen aan den
rand van Casa de Campo.
Aan het front van Siguenza, nabij Man-
dayons zijn de loyalen verscheidene kilometers
opgerukt.
Radio-Sevilla deelde mede, dat de 17e divi
sie van de rechtschen, welke aan het front
voor Madrid strijdt, het terrein heeft ge
zuiverd en de stellingen heeft verbeterd
met 't oog op den komenden aanval. De troe
pen der rechtschen hebben den rechteroever
van de Manzanares bezet. Bijzondere vor
deringen of terreinwinst worden niet ver
meld.
Gisteren deden de regeeringstroepen ver
scheidene aanvallen. De troepen onder bevel
van kolonel Yague sloegen één van deze aanval
len af, welke werd gedaan door een „internatio
nale" kolonne, samengesteld uit vrijwilligers
van verschillende nationaliteiten. Een andere
aanval werd afgeslagen door kolonel Stella.
De artillerie vuurt op militaire deelen en trof
een concentratie van regeeringstroepen in een
station van de metro.
Een escadrille bombardementsvliegtuigen van
de luchtmacht der regeering heeft de stellingen
van de nationalisten te Palma gebombardeerd.
Het escadrille telde 10 toestellen.
Verwachting: Afnemende Zuid-Weste-
H lijke wind, zwaar bewolkt met tijdelijke IE
H opklaring, regen- of hagelbuien, later
-I kouder.
Verdere vooruitzichten: Ruimende wind,
E buiig.
I STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind Donderdagavond te 20 uur aan
alle posten: Stormsein neerhalen, blijft
H op uw hoede.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliH
SJANGHAI, 12 Nov. (D. N. B.) In de spin
nerij-industrie te Sjanghai is onlangs een sta
king uitgebroken, waardoor 3 Chineesche en 9
Japansche katoenspinnerijen zijn getroffen, en
welke 20.000 arbeiders omvat. Vandaag zijn sta
kende Chineezen de Japansche Kongdah-spin
nerij, waar tot dusver nog niet gestaakt werd,
binnengedrongen. Zij legden het bedrijf met
geweld stil en vernielden de machines. Een ster
ke politiemacht kon de stakers tenslotte uit
eenjagen en de orde herstellen.
DANZIG, 12 Nov. (D. N. B.) Officieel wordt
medegedeeld, dat de Danziger regeering van
daag bij de diplomatieke vertegenwoordiging
van Polen geprotesteerd heeft naar aanleiding
van bepaalde voorvallen, die de laatste dagen
in Polen en Danzig hebben plaats gehad. De
vertegenwoordiger van de Danziger regeering
heeft daarbij gewezen op de „scherpe en on
gemotiveerde aanvallen der Poolsche pers naar
aanleiding van deze gebeurtenissen".
De diplomatieke vertegenwoordiging van Po
len werd verzocht, al haar invloed te willen
aanwenden, opdat dergelijke onaangename voor
vallen, die de betrekking tusschen Danzig en
Polen ernstig zouden benadeelen, in de toe
komst niet meer voorkomen.
Tegelijkertijd werd het antwoord van den
senaat op het Poolsche protest met betrekking
tot de kwestie der arbeidsbemiddeling overhan
digd.
WEENEN, 12 Nov. (Havas). In een na de
conferentie der drie mogendheden uitgegeven
communiqué wordt het standpunt van Oos
tenrijk en Hongarije ten aanzien van de rechts
gelijkheid in bewapeningsopzicht goed gefun
deerd genoemd.
De drie regeeringen zullen elkander op de
hoogte houden van de verwerkelijking van het
principe, dat, aldus het communiqué, een fun
damenteel beginsel van rechtvaardigheid is.
Italië zal rekening houden met de wen-
schen van de Oostenrijksche en Hongaar-
sche regeeringen betreffende deelneming
harer landen aan de economische exploi
tatie van Abessinië.
Voorts constateert het communiqué volle
dige overeenstemming der drie regeeringen,
zoowel betreffende de problemen van algemeen
belang als ten aanzien van de problemen, die
in het bijzonder de drie staten interesseeren.
De economische samenwerking der drie landen
zal worden voortgezet op dezelfde basis als te
voren, terwijl de drie regeeringen besloten
hebben hun economische betrekkingen met
andere staten tot ontwikkeling te brengen
langs den weg van bilaterale accoorden.
De minister van Buitenlandsche Zaken van
Italië en Oostenrijk hebben met voldoening
kennis genomen van de uiteenzettingen der
Oostenrijksche regeering ten aanzien van de
ontwikkeling in de betrekkingen tusschen
Oostenrijk en Duitschland. Verwijzende naar
de recente besprekingen van Ciano en Hitier
en von Neurath gaven de vertegenwoordigers
van Oostenrijk en Hongarije uiting aan hun
levendige voldoening over de beslissing van de
Italiaansche en Duifcsche regeeringen om de
LEIDSCHEPLEIN 59 A'DAM TEL'. 33072
VAN HEDEN AF NIEUW PROGRAMMA
ZEER BIJZONDERE AANKLEEDING
problemen van het Donaub'ekken in een geest
van vriendschappelijke samenwerking te be
handelen.
In dit verband bevestigen de drie regeerin
gen wederom de geldigheid van de schikkingen
der aanvullende protocollen van Rome van 1936.
Oostenrijk en Hongarije hebben „de jure"
het Italiaansch-Abessinische imperium er
kend.
In een protocol zijn de behandelde kwesties
en verkregen resultaten opgeteekend.
De eerstvolgende conferentie der drie mo
gendheden zal te Boedapest worden gehouden
op een nog niet bepaalden datum.
Bij het afdeelingsonderzoek der
Tweede Kamer van het wetsontwerp
tot goedkeuring van het huwelijk van
H. K. H. Prinses Juliana en regeling
van de toelating van getuigen bij de
voltrekking van dit huwelijk, als
mede van eenige gevolgen van deze
echtverbintenis, verklaarde men alge
meen, volgaarne te zullen medewer
ken aan het verleenen van de toe
stemming, waarvan in artikel 1 7 der
Grondwet sprake is.
Men gaf daarbij uiting aan zijn
vreugde, dat de verloving van het
Prinselijk Paar, welke door het Ne-
derlandsche volk met zooveel blijd
schap werd begroet, weldra door een
echtverbintenis zal worden gevolgd
en men verbond daaraan den wensch,
dat rijke zegen op dat huwelijk moge
rusten.
Bij het afdeelingsonderzoek der
Tweede Kamer van het wetsontwerp
tot naturalisatie van Z. D. H. Prins
Bernhard Leopold Frederik Ever-
hard Julius Coert Karei Godfried
Pieter van Lippe-Biesterfeld en rege
ling van eenige gevolgen dier natu
ralisatie gaf men algemeen te ken
nen, zich met de voorgestelde natu
ralisatie gaarne te vereenigen.
De commissie van rapporteurs is
van oordeel, dat met de mededee-
ling van het bovenstaande de open
bare behandeling van de wetsont
werpen genoegzaam is voorbereid.
ROME, 12 Nov. (D. N. B.) De groote fascis
tische raad is tegen 18 November bijeengeroe
pen.
Men verwacht in deze zitting belangrijke me
dedeelingen van Mussolini over den internatio
nalen toestand en het standpunt van Italië ten
aanzien van de belangrijkste politieke vraag
stukken. Voorts zou Mussolini nieuwe mededee
lingen doen omtrent den stand der militaire
voorbereidingen van Italië.
TOKIO, 12 Nov. (Reuter). Het Japansche
vrachtschip „Tatsoeta Maroe", dat met een
lading kerstspeelgoed ter waarde van een half
millioen yen van Japan was vertrokken, heeft
niet te San Francisco kunnen lossen in verband
met de zeeliedenstaking. Het schip is vandaag
weer van de Amerikaansche havenstad ver
trokken. Overwogen wordt, de lading speelgoed
te Honoloeloe te lossen.
De Nederlander prof. P. Debye, te Berlijn, wint
den Nobelprijs voor scheikunde.
De strijd voor Madrid zou den regeeringstroe
pen succes opleveren; een binnendringen der
hoofdstad nog niet gelukt; belangrijke beslis
singen van de regeering van Madrid verwacht.
Het vliegongeluk in Italië eischt twintig men
schenlevens; talrijke ernstig gewonden.
Roemenië betoogt tegen een revisie ten gunste
van Hongarije.
De Tweede Kamer kan zich ten volle vereenigen
met de wetsontwerpen in verband met het a.s.
huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard.
Dc algemeene beschouwingen over de Rijksbe-
grooting in de Tweede Kamer voortgezet.
Prins Bernhard voor enkele dagen naar Parijs
vertrokken.
PijnenburgWals wonnen de Rotterdamsche
Zesdaagsche.
New Yorksche Beurs: Slot iets lager.
