Hevig bombardement van
Madrid
i3S
m
Het nieuws van heden
Brandstichtingen
te Hedel
DRIE WITTE COLONNES
BINNEN DE HOOFDSTAD
EEN AUTO-ONGELUK
VAN BALDWIN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
MAANDAG 16 NOVEMBER 1936 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
.voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
ipost, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20259
MADRID, 15 Nov. (Havas) - De opstandelingen hebben
vanaf half tien Zondagavond het centrum der stad gebom
bardeerd. Achtereenvolgens ontploften een drietal granaten in
de nabijheid van het Cortes-gebouw. Het geknetter van het
geweervuur is in het centrum der stad duidelijk te hooren. De
opstandelingen hebben vandaag op twee plaatsen getracht een
aanval te doen, een in den sector van den weg naar Estrama-
dure en den anderen in de omgeving v. d. Franschebrug. Deze
aanvallen werden op energieke wijze afgeslagen. In het offi-
cieele communiqué wordt medegedeeld, dat de regeerings-
troepen de Fransche brug hebben opgeblazen.
In een officieel communiqué uit Salamanca wordt, volgens
Reuter, door het hoofdkwartier der witte troepen gemeld,
dat hedenmiddag om vier uur drie colonnes van het leger
van generaal Varela over de Manzanares zijn getrokken. Zij
hebben stellingen bezet, die te voren in handen waren van de
regeeringstroepen.
Radio Sevilla kondigt den op
handen zijnden val van
Madrid aan
Regeering te Valencia
optimistisch
Aanvallen over en weer
Luchtgevechten
Regeeringsmededeeling
Het Weer iiiiiiiiiniuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Sovjetboot te Ceuta
vastgehouden
De benzine aan boord is voor
Duitschland bestemd
De „Manuel" in den
grond geboord
I?
y.
Koning Christiaan van Denemarken bleek bij een jachtpartij een
goed schutterDe vorst met zijn buit
President Lebrun heeft op de luchtvaart-tentoonstelling te Parijs de
nieuwe Farman, bestemd voor den trans-Atlantischen
dienst, bezichtigd
Blum over oorlog
Een nieuw ontwapeningsplan
aangekondigd
Ten bate der tuberculose-bs-
strijding worden in België post
zegels uitgegeven mei de beel
tenis van.prins Boudewijn
De premier ongedeerd
Kard. Maurin overleden
De arrestaties in
Rusland
Vele Duitschers gevangen
genomen
Ciano te Boedapest
Japansch protest te
Moskou
Wordt Victor Emmanuel
Keizer van Italië?
Diplomatieke moeilijkheden
aldus opgelost
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Verschillende personen leggen
bekentenissen af
Echtpaar terroriseert
dorp
,De Schelde" verdwijnt
STANDBEELD VAN MENDELS
SOHN BARTHOLDY VERNIELD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Inge*,
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
„De bezetting van geheel Madrid is thans
elk oogenblik te verwachten. Ik heb eenige
minuten geleden een telefonisch onderhoud
met generaal Franco gehad, die mij bevestig
de, dat onze troepen op het oogenblik in snel
tempo Madrid binnendringen", aldus verklaarde
generaal Queipo in een communiqué.
„De roode batterijen zwijgen, daar reeds de
meeste daarvan in onze handen zijn gevallen.
Het binnendringen in de hoofdstad geschied
de door drie colonnes onder commando van
generaal Varela, die om vier uur 's middags
over de Manzanares trokken. Onze troepen
rukten in verschillende sectoren tegelijk de
stad binnen, waar de Volksfront-troepen wan
hopige pogingen in het werk stelden om onze
troepen tegen te houden. Toen hun dit niet
gelukte, namen zij in groote wanorde de wijk.
Het is zeker, dat de binnenstad spoedig door
ons zal zijn bezet."
„Tot dusver is het vuur van den vijand zeer
gering geweest en het meerendeel van de
linksehe artillerie-stellingen ligt op het oogen
blik reeds achter ons. Het offensief kwam met
name uit de richting van het Casa oei Campo,
waar onze troepen na talrijke aanvallen met
handgranaten in de nabijheid van de Segovia-
brug over de Manzanares konden trekken."
Symptomatisch voor den toestand te
Madrid was reeds Zondagochtend een ver
klaring van den Spaanschen premier Largo
Caballero, die, in gezelschap van minister
del Vayo van het Madrileeusche tront te
Valencia teruggekeerd, tot een aantal
Fransche journalisten zeide; „Ook wan
neer Madrid valt, zal de strijd nog bij
lange na niet ten einde zijn."
Caballero was zelfs de meening toegedaan,
dat de strijd voor de regeering nu pas begon,
omdat de regeering eerst thans over voldoende
middelen beschikte om den oorlog met kans op
succes voort te zetten.
Van de Fransch-Spaansche grenzen komen
berichten, dat de regeeringstroepen een groote
activiteit hadden ontwikkeld ten Zuiden van de
hoofdstad. Hun doel was daarbij de strategisch
belangrijke posities bij den Cerro de los Angeles
(Engelenberg), circa twee kilometer ten Oosten
van Getafe te bezetten. Deze pogingen moesten
zij ten slotte echter opgeven.
Voor Radio-Sevilla werd verklaard, dat de
aanvallende colonne, die volgens de nationalis
ten uit Russen en Catalanen bestond en zeer
modern was uitgerust, onder den druk der wit
te afdeelingen werd verspreid.
„Onze troepen, die zich tegen de linkschen te
Weer stellen," zoo verklaarde Radio-Sevilla,
„hebben aan deze uitmuntende colonne een
harde les gegeven, die zij met aanzienlijke ver
liezen heeft moeten betalen. De overgeblevenen
hamen de vlucht in de richting van Madrid,
achtervolgd door onze vliegtuigen, die hun nieu
we verliezen toebrachten."
„Een aanval van den vijand bij Carabanchel
Alto is eveneens afgeslagen, vervolgde Sevilla.
Tijdens onze aanvallen nabij de Toledobrug
hebben onze tanks verwoestingen aangericht in
de vijandelijke gelederen. Zaterdag moeten in
totaal vier honderd regeeringsaanhangers ge
sneuveld zijn."
Generaal Franco heeft heden ontkend,
Zich tegenover een journalist in dien zin
te hebben uitgelaten, dat hij Madrid zou
laten bombardeeren totdat de stad zich
overgaf en dat hij de hoofdstad desnoods
wijk voor wijk zou verwoesten. „Ik heb dit
niet gezegd," aldus de generaal, „noch iets
dat er op lijkt."
Aan het groote offensief der witten zijn ook
vandaag wederom luchtgevechten boven de
hoofdstad voorafgegaan.
De eerste aanval had hedenmorgen om negen
uur plaats. Op dat tijdstip verschenen zeven
nationalistische bommenwerpers, zestien jacht
vliegtuigen en twee verkenningstoestellen bo
ven Madrid. Als gevolg van de laag hangende
wolken waren de aanvallende machines ge
dwongen op geringe hoogte te vliegen.
Zij werden weldra door in allerijl opgestegen
regeeringsvliegers aangevallen en na verloop
van korten tijd zag men een nationalistisch
vliegtuig omlaagstorten, een rookstreep in de
lucht achterlatend.
De overige machines verdwenen onmiddellijk,
nadat zij haar lading projectielen op de stad
hadden laten vallen. De bommen kwamen
vooral terecht in de universiteitswijk en in de
omgeving van de modelgevangenis.
Van regeeringszijde werd medegedeeld, dat
het den Madrilenen gelukt was, met hun af
weergeschut nog twee vijandelijke toestellen
omlaag te halen.
De tweede aanval geschiedde 's middags om
halfdrie. Het waren ditmaal drie zware bom
menwerpers en een aantal jachtvliegtuigen, die
de stad bestookten met bommen en mitrailleur-
vuur. Ditmaal werd vooral de dichtbevolkte wijk
Cuatro Caminas in het Noorden van Madrid
getroffen. De bewoners zaten voor hun wonin
gen, toen de aanval begon en er moeten hier
verscheiden slachtoffers gevallen zijn. Men
raamde het aantal slachtoffers van de beide
raids op 60 dooden en meer dan honderd ge
wonden.
Een bom kwam terecht op de Moncloa-kazer-
ne. Eenige andere projectielen troffen de om
geving van het Noorderstation. Ten slotte kon
den ook deze aanvallers door veertien regee-
ringsvliegtuigen verdreven worden.
MADRID, 16 Nov. (Havas) (A.N.P.). De
minister van luchtvaart deelde mede, dat een
bombardements-escadrille van de regeerings-
luchtmacht 24 groote luchttorpedo's op het
vliegveld der opstandelingen te Avila heeft ge
worpen. Zeven groote Heinkel-bombardements-
vliegtuigen en drie jachtvliegtuigen van het
zelfde Duitsche merk werden vernield.
Een ander escadrille bombardeerde Torrijos,
waar eveneens groote schade werd aangericht.
Gisteravond zond het radio-station van de
vakvereeniging weer uit, na ongeveer 14 dagen
te hebben gezwegen. Verscheidene redenaars
voerden het woord. O.a. sprak een communist,
die zeide, dat alle politieke partijen te Madrid
eensgezind zijn. Zij hebben slechts een doel, den
oorlog te winnen.
Verder heeft de voorzitter van den verdedi-
gingsraad, Generaal Miaja, door middel van de
radio een nota gepubliceerd, waarin hij zeide,
dat de radiostations van de opstandelingen het
gerucht hebben gepubliceerd, dat hij, Generaal
VERWACHTING: Matige, later weer §j
H toenemenda Noord-Westeljjka tot Zuid- H
Westelijken wind, tijdelijk opklarend,
later weer toenemende bewolking, met
kans op regen, weinig verandering In
temperatuui.
Hoogste barometerstand
772.4 to Toulouse.
Laagste barometerstand:
749.5 te Skagen. Ëj
Zon op v.m. 7.24, onder n.m. 4.05. Licht
op n.m. 4.35. Maan op v.m. 9.46, onder
n.m. 5.22. Eerste kwartier 22 November. EE
StormwaarschuwingsdienstGeseind te
H 1.50 aan allo posten: „Stormsein neer-
j= ïalen, blijft op uw hoede".
Miaja, zijn troepen zou hebben gesmeekt de
stad te verdedigen, aangezien hij anders genood
zaakt zou zijn deze over te geven.
Miaja antwoordde hierop, dat de leiders der
opstandelingen hem kennen en weten, dat het
dwaas zou zijn voor de microfoon met bewogen
stem te spreken. Madrid zal tot het uiterste
verdedigd worden, want het Madrileensche volk
herinnert zich het tijdvak van Napoleon. Ook
toen heeft het volk de overwinning behaald en
de geschiedenis zal zich herhalen.
Miaja sloot zijn nota met de woorden: „Madri
lenen, strijdt verder en de overwinning is ver
zekerd".
LONDEN, 16 Nov. (Reuter) De bijzondere cor
respondent van Reuter aan het front voor Ma
drid deelde vannacht mede, dat gistermiddag
omstreeks 12 uur de Mooren en manschappen
van het vreemdelingen-legioen den kam van het
Casa de Campo met de bajonet bestormden. Zij
verdreven de regeeringstroepen en beide par
tijen verdwenen uit het gezicht.
Omstreeks twee uur kregen de houwitser-bat
terijen van de opstandelingen bevel het vuur te
verleggen naar de universiteitswijk. Dit wijst er
op, dat de opstandelingen zijn opgerukt.
MOSKOU, 16 Nov. Tass. Naar aanleiding
van een bericht van verschillende buitenland-
sche persagentschappen omtrent de aanhou
ding van het Russische tankschip „Sovjoezwod-
nikof" door de Spaansche nationalisten werd
aan het Sovjet-persbureau Tass op het Volks
commissariaat voor den buitenlandschen han
del het volgende medegedeeld:
Het tankschip „Sovjöezwodnikof" verliet 1
November de haven van Batoem met een la
ding van 10.000 ton benzine, bestemd voor
Düitschland.
Nog voor het passeeren van de Straat van
Gibraltar, waar het tankschip gelijk ge
bruikelijk is, nauwkeurig opgave zou krijgen
van de plaats van bestemming, werd den com
mandant van de boot opdracht gegeven de Bel
gische haven Ertvelde (bij het kanaal Gent-
Terneuzen) aan te doen, waar de Duitsche
firma, voor wie de lading bestemd was, n.l. het
Benzolverband, waaraan door de Sovjet-Unie
op basis van het verdrag van 25 Mei j.l. gele
verd wordt, op de terreinen van de Belgische
firma Purfina opslagplaatsen heeft. Van hier
uit worden de petroleum-producten via den
Rijn naar Duitschland getransporteerd.
Op den avond van den tienden November
passeerde de tankboot het eilandje Alboran
(ongeveer 200 K.M. ten O. v. Gibraltar). Daar
op slaagde men er niet meer in met het schip
in radiografische verbinding te komen. Op 13
November kreeg de Berlijnsche vertegenwoor
diging van de Russische export-firma van den
kapitein van de Sovjoezwodnikof uit Ceuta 'n
telegram, dat hij op 11 November door bemid
deling van de haven-autoriteiten van Ceuta
had verzonden en waarin hij ve: zocht de plaats
van bestemming op te geven. Herhaald werd,
dat de boot zich naar de haven van Ertvelde
moest begeven.
Bevestiging van het vertrek van de tankboot
uit Ceuta, is tot dusver niet verkregen.
Volgens een Lloydsbericht uit Marseille is
het Spaansche stoomschip „Manu.;V- bij Cabo
de Creus (aan de Middellandsche Zee bij de
Fransch-Spaansche grens) door een oorlogs
schip in den grond geboord. Men vermoedt,
dat dit oorlogsschip de „Canarias" is geweest.
(De „Manuel" mat 976 ton en behoorde toe aan
een reederij te Valencia).
„Oorlog, nooit, nooit, behalve wanneer de oor
log defensief is. Oorlog, nooit, behalve als het
er om gaat het nationale grondgebied te ver
dedigen. Oorlog, nooit behalve wanneer het lot
verdedigd moet worden van hen, wier bestaan
nauw verbonden is met het onze."
Het is niet altijd gemakkelijk, vervolgde de
premier, onderscheid te maken tusschen een
verdedigings- en een aanvalsoorlog, daarom is
Jaurès tot het denkbeeld der arbitrage, geko
men. Doordat arbitrage al dan niet wordt aan
vaard, kan men onderscheid maken tusschen
aanvaller en aangevallene.
Het is niet paradoxaal, thans over ontwape
ning te spreken in een Europa, waar nieuwe
bewapeningscredieten aan de oude worden toe
gevoegd. Wij zelf zijn gedwongen tot nieuwe be
wapening over te gaan. Doch hoe meer Europa
zich bewapent, des te meer hebben wij den
plicht de ontwapeningsidee niet te laten ver
dwijnen. Zelfs de leiders der regeeringen, die
trachten bij hun volk weer de oude oorlogsidee
te doen herleven, zijn er toe gekomen, over
de ontwapening te spreken. Indien men zich
daartoe genoopt ziet, dan is het, omdat er nog
de eischen van het wereldgeweten zijn, waar
aan geen enkele staat zich zal kunnen onttrek
ken.
Ik wil in uw herinnering geen ontmoediging
of droefheid achterlaten. Ik ben overtuigd, dat
de vrede gehandhaafd zal worden door den wil
der volken.
Ik ben overtuigd, dat het thans aan Eu
ropa opgelegde bewapeningsregime zal ein
digen, en dat een poging, die wij binhen en
kele weken opnieuw te Genève zullen doen,
zal slagen, omdat het noodzakelijk is.
Onder langdurige toejuichingen eindigde Blum
zijn rede met de woorden: Europa en de wereld
moeten kiezen tusschen ontwapening en oorlog.
De communistenleider Thorez sprak te Bé-
thune en later te Hénin-Liétard over het
volksfront. De laatste plaats heeft een socia-
listischen gemeenteraad.
De communisten hadden een betooging ter
eere van den raad georganiseerd, doch de so
cialisten namen er niet aan deel, omdat zij de
manifestatie als communistische actie beschouw
den. De voorbereiding leverde dan ook moeilijk
heden op, geen enkele zaal was beschikbaar; op
het plein, waar Thorez sprak, ging het electrt-
sche licht uit en de microfoon weigerde her
haaldelijk den dienst.
LONDEN, 15 Nov. (Reuter). Minister-presi
dent Stanley Baldwin heeft vanavond bij Hil-
lingdon hill (Middlesex) een auto-ongeluk ge
had, waarbij hij ongedeerd bleef.
PARIJS, 16 Nov. (Havas) De Petit Pari-
sien publiceert de volgende aanvullingen van
zijn bijzonderen correspondent te Moskou aan
gaande de arrestatie van Duitsche staatsbur
gers in Sovjet-Rusland. Deze arrestaties, zoo
schrijft deze correspondent, nemen toe.
Behalve de zeven in den nacht van 3 op 4
November te Moskou gearresteerden, verneemt
men dat thans ooi; te Leningrad elf Duitsche
staatsburgers zijn gearresteerd. Hieronder be
vinden zich drie ingenieurs, vijf geschoolde ar
beiders, een vertegenwoordiger van een hout
handel en twee vrouwen.
Bovendien werd den derden November te
Novosibirsk een Duitsch ingenieur gearresteerd.
In totaal bevinden zich 19 Duitsche staatsbur
gers in arrest onder beschuldiging van spion-
nage en tegen den Sovjet-staat gerichte actie.
Een beschuldiging, die volgens het Sovjetstraf
recht de doodstraf met zich kan brengen.
Verder werden nog eenige tientallen Russische
staatsburgers van Duitsche afkomst of in be
roepsbetrekking staande tot Duitsche instellin
gen in Sovjet-Rusland om dezelfde reden gear
resteerd te Moskou, Leningrad, Kief en Khar
kov.
LYON, 16 Nov. (Havas). Z. E. Kardinaal Mau
rin, Aartsbisschop van Lyon, is Zondagnacht
overleden.
Z.Em, had gisteren te Saint Etienne vertoefd
en scheen een perfecte gezondheid te genieten.
Hedenmorgen om 8 uur vond da omgeving den
kardinaal dood in bed. Hij was geboren te La
Ciotat 5 Februari 1859. Op 8 April 1882
hij priester gewijd. In het jaar 1906 werd hij
Aartsbisschop van Lyon en kort daarop opge
nomen in het H. College der Kardinalen. Hij
wa.i pauselijk Legaat ter gelegenheid der con
secratie der basiliek Van St. Maarten te Tours
en bij gelegenheid der kroning van Onze Lieve
Vrouw da la Garde te Marseille. De overleden
Kerkvorst was „primaat der Galliërs".
BOEDAPEST, 16 Nov. (Havas). In een
officieel communiqué wordt medegedeeld, dat
graaf Ciano te Boedapest besprekingen heeft
gevoerd met Daranyi en Dekanya. De bespre
kingen handelden over alle onderwerpen, welke
beide landen betreffen en waren zeer vriend
schappelijk. Op aile punten bleek volledige
overeenstemming .te bestaan.
TOKIO, 16 Nov. (D.N.B.) De Japansche
regeering heeft wegens de veroordeeling van
den Japanner Nakai tot een gevangenisstraf
van 10 jaar, bij de regeering te Moskou ge
protesteerd.
PARIJS, 16 Nov. (Havas). De Matin publi
ceert een mededeeling van zijn Romeinschen
correspondent, waarin deze verklaart van wel
ingelichte zijde vernomen te hebben, dat de Ita-
liaansche regeering besloten heeft, in verband
met de kroning van Victor Emmanuel tot kei
zer van het Italiaansch imperium, dat de toe
komstige titel van den Italiaanschen vorst zal
zijn „Keizer van Italië" en niet „koning van Ita
lië en keizer van Ethiopië", zooals eerst het
voornemen was.
Hierdoor zouden alle moeilijkheden in de di
plomatieke wereld, welke in het leven zijn ge
roepen door de al dan niet erkenning van Abes-
sinië als Italiaansche gebied, uit den weg ge
ruimd zijn en zou ook de nieuwe Fransche am
bassadeur zijn geloofsbrieven kunnen overhan
digen. Het is slechts een wijziging in de Ita
liaansche constitutie, waarop men te Genève
geen aanmerking kan maken.
Heden verklaring van Eden over het eenzijdig
opzeggen van de rivierenparagraaf in het ver
drag van Versailles.
Hevige luchtbombardementen boven Madrid.
Drie witte colonnes binnen de hoofdstad.
Blum kondigt een nieuw ontwapeningsplan
aan, eerlang te Genève in te dienen.
Baldwin blijft bij een auto-ongeluk ongedeerd.
De Troonrede van Koning Carol.
De arrestatie van Duitschers in Rusland.
H.H. Wijdingen in het Aartsbisdom Utrecht.
Landdag der R. K. Staatspartij te Rotterdam.
Thans eischte de onbewaakte overweg te
Haaksbergen weer een menschenleven.
Clearingbesprekingen met Duitschland voor
enkele dagen onderbroken.
De oorzaak van de lamp van de ,Van der
Wijck" moet niet aan onjuiste belading worden
toegeschreven.
Het echtpaar M. Q.van den B. uit He-
del, dat zich in het huis van bewaring te
's Hertogenbosch bevindt, verdacht van ver
schillende brandstichtingen in den loop van
de jaren in het dorp Hedel, heeft een be
kentenis afgelegd en daarbij de verschillende
medeplichtigen genoemd.
B. S. uit Hedel, die te Bruchem werd gear
resteerd, heeft bekend in September 1932 da
woning van het echtpaar Q. met hun mede
weten, in brand te hebben gestoken. Voorts be
kende S. medeplichtig te zijn aan de inbraak
met diefstal bij A. J. te Hedel, waarbij
een geldkistje met papieren en ruim zevenhon
derd gulden werden ontvreemd.
Door gewetenswroeging gedreven, heeft P. S.
uit Hedel zich bij de politie aangemeld en be
kend, dat hij op den voor-avond van de Hedel-
sche paardenmarkt in 1931, toen vele vreem
delingen in Hedel vertoefden, een hooimijt in
brand heeft gestoken. Hij is ook schuldig aan
een mislukte inbraak bij den penningmeester
van het R. K. Werkliedenverbond, den heer J.
van B.
Verder is nog aangehouden C. V., eveneens uit
Hedel. De gearresteerden zijn allen het slacht
offer van den verderfelijken invloed van het
echtpaar Q., dat de laatste jaren geheel Hedel
terroriseerde.
Men verwacht spoedig opheldering in de zaak
van de inbraak met diefstal bij den winkelier
Van D„ gepleegd In het jaar 1923, waarbij dui
zend gulden en voorwerpen van waarde werden
ontvreemd.
BRUSSEL, 16 Nov. Het blad der radicale
Vlaamsche beweging De schelde is na achttien
jarig bestaan opgeheven. In zijn plaats komt een
nieuw Vlaamsch dagblad „Volk en Staat".
LEIPZIG, 14 Nov. (Havas). Een stand
beeld. dat in 1892 ter eere van den componist
Mendelssohn Bartholdy te Leipzig werd opge
richt, is door Nazi's totaal vernield.
In artistieke en literaire kringen heeft deze
daad groote opscnuoding verwekt.
Stand op Maandag I uur n.m.: 757.2
Vorige stand: 756.4
