Zoekt gij betrouwbaar 11% l~t,r^C #1% I _W"! I Plaats dan een „Omroeper"
1 Personeel? I voor 80.000 gezinnen
De school voor Luchtbescherming te Haarlem. De „November-Spekmarkt" te Alkmaar.
prniiiniiiiiniiiitiiniiiniiiiniiiininiiiiuiniinHiiiiiiiiiiinminnninniniiiinimiinnmmniiininniiiiiiiimi^ Tfe "t ^"*1 fl gninimiiiiininiiiiiiiiHnniiifiiniiniiHinniiiiiininmnnnnniininnniinmininraniiiiiiniiuiiraiiiiinnmTr^
DINSDAG 17 NOVEMBER 1936 iumnnniiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiimimiiiiiiiiniiniiiinfliiiiiiiuiuiiiiiiiiiiniiiuiiuuiiimiiraimrainninnnraiiJ
aiiiiimiinniiiiniiiMiniiiniiiiiiiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir.
BOEK EN BLAD
Schaakrubriek
7
6
5
Zwart als de Nacht!
'tls 'n poging iot zelfmoord om
zonder achterlicht te rijden (om
van stilstaan heelemaèl niet te
spreken!) Alleen reeds het
transport naar een ziekenhuis
is heel wat duurder dan de aan
schaffing van een veilig achter
licht!
■mm
de vijandelijke koning, niettegenstaande het
bezit van open velden, in zijn bewegingen zoo
beperkt, dat een paard eeuwig schaak kan
geven.
1. Pd3—f2f Kh3g3
2. c6c7 a3a2
3. Pf2—e4+ Kg3—f3
4. Pe4d2-{- Kf3e3
5. Pd2—c4f Ke3e4
6. Pc4—d2f Ke4e5
7. Pd2c4-|- Remise. Er dreigt steeds
c8 D of cxd8 D met schaak.
(Lehrbuch des Schachspiels von Em. Lasker.)
ZUIVER ZEGGEN door P. J. W. van
Adrichem en H. C. Feenstra. Vitg.
M. Stenvert en Zn. Meppel.
De schrijvers vangen hun voorbericht aan met
een zinsnede uit de Troonrede van dit jaar:
„de juiste en diepere kennis en de zuivere
uitspraak van onze Nederlandsche taal zal....
ook verder bevorderd worden."
Met het oog op het laatste: bevordering van
een zuivere uitspraak, hebben z ijeen 6-tal
boekjes, resp. voor 2e7e klasse der lagere
school, samengesteld, welke elk een 12-tal vers
jes bevatten. Deze versjes, voor elke maand een
nummer, staan op de rechter-pagina, terwijl
links eenige oefeningen voorkomen, ter behan
deling van moeilijkheden in het versje, ter ver
krijging van juiste uitspraak van klanken en
verbindingen, enz. De bedoeling der uitgave is
voornamelijk, dat de versjes door den onder
wijzer worden voorgelezen, gedeclameerd, en
daarna door de leerlingen van buiten worden
geleerd: voor dit laatste heeft men dan telkens
een maand tijd.
Wat de boekjes vooral zeer aantrekkelijk
maakt, dat is de keuze der versjes, die het
„zuiver zeggen" zullen leeren. Een allerkeurig
ste collectie lieve versjes in den beginne, mooie
gedichten en echte nummertjes voor hoofd en
hart in de volgende klassen. En daar ook de
oefeningen heel practisch mogen heeten, twij
felen we niet, of de frissche boekjes worden op
de Kath. school met een hartelijk welkom ont
vangen.
G. J.
LEERPLAN LICHAMELIJKE OEFE
NING door W. van Daatselaar. Vitg.
W. J. Thieme en Co., Zutphen.
Samengesteld met de bedoeling, goed klasse-
onderwijs -in het vak Lichamelijke Oefening op
de scholen voor gewoon-1. o. te; bevorderen, geeft
deze uitgave eén opsomming van de onderdee-
len-der leerstof tot in de kleinste bijzonderhe
den voor élke afdeeling ëener 7-klassige school,
terwijl na die opsomming nog eenige bladzij
den worden gewijd aan een concept voor een-
mans- en tweemans-scholen. Voor verklaring
en het goed onderwijzen van al de genoemde
lichaamsoefeningen verwijst de schrijver naar
zijn bij dit Leerplan behoorende Handleiding
voor den klasse-onderwijzer. Het spreekt wel
vanzelf, dat deze zoodanige voorlichting zeer
noodig heeft, niet alleen om te weten, hoe hij
de diverse oefeningen practisch zal leiden, maar.
ook om tot een juiste selectie te komen van het
overgroote aantal dier oefeningen, welke onmo
gelijk alle kunnen worden uitgevoerd, al ver
keerde de school ook in dezen in de gunstigste
conditie.
In elk geval is het werkje een waardevolle
leidraad voor degenen, die met lichamelijk
oefenwerk in zijn verschillende vormen en on-
derdeelen worden belast.
G. J.
NEDERLAND. Leerboek Aardrijks
kunde, door Mr. P. Frima en Dr. J. H.
Ronhaar. Vitg.: Nijgh en van Dit-
mar Rotterdam.
Het leerboek is voornamelijk bestemd voor
ambtenaren der Uitvoerende Macht. Het dankt
zijn ontstaan aan de ervaring der schrijvers,
dat in de bestaande leerboeken veel van hetgeen
noodzakelijk bleek in de praktijk der genoemde
ambtenaren niet voorkomt, terwijl die boeken
omgekeerd veel bevatten, voor wat de hier be
trokkenen minder ter zake dienende is.
We kunnen van tekst en kaartjes, van tabel
len én overzichten niets anders opmerken, dan
dat een en ander uitstekend is verzorgd, en dat
dus de uitgave een bijzondere aanbeveling voor
de betrokken ambtenaren stellig verdient. De
slot-hoofdstukken over Handel en Verkeer
over Justitie, Politie en Defensie over Of-
ficieele kaarten, enz. behooren mede tot de be
langrijkste gedeelten van den rijken inhoud van
dit leerboek.
Inzake de spelling van de namen der pro
vinciën, gemeenten, enz. bewezen de auteurs,
dat men „den wetgever als doopheer moet be
schouwen" daarom hebben ze dan ook aan de
antieke schrijfwijzen van dien „doopheer" niet
willen tornen en.komen ze in het frissche en
fleurige boek met hun IJssel en Drenthe, hun
Zuidholland en Overijssel, enz. voor den dag....
G. J.
WENKEN VOOR HOOFD AKTE-C AN-
DIDATEN door M. J. Leendertse.
Uitg. J. Muusses, Purmerend.
De titel van dit werkje is heel juist gekozen.
Immers: na een drietal hoofdstukken ter in
leiding en ter opwekking aan alle onderwijzers,
om onmiddellijk na het verkrijgen van hun
eerste diploma de studie van de moeilijke
hoofdakte aan te pakken, komen die wenken:
algemeene en bijzondere. Algemeene inzake de
manier waarop men de genoemde studie moet
aanvangen, voortzetten en voltooien bijzon
dere met betrekking tot de bestudeering der af
zonderlijke examenvakken.
Zonder twijfel zal de carididaat na aandach
tige lezing van het werkje dankbaar zijn voor
de vele en nuttige wenken, die hem inderdaad
van 'n luk-raak studeeren afhielpen en tot een
een werken naar vast program voerden. Want
de auteur heeft zich niet tevreden gesteld met
tè betoögen, hoe het wel moet, maar herhaal
delijk ook aangegeven, hoe het niet moet. En
hij heeft terdege aan alles gedacht: bij zijn
wenken over het mondeling examen vergat hij
o.a. zelfs niet de vraag, welke menig candidaat
zich stelt, of hij zenuwtabletten zal gebruiken
bij den aanvang van zijn mond. onderzoek
ook niet „overbodig-lijkende" wenken als deze:
„de heeren verschijnen niet in de zaal met een
ongeschoren gezicht of zware rouwranden om de
nagels de'dames vermijden in haar toilet
excentriciteit
Behalve een zeernuttig werkje dus voor de
studiosi, is de uitgave mede een flinke reclame
voor den uitgever, wijl de schrijver, die redac
teur is van „De Hoofdakte", vooral dit maand
schrift aanprijst, en bij de behandeling der stu
dievakken de leerboeken aanbeveelt, die evenals
genoemd maandschrift bij den uitgever van
deze „Wenken" verschenen zijn.
G. J.
BIZONDERE METHODIEK door
Joh. Janssen en S. Visser. Uitg. J.
Muusses, Purmerend.
Deze uitgave dient zich nader aan als een
„Leidraad bij Methoden-studie, voor Kweek
school en Hoofdakte" en de schrijvers stelden
het werk blijkens mededeeling in het voorbe-
rieht, samen, omdat „vele candidaten vaak niet
weten hoe ze een methode moeten bestudeeren,
en wat ze aan kennis daarvan paraat dienen te
hebben".
Daar een en ander op de kweekschool toch
wel door de betrokken leeraren zal worden ge
regeld en verduidelijkt, komt het ons voor, dat
deze „leidraad" vooral zijn goede diensten zal
moeten bewijzen aan de hoofdakte-studeerenden,
die op zelfstandige studie met weinig of
geen mondelinge hulp zijn aangewezen.
Na een begin-hoofdstuk over de kwestie, hoe
men een methode bestudeeren moet, bevat het
boek verder, evenals eenige andere uitgaven van
dezelfde strekking, de bespreking van een paar
handleidingen met leerstof-materiaal voor elk
der leervakken op de lagere school, methoden
dus voor Lezen, Schrijven, Rekenen, Aardrijks
kunde, enz. enz.
De namen der auteurs, goede bekenden in de
onderwijswereld op 't gebied der Paedagogische
kennis en voorlichting, waarborgden ons reeds
te voren een goed en nuttig werk voor de be
trokken candidaten. Met een slothoofdstuk over
„tegenwoordige en nieuwe richtingen" wordt het
degelijke leerboek waardig besloten.
G. J.
VREEMDE TALEN LEEREN OP
NIEUWE BASIS, door Fr. S.
Rombouts. Uitg.: Secreta
riaat Gasthuisstraat Tilburg
Deze brochure is, als „Publicatie no. 1" van
de in April van dit jaar gestichte Kath. Paeda
gogische Vereeniging, het referaat van een in
leiding, door den schrijver op den stichtingsdag
gehouden.
Als Frater Rombouts zijn altijd vaardige pen
hanteert, dan is het om op iets belangrijks
voor de onderwijs- of studiewereld de aandacht
te vestigen. Hier geschiedt het met het oog op
de methodiek van het onderwijs in de moder
ne talen, en met de bedoeling, over die metho
diek een hartig woordje te spreken, wijl ze naar
spreker's en schrijver's duidelijke argumenten
niet deugt:
„Is gedurende de laatste 25 jaar de metho
diek van de lagere en middelbare schoolvakken
aanzienlijk vooruitgegaan, voor sommige in den
grond gewijzigd voor Fransch, Duitsch en
Engelsch, bleef alles vrijwel bij het oude."
Na deze inleidende woorden te hebben ver
nomen, begrijpt men wel, dat er een „hartig
woordje" volgen zal! Want dat oude systeem is
niet in den haak:
Uitgangspunt en richtsnoer blijft de gramma
tica der vreemde taal, met extra nadruk op de
verschillen met het Nederlandsch, en het over
zetten vice versa geldt nach wie vor als dè oefe
ninghet heele procédé bestaat in: woord
jes leeren, grammaticale regeltjes opsporen of
aanleeren met behulp van enkele voorbeelden,
en vervolgens materiaal en regels verwerken in
thema's".
Het spreekt vanzelf, dat het in de brochure
niet bij 'n zoodanige critiek op 't volgens schrij
ver zoo verkeerde systeem blijft, en er dus
ook een gedegen bespreking is van de „nieuwe
basis" voor het leeren der vreemde talen. Voor
al met het oog op die bespreking, en voor het
verkrijgen van de juiste inzichten, hoe het niet
en hoe het wel moet, is deze eerste publicatie
van veel belang voor de betrokken leeraren, en
mag de lezing ervan ten zeerste worden aan
bevolen. Dat die betrokken leeraren met alles,
wat de inleider ten beste gaf, volmondig zullen
instemmen, lijkt or>s vooralsnog aan gegronden
twijfel onderhevig.
Alle correspondentie betreffende deze rubriek
gelieve men te zenden aan Jos. Duvergé, Korte
Prinsengracht 55, Amsterdam.
PROBLEEM no. 61
J. P. COPPENS te Amsterdam
Eerste publicatie
abcdefgh
Wit geeft mat in twee zetten.
PROBLEEM n®. 62
F. NOVEJARQUE
No. 1 en 2 compositie-wedstrijd Spanje
Nederland 1935
8
Pe5-j- 2. Td3 mat.
Pxd6-j- 2. Rd3 mat.
Pd2-f- 2. Pc4 mat.
Het is een genot te onderscheiden, waarom
de genoteerde matzetten en geen andere tot
het doel leiden. Weenink noemt in zijn werk
„Het Schaakprobleem, Ideeën en Scholen" dit
probleem als een der allerbeste tweezetten.
Hoewel 56 niet tot het lichte genre behoort,
ontvingen wij zeer weinig verkeerde oplossin
gen. Het probleem heeft blijkbaar de oplossers
sterk geboeid.
Voor 56 wordt 1. Del weerlegd door Kxe3;
1. Dd2 door Pf6 (of c5);. 1. Dgl heeft geen
perspectief.
GOEDE OPLOSSINGEN
van 55 en 56 ontvangen van: A. M. Penda-
vingh, Th. M. Taverne, C. J. Amesfoort Jr.,
P. Wartenbergh, Chr. J. Brandjes, J. P. Con-
pens (auteur van 55), A. Kluijskens, J. B.
Renckens, A. L. van Item, W. G. Harmse, L.
van den Bergh, J. J. J. Lauwers, G. Th. J.
Steverink te Amsterdam; W. J. Depa te Kort-
rijk (België), Theo Verheggen te Thurles (Ier
land), A. Trompetter te Ter Apel, Th. Vrede
te Apeldoorn, J. M. Vroonhof te Nieuwkoop, W.
Hoekstra te Haarlem, K. Mienis te Akersloot,
J. Adrichem te Heemskerk,. T. de Leeuw te
Laren (N.-H.), P. J. Barenbrug, L. M. van Maa-
ren, J. W. Klawer, G. C. Jansen en J. P. Rietber
gen te Arnhem, A. Kuypers te Soesterberg, R.
Wesseling te Ouderkerk, P. Andriesma te Heerlen,
D. de Jong te Bussum, C. Ruëdisuëli te Sant
poort, Joh. H. Heystee te Hilversum, G. L. de
Zwart, G. J. van Tongeren te Heemstede, J.
C. Nobels te Baam, pastoor Ratté te Groote
broek, H. G. Koopman te Den Helder, M. J.
Mees en J. M. Meijer te Amersfoort, J. Hof-
mans te Groesbeek, J. van de Rijdt te Eind
hoven, J. G. H. B. te St. Nicolaasga," J. A.
Rohde te Oude Niedorp, P. J. van Nieuwkerk
Sr. te Wilnis, F. C. Laas te Heiloo, G.. P. Tho
mas te Aalsmeer en N. de Boer te Maalbroek
(L.). Van 55: C. Hartog, W. C. J. Schouten;
J. van Bork en E. Heese Jr. te Amsterdam;
D. Janse te Bloemendaal,. C. J. Lagerbergte
IJmulden en P. Weijers te Bergen, N.-H.
De heer P. Versteeg te Amsterdam moet nog
vermeld worden als oplosser van 49 en 50.
alle zetten van zwart het mat gereed. Derhalve
moet wit door den sleutelzèt de ontbrekende
matmogelijkheden aanvullen..
Ten slotte, tempoproblemen met matverande-
ringen. Wit heeft in den diagramstand op lede
ren zet van zwart reeds een matzet voorhan
den, doch heeft niet de beschikking over een
eersten zet die de positie in wezen onveranderd
laat. Dan moet wit natuurlijk een zet doen die
de positie wel wezenlijk verandert. Door dezen
zet. ontstaan dan andere matstanden dan die
in den diagramstand gereed lagen. Indien er
ook nieuwe varianten aan 't licht komen, dan
verhoogt dat de waarde van het probleem.
Laatstgenoemde tempoproblemen zijn dik
wijls lastig op te lossen.
J. v. d. R. te E. Wij hellen over naar de
meening dat het paard in quaestie overbodig
is, omdat ook c6c5 de dreiging 1. Dd2 weer
legt.
P. V. te A. Inderdaad verzuimden wij u
als oplosser van 4950 te noteeren. No. 60 is
een tweezet. U geeft wel de oplossing op van
60, doch niet van 59.
EINDSPEL
Von Trotzki
a b c d' e f g h
In dit geestig eindspel kan een pion schaak
gevende tot dame promoveeren; daardoor is
De school voor luchtbescherming aan
de Prins Hendrikstraat te Haarlem is
Maandag door minister mr. J. A. de
Wilde officieel geopend. De minister
tijdens zijn openingsrede. Rechts
jhr. mr. dr. A. Röell, commissaris der
Koningin in Noord-Holland
In gezelschap van zijn kleindochtertje
neemt ir. M. H. Damme, directeur-
generaal der P.T.T., de gelukwenschen
in ontvangst tijdens de muzikale hulde
door de Postharmonie bij zijn zestigsten
verjaardag
De strijd om Madrid. Nationalistische soldaten nemen hun maaltijd na de verovering der Madrileen- .November-spekmarkt" te Alkmaar, waar vele particulieren een varken koopen om te slachten voor de kuift
sche voorstad Alcorcon was Maandag weer druk bezocht. - Een kijkje op de markt, genomen vanuit den Waagtoren
CORRESPONDENTIE
N. de B. te M. In no. 49 is er in den dia
gramstand geen voldoende afweer tegen den
schaakzet van zwart voorhanden, maar wei na
den sleutelzet (Pd6). Het was mooier, indien
er in den diagramstand afweer van den schaak-
zet en tevens mat aan de oppervlakte lag. Er
zijn dreig- en tempoproblemen. In dreigproble-
men houdt de sleutelzet een dreiging in, die
zwart kan pareeren. Pareert zwart de dreiging
niet, dan kan wit op alle zetten van zwart (wij
spreken van tweezetten) op den 2den zet de
dreiging ten uitvoer brengen. Pareert zwart de
dreiging wèl, dan moet wit de gelegenheid krij
gen andere matstanden te laten volgen.
Tempoproblemen zijn gebaseerd op zetdwang
van zwart.
Er zijn drie soorten van tempoproblemen. De
eerste soort; volledige (of absolute) tempopro
blemen herkent men aan het feit, dat in den
diagramstand op iederen zet van zwart, wit
reeds een matzet gereed heeft. Ware dus zwart
aan zet, dan was de zaak zeer eenvoudig. Wit
moet echter beginnen en heeft in dit geval een
zet te doen, die de positie wezenlijk onveran
derd laat.
In de tweede soort: onvolledige tempopro
blemen, heeft wit in den diagramstand niet op
geen drie meter zicht en dan
nog zonder achterlicht?
De nieuwe burgemeester
van Assendelft, de heer J.
de Boer, is Maandag ge
ïnstalleerd. Het dochtertje
van den burgemeester be
kijkt na de installatie met
bewondering vaders ambts-
abcdefgh
W
Wit geeft mat iri twee zetten.
Oplossingen gelieve men te zenden vóór 29
November.
OPLOSSINGEN
Van probleem no. 55 (J. P. Cop pens te Am
sterdam). 1. Re5. Een eenvoudig tempopro
bleem, dat in den smaak van veel oplossers viel.
Het ontper.de zwarte paard kan op twee velden
schaak geven.
Van probleem no. 56 (C. Mansfield) 1. Re4
dreigt 2. Pxc4 mat. Het idee cross-check is
hier als thema behandeld. De thematische va
rianten hebben hier een meesleepende charme:
1Px3f 2 Pb5 mat.
Wegens een teveel aan biggen moeten de boeren een aantal van deze beestjes
inleveren om geslacht te worden. Tijdens de biggenselectie op een der boerderijen
te Hoogwoud
