Zal Franco Barcelona kunnen
blokkeeren?
Eden geeft diplomatieke
antwoorden
De Witten vorderen slechts
langzaam in Madrid
I
BHri
Wat gebeurt er
in Yemen?
Het nieuws van heden
K
m
LONDEN ACHT DE KANS
NIET GROOT
Ex-K.L.M. vliegtuig
neergestort
VRAGEN VAN ATTLEE IN
HET LAGERHUIS
NOG STEEDS GEVECHTEN
IN HET NOORD- WESTEN
De gevechten in
Soeiyoean
DE BAROMETER
i H
LAME RIS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yoor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20266
De Duitsche en Italiaansche onder
danen te Barcelona zullen zoo
snel mogelijk geëvacueerd
worden
De houding van Italië
Wat doet Engeland?
Italiaansche agenten zouden trach
ten een burgeroorlog in het
land te ontketenen
Conflict verwacht als de
Imam sterft
Het Weer iiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiHimiiiimiiiiniiiii^
iniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiiuiu""""!"""'"""""^
De twee piloten gedood
Guido Schmidt bij Von
Neurath
,JEr zijn regeeringen welke meer
te laken zijn dan die van Italië
en Duitschland"
Moskou verontwaardigd
De Giornale d'Italia" over
Franco's erkenning
Een fel artikel van de
Prawda
De pers en de laster
in Frankryk
Regeering neemt maatregelen
VERJAARDAG AARTSHERTOG
OTTO
Motta wenscht een neutrale zone
in Madrid als vluchtoord voor
de burgerbevolking
De Fransch-Spaansche
grens gesloten
Vorst Teh roept de onafhankelijk
heid uit van Binnen-Mongolië
De stakingen te Ryssel
Arbeiders in de metaal fabrieken
eischen 15 pet. loonsverhooging
De Locarno-kwestïe
Nieuwe Britsche nota overhandigd
TIMES, DAILY TEL. EN TEMPS
IN BESLAG GENOMEN
KLWVWV
7ba
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, Ingei.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 19 Nov. (Havas) In officieele
Britsche kringen heeft men, zooals wij in
een deel van onze vorige oplaag reeds be
richtten, van generaal Franco bericht ont
vangen, dat hij voornemens is Barcelona te
blokkeeren,
LONDEN, 19 Nov. (Reuter). Uit
inlichtingen, ingewonnen in Lon-
densche maritieme kringen, blijkt,
dat men er in dit milieu aan twijfelt
of generaal Franco in staat zal zijn
een blokkade van de haven van
Barcelona door te voeren. Men is
hier van meening, dat Franco om
met eenige kans van slagen een der-
gelijken maatregel in de practijk te
kunnen brengen toch minstens mees
ter moet zijn van de havens aan de
Zuidoostkust van het schiereiland.
Reuter te Marseille meent te weten, dat de
Britsche maritieme autoriteiten door generaal
Franco gewezen zijn op het gevaar dat buiten-
landsche - schepen loopen in geval van mili
taire operaties aan de Oostkust van het Spaan-
sehe schiereiland. Zaterdag j.l. zou de mili
taire gouverneur van Palma, op Majorca, den
Britschen autoriteiten aldaar hebben medege
deeld, dat de nationalisten bij militaire opera
ties tegen Tarragona, Valencia of Cartagena,
slechts zekere speciaal aangewezen wateren als
ankerplaats kunnen garandeeren.
Volgens mededeelingen van officieele
Britsche zijde verlaten de consuls van
Duitschland en Italië vandaag Barcelona.
De Duitsche en Italiaansche onderdanen
zullen zoo snel mogelijk geëvacueerd wor
den.
Te Rome spreekt men tegen, dat Italië voor
nemens zou zijn, een blokkade in te stellen op
de in handen van de regeering zijnde havens.
Wel wordt gezegd, dat Italië draconische maat
regelen zal nemen ter bescherming van de
rechten en belangen van zijn onderdanen in
Spanje.
Italiaansche oorlogsschepen bevinden zich in
de wateren van Barcelona en andere havens
ter bescherming van Italiaansche belangen.
Italië zal niet uit de niet-inmengingscom-
missie treden. Grandi zal Maandag aan de
eerstvolgende zitting van de non-interventie-
eommissie deelnemen.
In het Lagerhuis heeft afgevaardigde Alexan
der, die eerste lord der admiraliteit was in de
Labourregeering, de vraag gesteld, welke hou
ding de regeering zou aannemen ingeval een
blokkade van de Catalaansche kusten werd in
gevoerd. Eden verklaarde daarop, dat de nor
male regelen, die iedere internationale actie in
dergelijke omstandigheden leiden, in acht ge
nomen zuilen worden door de Britsche oorlogs
schepen, met het oog op de verdediging der
wettige Britsche belangen.
De Fransche ministers van Buitenlandsche
Zaken en Marine hebben gisteren de even-
tueele maatregelen besproken, welke Frankrijk
moet nemen bij een blokkade van Barcelona
door de nationalisten. Voor het oogenblik zal
geen wijziging worden gebracht in de Fransche
houding, de kruiser „Dupleix" en de torpedo
jager „Albatros" zullen voor de Catalaansche
kust blijven kruisen.
Verder wordt gemeld, dat zich geen enkel
Fransch koopvaardijschip in de haven van Bar
celona bevindt.
LONDEN, 19 Nov. De „Daily Herald"
maakt melding van Italiaansche activiteit
in het koninkrijk Vemen, dat gelegen is aan
de Roode Zee tegenover de Italiaansche be
zittingen in Afrika,
Italiaansche agenten doen volgens het La-
bour-blad hun best daar een burgeroorlog te
ontketenen en nieuwe rivaliteit tusschen de
drie zonen van den bejaarden Imam te schep
pen. Indien er een burgeroorlog zou uitbreken,
zou Italië zeker de gelegenheid aangrijpen om
door het zenden van troepen over de Roode
Zee tusschenbeide te komen.
Wanneer Italië heer en meester in Vemen
zou zijn, zou het in de Roode Zee in een do-
mineerende positie verkeeren, en zou de belang
rijkheid van Aden aanzienlijk verminderd zijn.
De krachten van den Imam worden als ge
volg van zijn hoogen leeftijd minder. Zijn oud
ste zoon, prins Sef el Islam Ahmad, is een man
met een heerschersnatuur, en hij ligt overhoop
met zijn jongere broeders. Het leger is den
troonopvolger gunstig gezind, doch de stam
men geven de voorkeur aan de jongere prin
sen, die zachtaardiger zijn. Wanneer de Imam
overlijdt, schijnt een conflict tusschen den
troonopvolger en het leger aan den eenen kant
en de jongere prinsen, die gesteund worden
door het volk, onvermijdelijk, in verband met
de activiteit, die de Italiaansche agenten in het
land voeren.
Prins Sef el Islam Ahmad schijnt Mussolini
in de kaart te willen spelen. De prins is een
bewonderaar van Mussolini, en ingeval van een
burgeroorlog zou hem Italiaansche interventie
te zijnen gunste niet onwelkom zijn.
Men gelooft in Egypte, zoo schrijft de „Daily
Herald" verder, dat Italië tegelijkertijd links en
rechts in dit gebied wapens uitdeelt, zoodat,
wanneer er een botsing mocht komen, deze zoo
uitgebreid zou zijn, dat het zenden van troepen
over de Roode Zee door Italië om aan de slach
ting een eind te maken, gerechtvaardigd schijnt.
Er hebben geruchten de ronde gedaan, dat
de jongere prinsen onlangs door hun ouderen
broeder gevangen genomen waren, doch dit
acht men onwaarschijnlijk, daar de Imam,
ofschoon hij reeds zeer bejaard is, de hoogste
macht in het land vertegenwoordigt en een der
gelijk gedrag van zijn opvolger niet zou dulden.
H VERWACHTING: Meest matige Oostelijke g
tot Noordoostelijken wind, licht bewolkt,
E droog weer in het Noorden, in het Zuiden zz
gedeeltelijk bewolkt met weinig of geen E
H neerslag, temperatuur om het vriespunt.
I VERDERE VOORUITZICHTEN: Lichte
vorst des nachts.
1 STORM WAARSCHUWINGSDIENST g
De Bilt seinde Donderdagavond te 19.50 E
E uur aan alle posten: Attentiesein neer.
LONDEN, 19 Nov. (Reuter). De British
Airways deelen officieel mede dat twee pi
loten, Hattersly en Bredenkamp, gedood
werden bij een vliegongeluk met het toe
stel, dat de post meevoert van Scandinavië
naar Engeland.
De machine stortte vannacht te 3.58 uur neer
bij Crawley (Eng.). Er bevonden zich geen pas
sagiers aan boord. De marconist en de boord
werktuigkundige zijn slechts licht gewond. De
oorzaak is onbekend. De post bleef intact en
werd per trein naar Londen vervoerd.
Naar wij vernemen is het toestel, waar
van hier sprake is, de oude FHA ID ,,Dnif",
welke eenige weken geleden door de K.L.M.
aan de British Airways is verkocht.
Gemeld wordt, dat het ongeluk vermoedelijk
te wijten is aan mist. Het vliegtuig was Croy
don tot op enkele minuten genaderd.
BERLIJN, 19 Nov. (Havas.) De Oostenrijk-
sche minister Guido Schmidt heeft vanmorgen
een langdurig onderhoud gehad met Von Neu
rath. Na een intiem dejeuner ten huize van
den Oostenrijkschen gezant Tauschitz heeft
Guido Schmidt vanmiddag het tegenbezoek van
Von Neurath gekregen. De Duitsche minister
van Buitenlandsche Zaken overhandigde hem
de orde van het Roode Kruis, de hoogste Duit'
«che onderscheiding.
Nationalisten bij het wrak van een bommenwerper, welken zij bij de belegering
van-Madrid hebben neergeschoten
LONDEN, 19 Nov. (Reuter). In het La
gerhuis heeft minister Eden vandaag ver
klaringen afgelegd ten aanzien van de
Spaansehe aangelegenheid.
Op een vraag van den* leider der Labour-
partij, Attlee, antwoordde hij, dat de hou
ding der Engelsche regeering blijft, zooals
die tevoren is gedefinieerd. Toen Attlee
daarop vroeg of er van den kant der En
gelsche regeering eenig voornemen bestond
om de regeeringFranco te erkennen,
antwoordde Eden: het Lagerhuis zal zich
er rekenschap van geven, dat er een on
derscheid bestaat tusschen de erkenning
van een belligerent en de erkenning van
de eene partij of de andere als regeering
van Spanje en wat dat aangaat, heb ik
niets toe te voegen aan hetgeen ik gezegd
heb.
In antwoord op de vraag, of de verklaring
van Duitschland en Italië geen weloverwogen
schending vormt van het nietinmengingsac-
coord zeide Eden: het is mogelijk een niet-
inmengingspolitiek te voeren ten aanzien van
de wapenlevering met gelijktijdige erkenning
van de regeering der eene of der andere par
tij. Dat is, wat alle naties tot dusverre hebben
gedaan met de erkenning van de Spaansehe
regeering.
Wat de niet-inmenging aangaat, verklaar
ik categorisch, dat ik van meening ben,
dat er andere regeeringen zijn, die meer
zijn te laken dan die van Duitschland en
Italië.
Vervolgens werd Eden de vraag gesteld, of
hij zich in verbinding zou stellen met de re
geeringen van Duitschland en Italië, teneinde
van haar de verzekering te krijgen, dat deze
erkenning niet beteekent, dat zij zich vrij zul
len gaan beschouwen om wapens te leveren.
Eden antwoordde hierop, dat hij dit zeker doen
zou. Ons geheele doel is de niet-inmenging te
doen functionneeren en te dien einde rekenen
wij op de medewerking van alle belanghebben-
ln Berlijn is een tentoonstel
ling georganiseerd van oude
wapenen. Hier ziet men het
eerste achterlader-kanon,
dat honderd jaar geleden
werd uitgevonden. De loop is
met een sterke veer omspan
nen om den schok te breken
de regeeringen, onafhankelijk van hun ideolo
gieën.
Naar aanleiding van het feit, dat een der
Britsche bladen in de erkenning der Franco-
regeering door Italië een nieuwe schending
van artikel 10 van het Volkenbondshandvest
ziet, schrijft de „Giornale dTtalia", dat Italië
zich in het vervolg in het geheel niet meer in
teresseert voor hetgeen te Genève gedaan of
gezegd wordt, men kan er slechts aan herin
neren, dat dit artikel 10 betreffende de eerbie
diging van de politieke en nationale integriteit
der staten het ernstigst wordt geschonden door
Rusland, waar men, tegen den wil van het
Spaansehe volk hetgeen volgens het blad
thans zonneklaar is gebleken een roode in
vasie in Spanje voorbereidt.
De erkenning door Berlijn en Rome verdui
delijkt de positie van Spanje en zijn wettig
bewind op het internationale plan, ook ten
aanzien van de niet-inmengingscommissie te
Londen. De erkenning is niet een daad van
partijdigheid, maar van gerechtigheid, het ge
volg is geen complicatie, maar opheldering, al
dus besluit het Italiaansche blad.
Reuter meldt, dat men in welingelichte krinr
gen te Berlijn algemeen van oordeel is, dat
Duitschland ghet niet noodig zal achten de
houding, welke tot nu toe ten aanzien van
Spanje is aangenomen, te wijzigen. Indien
evenwel de arbeid van de non-interventie-com-
missie onvruchtbaar blijft, zal Hitier niet aar
zelen opnieuw den toestand onder de oogen te
zien.
De militaire leiders blijven gereserveerd.
De „Prawda" schrijft over de officieele er
kenning van de regeering-Franco door Duitsch
land en Italië:
De nieuwe daad van inmenging, die de Duit
sche en Italiaansche fascisten cynisch en on
beschaamd verrichten, formuleert slechts de
sedert het begin van den opstand en reeds daar
voor bestaande nauwe samenwerking tusschen
de opstandelingen en de fascistische interven'
ten, en is slechts een nieuwe schakel in het
uitgebreide plan van daden van inmenging, die
door de Italiaansche en Duitsche fascisten in
verband met den versterkten tegenstand van
het republikeinsche Spanje zijn uitgewerkt.
De erkenning van Franco beteekent tegelij
kertijd de erkenning van het feit der inmen
ging in Spanje door de fascisten zelf. Deze
nieuwe onbeschaamde streek van de fascisti
sche usurpatoren is het directe gevolg van de
atmosfeer van straffeloosheid, waarin zij optre
den, de atmosfeer, die door de politieke be
gunstiging en het niet beletten van agressie is
geschapen. De nieuwe phase in de fascistische
interventie in Spanje toont dat Italië en
Duitschland vastbesloten zijn, voor geen mid
delen terug' te deinzen om hun doel te berei
ken. Dit moet een dreigende waarschuwing zijn
voor hen, die de schuld dragen voor het
scheppen van de atmosfeer van straffeloos
heid, die de fascistische interventen in staat
gesteld heeft, hun plannen voor het ontketenen
van een nieuwen oorlog openlijk tot uitvoe
ring te brengen.
PARIJS, 19 Nov. (Havas.) Dinsdag as. zal
de regeering bij het bureau van de Kamer een
wetsontwerp indienen op de pers. Hierin zal
met name een nieuwe procedure worden opge
nomen ten aanzien van den laster. De regee
ring zal de Kamer verzoeken dit ontwerp bin
nen zoo kort mogelijken tijd in behandeling te
nemen.
Minister-president Blum heeft besloten zelf
het ministerie van Binnenlandsche Zaken ad
interim waar te nemen.
Donderdag is voor het eerst te Weenen en
omgeving de verjaardag gevierd van Aarts
hertog Otto, den troonpretendent der Habs-
burgers, die vandaag 24 jaar oud is geworden.
LISSABON, 19 Nov. (Reuter).
Officieel wordt medegedeeld, dat
ruim 100 ton bommen en springstof
fen in de laatste 48 uur op Madrid
zijn geworpen, aldus meldt de cor
respondent van de ,,Diario de Lis
boa" te Laganez. De Carcel Modelo
en de kazerne La Montana zijn nog
steeds niet in handen der recht-
schen gevallen, ondanks de ononder
broken aanvallen, die sedert twee da
gen op beide gebouwen gericht wor
den. Wel staan zij in brand.
De Verdedigingsraad van Madrid heeft he
denmiddag een communiqué gepubliceerd,
waarin wordt medegedeeld, dat gisteren den
geheelen dag hevig is gestreden in dat deel
van de universiteits-wijk, waar de nationalis
ten vasten voet hebben verkregen. Gedurende
deze gevechten heroverden de regeeringstroe-
pen vele gebouwen, welke door de Marokkanen
waren bezet.
Met succes werd een nieuwe tegenaanval
gedaan bij Carabanchel. Casa Velasquez, waar
zich een detachement Marokkanen heeft ge
nesteld, werd ernstig beschadigd.
Het Zwitsersch telegraaf-agentschap
meldt uit Bern, dat Motta zich uit naam
van den Bondsraad naar aanleiding van
de verwoesting van Madrid gewend heeft
tot het internationaal Roode Kruis-comité
met het voorstel zonder verwijl den strij
denden te verzoeken in Madrid zelf een
neutrale zone in het leven te roepen,
waar de burgerbevolking de wijk zou kun
nen nemen.
Onder voorzitterschap van den deken, den
ambassadeur van Chili, vergaderde heden het
corps diplomatique van Madrid. Algemeen was
men van oordeel, dat de burgeroorlog een
punt heeft bereikt, waarop men de voornaam
ste wetten van de menschelijkheid uit het oog
heeft verloren. De diplomaten betreuren niets
anders te kunnen doen dan communiqué's te
verstrekken aan de pers om deze betreurens
waardige toestanden te doen ophouden,
Uit Hendaye wordt gemeld dat om niet me
degedeelde redenen, welke waarschijnlijk in
verband staan met de militaire operaties in
het Baskenland, de rechtsche autoriteiten be
sloten hebben de Spaansehe grens gedurende
twee weken te sluiten.
De speciale verslaggever van de „Intransi-
geant" te Barcelona meldt, dat een kruiser
der nationalisten, waarschijnlijk de „Gadaria"
vannacht tweemaal Barcelona gebombardeerd
heeft. De schade schijnt echter niet ernstig
te zijn. De bevolking zou van het bombarde
ment niets bemerkt hebben daar juist een he
vig onweder woedde.
Twee trawlers van de regeering hebben
averij opgeloopen in een gevecht met vaartui
gen van de nationalisten. De schepen kondeD
evenwel Bilbao nog bereiken.
Verder wordt vernomen, dat pogingen in
het werk worden gesteld, om de troepen van
de regeering te Santander en Bilbao te ver
eenigen om een aanval te doen op Vittoria.
PEKING, 19 Nov. (Havas.) Volgens be
richten uit Chineesche bron worden de
gevechten tusschen Chineezen en Mongolen
in de streek van Taol in, welke zich nog
steeds in handen bevindt van de troepen
van Soeiyoean, doch thans belegerd wordt,
voortgezet.
Een Mandsjoe-Mongoolsch leger heeft van
daag Hsingho aangevallen, waarbij het ge
steund werd door luchtstrijdkrachten. De Mon
golen, die zich kort geleden in Pai Ling Miau
hebben geconcentreerd, zouden in de nabijheid
van Oetsjoean, op 45 K.M. ten Noorden van
Koei Hoa zijn aangekomen.
De Chineesche bladen verwachten over twee
of drie dagen den algemeenen aanval. Chinee
sche waarnemers wijzen in dit verband op de
numerieke meerderheid der Chineesche troe
pen. Zij zijn van meening, dat de Nankingre-
geering vastbesloten is met alle middelen steun
te verleenen aan de regeeringen van Sjansi en
Soeiyoean.
Uit Chineesche bron verluidt, dat vorst Teh
officieel de onafhankelijkheid heeft uitgeroe
pen van Binnen-Mongolië en dat hij zijn voor
nemen te kennen heeft gegeven de vijf Ooste
lijke districten van Soeiyoean te veroveren, wel
ke vroeger deel uitmaakten van het Mongool-
sche gebied.
RIJSSEL, 19 Nov. (Havas). De gisteren in de
fabriek Fives te Rijssel uitgebroken staking
er werken hier 2500 arbeiders is in den loop
van vandaag overgeslagen naar de meeste be
langrijke metaalfabrieken van Rijssel en om
geving. Reeds zijn 7000 arbeiders van de 12000,
die bij de vakbeweging zijn aangesloten, insta
king. De arbeiders eischen o.m. een verhooging
hunner loonen met 15 procent.
Vanmorgen is een staking uitgebroken in de
Clarence-mijnen. De oorzaak van het conflict
is de weigering der directie om drie arbeiders,
die lid waren van den Christelijken vakbonden
weigerden toe te treden tot de confédération
generale de travail, te ontslaan. De staking
omvat 1200 mijnwerkers.
LONDEN, 19 Nov. (Reuter). De nieuwe Brit
sche nota ten aanzien van het Locarno-vraag-
stuk is vanavond op het Foreign Office over
handigd aan de Fransche, Duitsche en Belgi
sche ambassadeurs en aan den Italiaanschen
zaakgelastigde. De nota bevat voorstellen ter
overbrugging van de meeningsverschillen, zoo
als die bestaan volgens de verschillende ant
woorden op de Britsche nota van 18 September.
Zal Franco wel in staat zijn de haven van
Barcelona te blokkeeren?
Eden beantwoordt in het Lagerhuis eenigt
vragen naar aanleiding van de erkenning der
Franco.regeering door Italië en Duitschland,
De nationalisten in Madrid schijnen slechts
langzaam te vorderen. Er wordt nog steeds in
het N. W. hevig gestreden.
Fransche regeering zal een wetsontwerp indie
nen tegen den laster in de pers.
Ex-K. L. M.-vliegtuig „De Duif" nabij Croydon
neergestort. Twee piloten gedood.
Stakingen in de metaalindustrie te RipseL
Italiaansche activiteit in Yemen.
Hevige gevechten tusschen Chineezen en Mon
golen in Soeiyoean. Vorst Teh verklaart Binnen-
Mongolië onafhankelijk.
Britsche nota aan Frankrijk, Duitschland, België
en Italië inzake de Locamo-kwestie.
Commissie ingesteld, die de wenschelijkheid en
mogelijkheid van verlaging der accijnzen op bier
en gedistilleerd zal onderzoeken,
Bespreking der Haagsche „zedenzaak" in de
Tweede Kamer.
Het N. S. B.-dagblad geplaatst op de lijst van
geschriften, welke op oorlogsvaartuigen en in de
kazernes worden geweerd.
New-Yorksche beurs: Reactie als gevolg van de
ongunstige berichten over den poütieken toe
stand in Europa; koersverlies voor de meeste
fondsen.
O
BERLIJN, 19 Nov. (Havas) De Engelsche
dagbladen „Times" en „Daily Telegraph" van
18 November en het Fransche blad „Le Temps"
van 19 November zijn door de politie in beslag
genomen.
UIJRWERKHANDEL
EEID5CHE5TPA.4T 18
•10 II12 1
■X 7 fi 5
O
1
■bhbhbhw
Stand op Vrijdag 1 uur v.m.: 765.5
Vorige stand: 766.4
