De W ïtten zouden in Madrid tegen
een Sovjet-leger strijden
Groote brand te
Angers
GOUDEN HORLOGES
UNIVERSITEITS WIJK
NIET HEROVERD
KARD. PACELLI'S reis
Het nieuws van heden
Uit Vaticaanstad
LAM RIS
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZONDAG 22 NOVEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20270
rv WT*a 1 HAT 1 1 |Het Weer iiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiHiiiiiiiinB
De autoriteiten in de hoofdstad
hebben de oppervlakte van
neutrale zone uitgebreid
De bevolking verplicht
de stad te ontruimen?
Kabinetsraad dringt aan
op discipline
Spaansche regeering zal te
Genève protesteeren
Von Ribbentrop naar
Berlijn vertrokken
Duitsch ingenieur te
Charkow gearresteerd
Vier Duitsche torpedo
booten te Brest
Een der schepen had averij
opgeloopen
De tragische dood van
Salengro
Stoffelijk overschot in 't stadhuis
opgebaard
Staking te Toulouse
12.000 arbeiders er bij betrokken
Magazijnen van het „Palais de
Marchands" door het vuur
vernield
De schade bedraagt
millioenen francs
pntmiscHfyttt'Ks ihlnltcii üs
Zijne Eminentie vertelt eenige
indrukken van zyn bezoek
aan de Ver. Staten
Welkomstgeschenk van
den Paus
Een doode, vier gewonden
Egyptische parlement
geopend
Voldoening over het verdrag
met Engeland
Een gunstig verschijnsel
Doctor honoris causa
Japansche officieren
gevangen genomen
Schmidt uit Berlijn
vertrokken
STEEDS HET NIEUWSTE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
„Manque de conversation
SPANNING TE BEYROETH
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et, tngex.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één £5 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
RABAT, 21 Nov. (Havas). Van
middag om kwart voor twee heeft
radio-Sevilla de berichten van radio-
Espana over de bezetting door de
regeeringstroepen van de universi-
teitswijk van Madrid tegengespro
ken: Deze is nog in handen der na
tionalisten. Het paleis Moncloa is
bezet.
De Witten strijden thans in Ma
drid niet meer tegen Madrileenen of
Catalanen, maar tegen een Sovjet-
leger.
Ondanks het slechte weer in de hoofdstad
en den sneeuwval in de bergen, hebben de
luchtmacht, en de artillerie der nationalisten
blijk gegeven van groote activiteit. Tijdens een
tegenaanval der regeeringstroepen op de uni-
versiteitswijk hebben de witten een comman
dant gevangen genomen.
Radio-Sevilla deelt verder mede, dat de in
Bilbao ter dood veroordeelde consul van Oos
tenrijk en Hongarije, alsmede een ambtenaar
van Paraquay en een Italiaansch militair amb
tenaar heden zijn terechtgesteld.
De strijd rondom Madrid wordt, volgens
Havas, verwoed voortgezet in alle sectoren, met
inbegrip van het terrein tusschen Casa del
Campo en het uiterste Noordelijke front. De
nationalisten trachten met inspanning van
alle krachten de verdediging te doorbreken,
waartegen zij thans reeds bijna drie weken
storm loopen. In het Casa del Campo hebben
sterke af deelingen Marokkaansche legiona
rissen een hevigen aanval gedaan op de eerste
linies der regeeringstroepen, die hier gevormd
worden door de internationale colonne. Er
werd gedurende verscheidene uren fel gestre
den. De regeeringstroepen hielden echter ver
beten in hun stellingen stand en wisten den
aanvalsschok zonder te wijken te weerstaan
Tenslotte trokken de aanvallers, na zware
verliezen te hebben geleden, terug, waarbij zij
achtervolgd werden door de roode troepen, die
op deze wijze hun stellingen konden verbe
teren.
In de Universiteitswijk duurt de moorddadige
strijd zonder onderbreking voort. De regee
ringstroepen hebben hun posities aanmerkelijk
verbeterd en eenige stellingen ingenomen, die
hun een voorsprong geven op de nationalisten.
Ondanks koude en regen is het moreel der re-
publikeinsche troepen uitstekend en in offi-
cieele kringen neemt men er met vreugde nota
van, dat op bijna alle punten van het front
het initiatief in handen is van de rooden.
Versterkingscolonnes trekken voortdurend door
de hoofdstad.
Donderdag j.l. is te Valencia een kabinets
raad gehouden, waarin de regeering verklaar
de de eenige verantwoordelijke autoriteit te zijn
en waarin zij allen politieken- en vakorganisa
ties verzocht de meest strikte discipline in acht
te nemen tegenover de beslissingen van de re
geering en van de overheid. In kringen der
anarchisten en van den vakbond valt een ster
ke zwenking te bespeuren. Hun persorganen
verkondigen de noodzaak van een eenhoofdi
ge militaire leiding. Zij raden hun aanhangers
aan de besluiten van het openbaar gezag te
aanvaarden, als eenig middel om den oorlog
te winnen.
De autoriteiten hebben de Britsche regeering
ervan in kennis gesteld, dat de zone in het
Noord-Oosten van Madrid, welke zij beloofd
hadden te eerbiedigen, opdat de burgerbevol
king en de vreemdelingen aldaar hun toevlucht
kunnen zoeken, door hen is uitgebreid, tenein
de hierin te doen opnemen de ambassades van
Engeland en Amerika, en eenige andere buiten-
landsche diplomatieke missies. Deze uitbreiding
brengt de oppervlakte van de neutrale zone op
ongeveer een vierk. mijl.
In officieele en vakvereenigingskringen is
men van meening, dat Madrid moet worden ge
ëvacueerd en dat alleen de strijders en de
onontbeerlijke ambtenaren in dienst van de
oorlogvoering achter mogen blijven. Reeds sinds
lang heeft het comité van defensie alle faci
liteiten verleend aan de evacuatie van vrou
wen, kinderen en ouden van dagen. Toch zijn
er nog duizenden personen te Madrid, die
reeds zouden moeten zijn vertrokken en die
weigeren zich te laten evacueereh. Men zal
spoedig gedwongen zijn tot verplichte evacuatie
over te gaan. Het comité van defensie zou zijn
taak ten zeerste vergemakkelijkt zien, wanneer
het zich slechts zou behoeven bezig te houden
met strijders, ambtenaren en gemilitariseerde
arbeiders.
Naar verluidt is de Spaansche regeering
Voornemens om, steunend op artikel II van
het Volkenbondshandvest, te Genève te pro
testeeren tegen de erkenning van de regeering-
Franco door Duitschland en Italië.
Bij dit protest zal de Spaansche regeering
vermoedelijk niet den naam noemen van lan
den, welke bijzonder aansprakelijk zijn voor
het oorlogsgevaar, doch alleen erop wijzen, dat
dit gevaar bestaat.
Verder is het de opvatting van de Spaansche
regeering ten aanzien van de bedreiging van
Franco, dat blokkade onwettig is, aangezien de
rechten van oorlogvoerenden niet zijn erkend,
deze blokkade kan nooit doeltreffend- zijn als
zij niet wordt gesteund door buitenlandsche
oorlogsbodems.
De junta van Madrid is zeer tevreden over
den gang van zaken en is overtuigd, door
haar numeriek overwicht Madrid te kun
nen houden. De evacuatie van vrouwen en
kinderen was slechts een voorzorg tegen
het lucht-bombardement.
De Spaansche regeering heeft een manifest
gepubliceerd, waarin zij haar antwoord bekend
maakt op de erkenning van de regeerin-Fran-
co door Italië en Duitschland.
Volgens dit manifest stelt deze erkenning de
hulp in het licht, die sedert den aanvang van
den burgeroorlog door deze beide staten aan de
opstandelingen is verleend.
Het staatsdepartement te Washington heeft
medegedeeld, dat van den consul der Ver. Staten
te Barcelona een telegram is ontvangen, waar
in hij aankondigt, dat de Amerikaansche on
derdanen in het gebied van Barcelona gewaar
schuwd zijn onmiddellijk te vertrekken. De
consul zal zijn post spoedig verlaten.
In welingelichte kringen te Parijs weet men
niets omtrent een waarschuwing van Franco
aan Fransche en Russische schepen, dat alle
schepen, welke wapenen naar Spanje vervos-
ren vernietigd zullen worden, zooals een draad
loos bericht van den zender Teneriffe meldde.
ROME, 21 Nov. (Havas). Generaal Francoen
Mussolini hebben telegrammen gewisseld naar
aanleiding van de erkenning der Burgos-re
geering door Italië.
Tot zaakgelastigde van de Duitsche re
geering bij de kortgeleden erkende regee
ring-Franco is benoemd oud-generaal
Faupel.
Generaal Faupel was tot nu toe voorzitter
van het Ibero-Amerikaansch instituut te Ber
lijn.
Tijdens den oorlog was hij stafofficier bij den
staf van maarschalk von Hindenburg en ook
heeft hij gestreden als leider van een vrijkorps
tegen de Spartacisten.
Commentaar leverend op het bericht, dat
Franco dreigt de Sovjet-Russische en Fran
sche schépen, welke wapenen naar Spanje ver
voeren, tot zinken te brengen, verklaart een
woordvoerder der Sovjet-regeering: „de ban
diet die zich nationalist noemt, maar zijn eigen
hoofdstad verwoest, is met de hulp van Italië
en Duitschland tot alles in staat."
Hij voegt eraan toe, dat hij de bedreiging
eerder tegen Frankrijk dan tegen Sovjet-Rus
land gericht acht, omdat immers op het
oogenblik zich geen enkel Russisch vaartuig
in de Spaansche wateren bevindt.
LONDEN, 21 Nov. (Havas). Vernomen wordt
dat von Ribbentrop met een particulier vliegtuig
naar Berlijn is vertrokken. Hij zal in het be
gin van de yolgende week naar Londen terug-
keeren.
De bedoeling van zijn bezoek aan Berlijn zou
zijn om met de Duitsche leiders het Spaansche
probleem en de kwestie van het Westelijk pact
te bespreken, waarop de nota betrekking heeft
door Groot-Brittannië aan de onderteekenaars
van het verdrag van Locarno ter hand gesteld.
BERLIJN, 21 Nov. Te Charkow is in den
nacht van 16 op 17 November j.l. de Duitsche
ingenieur Hans Wicklein gearresteerd onder
beschuldiging van spionnage. Het Duitsche ge
zantschap te Moskou heeft protest aangetee-
kend en de onmiddellijke vrijlating van Wick
lein geëischt.
Verwachting: Meest zwakke wind uit
Oostelijke tot Zuidelijke richtingen, licht j=
tot half bewolkt, droog weer, lichte vorst
H des nachts, lichte dooi overdag.
Verdere vooruitzichten: Weinig veran-
dering.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirB
PARIJS, 21 Nov. (Havas). Het ministerie van
Marine deelt mede: een eskader van vier Duit
sche torpedobooten, de Wolf, de Tiger, de litis
en de Jaguar, is op de reede van Brest ver
schenen, even na vier uur vanmiddag.
De Wolf, die buiten de Bretonsche kust averij
had opgeloopen, moest worden gesieept door
twee schepen van het eskader. De Duitsche am
bassade had vergunning verzocht voor de Duit
sche schepen Brest binnen te'loopen om er de
noodige herstellingswerkzaamheden te verrich
ten. De vergunning werd terstond verleend.
RIJSSEL, 21 November (Havas). De overbren
ging van het stoffelijk overschot van Salengro
naar het stadhuis is geschied in aanwezigheid
van den voltalligen gemeenteraad. Het lijk is
opgebaard in een chapelle ardente en wordt be
waakt door familieleden en verscheidene ge
meenteraadsleden. Vanmiddag om 2 uur nam
het défilé van de bevolking een aanvang.
TOULOUSE, 21 Nov. (Havas) Wegens een
geschil, dat is ontstaan tusschen de directie en
het personeel van de tricotagefabriek Arieges
over het ontslag van een arbeider, is het per
soneel in staking gegaan. De stakers bleven op
de terreinen van de fabriek. Ongeveer 12.000
werklieden zijn hierbij betrokken.
Door de troepen van Franco zouden eenige tanks veroverd zijn van Russisch fabri
kaat en waarin kogels met Russische opschriften, als bovenstaand, voorradig waren
ANGERS, 21 Nov.' (Havas). Hedenmiddag
zijn de magazijnen, genaamd „Palais de
Marchands", welke een oppervlakte beslaan
van 8.000 vierk. meter, door brand vernield.
Het vuur breidde zich snel uit tot de hui
zen in de aangrenzende straten. In allerijl
heeft men de prachtige wandbekleedingen
van het bisschoppelijk museum in veilig
heid gebracht.
De schade wordt op verscheidene mil
lioenen francs geschat. Men weet niet of
er slachtoffers te betreuren zijn.
De „Intransigeant" meldde vanavond om-
In de omgeving van Londen werden
dezer dagen nachtelijke oefeningen met
luchtafweergeschut gehouden
Door de Fransche regeering
worden vier weldadigheidsze
gels uitgegeven ten bate der
werklooze intellectueelen. De
zegels dragen (van links bo
ven naar rechts onder) de
beeltenissen van den schil
der Gallot, den musicus Ber
lioz, den dichter Hugo en den
chemicus Pasteur
ffeANCA&g
3
Onze Rom. correspondent schrijft ons:
In het tijdsbestek van juist een maand, dat
kardinaal Facelli van 7 October tot 7 No
vember in de Vereenigde Staten doorbracht,
heeft hij twaalf van de zestien kerkprovincies
bezocht en de vier Amerikaansche kardinalen
en negen en zeventig bisschoppen kunnen ont
moeten. De bezoeken aan kerkelijke instituten
en seminaries waren talloos. Vier universitei
ten boden hem het eere-doctoraat aan. Auto
en trein waren niet snel genoeg voor dezen
overal verlangden bezoeker; de kardinaal heeft
in deze ééne maand 15.000 K.M. gevlogen.
Overal waar hij kon, celebreerde de bezoeker
liturgische plechtigheden; dikwijls hield hij
meerdere malen op een dag een preek of een
toespraak. Kardinaal Pacelli heeft, zoo getui
gen de Amerikanen, overal waar hij ging een
lichtend spoor van sympathie en bewondering
achtergelaten, en dat zoowel bij de hoogste
autoriteiten op elk gebied als bij de eenvou
dige menschen, die met hem in aanraking
kwamen.
Aan den hoofdredacteur van de „Osser-
vatore Romano" heeft kardinaal Pacelli eenige
indrukken meegedeeld van deze voorspoedige
reis.
De kardinaal sprak zijn bewondering uit
over het Amerikaansche katholicisme in zijn
verscheidene uitingen, van het bloeiende pa
rochieleven tot de moderne vormen van actie
en organisatie, over hun energie en klaar in
zicht in de moderne behoeften.
Na gewaagd te hebben van de actie van het
Legion of Decency, sprak hij in het bijzonder
over de roeping der Amerikaansche katholie
ken: te werken voor sociale rechtvaardigheid.
„Gelukkig het volk waar men, in bewuste een
dracht tusschen regeerders en geregeerden,
vastbesloten en ten- koste van offers en ont
zeggingen, den koninklijken weg der rechtvaar
digheid gaat. Aan zijn horizont zullen nimmer
de vlammen van dien verschrikkelijken brand
verschijnen, die in andere landen is uitgebro-
Z. Fm. Kardinaal Pacelli
ken. De vrede is een vrucht der rechtvaardig
heid."
Op 5 November, terstond na de verkiezing,
was kardinaal Pacelli de gast van president
Roosevelt. Een speciale trein was hem ter be
schikking gesteld om den president in zijn fa
miliekring in zijn 200 K.M. buiten New York
gelegen landhuis te bezoeken. De kardinaal
herdenkt in het interview van de Oss. Rom.
het aangename onderhoud, dat hij met den
president had en herinnert eraan, dat deze
steeds groote waardeering getoond heeft voor
het werk der katholieken en de zedelijke waar
de der katholieke leer, en dat de Amerikaan
sche senaat onder Roosevelts presidentschap
besloot om de encycliek „Quadragesimo Anno"
onder de officieele acten van deft senaat .op
te nemen. In het bijzonder vermeldde de kar
dinaal Roosevelts hooge waardeering voor het
vredeswerk des Pausen. Met genoegen her
innerde de kardinaal aan een lunch, die de
persclub te Washington te zijner eere aan
bood en waaraan 500 journalisten deelnamen.
De Paus heeft aan zijn staatssecretaris een
welkomstgeschenk aangeboden, dat den kar
dinaal op den avond van zijn terugkeer in het
Vaticaan is overhandigd. Het is een portret
van den H. Vader in een kostbare lijst met
de volgende eigenhandig geschreven en ka
rakteristieke toewijdingswoorden: „Pius PP XI
Carissimo Cardinal! Suo Transatlantico-
Panamericano Eugenio Pacelli feliciter
redeunti 14. XI. 1936"..
trent den brand in Angers, dat deze zeer fel
om zich heen greep en dat tal van perceelen
moesten worden ontruimd. Zelfs de kathedraal,
een historisch bouwwerk, dateerend uit de
twaalfde en dertiende eeuw, vatte vlam.
Er werd toen een beroep gedaan op de
brandweercorpsen der omliggende steden, die
onmiddellijk te hulp kwamen. De schade aan
de kathedraal, die men tenslotte voor verdere
vernieling kon behouden is van dien aard, dat
herstel mogelijk is.
Nader wordt nog gemeld, dat in totaal 40
perceelen in de Rue Baudrière door het
vuur zijn beschadigd. Verscheidene gebou
wen zijn totaal vernield. Tegen zeven uur
vanavond was men er in geslaagd uitbrei
ding van het vuur te verhinderen.
Tijdens den brand in de Rue Baudrière is een
vrouw om het leven gekomen door een val van
een brandweerladder. Vier personen moesten
met ernstige verwondingen in het ziekenhuis
opgenomen worden.
Men is er zooals gemeld, in geslaagd uitbrei
ding van het vuur tegen te gaan, nog voor het
de kathedraal en het museum had aangetast.
Vliegende vonken en brokstukken hebben
echter schade veroorzaakt aan deze gebouwen.
Ook een tehuis voor oude dames is zwaar ge
teisterd.
CAIRO, 21 Nov. (Reuter). Vanmorgen is of
ficieel de parlementszitting geopend. Vooral
werd in de openingsrede uiting gegeven aan de
voldoening over het tot standkomen van het
Britsch-Egyptische verdrag. Er zullen terstond
maatregelen genomen worden ter voorbereiding
van het toetreden van Egypte tot den Volken
bond, het bijeenroepen van een conferentie der
capitulaire mogendheden met het oog op de
afschaffing van het regime der capitulaties en
ten slotte voor het instellen van een overgangs
systeem in plaats van de gemengde rechtspraak,
in afwachting van de afschaffing daarvan.
In een rapport, uitgebracht door de Ameri
kaansche Kamer van Koophandel, wordt mede
gedeeld, dat sedert Maart 1933 8 Mi millioen
werkloozen weer werk hebben gevonden. Het
totaal aantal werkloozen wordt op het oogen
blik geraamd op minder dan 4 millioen.
Zaterdagmiddag is den secretaris-generaal van
den Volkenbond, Avenol, te Oxford het docto
raat honoris causa verleend in het burgerlijk
recht.
Volgens een Reuterbericht uit Sjanhaikwan
bevonden zich onder degenen, die bij het inci
dent van Tsjangli gevangen werden genomen,
vijf Japansche officieren, onder wie de com
mandant van het Japansche garnizoen te Sjan
haikwan. Voorts werden tien andere Japanners
ontvoerd. Men heeft geen bevestiging ontvangen
van het bericht, dat de Chineesche muiters hun
Japansche gevangenen hebben vrijgelaten.
De Oostenrijksche staatssecretaris, dr. Guido
Schmidt, is Zaterdagmiddag met een speciaal
vliegtuig uit Berlijn vertrokken.
maar steeds goed
BRILLEN VAN KEIP
GROOTE HOUTSTRAAT - naast Luxor.
Volgens Radio-Sevilla zouden de nationalisten
in Madrid tegen een Sovjet-leger hebben te
strijden; neutraliteitszone uitgebreid.
Groote brand te Angers.
Duitsch ingenieur te Charkow gearresteerd.
Het Egyptische parlement geopend.
Pleidooien voor het Haagsche Hof in de proce
dure betreffende de Rotterdamsche dollarleening
met goudclausule.
Rede van minister Oud over de aanpassings
politiek.
New Yorksche beurs: stemming vaster.
O
Lasteren is een kwaad, waarvan de
gemeenheid niet sterk genoeg kan
worden benadrukt en gebrandmerkt.
Maar ook het kwaadspreken, het roe
keloos spelen met andermans goeden
naam, is een misselijk en onverant
woordelijk bedrijf. In de meeste ge
vallen vergist men zich, daargelaten
nog de ellendige gewoonte, om aan te
dikken, en met heele of halve insi
nuaties erger dan het is voor te stel
len, wat men ten ongunste van deze
of gene hoorde verluiden. En wie be
zit den moed eerlijk, ruiterlijk, open
lijk de moreele schade te herstellen,
welke hij op die wijze aanrichtte, ook
wanneer hij beter is ingelicht?
"Voor zoovelen van ons, voor ons
allen wellicht, bestaat hier reden tot
zelfverwijt, reden ook om het
euvel zoo krachtig mogelijk te be
strijden, te beginnen bij ons zeiven.
Het is een eisch van christenplicht.
Waarbij indien dit voor sommigen
nog niet genoeg mocht wezen! zich
de overweging laat voegen, dat de
gewoonte, om anderen te bekladden,
ook doorgaans een bewijs is van ge
mis aan kennis en beschaving, een
„manque de conversation", zooals een
fijnbesnaard en hoogstaand man het
eens uitdrukte. Wie peen behoorlijke
stof voor conversatie heeft, wie geen
gesprek weet te voeren dat eenigszins
op peil staat, vergrijpt zich maar al
te gemakkelijk aan andermans eer.
Geen grooter kwaadsprekers, dan
de leeghoofden, de nietsweters, de
menschen zonder ontwikkeling, zon
der geest en zonder hart.
De Ritencongregatie heeft in haar laatste
zitting twee nieuwe zaligverklaringsprocessen in
behandeling genomen, nl. dat van den martelaar
Raphael Captier, van de Congregatie van St.
Dominicus, met zijn twaalf gezellen, en dat van
den Dienaar Gods Adolphe Petit S. J.
Tevens heeft de Ritencongregatie zich bezig
gehouden met de revisie der geschriften van
den Trinitariër P. Dominicus van het Allerh.
Sacrament, de Dominikanes Zr. Margaretha Eb-
ner, en de stichteres der Dienaressen der H.
Drievuldigheid, Zr. Eleonora Ramirez de Mon-
talvo.
Tenslotte werd het Officie goedgekeurd van
de zalige martelaren G. Cornelio, Hugo Gree en
Gezellen.
BEYROETh, 21 November (Havas) De po
gingen om de muiters achter ae barricaden in
het centrum van Tripoli tot overgave te be
wegen zijn mislukt. Eenige schoten werden ge
wisseld.
Vanochtend zijn nieuwe onderhandelingen
aangeknoopt.
UIJRWERKHfvNDEL
LEIOSCHESTRAAT 10
(Adv.l
O
Stand op Zondag 1 uur vjn.: 776.9
Vorige stand: 776.2
