Het economisch beleid
Zo.n cxCsCs-kwaai
WEE UIT EEN NEST
BUITENKANSJE ZONDER
WEERGA
CONTRACT MET MEXICO
Kerkelijk leven
DONDERDAG 26
NOVEMBER 1936
TWEEDE KAMER
Dr. Kortenhorst bepleit het voeren
van een bewuste politiek tot
bescherming der binnen-
landsche markt
Hulp voor middenstand
noodig
Overheids-ingrijpen
Middenstandsbelangen
Onze havens
De steen- en pannen-
industrie
Ordening van productie en afzet
GEPENSIONNEERDEN VAN
DE SPOORWEGEN
Woonhuis in vlammen
De werkloosheid
Aantal geheel werkloozen in de
verschillende beroepsklassen
weer gestegen
VERAART EN DE MIST
Hij zegt ook succes te hebben
te Den Haag
R. K. VOLKSZANG
J aarvergadering
VLOOTBEZOEK TE BATAVIA
Amerikaansch smaldeel voor
Tandjong-Priok
LUCHTPOST NAAR ARUBA,
BONAIRE EN CURACAO
NATIONAAL JONGEREN
VERBOND
WAARSCHUWING TEGEN
VROUWENKRUISTOCHT
Postvluchten
Landbouwer verdronken
PATER A. UYEN O.P. t
Zilveren professiefeest
Ir. J. C. Pannekoek met de
„Veendam" vertrokken
Het Vorstelijk huwelijk
Gelukwenschen in de Provinciale
Staten van Zuid-Holland
DE TARAKAN AAN DEN
GROND
Het schip spoedig weer vlot-
gekomen
Gedegradeerd
UIT DE STAATSCOURANT
Bekrachtigd
R.H.B.S.
P. T.
en
T.
DOOR ANNY VAN PANHUYS
Den Haag, 25 November 1936
Een heel wat minder opgewonden stem
ming in de Kamer dan gisteren! Een dood
kalme sfeer, waarin achter de Regeerings-
tafel Minister Gelissen op zijn gemak naar
de redevoeringen luistert, waarin sprekers
van alle fracties tal van onderdeelen be
handelen van zijn beleid aan Handel, Nij
verheid en Scheepvaart.
Het debat bestrijkt lang zoo'n b»eed ter
rein niet meer als vroeger, toen ook Landbouw
en Visscherij nog onder Economische Zaken
ressorteerden. Terecht, aldus nog eens de eer
ste spreker, de anti-revolutionnair VAN DEN
HEUVEL is twee jaar geleden dit buitengewoon
veel omvattend departement in tweeën gesplitst
en de landbouw zal er, mits er een goede samen
werking tusschen de beide departementen be
staat, geen schade van ondervinden.
Toch heeft ook de Minister, die thans alleen
Voor den handel, de industrie en de scheepvaart
te zorgen heeft, nog heel wat breede en gecom
pliceerde problemen aan het hoofd. Als de Ka
mer daar zoo'n middag over bezig is, vindt men
die problemen indrukwekkend te zamen uitge
stald.
Een zeer netelig punt is in dit geval sinds 26
September uit de discussies geëlimineerd. De
muntdepreciatie doet de debatten over de vraag,
hoe de productiekosten aan het internationale
peil kunnen worden aangepast, vraag, die vroe
ger altijd scherpe tegenstellingen opriep, uit
het debat verdwijnen.
Dit is, aldus dr. KORTENHORST, voor het
Kabinet een buitenkansje zonder weerga ge
weest. Als het waar is,
dat het een kenmerk van
een groot staatsman is,
dat hij erin slaagt, het ge
luk aan zijn kant te
krijgen, dan is inderdaad
gebleken, dat dit kabinet
uit groote staatslieden is
samengesteld
Intusschen dient thans
de vraag te worden be
antwoord, wat nu nade
muntdepreciatie de beste
politiek is. Dr. L. G. Kortenhorst.
Nederland verliet noodgedwongen den gou
den standaard, omdat het tenslotte met Zwit
serland de vluchtheuvel voor alle speculanten
dreigde te worden. Een respectabel motief.
Maar, aldus dr. Kortenhorst, dit motief opent,
als men de zaken nuchter beziet, dezelfde mo
gelijkheden voor een nieuwe economische poli
tiek als de minder achtenswaardige beweegrede
nen, die elders tot muntmaatregelen hebben ge
leid. En het spreekt vanzelf, dat dr. Korten
horst die politiek gevoerd wil zien.
Totnogtoe zijn door de Regeering alleen
maatregelen van conservatoiren aard genomen
en over wat men verder van plan is, zijn nog
weinig détails bekend. Men kan nu twee rich
tingen uit: men kan gelijk heden van libe
rale zijde weder door mr. WANDELAAR werd
bepleit aan het vrije initiatief opnieuw rui
me baan laten en allerlei boeien gaan slaken,
zooals dat heet, en men kan een les trekken uit
de ervaring, opgedaan in de crisisjaren, en een
politiek voeren, die gebaseerd is op de overtui
ging, dat een geordende productie tenslotte na
tuurlijker is dan een geheel vrij bedrijfsleven.
Dr. Kortenhorst beriep zich op hetgeen
onlangs op de jaarvergadering van de Vereeni-
ging voor de Staathuishoudkunde en Statis
tiek door de praeadviseurs en bij het debat is
vastgesteld, voor zijn stelling, dat in Nederland
de binnenlandsche conjunctuur voor verbete
ring door Overheidsingrijpen vatbaar is. En
dien weg wil de katholieke afgevaardigde uit.
Men moet natuurlijk aan den export
denken tot zijn bevordering kunnen de
contingenteeringen hun deel bijdragen
maar men moet zich niet vastleggen op de
illusie, dat in den export ons eenige heil ge
legen is, en er dient o.a. door middel
van tariefsverhoogingen een bewuste
politiek tot bescherming en stimuleering
van de binnenlandsche markt te worden
gevoerd.
Aan concrete wenscheljjkheden heeft dr.
Kortenhorst het volgende aan den Minister
voorgelegd. De winst, die op den goudschat van
de Nederlandsche Bank zal worden gemaakt,
moet o.a. worden benut, om tot een verlaging
van vaste lasten te komen. Bij opheffing van
crisismaatregelen zal bedacht moeten worden,
dat ordeningsmaatregelen daar niet onder val
len. De controle op de prijzen dient geleide
lijk te worden losgelaten, omdat een langzame
prijsstijging tenslotte een gewenscht gevolg
van de muntcorrectie is. De scheepvaart moet
nog verder worden geholpen door verleening
van Rijnvaart-premies. De Crisisuitvoerwet
moet worden gewijzigd in dier voege, dat prys-
bederf op de buitenlandsche markt en dum
ping, die represailles uitlokt, wordt tegenge
houden.
Tot slot heeft de katholieke afgevaar
digde een goed woord gedaan voor de in
1940 te Amsterdam te houden wereld
tentoonstelling.
Dr. Kortenhorst's fractiegenoot, de heer
STUMPEL, heeft een specifiek middenstands
geluid doen hooren. Hij was maar matig te
spreken over de te dezen opzichte gevoerde
politiek.
Met de middenstandsvestigingswet en ook
met de Automatenwet is veel te lang gedraald.
Een regeling van het cadeaustelsel wordt altijd
nog maar tegengehouden met het zwakke ar
gument, dat hierbij industriebelangen een rol
spelen, alsof niet de meeste cadeau-artikelen
uit het buitenland komen. De borgstellings
fondsen hebben reeds nu, na één jaar,
een geschiedenis, die „eenvoudig droevig" is.
Het middenstandscrediet ad 2 millioen vraagt
een zoo hooge rente en zooveel waarborgen, dat
nog geen 10 pet. ervan gebruikt is. En ook de
wet op de Ondernemersovereenkomsten men
denke aan het bakkersbedrijf wordt niet
toegepast met de gewenschte voortvarendheid.
De diverse vraagstukken, die in het boven
staande reeds ter sprake kwamen, zijn door tal
van andere afgevaardigden in allerlei zin en
meestal in bespiegelenden trant aangevoerd.
Met Mr. WEND'ELAAR toonde zich ook de
vrijzinnig-democraat ECHILTHUIS een voor
stander van de contingenteeringen en, aange
zien hij ook tariefverhoogingen niet bewondert,
nam deze afgevaardigde op handelspolitiek ge
bied een wel erg negatief standpunt in. Dan
liet de anti-revolutionnair SMEENK, die niet
onder den indruk wenschte te komen van de
schoone woorden, te Genève gesproken, een
heel ander geluid hooren.
De sociaal-democraat DONKER wijdde ook
dit jaar aandacht aan den toestand der havens.
De muntdepreciatie en de hulp der Regeering
bij de verlaging van kadegelden en loods- en
terreinhuren hebben hier een aanzienlijke ver
betering gebracht. Maar daarmede is men er
nog niet. Rotterdam is tengevolge van de Bel
gische Rijnvaartpremies nog altijd niet in ge
lijke positie als Antwerpen, reden, waarom Mr.
Donker opnieuw op verleening van Rijnvaart
premies aandrong.
Dezelfde afgevaardigde heeft ook de wet op
de evenredige vrachtverdeeling in de binnen
vaart besproken, die bijna niet meer te hand
haven is, nu de Rotterdamsche rechtbank haar
ook weer niet van toepassing op het gebied van
de Maas heeft verklaard.
Vóór Mr. Donker had al de anti-revolution
nair DUYMAER VAN TWIST aandacht aan de
binnenschipperij gewijd en na hem herhaalden
nog verschillende sprekers bepaalde wenschen
op dit gebied.
Onder dezen was ook de Katholieke afgevaar
digde VAN DER PUTT, die bovendien een meer
algemeen economisch betoog hield, waarin ge
klaagd werd, dat de Minister zijn taak op het
gebied van de ordening niet krachtig genoeg
volbrengt, en waarin, wat de handelspolitiek
aangaat, gezegd werd, dat men ter wering van
dumping de contingenteeringen eerder zal moe
ten verscherpen en uitbreiden dan afschaffen
of verzwakken.
Voorts verklaarde ook de heer van der Putt,
dat men prijsstijging nu niet als een ramp moet
gaan beschouwen. Wat den middenstand be
treft, stelde hij vast, dat een nauwere samen
werking der betrokkenen heel wat verbeteringen
zou kunnen bewerkstelligen al ligt er in het
tegengaan van een te groote uitbreiding van
de zoogenaamde filiaalbedrijven een Overheids
taak.
Tenslotte heeft de heer van der Putt nog ge
pleit voor debiteuren, die onder scheepshypo-
theken zuchten, en voor het personeel van den
Koninklijken Hollandschen Lloyd, dat niet de
dupe van de reorganisatie worden mag en
waarvoor ook andere afgevaardigden o.a. de
sociaal-democraat DROP, de anti-revolution
nair SMEENK, de Christen-democraat VAN
HOUTEN in het krijt traden.
Dit en nog veel meer is aan Minister Gelissen
voorgelegd. Morgen hopen wij aan de hand van
zijn antwoord meer systematisch op een en an
der terug te komen.
Geweldig i ik wou
DAT IK EO EEN
BEETJE VAN WAD
OM IN M'JN pORTE-^
MOWWAiE TE O0E.NH
EEN WAMQüRGQD DEED EEN (JiTvin-
DiNG TEoEN BANDENPECU .IN Qgri
BAND BEVINDT ZICH EEN 5T0r WElME
B'J EEN lek DE OPENING TECblOND
WEED VUll
Dinsdag j.l. kwam te Utrecht het algemeen
hoofdbestuur van den Ned. R.K. Steenfabrieks
arbeidersbond „St. Stephanus" in najaarsverga
dering bijeen.
Uitvoerig werd van gedachten gewisseld over
het saneeringsplan in de Nederlandsche steen
industrie en over hetgeen de drie arbeidersor
ganisaties terzake hebben verricht. Het alge
meen hoofdbestuur kon zich volkomen vereeni
gen met hetgeen ten aanzien van de ordening
in de steenindustrie is verricht.
Men sprak de hoop uit, dat de Regeering met
bekwamen spoed het „Bindend Besluit" van den
Ned. Baksteenbond verbindend zal verklaren,
opdat tijdig alle voorbereidende maatregelen zul
len kunnen worden getroffen, zoodat uiterlijk
1 Mei 1937 de saneering een feit zal zijn en toe
gepast kan worden.
Besproken werden verder de verhoudingen in
de dakpannenindustrie en de maatregelen door
de dakpannenfabrikanten zelf per 1 Januari
1936 genomen. Men hoopte, dat de pannenfabri-
kanten zich zullen beijveren een maatregel te
treffen, teneinde ook in deze industrie tot orde
ning van productie en afzet te komen.
Inzake de kalkzandsteenindustrie werd met
voldoening vernomen, dat de Minister van So
ciale Zaken een werktijdenbesluit heeft vastge
steld, waarbij met 1 November j.l. het tweeploe-
genstelsel definitief is afgeschaft.
Men sprak de hoop uit, dat de ernstige po
gingen door de grootst mogelijke meerderheid
van de kalkzandsteenfabrikanten ondernomen,
om te komen tot ordening in dezen tak van
industrie met goed resultaat zullen worden be
kroond.
Met betrekking tot de buizenindustrie werd
besproken de beëindiging van den contingentee-
ringsmaatregel in verband met den verminder
den afzet. Uitvoerig werd de vraag besproken of
het geen aanbeveling verdient dat ook de fa
brikanten in deze industrie uiteindelijk tot sa
neering resp. ordening zullen komen.
Ten aanzien van de werkloosheid in de Ne
derlandsche steen-, pannen- en buizenindustrie
bleek, dat deze in Augustus j.l. nog ruim 41 pet.
bedroeg van het ledental in de baksteenindustrie,
terwijl de werkloosheid in andere campagne
maanden zelfs meer dan 60 pet. betrof.
Woensdagmiddag vergaderden de gepension-
neerde leden van den R. K. Bond van Spoor-
en Tramwegpersoneel „St. Raphaël" in het ge
bouw voor K. en W. te Utrecht.
Over de acties inzake pensioen en vrij ver
voer sprak allereerst de heer H. J. C. Venings.
Thans staat de zaak er zóó voor, dat men 10
pCt. minder ontvangt dan men verwacht had.
Het spreekt echter wel van zelf, dat „St. Ra
phaël" hier onmiddellijk bij was, en al is het
resultaat niet bevredigend, het laatste woord
is in deze kwestie nog niet gesproken. Spr.
noemde den toestand nog niet hopeloos.
Waar de regeering thans verschillende wijzi
gingen in het spoorwegbedrijf wil aanbrengen,
gaat het er naar uitzien, dat het een staats
bedrijf wordt. Verwerkelijkt zich deze idee in
derdaad, dan kan het pensioenfonds geheet op
geheven en de spoorweg-pensioenen tot de ge
wone burgerlijke pensioenen gemaakt worden.
Wanneer dat uiteindelijk bereikt wordt, dan
zullen er wel wijzigingen komen, doch de toe
stand voor de gepensionneerden zal daardoor
veel safer komen te staan. Dan ging spr. over
tot de vrij-vervoer kwestie.
Daarna was een zeer ruime gelegenheid open
gesteld om vragen te stellen. Er waren vragen
stellers, die tevens pleitten voor een speciale
afdeeling voor gepensionneerden.
De heer J. Hellemans heeft tenslotte nog ge
wezen op het groote nut eener katholieke orga
nisatie als „St. Raphaël". Daarin dienen de
gepensionneerden een voorbeeld te geven aan
de jongeren.
Door tot nu toe onopgehelderde oorzaak is
Dinsdagavond een felle brand uitgebroken te
Kerkdriel, tengevolge waarvan het woonhuis van
den heer de R. een prooi der vlammen is ge
worden. Het meubilair ging eveneens verloren.
Verzekering dekt de schade.
Het Centraal bureau voor de statistiek ver
strekt hieronder, per beroepsklasse, opgave van
de aantallen geheel werkloozen onder de op
het einde van October 1936 bij alle organen der
openbare arbeidsbemiddeling in Nederland in
geschreven werkzoekenden.
Opgemerkt zij, dat niet alle werkloozen in
Nederland zich als werkzoekenden bij de open
bare arbeidsbemiddeling laten inschrijven.
Aantal werkloozen op het einde
van
Oct.
Sept.
Aug.
1936
1936
1936
Aardewerk, enz.
10.437
9.395
8.451
w.o. steenfabr.
8.158
6.973
5.840
Diamantindustrie
1.679
1.990
2.160
Diukkersbedr., enz.
3.397
3.435
3.402
Bouwbedr., enz.
86.259
83.056
79.876
Houtbew., enz.
11.735
12.241
12.002
Kleeding, enz.
5.485
6.660
6.783
Leder, enz.
3.657
3.796
3.884
Oer, turf
6.100
5.446
6.123
w.o. mijnwerkers
1.587
1.625
1.662
Metaalnijverheid
44.597
46.583
46.331
Papier
2.231
2.132
2.135
Textielnijverheid
9.441
10.991
11.385
voed- en genotmiddelen
14.037
14.392
14.119
Landb. bedr.
40.357
34.98
34.155
Visscherij
1.541
1.550
1.654
Handel
14.210
14.264
13.824
Verkeer
46.122
45.774
43.937
Vrije beroepen (o.a.
Kantoorbedienden)
16.129
16.802
16.006
Huisel. diensten
10.024
10.125
9.719
Ongeschoolde fabr. e.a.
arbeiders
63.056
62.534
61.747
Zoneter voorkeur
(geen handarb.)
2.073
1.967
1.846
Ov. beroepsklassen
1.877
1.970
1.888
totaal
394.444
390.091
381.427
By indeeling van de werkloozen volgens de
grootte van de gemeenten, waar zij zijn inge
schreven, verkrijgt men het volgende over
zicht.
Oct. Sept.- Aug.
1936 1936 1936
Gemeenten met: Aantal werkloozen einde
100.000 en meer inw. 163.697 167.505 164.113
50.000—100.000 inw. 52.093 53.549 51.733
20.000—50.000 inw. 49.619 48.240 47.459
minder dan 20.000 inw. 129.035 120.797 118.122
Zooals uit deze cijfers blijkt, daalde sedert
einde September 1936 het aantal werkloozen in
de gemeenten met meer dan 50.000 inwoners.
Dit is in tegenstelling met het vorige jaar, toen
het aantal werkloozen op het einde van October
in die gemeenten hooger was dan op het einde
van September.
De heer Aug. Veraart te Rijswijk die Dins
dag proefnemingen voor mistbestrijding in de
omgeving van Schiphol heeft gedaan, deelt ons
mede dat, in verband met het feit, dat te zelf-
der tijd als te Amsterdam, in de omgeving van
Den Haag de mist uitgeregend is, hem is mede
gedeeld, dat des namiddags tusschen 2 en 4
uur in de omgeving van Rijswijk spuitproeven
zijn gehouden.
Aan deze spuitproeven schrijft de heer
Veraart toe, dat in den zelfden tijd als te Am
sterdam, in de omgeving van Den Haag de
mist verdwenen is.
De volgende week zal de neer Veraart met
medewerking van de Schiedamsche brandweer
tegenover het vliegveld Waalhaven proefne
mingen doen.
In Amsterdam vergaderde de Nederlandsche
R. K. Volkszangvereeniging onder leiding van
den heer Dentenaer uit Tilburg.
Des morgens' te tien uur heeft Mgr. G. van
Noort, deken der hoofdstad, in de Zaaier een
plechtige H. Mis opgedragen met assistentie
van den zeereerw. heer Chr. P. J. de Meulder
uit Hteerhugowaard en pater P. Lodders S.J.
De H. Mis werd bijgewoond door het hoofd
bestuur der vereeniglng en door talrijke afge
vaardigden.
Het kinderkoor voerde dte liturgische gezan
gen uit.
En de daarop gehouden vergadering heeft
men eei-vol ontslag verleend aan den heer W.
Galesloot, uit Rotterdam, die ongeveer 25 jaar
deel uitmaakte van het hoofdbestuur en ge
durende de laatste jaren de functie van vice-
voorzitter bekleedde. Met algemeene instem
ming kreeg de heer Galesloot het eerelidmaat
schap der vereeniging aangeboden.
In zijn vacature en in die, welke was ont
staan door het aftreden van Prof. Andriessen,
leeraar aan het Seminarie Ypelaar, werden ge
kozen pastoor Mulder S.J., uit Amsterdam, en
rector P. Tick, uit Oosterhout.
Des middags hield de heer Jop Pollmann uit
Amsterdam een zeer interessante lezing voor
de aanwezige leden en afgevaardigden, waar
bij hij de actie tot herstel van ons waarachtig
volkslied uitvoerig behandelde.
Spr. wees op de fouten die bij deze herstel
pogingen zijn gemaakt en nog gemaakt worden
en gaf de richtlijnen aan, die naar zijn in
zicht het streven der organisatie moeten be-
heerschen.
De afdeeling Amsterdam besloot dezen dag
met een feestavond.
BATAVIA, 25 Nov. (Aneta) De „Augusta",
deel uitmakend van de Aziatische vloot van de
Vereenigde Staten van Amerika, en een vijftal
torpedojagers voeren heden bij daglicht de haven
van Tandjong Priok binnen, verwelkomd door
het gebulder der kanonnen, die de gebruikelijke
saluutschoten afvuurden.
Van hedenmorgen 8 uur af werden aan boord
van het vlaggeschip door de verschillende auto
riteiten de gebruikelijke beleefdheidsbezoeken
afgelegd, waarna de commandant der Ameri-
kaansche schepen, Admiraal Yarnell, de tegen-
visites bracht.
Bü de aanlegplaats van de motorboot, gele
gen nabij de „Uitkijk", stond een eerewacht
opgesteld, gevormd uit de bemanning van Hr.
Ms. „Java".
De feestelijkheden in de hoofdstad staan
dezer dagen in het teeken van het bezoek van
de circa 1250 Amerikaansche marine-menschen.
Te beginnen met de verzending uit Neder
land op 1 December as. zal de iuchtpostcorres-
pondentie voor Aruba, Bonaire en Curasao,
welke tot nu toe van Maracaïbo (Venezuela)
af per boot werd overgebracht, ook over dezen
afstand door de lucht worden vervoerd, indien
daardoor bespoediging in de overkomst wordt
verkregen.
Dit luchtverkeer geschiedt eventueel met den
halfwékelijkschen luchtdienst MaracaïboAru
baCuracao v.v. van de K.L.M., waarbij een
maal Cs Woensdagi) aansluiting wordt ver
kregen op den luchtdienst New-YorkPort of
SpainTrinidad). Het luchtrecht blijft onver
anderd.
De afdeeling Zeist van het Nationaal Jonge
ren Verbond organiseert Zaterdag 28 Novem
ber a.s. een Nationalen avond in hotel Bosch-
lust, waar het woord zullen voeren de W. Eerw.
heer Henri de Greeve, Z.Exc. gep. vice-admiraal
F. J. Quant, en de heer P. de Leur, voorzitter
van de afdeeling Zeist van het N. J. V.
Nogmaals zij gewaarschuwd voor den z.g.n.
Vrouwenkruistocht, die zich richt tot „alle wel
denkende en goedwillende vrouwen van Neder
land en Koloniën."
In een beweging, uitgaande van zoodanigeri
beginselopzet, dat er plaats is zelfs voor com
munisten, behoort een katholieke vrouw niet
thuis. Nogmaals zij er ernstig op aangedrongen,
dat de katholieke vrouwen geenerlei steun aan
dezen „kruistocht", waarmee Christus' kruis in
geen enkel verband staat, zullen geven. Voor
de behartiging harer belangen is de Katho
lieke Vrouwenbond het aangewezen lichaam.
De Nachtegaal (uitreis) is Woensdagmiddag
in Rome aangekomen.
Te Wijk brug, gemeente De Wijk, is Dinsdag
middag, omstreeks zes uur de 38-jarige landbou
wer A. v. d. Berg, dicht bij zijn woning, in een
sloot gevonden.
Men vermoedt, dat de man op het oogen-
blik, dat zijn personeel aan het melken was,
in de sloot geraakte, die op een afstand van de
boerderij is gelegen. Toen het personeel den
landbouwer ging zoeken, zag men zijn klompen
in een sloot drijven.
Bü het dreggen werd het lijk van Van der B.
in een aangrenzende sloot gevonden.
Woensdagmiddag is in de Dr. Noletstichting
te Schiedam na een langdurig ly'den overleden
pater Antonius Uyen OH., in den ouderdom van
ruim 75 jaar.
De eerw. broeders Bonifacius M. en Maurus
M„ van de Congregatie der Broeders vkn O. L.
Vrouw van Lourdes, zullen op 10 December a.s.
hun zilveren Professiefeest vieren in de Psy
chiatrische Inrichting „St. willibrordus" te Hei-
loo.
Men bericht ons, dat ir. J. C. Pannekoek,
eerst aanwezend ingenieur bij de Zuiderzee
werken en thans werkzaam onder den hoofd
ingenieur-directeur van den Rijkswaterstaat,
directie Bruggen, Woensdag met de „Veen-
dam" naar New-York vertrokken is, op weg
naar Mexico, waar hij de technische leiding op
zich zal nemen van de werkzaamheden, welke
daar worden uitgevoerd door het Internatio
naal Handelsconsortium te Den Haag, in ver
band met het contract, dat, zooals reeds be
kend is, 'tusschen het I.H.C. en de Mexicaan-
sche regeering is afgesloten.
De zitting van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland, welke Dinsdag in het gebouw
der Eerste Kamer is aangevangen, werd door
den voorzitter, jhr. mr. dr. H. A. van Karne-
beek, Commissaris der Koningin in Zuid-Hol
land, geopend met de volgende rede:
Het zou niet strooken met den geest van uw
vergadering, wanneer ik niet op het voetspoor
van andere openbare lichamen, die reeds voor
gingen, aan den aanvang van deze zitting de
verloving en het aanstaande huwelük gedacht
van H.K.H. Prinses Juliana en Prins Bemhard
van Lippe-Biesterfeld. Afgescheiden van de
gevoelens, die wij koesteren van mensch tot
mensch, en die ons levendig doen deelen in
de vreugde, die de harten van het jonge paar
vervult, zijn wij ons bewust van de diepere be-
teekenis van de blüde gebeurtenis voor ons
Vaderland, voor onze volksgemeenschap, voor
den Staat.
Ged. Staten hebben terstond, nadat het be
richt van de verloving hen bereikte, aan H. M.
de Koningin en aan de Prinses en den Prins
de oprechte gelukwenschen aangeboden van
het provinciaal bestuur, welke gelukwenschen
met hartelijke dankbetuigingen werden be
antwoord.
Thans zij het my vergund met de toekomst
voor oogen in uw midden den wensch uit te
spreken, dat in de moeilyke tyden, die wij
beleven, Gods zegen op het jonge paar moge
rusten en hun verbintenis, die met zooveel in
stemming werd begroet, strekken moge tot heil
van Land en Volk.
De aanwezigen betuigden hun instemming
met het door den voorzitter gesprokene.
Het ms. „Tarakan", van de Stoomvaart Mij.
Nederland, op reis van Amsterdam via Ant
werpen naar Java, is Woensdagochtend op de
Schelde bij Bath aan den grond gevaren. Het
schip kwam weder vlot en zette de reis naar
Antwerpen voort.
K. S., 20 jaar, dienstplichtig sergeant spec,
comp. 21e Reg. Inf. in dienst te Amersfoort, had
aldaar op 14 Oct. 1936 een nikkelen polshorloge
van een soldaat ontvreemd.
De auditeur-militair oordeelde, dat zulke mi
litairen niet waardig zijn een rang boven dien
van soldaat te bekleeden.
Conform den eisch werd beklaagde door den
krijgsraad te Den Bosch veroordeeld tot een
maand gevangenisstraf met verlaging van rang.
Het besluit van den Raad der gemeente Am
sterdam van 11 November 1936, houdende be
noeming van prof. dr. B. J. O. Schrieke tot
buitengewoon hoogleeraar in de koloniale vol
kenkunde aan de gemeentelijke universiteit al
daar, is bekrachtigd.
Benoemd tot leeraar in vasten dienst aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Zwolle E.
Caspers, wonende te Leeuwarden.
Met ingang van 1 Februari 1937 is aan den
commies by den post-, telegraaf- en telefoon
dienst J. Werke op zyn verzoek eervol ontslag
verleend.
Ing. 9 Nov. is aangewezen als beheerder van
het bijpost-, telegraaf- en telefoonkantoor t^
's Gravenhage-West de referendaris 2e klasse
der P.T.T., A. J. van Pesch, voordien beheer
der van het bijpost-, telegraaf- en telefoon
kantoor te 's Gravenhage Copernicusplein.
37
Moeder, moeder!" Maria had de gevouwen
handen op de knieën der vrouw gelegd en keek
haar met haar diepblauwe oogen innig aan.
„Moeder, ik weet reeds lang van uw bestaan.
Ik was amper dertien, toen ik door een toeval
hoorde, dat ik niet het kind was van de vrouw,
die ik moeder noemde en nog noem."
Maria voelde, hoe de zittende vrouw begon te
beven.
„Myn stiefouders zijn buitengewoon goed voor
my en ik heb ze van harte lief. U, moeder, bent
echter nog heel iets anders voor my al ken ik
u pas enkele oogenblikken. Mijn hart smachtte
naar u en toen ik door een gelukkig toeval ver
nam, dat u en mijn zuster zoo vlak bij mij leef
den, bedacht ik mij niet lang en besloot u beiden
op te zoeken."
Francisca Kaiser bekeek lang en onderzoekend
de trekken van 't fyne meisjesgezicht. Maria zag
er frisscher uit, had meer kleur dan Barbara en
toch begon zij iets te begrijpen van het waarom
In Stefan von Hornstein's gedrag
„Hoe hoorde je, dat wy in Frankfort waren?"
vroeg Francisca Kaiser.
„Ik kreeg 'n brief." Maria haalde een samen
gevouwen velletje briefpapier uit haar taschje,
„hier is hij en deze brief was myn wegwyzer."
„Van Barbara!" riep Francisca verbaasd en
las haastig de regels door. Ze schudde het hoofd.
„Hoe kwam 't kind daartoe? Geen woord heeft
zij er met mij over gesproken, geen woord!"
Maria lachte vroolijk.
„Dat komt er niets op aan mü bewees mijn
zuster zonder het te vermoeden, een buitenge
woon 'grooten dienst. Daardoor heb ik u gevon
den, moeder, u!"
Haar oogen zochten innig die van de vrouw en
het was haar, alsof zij dat harde vrouwengezicht
reeds altyd had gekend en liefgehad.
„En nu, moeder, moet u vóór alles iets hooren,
iets dat Barbara gelukkig maken zal. Het is
tevens het antwoord op den brief."
Francisca maakte een bedroefd gebaar.
„Zeg niets wat je innigste overtuiging geweld
zou aandoen," waarschuwde zy.
Maria hief het hoofd op en haar gezicht stond
rein en open.
„Ik heb Stefan von Hornstein heel graag ge
mogen en, eerlijk gezegd, ik mag hem nog goed
lyden. Toen hy my echter vragen liet, hem zyn
woord terug te geven, was ik alleen verwonderd
en verbaasd maar niet in het minst verdrietig
of bedroefd. Integendeel, ik voelde my opgelucht,
want ik wist toen, dat ik nooit echte liefde voor
hem gevoeld had. Dat is de eerijke waarheid
daar kan ik een eed op doen."
Francisca Kaiser keek langs haar heen.
„Ik geloof je, kind, en zal mij dan ook niet
langer tegen Barbara's verzoek en wenschen ver
zetten. Ze mag met hem trouwen, met den ba
ron.... met den baron!" herhaalde zy nog eens.
Eh daar liet zij op volgen: „Het past eigenlük
slecht by elkaar, een arme onderwyzersdochter
en een baron. Maar het beroep, dat hij uitoefent,
is gelukkig niet zoo onbereikbaar hoog zoo
kunnen die twee toch wel samen door het leven
gaan, zonder al te erg op te vallen." Ze lachte
zwaarmoedig. „Zoo is dan alles goed en dat je
dat zoo vlug en op zoo'n lieve manier in orde
hebt gemaakt, daarvoor dank ik je. Ik. zal Bar
bara zeggen, dat juffrouw Normann bij my ge
weest is om mondeling het antwoord op den
brief te geven. Verder hoeft zij niets te weten."
Ze streek, diep adem halend, met de hand over
het voorhoofd als wilde ze pynlyke gedachten
verdrijven. Toen besloot zy: „Nee, Barbara be
hoeft verder niets te weten. Tot op het oogenblik
weet zij er niets van, dat zy een zuster in leven
heeft."
Maria knikte.
„Dat dacht ik al ik begreep dat uit den
brief.' Langzaam stond zij op en liep een paar
passen de kamer in. „Maar 't is toch niet noodig,
dat zij in die onwetendheid blijft. Ik ken nu mijn
moeder waarom zou mijn verlangen naar mijn
zuster onbevredigd blijven?" Smeekend keek ze
haar moeder aan. „Dat is toch te hard tegen
over mij. Ik .ben er juist zoo ongeloofelyk ver
heugd over, een zuster te bezitten."
Francisca Kaiser streek over de leuningen van
haar stoel.
„Dat kan niet, Maria toe het kan niet.
Als Barbara alles hooi't, komt vanzelf ook eens
het oogenblik, dat de Normanns er achter ko
men, hoe onze verhouding is." Haar gezicht be
trok. „Ik zou mij door hen er niet nog eens aan
willen laten herinneren, dat ik my van hun kind
Maria niets heb aan te trekken."
Maria keek naar het harde met rimpels door
groefde voorhoofd.
„Och, moedertje, vele jaren liggen tusschen
toen en nu de gedachten van mijn stiefouders
zullen wel geheel anders geworden zyn."
Ze ging voor de vrouw staan.
„Moeder, ik was dertien jaar en toen verried
een dienstmeisje, dat bij ons opgezegd was, mij
het geheim van mijn geboorte. Ik nam mijnheer
Stinner in vertrouwen. Hy raadde my aan, mijn
ouders niets te zeggen of te vragen voordat zü
zelfs het zwijgen verbraken wat op zijn laatst
bij myn huwelijk zou gebeuren. Lieve hemel, ik
was nog zoo jong en volgde dien raad op. Een
ding moet ik echter nog zeggen, myn lieve echte
moeder, mijn stiefouders zijn niet echt boos op u,
ze zijn alleen maar bang, dat u ze scherp zou af-
wüzen anders hadden zy al lang een poging
tot toenadering gedaan. Dat verklaarde mynheer
Stinner, die altyd eerlyk en goed is."
Francisca wroette weder in de oude herinne
ringen van het verleden. Al te slecht had men
haar bejegend, al te afschuwelijk hadden Robert
en Therese Normann haar behandeld.
En al zouden die dan in den loop der jaren
wat milder gestemd zyn geworden, zij kon niet
vergeven al te diep zaten de wortels van haar
verontwaardiging en overwoekerden al de warme
gevoeligheid van haar hart.
„Laat het hierbij blijven, Maria, dat wij beiden
moeder en dochter ons met elkaar kunnen
uitspreken, laat aan niemand iets blyken en
denk aan mij in liefde."
„Dat gaat toch niet, dat is toch onnatuurlijk,"
weerde Maria af en keek toen opzy het viel
haar op, dat iemand binnenkwam.
Francisca Kaiser schrok op en haar blik richt
te zich naar de koekoekklok.
Ze had heelemaal niet gehoord, dat het twaalf
uur geslagen had en nu was het zoo half een.
Barbara moest thuis gekomen zyn. Ze snelde
naar de deur om haar dochter te beletten, in de
kamer te komen, maar het was al te laat Bar
bara stond reeds in de geopende deur
Een mateloos verbaasde blik trof Maria. De
twee meisjes zagen elkaar, in de war gebracht
door de sprekende gelijkenis, verbaasd aan en
toen drong het ineens tot Barbara door, dat de
vreemde dame Maria Normann moest zün.
Francisca Kaiser werd door kwellende gedach
ten gepünigd en tegelijk werd 't haar ongewoon
week te moede, als moest zij den beiden meis
jes, wier wonderbaaryke gelijkenis haar ontroer
de,'duizend lieve dingen zeggen. De twee waren
zusters, tweelingzusters, haar eigen vleesch en
bloed. En niettegenstaande ze in zoo geheel ver
schillende omstandigheden groot geworden wa
ren, leken zü zoo verbijsterend op elkaar, dat
haar de tranen in de oogen kwamen.
„Dat is juffrouw Normann," zei ze en verder
wist ze niets te zeggen 't kwam haar plotse
ling als een zonde voor, Barbara niet op de hoog
te te brengen.
God had gewild, dat die twee zusters waren.
Hü had ze als zoodanig geteekend door haar op
vallende gelijkenis zouden menschen zich nu
mogen aanmatigen, twee wezens te scheiden, die
bü elkaar hoorden.
Radeloos keek zy van Maria naar Barbara
en van Barbara naar Maria.
Ze lachte afwezig en ging naar de deur toe.
„De soep zal overkoken, ik vergat ze heele
maal," mompelde ze en vluchtte weg.
Maria moest maar doen wat haar goed dacht;
haar liet ze de verantwoording maar over. Ze
scheen verstandig en leek het hart op de rechte
plaats te hebben ze moest maar naar naar
eigen inzicht handelen.
Ze maakte de soep af en werkte üverig in de
keuken. Maar haar gedachten wanen niet bü
haar werk haar ooren en al haar zintuigen
luisterden gespannen of zij geen woord, dat in de
kamer gesproken werd, kon opvangen. Zü hoorde
echter niets. Alleen leek het af en toe alsof zij
fluisteren hoorde.
Het duurde haar te lang; deze onzekerheid
hield zü niet uit.
Zachtjes en behoedzaam deed zü de deur een
kiertje open.
Ze keek en haar handen knepen zich samen.
Ze voelde, dat haar oogen brandden en zü zelf
zoo eigenaardig kalm werd.
Met den rug naar haar toe stonden twee even
groote meisjes innig met de armen om elkaar
heen geslagen.
De zon scheen door het venster en omgaf bei
den met haar gouden licht het was alsof de
hemel die twee jonge wezens met zün zegen
overgoot. (Wordt vervolgd.)
