Rijksbestuurder Horthy bij
Z.H. den Paus
De strijd om Madrid
100.000 mijlen onder zee
FIRMA C. J. GUDE
DE AUDIËNTIE DUURDE
EEN HALF UUR
WERKGEVERS RICHTEN
ZICH TOT BLUM
PROF. VENING ME1NESZ
VERTELT
Het nieuws van heden
HUISHOUDSTER PLEEGDE
DUBBELEN MOORD
DE BAROMETER
5*5 'r-
ryzen
GARANTIE
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAAR NEST AD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20279
Bij het ceremonieel der begroeting
werd rekening gehouden met
het feit, dat Horthy
protestant is
Kard. Pacelli brengt
een tegenbezoek
Het Weer
Zij weigeren te blijven onderhan
delen in den zin van de Ma-
tignon-overeenkomst
Van Zeelands bezoek
aan Londen
België wenscht verlaging der
invoerrechten
Nationalisten willen hun vooruit
geschoven stellingen opgeven
en een andere taktieh
volgen
Hevig bombardement
van Cartagena
De gevangen journalisten
DE STUDENTENONLUSTEN
IN POLEN
De nieuwe tocht van den geleerde
geldt gebergten onder den
Atlantischen Oceaan
Lof voor onze Marine
Eerste tocht in 1923
100.000 mijl!
I*
Het Sovjet-congres
Leiders der afzonderlijke repu
blieken brengen rapport uit
Gore door de Italianen
bezet
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
74 JORDENSSTRAAT, TEL. 13132, HAARLEM
Het adres voor goed
verzorgde maaltijden
Diners van. f 1.25, f 1.45, f 1.65
Kleine Diners f 0.90, f 1.00, f 1.10
Dagelijks keuze uit
10 Vlees- en Groentensoorten
De te Merkelbeek gearresteerde
vrouw handelde uit wraak
Thanksgivingday in de
Ver. Staten
Opstand in Paraguay?
4WI
MET
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
IENORQ5. D. BLAZER» S MET2 N.V. R'OftM
Onze Romeinsche correspondent seint ons:
Met grooten luister is hedenmorgen
de Hongaarsche Rijksbestuurder Hor
thy ten Vaticane ontvangen. De Re
gent en zijn echtgenoote waren verge
zeld door minister president Daranyi
en den minister van Buitenlandsche
Zaken Kanya, den Hongaarschen ge
zant bij den H. Stoel, diens echtgenoo
te en dochter en een zestal andere
hoogwaardigheidsbekleders.
In zes Vaticaansche auto's werden de Regent
en zijn gevolg van het Quirinaal afgehaald.
Bü de Klokkenpcort op het St. Pietersplein
bracht een afdeeling Zwitsers de eerbewijzen.
Op het Damascusplein stond een eerekorps
van de Palatijnsche eerewacht opgesteld wier
muziek de Pauselijke Hymne en het Hongaar
sche volkslied speelde.
Het protocol van de ontvangst verschilde
overigens weinig van dat voor koninklijke
staatshoofden.
In de Clemenszaal, waar de Zwitsers en de
Nobelgarde stonden opgesteld begroette de
Maestro di Camera den Regent en zijn gevolg
en begeleidde den admiraal en prinses Hor
thy naar de kleine troonzaal waar Z. H. de
Paus hem tegemoet trad.
Het ceremonieel der begroeting hield reke
ning met het feit, dat Horthy protestant is.
Prinses Horthy evenwel is katholiek. Haar
vroomheid kwam ook bij dit officieele bezoek
aan Rome tot uiting, daar zij tusschen de vele
ceremonies en bezoeken door tijd heeft gevon-
end voor het traditioneele bezoek aan de zeven
kerken der eeuwige stad en de Apostelgraven.
Nadat de prelaat zich had teruggetrok
ken bleef de H. Vader met zijn bezoekers
alleen in de troonzaal. Het onderhoud
duurde ruim ene half uur. Daarna werden
de leden van Horthy's gevolg aan den H.
Vader voorgesteld.
Nadat de H. Vader zich had teruggetrok
ken begaf Horthy zich met gevolg naar den
Kardinaal Staatssecretaris Pacelli, die hem
met de hoofden der drie af deelingen van het
staatssecretariaat Mgr. Pizzardo, Mgr. Tardi-
ni en Mgr. Spada ontving. Bij het vertrek van
den regent brachten de Pauselijke eerekorpsen
opnieuw het militair eerbewijs. Daar Horthy
protestant is bleef het bezoek aan den St. Pie-
ter, dat katholieke staatshoofden plegen te
brengen, achterwege. Admiraal Horthy begaf
m
Rijksbestuurder Horthy
zich van het Vaticaan naar het Hongaarsche
gezantschap bij den H. Stoel, waar hij terstond
daarna het tegenbezoek van Kardinaal Pacelli
ontving.
Ofschoon de Regent zelf protestant is, is het
bezoek ten Vaticane toch op te vatten als een
hulde van het Katholieke Hongaarsche volK,
welks Heilige Koning Stephanus reeds 1000 jaar
geleden zijn kroon uit handen van den H. Va
der wilde ontvangen.
Een bijzondere beteekenis komt aan dit be
zoek toe wegens de groote rol, die Hongarije
heeft gespeeld en nog speelt in den strijd te
gen het communistisch gevaar in Europa. Wat
de betrekkingen tusschen den H. Stoel en
Hongarije betreft is bij gelegenheid van dit be
zoek, van Hongaarsche zijde opnieuw de verze
kering gegeven, dat de Hongaarsche regeering
het traditioneele anti-communistische karak
ter en den kerkelijken volksaard van de natie
in alle opzichten zal hoog houden.
Van besprekingen aangaande een concordaat
is echter geen sprake. Eerstens wordt van Hon
gaarsche zijde een concordaat minder gewenscht
geacht, omdat het een kerkelijke indeeling in
diocesen in overeenstemming zal moeten bren
gen met de huidige grenzen van Hongarije,
welker rechtvaardigheid dit land niet wil er
kennen. En ten tweede wordt dit concordaat
overbodig geacht, omdat de kerkelijke belan
gen in Hongarije steeds geregeld worden door
de al-oude constituten van den H. Stephanus,
volgens welke in kerkelijke zaken het Cano
niek recht als geldend wordt erkend.
Weliswaar is de Hongaarsche wetgeving in
het liberale tijdperk op twee punten afgewe
ken en wel vooral door de toelating van de
echtscheiding en door de regeling van den
godsdienst der kinderen bij een gemengd hu
welijk.
Op aandringen van breede Hongaarsche
kringen bestudeert men thans de mogelijkheid
om deze punten der wetgeving zoodanig te wij
zigen, dat voor de kerkelijk gesloten huwelij
ken alleen de kerkelijke wetten zullen gelden.
Bij Horthy's bezoek aan het Vaticaan zijn ten
aanzien van deze vraagstukken opnieuw posi
tieve verzekeringen gegeven.
M VERWACHTING: Zwakke tot matigen
wind uit Oostelijke richtingen, nevelig tot
H zwaar bewolkt, weinig of geen neerslag,
temperatuur om het vriespunt tot lichte e
§1 vorst.
Hoogste barometerstand:
772.4 te Reval. ee
Éi Laagste barometerstand:
750.8 te Jan Mayen.
jf Zon op 7.43 - onder 3.52 - Licht op 4.22 |j
Maan op n.m. 2.47 onder v.m. 6.07
Volle Maan 28 November
iiiiiiliiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiii
PARIJS, 27 Nov. (Havas) Gignoux, voor
zitter van de algemeene conferentie van Fran-
sche werkgevers, heeft gisteren een rede uitge
sproken, waarin hij sprekende over het thema:
„de Fransche werkgevers en de politieke en
sociale crisis", om. zeide: in den tegenwoordi-
gen stand van zaken moeten de Werkgevers in
herinnering brengen, dat zij bestaan en dat zij
niet voornemens zijn te verdwijnen; zij moeten
zich organiseeren, daartoe hebben zij het
recht op dezelfde gronden als de arbeiders. Zij
hebben ook den plicht daartoe, want zij vormen
een element van sociaal nut.
Donderdagavond heeft Léon Blum een
delegatie van werkgevers ontvangen. Gig
noux overhandigde hem een brief, waarin
het werkgeversverbond verklaart, dat er
geen onderhandelingen in den zin van de
Matignon-overeenkomst kunnen worden
gevoerd, zoolang de reeds getroffen over
eenkomsten niet worden opgevolgd en er
werkplaatsen bezet worden.
Léon Blum zal in den hedenmiddag te hou
den kabinetsraad een uiteenzetting geven van
den toestand als gevolg van het afbreken der
onderhandelingen over de toepassing der over
eenkomsten van Matignon.
Men weet, dat de tekst, wtelke was opgesteld
door de onder voorzitterschap van Jules Moch
staande sub-commissie en was goedgekeurd
door de vertegenwoordigers der arbeiders en
vertegenwoordigers der regeering, terwijl de af
gevaardigden der werkgevers hadden toegezegd
het voorstel in hun kring te bepleiten, een ver
zoeningsprocedure in drie phasen beoogde":
Een conflict zou eerst voor de collectieve
commissie moeten worden gebracht en indien
geen overeenkomst werd bereikt, vervolgens
voor de nationale beroepscommissie.
Indien dan jeen accoord werd bereikt, zou
het conflict moeten worden voorgelegd aan de
nationale „interprofessioneele" commissie, welke
zou moeten bestaan uit vertegenwoordigers van
het vakverbond en van de werkgeversfederatie.
De Spaansche minister Martinez Barrio
is een bekend vrijmetselaar. Hierboven
het insigne van de loge, waartoe hij
behoort
LONDEN, 27 Nov. De Belgische premier
Van Zeeland is gisterente Londen aangeko
men. Het doel van zijn bezoek zal in de eerste
plaats zijn te trachten voor Belgische produc
ten lagere invoerrechten te verkrijgen.
Tijdens zijn bezoek aan Londen zullen waar
schijnlijk ook internationale kwesties ter sprake
komen.
LISSABON, 27 Nov. (Reuter).
De „Diario de Lisboa" verneemt van
geloofwaardige zijde, dat de natio
nalisten besloten hebben hun voor
uitgeschoven stellingen in Madrid
op te geven en een andere taktiek
te gaan volgen. Zy willen de ver
bindingswegen naar Madrid door-
snijden en hierby beginnen met den
weg naar Valencia.
Het blad bericht verder, dat de regeerings-
troepen met 2.000 mitrailleurs de strategische
punten, welke de toegangswegen tot Madrid
beheerschen, bezet houden. De nationalisten in
de universiteitswijk worden letterlijk belegerd,
zonder levensmiddelen en water bieden zij
hardnekkigen tegenstand onder onophoudelijk
vuur van de regeeringstroepen.
Gisteren hebben 12 vliegtuigen van de re
geering den geheelen dag door met tusschen-
poozen de stellingen van de nationalisten met
mitrailleurvuur bestookt.
De radioclub-Teneriffe deelt mede, dat
de luchtmacht der nationalisten met suc
ces Cartagena heeft gebombardeerd. Het
marine-arsenaal en verscheidene schepen
in de haven werden ernstig beschadigd.
Een aantal schepen vluchtte en werd door
kruisers van de Witten achtervolgd.
Uit Talavera wordt gemeld, dat de voor
naamste actie aan het front voor Madrid gis
terochtend plaats had juist voor Cuatro Cami-
nos. Een afdeeling nationalisten maakte zich
meester van de huizen langs het Toroplein, dat
den weg naar Sierra beheerscht.
De artillerie van de nationalisten zet het
bombardement van de wijk Arguelles voort. De
vijandelijke batterijen, welke achter het natio
nale paleis waren opgesteld, werden tot zwijgen
gebracht.
Een aantal overloopers van de regeerings
troepen meldden zich bü de nationalisten. Een
van hen deelde mede, dat de Russische gene
raal Kleber werd vervangen door een ander
generaal, ook een Rus. In den middag scheen
het aan het front voor Madrid weer levendiger
te worden.
De verdedigingsraad van Madrid heeft een
telegram ontvangen van den Amerikaanschen
zaakgelastigde, waarin deze aan generaal Miaja
meedeelt, dat hij zich te Valencia heeft ge
vestigd.
De Noorsche regeering heeft bij de junta van
Burgos er tegen geprotesteerd, dat een oorlogs
schip der nationalisten op 15 November een
Noorsch stoomschip, de „Lisken" heeft aange
houden, dat van Dundee met pootaardappelen
op weg was naar Valencia, doch dat gedwongen
werd naar Vigo te gaan, waar de lading werd
verbeurd verklaard.
De journalisten, die door de regeeringstroe
pen bij het dorp Humera gevangen zijn geno
men, waaronder de Urugueesche journalist
Sciutto, worden nog steeds door den verdedi
gingsraad bewaakt. Zij hebben een bezoek moe
ten brengen aan het kerkhof en het lijkenhuis,
waar de vrouwen en kinderen, die het slacht
offer werden van het bombardement der na
tionalisten, liggen opgebaard.
Uit Bilbao wordt gemeld, dat de regeerings-
troapen de stellingen, welke zij in vorige dagen
bezetten, versterkten. De artillerie der recht-
schen bestookte voortdurend de stellingen der
regeeringstroepen, doch dit vuur werd door de
artillerie der regeeringstroepen doeltreffend be
antwoord.
Talrijke vliegtuigen der nationalisten bom
bardeerden de linies der regeeringstroepen en
eenige dorpen. Een moeder werd met haar drie
kinderen door een bom gedood. De bevolking is
hierdoor verontwaardigd, doch het resultaat is,
dat het moreel der strijders wordt verhoogd.
POSEN, 27 Nov. De studenten houden het
universiteitsgebouw nog steeds' bezet. De rec
tor der universiteit heeft de colleges tijdelijk
doen staken. De senaat van de universiteit
heeft besloten, de universiteit tijdelijk te slui
ten, indien de studenten niet voor 30 dezer
weder aan den arbeid zijn gegaan.
De universiteit te Krakau is tot nader order
gesloten.
Uit Warschau wordt gemeld, dat de schade,
die door de studenten tijdens de bezetting van
de universiteit is aangericht, wordt geschat op
20.000 zloty.
V
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
7 Jan. n/d Huwelijksplechtigh. t/den Haag.
Nog eenige raam- en tribunezitplaatsen
disponibel, prachtzicht.
Reisbur. Pullman, Gr. Houtstr. 48, Tel. 11008
en J. ter Wal, Rozenstr. 124 rd., Tel. 12203,
Haarlem.
De vele luchtaanvallen op Madrid hebben in talrijke wijken groote verwoestingen
aangericht. Het zoeken naar slachtoffers
In „De Brem berg", zijn prachtig gelegen
woning aan de Potgieterlaan te Amersfoort,
heeft prof. dr. ir. F. A. Vte.ning Meinesz een
onzer correspondenten het een en ander
verteld naar aanleiding van den tocht, dien
hij met Hr. Ms O. XVI in de eerste maan
den van het nieuwe jaar op den Atlanti
schen Oceaan zal maken.
Gezeten in zijn ruime studeerkamer, welke
uitziet op de Geldersche vallei, heeft de ge
leerde een overzicht gegeven van de reizen, die
hij aan boord van onderzeeërs in de afgeloopen
jaren in dienst van de wetenschap heeft onder
nomen en bovendien enkele bijzonderheden
medegedeeld over zijn wetenschappelijken ar
beid.
„Uw hoeveelste reis wordt dit, professor?"
Een glimlach.
„Dat kan ik niet zoo dadelijk zeggen. Maar
laat eens kijken: in 1923 ben ik met m'n „on
derwatertochten" begonnen. U moet weten, dat
het uiterst bezwaarlijk is, zwaartekracht-onder
zoekingen te land te verrichten. Dat geldt in
het bijzonder voor een groot deel van Neder
land, waar de bodem daarvoor te „slap" is en
te veel beweegt. Gewone schepen zijn er even
min toe geschikt, omdat zij eveneens te zeer
aan beweging onderhevig zijn. Bij een onder
zeeboot vervalt dit bezwaar weliswaar niet ge
heel, maar dan toch voor een groot deel. Van
daar, dat ik de laatste jaren steeds van duik-
booten gebruik heb gemaakt."
„Maar om op mijn zeereizen terug te komen.
In 1923 trok ik er op uit met de K. H, waar
van destijds gezagvoerder was kolonel Door
man, de tegenwoordige commandant van den
onderzeedien,vt. De commandant van de O XVI,
luitenant ter zee C. J. W. M. Waning, was
toen jongste officier op de K. II. De boot was
op de uitreis naar Indië en de tocht heeft
waardevolle resultaten opgeleverd."
„Enkele jaren later was er een nieuw toestel
voor zwaartekrachtmetingen geconstrueerd en
de marine-autoriteiten verklaarden zich dade
lijk bereid, mij in de gelegenheid te stellen, het
te beproeven. Dat gebeurde in 1925, op de K. XI,
die ook op de uitreis naar onze Oost was. Dien
tocht maakte ik echter slechts mee tot Port
Said."
„Een jaar later ging ik met de K. XIII via
het Panamakanaal naar Indië. Niet minder
dan 6 V. maand duurde de reis."
„In 1928 onderzocht ik, op uitnoodiging v£tn
het Carnegie Institution, aan boord van een
Amerikaanschen onderzeeër, de S. XXI, de
West-Indische wateren. In 1929 en 1930 maakte
ik drie reizen door onze Oost, in 1931 ging ik
met de O. XII de Noordzee op en in de eerste
maanden van het volgende jaar met de
S. XLVIH, weer een Amerikansche „schuit",
naar West-Indië. In den zomer van 1932 ging
het met de C. XIII nar de Azoren, Madeira,
enz. en in den winter van 1933 met een Fran
sche boot naar de Middellandsche Zee. Dezen
laatsten tocht maakte ik mee om een collega
in te werken. En toen kwam de tocht met de
K. XVIII, waarover ik u wel niet veel meer
zal behoeven te vertellen."
„Het toestel, professor, dat u gebruikte
„Dat was een slingerapparaat. Maar niet zoo
een als men vroeger had, met een enkeier.
slinger, maar met meer slingers, waardoor alle
bijkomstige effecten worden geëlimineerd. U
begrijpt, hoe noodzakelijk dat is, want de
slingeringen zijn vaak buitengewoon gering."
Het apparaat, waarvan hier sprake is, is door
prof. Vening Meinesz zelf ontworpen en ver
vaardigd door den chef-instrumentmaker Van
Rest, van het Meteorologisch Instituut te de
Bilt.
„Hoeveel mijlen hebt u zoo ongeveer al ge
varen, professor?"
„Dat heeft juist dezer dagen een kennis
voor me uitgerekend: ais ilt deze reis achter
den rag heb, dan zal ik er zoo'n 100.000
mijl op hebben zitten: 4maai om de
aarde."
De hoogleeraar was, als steeds, vol lof over
de Marine.
Prof. Vening Meinesz
„De medewerking, die ik van hoog tot laag
heb ondervonden, is eenvoudig niet te schet
sen. Soms werd het heelemaal aan my overge
laten, de route te bepalen en meermalen is het
ook voorgekomen, dat de marine-autoriteiten de
route om mijnentwil veranderden. Ook in dit
opzicht heeft het kleine Nederland aan tal van
andere landen een voorbeeld gegeven."
De route van de O. XVI is in hoofdzaak door
prof. Vening Meinesz zelf ontworpen; alleen de
havens zijn door de Marine aangegeven. Het
gedeelte van den Atlantischen Oceaan rondom
de Azoren is op vorige tochten reeds „verkend".
De route van de O. XVI gaat ook over dit ge
bied. Men treft er hier en daar „gaten" van
6000 a 6500 M. diepte aan, waaromtrent nog
niet veel bekend is. Prof. Vening Meinesz hoopt
thans te onderzoeken, of de middel-Atlantische
rug een plooiing,sgebergte is, zooals de Andes,
de Himalaya, de Alpen of een zuiver vulkanisch
gebied. Daarnaast zal men zich bezig houden
met loodingen.
Wij merkten tenslotte nog op, dat het voor
den professor wel „kort dag" was, nu de offi
cieele toestemming voor het meemaken van de
reis met de O. XVI eerst dezer dagen is ver
leend, terwijl de tocht, naar men weet,
11 Januari reeds aanvangt.
„Inderdaad. Er moet nog heel wat werk wor
den verzet voor m'n vertrek. Maar en wijst
u daar vooral op dat alles wordt mij veel
vergemakkelijkt door de enorme medewerking,
die de Marine mij verleent. Mijn dankbaarheid
daarvoor, èn voor haar medtewerking bij vroe
gere gelegenheden, is werkelijk niet in woorden
uit te drukken."
MOSKOU, 27 Nov. (Tass) Op 26 November
hebben op het Sovjetcongres bij de debatten
over het rapport van Stalin de vertegenwoor
digers der afzonderlijke republieken, gouwen, ge
bieden, Staciianof-lieden, arbeiders en leiders
van collectieve bedrijven het woord gevoerd.
De sprekers waren enthousiast over de nieu
we grondwet, welke zij goedkeurden. Zij brach
ten voorts rapport uit over de buitengewone
economische, politieke en andere prestaties in
hun republieken, gouwen, gebieden e.d.
Verschillende sprekers gaven hun bereidheid
te kennen op ieder gewenscht oogenblik hun
leven in de waagschaal te stellen voor de be
scherming der Sovjet-Unie.
ROME, 27 November (Reuter) De Italiaan-
sche troepen in Abessinië hebben de stad Gore
bezet.
Zooals bekend, heeft de Negus steeds beweerd,
dat te Gore in West-Abessinië nog een Abessi-
nische regeering bestond.
De Hongaarsche Rijksbestuurder Horthy door
Z. H. den Paus in audiëntie ontvangen.
Nationalisten zouden van plan zijn een andere
taktiek in den strijd aan het front van Madrid
te gaan toepassen.
De Italianen bezetten Gore.
Werkgevers in Frankrijk weigeren langer te
blyven onderhandelen. Schrijven aan Léon Blum
overhandigd.
109 slachtoffers van Thanksgivingday in de
Ver. Staten.
Schuschnigg noemt het nationaal-socialisme
en het communisme de twee vijanden der Oos-
Venrijksche politiek.
Opstand in Paraguay?
Een onderhoud met prof. Vening Meinesz naar
aanleiding van zijn nieuwen tocht.
Op den onbewaakten overweg onder Akkrum
is een auto door een trein gegrepen; de chauf
feur ernstig gewond.
Jaarvergadering van het R. K. Verbond De
Jonge Werkman.
De dubbele moord te Merkelbeek; de gearres
teerde huishoudster heeft een volledige beken
tenis afgelegd.
O
Hedenmorgen heeft vrouw J. M.
V., huishoudster bij een der slacht
offers, die gearresteerd was in ver
band met den Zondag gepleegden
dubbelen moord te Merkelbeek, een
volledige bekentenis afgelegd.
De vrouw was Donderdag naar
Maastricht overgebracht.
Zij deelde mede den moord uit
wraak gepleegd te hebben.
Zy heeft hierbij gebruik gemaakt
van een scheermes en een centrifu-
gaal-sleutel.
NEW YORK, 27 November. (Reuter.) Op den
Thanksgivingday, welke gisteren in de Ver-
eenigde Staten werd gevierd, zijn 109 personen
om het leven gekomen, meest door verkeers
ongevallen.
BUENOS AIRES, 27 Nov. (Havas). Het ge
rucht gaat, dat in Paraguay een poging is on
dernomen een revolutie te ontketenen. Alle
verbindingen zijn verbroken. De censuur is in
gesteld.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 762J
Vorige stand; 762.8
