Een verklaring van Baldwin
Zal de Koning heengaan?
Frankrijk belooft terstond
te helpen
Wordt Franco in den rug
bedreigd?
Regeering zal geen wetgevende maatregelen
nemen, om huwelijksplan van den
Koning te vergemakkelijken
Het nieuws van heden
REDE VAN DELBOS IN
DE KAMER
BASKEN 0P 45 K.M. VAN
BURGOS
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yoor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
post. per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZATERDAG 5 DECEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTICSTE JAARGANG No. 20292
BALDWIN HARTELIJK
TOEGEJUICHT
De Aartsbisschop van Canterbury
brengt, evenals Baldwin, een
bezoek aan koning Edward
Mevrouw Simpson te
Versailles
Baldwin toegejuicht
Baldwin, de president van het
Britsche kabinet, dat in de
laatste dagen een moeilijken
tijd doormaakt
De herziening van het
Volkenbondshandvest
Vergadering van de commissie
uitgesteld tot 14 December
TWEE LEGERVLIEGTUIGEN
NEERGESTORT
Voor het eerst waren de dragers der
hooge Roemeensche ridderorden in vol
ornaat tijdens de jaarlijksche herden
kingsfeesten van de nieuwe formatie
van het Roemeensche rijk. Op den
achtergrond de monumentale eereboog,
welke mede ter herdenking van deze
rijksvergrooting werd opgericht
M' .«SP
Spy
Een dijkdoorbraak veroorzaakte in het Reder-Elbegebied een ware catastrophe.
Het verkeer kon slechts met bootjes-worden onderhouden
Strijdkrachten staan voor spontane
hulp aan Engeland en België
gereed bij niet-uitgelokten
aanval
Interpellatie over
Buitenlandsche Zaken
Het Weer iiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii|
31 vliegtuigen van de Witten
voerden een hevig bombar
dement op Madrid uit,
waarbij slachtoffers
vielen
Britsche ambassade te
Madrid opgeheven?
Russisch schip doorzocht
Vijf December
De groote vraag van vandaag is ge
lukkig niet alléén: „wat zal ik krij
gen?" maar óók: „wat zal ik geven."
En is dit niet de eigenlijke verblijding
van heden? Nu is het de dag van
geven en ontvangen, van verlangen
en wegschenken. Daarom is vijf De
cember zoo'n beteekenisvolle datum:
dag van naastenliefde, dag van
vriendschap en gulheid, dag van hui
selijke blijdschap en maatschappelijk
goed-doen. De volle klemtoon des le
vens valt op het kinderlijk gemoed,
op de blijheid om elkander een ver
rassing te bereiden en de ongekuns
teldheid waarmede men een, o nog
zoo kleine attentie aanvaardt. Op den
geest komt het aan waarmede gege
ven, waarmede ontvangen wordt. St.
Nicolaas geeft ons ontzettend veel te
leeren met zijn stillen glimlach en
zijn ongesproken woord. Hij leert ons
de Weldaad van het goeddoen.
een uitnoodiging gericht worden voor een be
perkt plan tot ontwapening.
Militair wetsontwerp
in België
Ook door den Senaat aangenomen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingem.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 eet*
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
LONDEN, 4 Dec. (Havas). Mi
nister-President Baldwin heeft in het
Lagerhuis in antwoord op een vraag
van den Labour-afgevaardigde Attlee
verklaard, dat de regeering niet be
reid was, speciale wetgevende maat
regelen te nemen om het voorgeno
men huwelijk van den Koning te
vergemakkelijken.
In parlementaire kringen is men
volgens Havas van meening, dat de
oppositie, die Baldwin tegen het hu
welijk des Konings heeft ontketend,
den troonsafstand van den Koning
vrijwel onvermijdelijk maakt.
Baldwin zeide o.m.:
„Sommige persorganen hebben gisteren en
vandaag het denkbeeld geopperd dat, indien de
Koning mocht besluiten te trouwen, zijn Ge
malin niet noodzakelijkerwijze Koningin zou be
hoeven te worden* Deze denkbeelden missen elke
constitutioneele basis. Onze wet kent niet zoo
iets als een morganatisch huwelijk. Het eenige
middel, dat het mogelijk zou maken een der
gelijk gevolg te vermijden, zou zijn een wetge
ving voor een speciaal geval. De regeering is
biet bereid een dergelijke wet in te dienen.
Bovendien zijn deze kwesties van ge
meenschappelijk belang voor het geheele
gemeenebest, en een zoodanige verandering
zou niet zonder de goedkeuring van alle
Dominions tot stand gebracht kunnen wor
den. Na een door mij ingesteld onderzoek
ben ik tot de overtuiging gekomen, dat een
dergelijke toestemming niet zou worden
verleend.
Ik heb gemeend, dat het mijn plicht was, deze
verklaring af te leggen, voordat het Huis uit
eengaat, ten einde elk misverstand uit den weg
te ruimen. Op het oogenblik heb ik niets meer
te verklaren."
Na de woorden van Baldwin werd de zitting
Van het Lagerhuis verdaagd.
Naar aanleiding van bovenstaand Havas-be-
richt, waarin gesproken wordt van een opposi
tie, die Baldwin ontkedend zou hebben, wijzen
wij op de lezing van een bijzonderen Handels
blad-correspondent.
Deze lezing is (zooals waarschijnlijk blij-
ken zal wanneer de zaak openbaar wordt ge
maakt), dat de Koning uiting gegeven heeft aan
<len wensch een zoodanig huwelijk te sluiten,
dat het een speciale vergunning van het parle
ment zou vereischen, dat hij zelf het initiatief
heeft genomen om te vragen of het mogelijk
«ou zijn, dat zulk een vergunning verkregen zou
hunnen worden en dat de ministers, na uitge
breide overweging en raadpleging geantwoord
hebben dat zulks onmogelijk was.
De ministers zouden zich dus niet bemoeid
hebben met de particuliere zaken des Konings.
Hun werd een vraag gesteld, en zij hebben een
antwoord gegeven.
De leider van de Labour-oppositie, Attlee,
Zeide na de verklaring van Baldwin, dat hij
het zelfs ongewenscht achtte, om de woorden
van den minister-president te becommentariee-
fen of te bespreken. Wel zal men er zijn
ernstigste aandacht aan moeten schenken.
Na Baldwin's verklaring waarbij hij harte-
Uik werd toegejuicht verlieten de afgevaar
digden langzaam de Kamer, in kleine groepjes
den toestand besprekend.
Baldwin begaf zich naar den minister
raad, ten einde met zijn collega's opnieuw
den toestand onder de oogen te zien.
Alle ministers hebben de afspraken, welke
«U voor heden gemaakt hadden, afgezegd.
Het schijnt dat zij vrijwel voortdurend in
bespreking blijven.
In officieele kringen verklaart men, dat de
minister-president het week-einde in Downing-
street zal doorbrengen, in stee van zooals ge-
zich naar elders te begeven.
Het Hoogerhuis heeft heden de „Trunk Roads-
bill" besproken en in de eerste lezing aange
nomen.
Vervolgens is het Huis tot Maandag ver
daagd, na een zitting van twee minuten.
Wedgwood, de afgevaardigde, die gisteren
een mo$le heeft ingediend, waarin uiting
werd gegeven aan den wensch van het La
gerhuis, om koste wat het kost te voorko
men, dat de Koning afstand doet, heeft he
denmorgen talrijke brieven en telegrammen,
voor het meerendeel afkomstig van oud
strijders, ontvangen, waarin hij gelukge-
wenscht wordt.
Een bewoner van Canada verklaart in zijn
telegram, er van overtuigd te zijn, dat een
referendum, dat in het geheele Britsche Rijk
zou worden gehouden, ongetwijfeld gunstig
voor de zaak van den Koning zou uitvallen.
Kort na zes uur kwam Baldwin te Fort
Belvedere aan, waar de Koning zich be
vindt.
Na een onderhoud van twintig minuten
verliet de minister-president den koning
weer.
Hoe de beslissing van den koning ook zal
zijn, het is zeker, dat de situatie een voort
durend contact tusschen den koning en den
premier vordert.
Het kabinet zal morgen om tien uur opnieuw
bijeen komen, om de verklaring, die Maandag
in het parlement zal worden afgelegd, te be
spreken, en om kennis te nemen van de uit
eenzettingen, die de vertegenwoordigers der
Dominions zullen doen.
Bevestigd wordt, dat mevrouw Simpson, die
gisteravond uit Engeland vertrokken is, zoo
juist te Versailles is aangekomen, na den nacht
te Rouaan te hebben doorgebracht.
Haar vertrek uit Londen wordt aldus uitge
legd, dat zü den koning geheel vrij wil laten,
om zijn besluit eventueel te herzien.
Nadat Baldwin den koning verlaten had,
bracht de Aartsbisschop van Canterbury
hem een bezoek in Fort Belvedere. Het on
derhoud duurde een half uur.
Baldwin had daarop nog een onderhoud met
Sir John Simon, die waarschijnlijk eveneens
het weekeind in de stad zal doorbrengen. Het
gerucht, dat Simon van andere meening zou
zijn als de andere leden van het kabinet wordt
nadrukkelijk tegengesproken.
Later stelde Baldwin zich nogmaals in ver
binding met Attlee.
De Britsche Hooge Commissaris bij de Zuid-
Afrikaansche regeering heeft zich per vlieg
tuig van Pretoria naar Smitfield begeven, om
met generaal Hertzog den toestand te bespre
ken.
Een tooneeltje, dat kenschetsend is voor de
Britsche openbare meening in de huidige
crisis, speelde zich vanochtend te Londen af
voor het Buckingham Palace. Op het moment
van de aflossing van de wacht naderden twaalf
jongelieden, die met taxi's naar het paleis wa
ren gereden, het hek en hieven het volkslied
aan, waarop zij een drievoudig hoera voor ko
ning Edward VIII lieten volgen. Een hunner
zeide tot de journalisten, dat zijn metgezellen
en hij zelf, allen kantoorbedienden, hun vrije
uurtje hadden willen gebruiken om „op de eên
of andere manier te doen uitkomen dat wij
alleen eenvoudig zeer getrouwe onderdanen
van den koning zijn."
GENÈVE, 4 Dec. (Havas). De secretaris
generaal van den Volkenbond deelde mede, dat
de vergadering van de algemeene commissie tot
hervorming van het Volkenbondshandvest,
welke 7 December bijeen zou komen, is uitge
steld tot 14 December.
BRUSSEL, 4 Dec. (Belga). In de nabijheid
van het vliegveld te Wevelghem zijn twee mili
taire vliegtuigen met elkaar in botsing geko
men en neergestort. De beide bestuurders wer
den gedood.
vwvS«.
li-'
PARIJS, 4 Dec. (Havas). „Ik verklaar
in naam van de Fransche regeering, dat
alle Fransche strijdkratliten, te water
zoowel als te land en in de lucht spon
taan en onmiddellijk ter beschikking
gestéld zullen worden van Groot Brit-
tannië, in het geval, dat dit land zon
der provocatie zou worden aangevallen.
Hetzelfde geldt eveneens voor België."
Aldus luidde de verklaring van minister Del-
bos in de Fransche Kamer, die na onderbre
king van de debatten over de perswet heden
middag een aanvang maakte met de interpel
latie over de buitenlandsche politiek, naar aan
leiding van de redevoering van Eden te Lea
mington.
Bü den aanvang der zitting is de behandeling
van het wetsontwerp tot contróle op de pers
voortgezet. Een amendement van Deschinauz,
waarbij aan ministers verboden werd geheime
fondsen te verstrekken aan bladen of journalis
ten, behalve aan Fransche bladen, welke in het
buitenland verschijnen, werd met 578 stemmen
tegen 2 aangenomen. Vervolgens werd met al
gemeene stemmen een amendement van den
communist Vaillant Couturier aangenomen,
waarbij aan Fransche bladen verboden wordt
geheime sommen van buitenlandsche mogend
heden in ontvangst te nemen.
De verdere behandeling van het ontwerp werd
Uitgesteld tot Dinsdag a.s.
Vervolgens werd een ontwerp aangenomen in
zake de uitzonderingsprocedure bü de behan
deling van de begrooting-1937.
Om half vier begon de bespreking van de
interpellatie inzake de buitenlandsche politiek.'
De Fransche minister
van Buitenlandsche
Zaken, Delbos
Delbos begon met er op te wijzen, hoe de
moeilijkheden in Europa zich opstapelen. De
verdragsschendingen en de ineenschrompeling
van den Volkenbond hebben geleid tot toestan
den, die reeds een prikkel tot oorlog vormen.
Onze pogingen, aldus Delbos, zijn erop gericht,
den brand in Spanje in het belang van geheel
Europa te beperken en te blusschen.
De regeering en het geheele land zijn in
vriendschap verbonden met Engeland, een
vriendschap, die een hoeksteen vormt voor den
Europeeschen vrede.
Frankrijk en België zijn het eens omtrent de
toepassing van het Locamo-pact. Wij hebben
Duitschland uitgenoodigd tot dit veiligheids
pact toe te treden.
Vervolgens verklaarde spr., dat Frankrijk
trouw blijft aan den Volkenbond. De overbe
wapening voert de volken naar ruïneering en
oorlog. Over enkele dagen zullen wij te Genève
onze voorstellen verdedigen tot voorkomen van
oorlog en tot ontwapening. Tot alle landen zal
1 VERWACHTING: Stormachtige, later
matige afnemende Westelijke tot Zuid-
FF westelijken wind, tijdelijk opklarend, la-
ter weer regen, aanvankelijk kouder.
Verdere vooruitzichten: Waarschijnlijk FF
weer buiig. -
1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST
S Geseind Vrijdagavond te 20.06 uur aan
H alle posten: Stormscin neer. Blijft op uw
Ft hoede!
IIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Aan de fronten in het Noorden en Noord
westen verloopen de gevechten in het voor
deel van de regeeringstroepen. In Basken
land hebben de witten Vitoria gedeeltelijk
ontruimd, in verband met het oprukken der
republikeinsche militie. In de provincie
Burgos zouden de linkschen twee dorpen
veroverd hebben, hetgeen zou beteekenen, dat
zij ongeveer 25 kilometer zouden zijn opge
rukt. Zij zouden zich thans op 45 kilome
ter van Burgos bevinden.
RABAT, 4 Sec. (Havas). Radio Seyilla meldt,
dat de troepen van Franco, na een dag rust
genoten te hebben, vanmiddag den aanval heb
ben heropend over het geheele front bij Villa-
verde. De strijd eindigde met een aanval op
Cerro los Pedrigos, waarbij gebruik gemaakt
werd van handgranaten, terwijl met de bajonet
gevochten werd. Driehonderd vreemdelingen,
strijdende aan de zijde der linkschen, wer
den gedood. Veel oorlogstuig viel den recht-
schen in handen. Het bombardement der link-
sche stellingen in den sector Madrid is her
vat.
In den namiddag hebben wederom 31 vlieg
tuigen der rechtschen op geringe hoogte bo
ven Madrid gevlogen. De wijken Rosales en
Arguelles werden gebombardeerd. Onmid
dellijk werd het afweergeschut in werking
gesteld, waardoor de vliegtuigen aldus
meldt de regeering gedwongen werden op
grootere hoogte te vliegen. Er hadden hevi
ge ontploffingen plaats; brandbommen wer
den geworpen, terwijl luchttorpedo's terecht
kwamen op eenige openbare gebouwen.
Daardoor werd schade aangericht, terwijl er
slachtoffers vielen. Eenige branden werden
spoedig onderdrukt.
Vliegtuigen der regeering hebben vanmor
gen de verbindingslijnen der rechtschen achiei
het front gebombardeerd, ter verhindering van
de ravitailleering. Verschillende troepen en mu-
nitieconvooien leden schade.
Volgens het hedenmiddag door den Verdedi-
gingsraad gepubliceerde communiqué hebben
zich aan de fronten van Madrid, clen Taag en
Guadarrama geen wijzigingen voorgedaan.
Aan het front van Santander zijn de regee
ringstroepen, na zich meester te hebben ge
maakt van Burena en Mulilla, doorgedrongen
tot het grondgebied van de provincie Burgos.
Aan het Avalafront hebben de regeerings
troepen zich gisteren meester gemaakt van de
hoogten ten Zuiden van Nafarrate welke door
de rechtschen waren bezet.
De opmarsch naar Aris wertf voortgezet. In
den avond bezetten de regeeringstroepen den
top van den Epabe, welke het slagveld bij Villa
Real beheerscht. De luchtmacht der regeering
bombardeerde de witten.
Aan het front bü Marquina zün verscheidene
manschappen van een genie-regiment naar de
regeeringstroepen overgeloopen.
Een kanonneerboot der rechtschen heeft op
eenigen afstand van Gibraltar een Russisch
stoomschipdoorzocht. Een officier heeft zich
aan boord van het schip begeven, dat thans
koers zet naar Ceuta, begeleid door de kanon
neerboot.
De veiligheidspolitie te Madrid dfeelt mede,
dat vanuit een huis, dat onder bescherming
van de Finsche legatie staat, op 1 December
een bom werd geworpen op passeerende mi-
litiemannen. Toen gistermorgen opnieuw een
bom vanuit dit huis werd geworpen, waar
door een kind ernstig werd gewond, besloten
de autoriteiten een huiszoeking te doen. De
politiebeambten werden echter ontvangen
met geweer- en pistoolschoten en mitrail-
leurvuur.
Nadat de huiszoeking was verricht, werden
ruim 400 personen, waarvan de meesten tot
de rechtsche partijen behoorden, gearres
teerd. Voorts werd een groote hoeveelheid
materiaal, bestemd voor het vervaardigen
van bommen aangetroffen.
De Finsche gezant heeft zich onmiddellijk
ter beschikking van de veiligheidspolitie ge
steld om de noodige inlichtingen te verstrek
ken.
Het Britsche voorstel tot het controleeren van
het zenden van oorlogsmaterieel over land en
zee, opgesteld door de niet-inmengings-commis-
sie, is heden aan den Britschen ambassadeur te
Hendaye en den Britschen zaakgelastigde te
Madrid, Ogilvie Forbes, verzonden, om aan bei
de strijdende partüen in Spanje voor te leggen.
De subcommissie der non-interventie-commis
sie heeft, blükens het officieele communique, in
haar heden gehouden zitting van gedachten ge
wisseld over de kwestie van de toenemende deel
neming van buitenlandsche vrijwilligers aan den
Spaanschen burgeroorlog, alsmede over andere
vormen van indirecte interventie.
In de eerstvolgende zitting, welke op 7 Decem
ber zal worden gehouden, zullen te dien aanzien
voorstellen worden uitgewerkt, welke aan de
plenaire commissie zullen worden voorgelegd.
Volgens het D. N. B. heeft de Britsche
zaakgelastigde in Madrid allen Britschen on
derdanen, die nog in de Spaansche hoofdstad
verblijven, aangezegd Madrid zoo spoedig
mogelijk te verlaten, daar waarschijnlijk ook
de Britsche Ambassade zal worden opgehe
ven. Degenen, die aan dezen raad, om van
de nu nog openstaande mogelijkheid gebruik
te maken, geen gevolg geven, zullen voor
eventueel op komst zijnde moeilijkheden zelf
verantwoordelijk zün. I
Minister-president Baldwin verklaarde in het
Lagerhuis, dat de regeering geen speciale wet
gevende maatregelen zal treffen, om het voor
genomen huwelijk van den koning te vergemak
kelijken.
Minister Delbos verklaart in de Fransche Ka
mer, dat Frankrijks strijdkrachten ter onmid
dellijke hulp klaar staan bij een niet-geprovo-
ceerden aanval op Engeland en België.
De aanval der regeeringstroepen uit het Noor
den zou op 45 K.M. afstand van Burgos gena
derd zijn. De Witten bombardeerden Madrid op
hevige wijze. Geruchten omtrent het opheffen
der Britsche ambassade te Madrid.
De Tweede Kamer heeft de begrooting van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen goedge
keurd, alsmede de wijziging der Crisis-Hypo-
theek-Aflossingswet en onteigening voor den
bouw van een nieuw raadhuis in de hoofdstad.
H. M. de Koningin en het prinselijk paar hebben
Vrijdagavond de soiree van den Franschen ge
zant bezocht.
Het prinselijk huwelijk: de afgevaardigden van
den Sultan van Jogjakarta te Den Haag aan
gekomen.
New-Yorksche Beurs: Slot onregelmatig.
Spr. gaf uiting aan zün verlangen naar toe
nadering tot Italië.
Ten aanzien van Duitschland zeide hijNiets
zou voor den vrede meer noodzakelijk zijn dan
een toenadering tusschen Frankrijk en Duitsch
land, die elkaar op het slagveld hebben leeren
achten. Een zoodanig bondgenootschap is mo
gelijk met het beginsel van niet-inmenging in
binnenlandsche aangelegenheden.
Onder levendig applaus van alle afgevaardig
den, met uitzondering van de communisten,
zeide Delbos, dat een ontzaglijke meerderheid
in het land de politiek der regeering heeft goed
gekeurd. Ik heb, aldus Delbos, nimmer mijn ge
voelens van sympathie voor de Spaansche Re
publiek verheeld, doch wanneer men de verant-
woordelükheid voor vrede en oorlog draagt, zet
men gevoelsoverwegingen terzijde.
Wü hebben niet gewild, dat de burgeroorlog
in Spanje naar Europa overslaat en wü willen
het ook thans niet.
Na de rede van Delbos, die door de afgevaar
digden van linksch langdurig werd toegejuicht,
werd de zitting geschorst.
Men verwacht, dat het meerendeel der com
munisten zich van stemming zal onthouden,
vooral indien het Centrum en de rechtsche par
tijen de non-interventie-politiek goedkeuren.
BRUSSEL, 4 Dec. (Belga). De 9enaat heeft
het militaire wetsontwerp, dat reeds door de
Kamer was goedgekeurd, aangenomen met 123
tegen 19 stemmen. Zes leden onthielden zich
van stemming.
Stand op Zaterdag 1 uur vju.: 757.
Vorige stand: 756.4.
