Strijd om Madrid door mist
belemmerd
d
De Britsche positie in Europa
beter
De politiek van
Polen
Tsjang Kai Sjek
heden vrij?
Het nieuws van heden
ONEENIGHEID ONDER
DE RECHTSCHEN?
BELANGRIJK VOOR DEN
VREDE
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 19 DECEMBER 1936 - OCHTENDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
Vreek 25 cent; per kwartaal f3.25; per
ipost per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 138£6
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20316
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, Ingea.
mededeelingen 50 cent; Idem op psg. éên 55 cent
per regel. Bij contract sterk veriaegde prijzen. Voer
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Tusschen Carlisten en Phalanxis-
ten zou het zelfs tot een tref
fen gekomen zijn, waarbij
dooden vielen
De hoofdstad opnieuw
gebombardeerd
95 dooden bij Boadilla
Het contröle-plan
Hooge onderscheiding
voor Kard. Schuster
De Roemeensche minister van Buiten-
tenlandsche Zaken Antonescoe voerde
te Parijs besprekingen met Léon Blum.
Arrestaties in Danzig
Uiteenzetting van Beck in de
Senaatscommissie van
Buitenl. Zaken
De houding tegenover
Danzig ongewijzigd
Het Weer
Storm over Engeland
De Theems buiten haar oevers
getreden
De Hertog van Windsor
naar Amerika?
Engeland onderhandelt
met Liberia
De Poolsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Beek
Volgens een schrijven van den
maarschalk, zou hij naar Nan
king terugkeeren
Vijfvoudige moord uit
jalouzie
Het nieuwe Locarno
Zware stormen hebben aan de Engelsche Oostkust ernstige overstroomingen ver
oorzaakt, die het verkeer veel hinder, maar de jeugd een onverwacht genoegen
brachten
Eden hoopt, dat de Fransch-
Engelsche pogingen op den
duur met succes beloond
worden
Europeesche regeling is
het einddoel
Evacuatie
Sir Anthony Eden
VIJF MENSCHEN OMGEKOMEN
Verplichte arbitrage in
Frankrijk
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
MADRID 18 Dec. (Havas). De gedelegeerde
raad van verdediging der hoofdstad heeft van
middag om 12 uur een communiqué gepubliceerd,
daarin wordt medegedeeld:
Er valt niets te melden van het Madrileen-
Sche front, waar een dichte mist alle operaties
Volkomen verhindert. De regeeringstroepen zijn
tot den aanval overgegaan op verscheidene
bunten van het front ten Zuid-Westen van
Madrid.
E>e belangrijke stelling der rechtschen Mora
de Toledo is bij verrassing aangevallen. De
r®chtschen moesten zich hieruit terugtrekken
biet achterlating hunner dooden.
Het republikeinsche opperbevel, aldus
wordt verder medegedeeld in dit communi
qué, verneemt uit zeer betrouwbare bron,
dat een bloedige slag geleverd is te Tafalla
fa Navarre, tusschen afdeelingen Carlisti-
sche Requetes en formaties van de Spaan-
sche Phalanx. Er vielen verscheidene doo
den, terwijl ruim 100 gewonden geteld wer
den. Marokkaansche troepen van het vreem
delingenlegioen moesten tusschenbeide ko
men om een einde te nxken aan den
strijd.
Bij een vandaag in de staatscourant versche
den decreet wordt een leger voor Zuid-Spanje
ingesteld, dat onder bevel zal staan van den
brigade-generaal Martinez Monje. Dit leger
°mvat de secties Cordoba, Granada en Mala
ga. Verder is een hoogere krijgsschool voor of
ficieren ingesteld.
Vanmorgen om half negen heeft radio Sevil-
1a gemeld, dat het aantal dooden der regee
ringstroepen bij Boadilla 95 heeft bedragen. De
rechtschen hebben zich meester gemaakt van
15 mitrailleurs en een loopgraafmortier, bene
vens van drie vechtwagens, in een waarvan een
Russisch bestuurder zat, die door een granaat
scherf was gedood.
Voorts deelt deze zender mede, dat te Boadil
la eenige gevangenen gemaakt zijn, die ver
klaard hebben, dat het opperbevel gevoerd werd
door een Russisch officier, die kortgeleden te
Madrid is aangekomen. De rechtsche luchtstrijd
krachten hebben Madrid intensief gebombar
deerd, waarbij een regeeringstoestel neergescho
ten werd.
Een linksche aanval in Guadalajara is mis
lukt.
Naar uit Bayonne vernomen wordt, hebben de
autoriteiten te Bilbao een lijst opgesteld van
1300 Baskische priesters, die trouw gebleven zyn
aan het traditioneele nationalisme en tegen
over de partij van Franco staan. Deze priesters,
aldus dit bericht, waren en zijn het voorwerp
Van de meest harde represailles van den kant
der rechtschen. Dertig hunner zijn gefusilleerd.
Onder deze laatsten bevindt zich Mgr. Arin,
aartspriester van Mondragon.
Van de grens wordt gemeld, dat een Spaan
sche deserteur, die er in geslaagd was de rivier
La Nivelle over te steken om de wijk te ne
men in Frankrijk, het mikpunt geweest is van
een levendig geweervuur van den kant van de
Spaansche rechtsche functionarissen, terwij)
de man zich reeds op Fransch gebied bevond.
Hij werd ernstig gewond door Fransche douane
ambtenaren opgenomen en naar een ziekenhuis
overgebracht.
Het tragische bombardement van de wijken
Cuatro Caminos en Tetouan de las Victorias
stelt de noodzakelijkheid in het licht van de
evacuatie uit Madrid van minstens dat deel
der bevolking, welker woningen gelegen zijn in
de „oorlogszone".
Sinds 21 November hebben 250.000 personen
Madrid verlaten. Het gaat hier echter niet al
leen om de Madrilenen, maar ook om de vluch
telingen uit de in handen der rechtschen ge
vallen provincies.
Eveneens heeft men schikkingen getroffen te
Madrid om de bewoners van de „oorlogszone"
die de hoofdstad niet willen verlaten, over te
brengen naar minder gevaarlijke wijken
In haar antwoord op het Fransch-Engelsche
voorstel betreffende bemiddeling en controle
zegt de Spaansche regeering o.m.: „Interna
tionale persoonlijkheid verleenen aan de „auto
riteiten" van Burgos zou beteekenen af te da
len tot het diepste punt van het internatio
nale leven onzer dagen."
Vervolgens beroept de Spaansche regeering
zich op haar recht tot het verkrijgen van alle
middelen, noodig tot bestrijding van de recht
schen.
De hulp aan de rechtschen verleend, zou vol
doende zijn voor een verwerpen van het con
troleplan door de Spaansche regeering. Des
ondanks aanvaardt zij het, maar wijst er te
vens op, dat zich ernstige gebreken in het plan
bevinden: het zou in de eerste plaats een con
trole moeten omvatten over de Portugeesche
havens. De regeering behoudt zich het recht
voor alle bijzonderheden van het ontwerp-plan
te bespreken.
De subcommissie van de non-interventie
commissie zal Dinsdag bijeenkomen en de com
missie zelve Woensdag, ter bestudeering van
het antwoord der Spaansche regeering.
De voorzitter van de non-interventie-com
missie heeft een nota van Polen ontvangen,
waarin wordt medegedeeld, dat Polen vrijwil
ligers zal beletten naar Spanje te gaan. Tevens
wordt mededeeling gedaan van de maatregelen,
die Polen heeft genomen om over zee en dooi
de lucht verzending van oorlogsmateriaal naar
Spanje te verbieden.
Hitier heeft vandaag voor het eerst den zaak
gelastigde van Franco, Alvarez de Estrado,
ontvangen en zich langer dan een uur met
hem onderhouden. Gedurende de afgeloopen
week heeft de zaakgelastigde verscheidene be
sprekingen gehad, vooral met den minister van
Buitenlandsche Zaken, von Neurath.
De Italiaansche koning heeft op voorstel van
Mussolini het Grootkruis van de Orde van de
H.H. Mauritius en Lazarus verleend aan Z. Em.
Kardinaal Schuster, Aartsbisschop van Milaan.
DANZIG, 18 Dec. (A. N. P.) De politie
heeft twee leiders der Centrumpartij, den
rechter Kielinger en den douane-ambtenaar
Bachan tijdens de uitoefening van hun functie
gearresteerd. In de woningen der gearresteerden
is een huiszoeking verricht.
Volgens het nieuwe reglement van orde van
den Volksdag, dat is aangenomen met de stem
men der nationaal-socialisten voor, is het mo
gelijk, dat afwezige afgevaardigden voor ver
scheidene zittingen worden uitgesloten.
Reeds is de socialistische afgevaardigde
Goddau van deelneming aan tien zittingen uit
gesloten.
WARSCHAU, 18 Dec. (Havas). Vanoch
tend heeft minister Beck in de senaats
commissie van Buitenlandsche Zaken een
uiteenzetting gegeven van de PooJsche bui
tenlandsche politiek.
Hij zeide om te beginnen, dat Polen zyn
buitenlandsche politiek niet heeft gewij
zigd, maar toch het terrein van zijn con
tacten en belangen heeft uitgebreid.
Met een zinspeling op de betrekkingen met
Rusland zeide Beek: Het door ons te zamen
met Sovjet-Rusland verrichte werk gaat voort
weldadige vruchten af te werpen, zonder schok
ken of misverstanden van eenige beteekenis.
Vervolgens de betrekkingen met Duitschland
besprekende, stelde Beck vast, dat een zekere
nervositeit zich meedeelde aan de openbare
meening aan beide zijden der grens. Maar, al
dus voegde hy er aan toe dat verandert geens
zins myn innige overtuiging, dat een groot
moedige beslissing, om op vriendschappelijke
E VERWACHTING: Afnemende Zuidweste- g
lyke tot Westelijken wind, betrokken tot
zwaar of half bewolkt, weinig of geen re- j=
gen, aanvankelijk nog zacht, later kouder,
VERDERE VOORUITZICHTEN: Afne-
mende wind, kouder.
1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
Geseind door de Bilt Vrijdag te 20.04 uur
aan alle posten: Stormsein neerhalen, 1|
blijft op uw hoede.
LONDEN, 18 Dec. (D. N. B.) Sedert vanmor
gen is de storm, die eenige dagen over Enge
land gewoed heeft, met hernieuwde kracht
weer opgestoken. De wind stuwde het water
van de Theems zoo sterk op. dat de rivier tot
Windsor en Sunbury buiten haar oevers is ge
treden.
Bij schipbreuken, overstroomingen en andere
ongelukken, door den storm veroorzaakt, zijn
in de laatste weken naar raming ruim 100 per
sonen om het leven gekomen.
ROME, 18 Dec. (Havas) De „Popoio di
Roma" verneemt uit Genua, dat het aan mevr.
Ellys Pringle, een Engelsche, toebehoorende
jacht „Verona" uit Cannes is aangekomen en
dat het een dag of 50 voor Genua zal blijven,
en dan met den Hertog van Windsor en
mevr. Simpson aan boord naar Amerika zal
vertrekken.
Uit Cannes wordt gemeld, dat mevr. Simpson
nog altijd daar verblijf houdt.
Volgens het D.N.B. zou de Hertog van Wind
sor een invitatie hebben aangenomen, om de
Kerstdagen op het slot „Sonnberg" in Oosten
rijk bij aartshertog Anton von Habsburg en
diens echtgenoote door te brengen.
Op het slot Enzesfeld by Weenen heeft de
Hertog van Windsor vanmorgen 17 persfotogra
fen ontvangen en hun toegestaan een foto van
hem te nemen. Hij hoopt, dat hy hierdoor ein-
deiyk ontslagen zal zijn van de vervolging door
de persfotografen.
De publicist Myles Lasker heeft tegenover
persvertegenwoordigers verkiaard, dat hij na
mens een Amerikaansch syndicaat Lord Brown-
low heeft opgebeld, om hem te vragen den ge
wezen koning van Engeland een millioen dol
lar te willen bieden voor zyn memoires.
LONDEN, 18 Dec. (D.N.B.) Naar uit Mon
rovia, de hoofdstad van Liberia, gemeld wordt,
heeft de Britsche regeering na langdurige on
derhandelingen de diplomatieke betrekkingen
met deze negerrepubliek hervat.
De betrekkingen werden in 1931 afgebroken,
nadat in een verslag van den Volkenbond was
vastgesteld, dat in Liberia nog slavernij bestond.
Volgens de opvatting der Britsche regeering zou
aan dien toestand thans een einde zijn gekomen.
wüze onze betrekkingen met Duitschland te re
gelen, haar volledige waarde behoudt.
Vervolgens de bondgenootschappen van Po
len besprekende, zeide Beek: Onze defensieve
bondgenootschappen, bezield met een geest van
volkomen loyaliteit jegens de belangen van
derden, blijken positieve factoren in het spel
der Europeesche krachten.
In dit verband noemde spr. in de eerste plaats
ae tusschen de opperste militaire leiders van
Frankrijk en Polen gewisselde bezoeken, zoo
mede de aan maarschalk Rydz Smigly in
Frankryk bereide ontvangst.
Dit bezoek was het resultaat van zekere over
eenkomsten aangaande het probleem der na
tionale verdediging.
In deze atmosfeer ontwikkelt ons contact
met Frankryk, onzen vriend en bondgenoot,
zich op steeds bevredigender wyze en naar
ik hoop, zal het volledig tot uitdrukking
komen in in de toekomst in Europa te slui
ten verdragen.
Na gewezen te hebben op het bezoek van
den Roemeenschen minister-president Anto
nescoe en generaal Samsonovici aan Warschau,
deelde Beek mede te Boekarest deze bespre
kingen ,te zullen voortzetten,
NANKING, 18 Dec. (Reuter). De
vijandelijkheden die door de Nan-
king-regeering geopend zijn tegen de
opstandelingen, die Tsjang Kai Sjek
gevangen hebben genomen, zijn opge
schort op bevel van Tsjang Kai Sjek
zelf. De generalissimus heeft in een
schrijven gezegd: Voor zoover ik
weet zal ik Zaterdag te Nanking ko
men. Dit schrijven is per vliegtuig uit
Sianfoe gekomen en gericht aan Ho
Ying Tsjin, den commandant van de
zeventien divisies, die tegen de re
bellen worden samengetrokken.
Uit goede bron wordt vernomen, dat Tsjang
Ting Wen een verklaring van Tsjang Kai Sjek
naar Nanking zou hebben gebracht, waarin
deze zegt, dat het hem zeer pijnlijk zou treffen
de oorzaak te zijn van een burgeroorlog op een
oogenblik, waarop de nationale vereeniging ver
werkelijkt moet worden tegen het gevaar uit
het buitenland.
Tsjau Tai Wen, de gouverneur van Sjansi, is
naar Sianfoe vertrokken, teneinde deel te ne
men aan een verzoeningspoging.
De Kwo Min Tang publiceert een manifest
aan de natie, waarin de strafexpeditie tegen
Tsjang Soe Liang gerechtvaardigd wordt.
De regeeringstroepen hebben Sien Ya No
op 20 K.M. ten Noord-Westen van Sianfoe
bereikt, en de opstandelingen gedwongen
zich terug te trekken. Daarentegen hebben
de regeeringstroepen in de streek van Hoe
A Sien, ten Oosten van Sianfoe, in afwach
ting van versterkingen hun opmarsch moe
ten opschorten. Voorts hebben regeerings-
vliegtuigen een divisie opstandelingen opge
spoord, die zich bevond in het Noorden van
Sjensi en welker voorhoede te San Joean
was, op 40 K.M. ten Noorden van Sianfoe.
Troepentransporten der opstandelingen zyn
veelvuldig tusschen Sianfoe en Wei Nan.
De aanvoerder der Mongolen, vorst Te Wang,
en Sjo Sjin Hai, die met de provinciale regee
ring van Soei Joean strijd voeren, hebben op
het bericht van Tsjang Kai Sjek's gevangen
neming uit solidariteit terstond de vijandelijk
heden gestaakt.
De Japansche minister van Buitenlandsche
Zaken, Arita, zeide den Chineeschen ambassa
deur dat de Japansche regeering voornemens if
haar' politiek van aandachtig afwachten voort
te zetten. Arita deelde den ambassadeur verder
mede, dat de Japansche regeering de ontwikke
ling van den toestand met ernstige bezorgdheid
gadeslaat, daar deze van grooten invloed is
voor Japan.
Arita zeide nog, dat de Japansche regeering
verwacht, dat de Chineesche regeering de meest
doeltreffende maatregelen tegen iedere gebeur
lijkheid neemt, daar de bolsjewiseering van Chi
na zoowel de veiligheid van Japan als den vrede
in Oost-Azië in gevaar zou brengen.
De woordvoerder van den gezant der Sov
jet-Unie te Sjanghai verklaarde, dat de U. S.
S. R. all^ inmenging in Chineesche aangelegen
heden ontkent.
PITTSBURG, 18 Dec. (D.N.B.) Een 70-ja-
rige politiebeambte heeft uit jalouzie op zyn
veertig jaren jongere vrouw een vijfvoudigen
moord begaan. Hy drong het huis van zijn
schoonvader binnen en schoot dezen, zyn vrouw,
twee andere vrouwen en een 19-jarigen jongen
neer.
Ten aanzien van de kwestie van een nieuw
Locarno verklaarde Beek, dat „een toekomsti
ge overeenkomst alle positieve waarden der
cude overeenkomsten moet behouden, met ver-
muding van hun fouten".
Polen heeft de vry ernstige voorbehouden ten
aanzien van den band tusschen het oude ver
drag van Locarno en den Volkenbond gefor
muleerd.
Ten opzichte van Danzig zal de houding
van Polen eenvoudig en onveranderiyk zyn.
Op dit gebied zal geen enkele wüziging
mogelijk zyn.
De PoolschDanzigsche onderhandelingen
hebben ten doel:
de rechten en belangen der Polen te Danzig
te doen gelden nopens de nieuwe door den Se
naat genomen maatregelen; en
den moeiiykheden uit den weg te gaan, welke
zich hebben voorgedaan tusschen den verte
genwoordiger van den Volkenbond en den Se
naat.
De zaken van Danzig zijn moeilijk, en een
waren ze al eeuwen lang. Niettemin, aldus be
sloot Beek, ben ik er van overtuigd, dat het
wederzijdsch belang ons in staat zal stellen ge
meenschappelijk redelyke levensvormen te vin
den op onzen grooten handelsweg.
Een van de punten, die in politieke kringen
uit de rede van Beek zyn opgevallen is, dat
hy geen melding maakt van Tsjecho-Slowakye.
Voorts wyst men er op, dat hy de Danzigsche
kwestie behandeld heeft, niet in verband met
de betrekkingen tot Duitschland, maar in ver
band met de rol van den Volkenbond. Ten
slotte wyst men er op, dat de rede uitgespro
ken is kort na de kortelings afgelegde verkla
ringen van Eden en Delbos,
LONDEN, 18 Dec. (Reuter). In den loop
van de heden in het Lagerhuis gehouden
debatten over de Buitenlandsche politiek
heeft de minister van Buitenlandsche Za
ken, Eden, een verklaring afgelegd, waarin
h(j o.m. zeide, dat hij vooral wilde spreken
over den toestand in Spanje.
Wij zijn van oordeel, aldus spr. dat het
de plicht is van alle naties buiten den stryd in
Spanje te blijven en het Spaansche volk te ver
oorloven zyn reeds voldoende tragische moei
iykheden op eigen wijze te regelen.
De niet-inmenging heeft niet aan onze ver
wachtingen beantwoord, maar ik geloof, dat een
opzegging de oorlogsgevaren dichter by zou
brengen voor Europa.
Niettemin is de toestand diep onbevredigend.
Wij zoeken eenige middelen om het niet-inmen-
gingsaccoord te verbeteren, en uiteraard zou de
beste methode de een of andere controle zyn.
Voortgaande legde Eden er den nadruk op,
dat de Fransch-Engelsche regeeringen niet ver
wachten, bij haar eerste poging reeds als re
sultaat te krygen, dat de bemiddeling, hetzy in
Spanje, hetzy in Europa, gunstig wordt ont
vangen. Zij zijn echter voornemens deze zaak
voort te zetten en misschien zullen haar po
gingen tenslotte beloond worden.
Ten aanzien van de evacuatie-faciliteiten,
zyn belangryke vorderingen gemaakt, en in een
enkel deel van Spanje worden wekelijks 200 per
sonen geëvacueerd, sinds eenlgen tyd.
Het zou mij verbazen, aldus Eden, wanneer
in totaal het aantal uitgewisselde gevangenen
geen getal van 5 cyfers vormde.
Een der meest vruchtbare resultaten is ver
kregen in het Noord-Westen van Spanje, waar
tengevolge van een reeks overeenkomsten aan
zienlijk minder bitterheid heerscht tusschen
Burgos en de Baskische regeering, dan tusschen
Burgos en de Spaansche regeering.
Op grond van het in dezen verrichte werk
zijn verscheidene honderden burgers reeds uit
gewisseld en spr. hoopt, dat binnenkort nog
weer 4000 personen op Britsche schepen zullen
kunnen worden uitgewisseld.
Ten aanzien van de kwestie der Engelsche
vrijwilligers verklaarde Eden, dat er geen spra
ke van is, dat de Britsche regeering tracht een
wetsontwerp in dezen in te dienen.
Tenslotte ging Eden over op den algemeenen
toestand.
Ofschoon deze moeilijk is en de problemen
scherp zyn, zijn zy geenszins onoplosbaar.
Spr. is van meening, dat de Britsche posi
tie in Europa zeker beter is dan een jaar
geleden, en dat is niet zonder belang voor
het behoud van den vrede. Een andere fac
tor, die niet uit het oog verloren moet wor
den, aldus Eden, is de groote hartelijkheid
van de Fransch-Engelsche betrekkingen,
welke te belangrijker is, daar zij niet ex
clusief is en omdat wij duidelijk te ver
staan hebben gegeven, dat ons doel is en
blyft een Europeesche regeling tot stand te
brengen.
Het Lagerhuis is hedenmiddag cp Kerstreces
gegaan: 19 Januari zal het wederom byeenko-
men.
Tydens een brand in een huis aan de 73ste
straat te New York zyn vier menschen in de
vlammen omgekomen. Een vyfde kwam om
het leven door uit een venster van de derde
verdieping te springen,
Volgens een schrijven van Tsjang Kai Sjek zou
hij heden weer te Nanking zijn.
Mist verhindert de krygsoperaties om Madrid.
Geruchten maken melding van oneenigheid
onder de rechtschen. De tekst van het Spaan
sche antwoord betrefende het contröle-plan.
Een rede van Beck over de buitenlandsche poli
tiek van Polen.
Eden verklaarde in het Lagerhuis, dat hy op
den duur succes verwacht van de Franscli-
Brit«che pogingen voor Spanje. Ook de proble
men van den algemeenen toestand van Europa
acht hij oplosbaar.
Hooge Italiaansche onderscheiding voor Z. Em.
Kard. Schuster, Aartsbisschop van Milaan. -
In verband met heerschende griep zyn te
Zwolle en Wehl de scholen gesloten.
Principieele overeenstemming inzake een han-
delsaccoord tusschen Nederland en Italië?
De Tweede Kamer is Vrijdag begonnen met de
behandeling der begrooting van Sociale Zaken.
New-Yorksche beurs: zwakkere tendenz; slot vry
algemeen lager.
PARIJS, 18 Dec. (Havas). De Senaat heeft
vanmiddag het wetsontwerp op de verzoening
en de verplichte arbitrage by sociale conflicten
aangenomen in den nieuwen tekst, welke was
ingediend door de commissie van handel en
van wetgeving. Blum maakte voorbehoud over
den nieuwen tekst en zeide zich niet te kun
nen binden dien tekst in de kamer te steunen.
l r~v t vvwuumnmiFni) r r r r r 4 /x?
Stand op Zaterdag 1 uur v.m.: 756.5
yorige stand: 760.9
