Prof. Milani over 's Pausen toestand Mgr. von Galen strijdt voor de bijzondere school Bij den dood van Prof. Unamuno Het nieuws van heden GEEN AANLEIDING TOT BULLETINS HERDERLIJK SCHRIJVEN WORDT VOORGELEZEN ZIJN HOUDING IN DEN BURGEROORLOG KERKEL. KUNST DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 3 JANUARI 1937 - OCHTENDBLAD BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling .58bïjvoorui'tKtaiTng DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 TWEE EN ZESTIGSTE JAARCANG No. 20339 Het Weer „Er is heden geen gevaar voor het leven van den H. Vader," aldus de lijfarts van Z. H. Het hart heeft zich goed gehouden Het heil van de Kerk vóór alles Koning Leopold weer naar den Congo? Ministers in Brazilië afgetreden f De Bisschop van Munster verzet zich scherp tegen de invoe ring van de zoogenaamde gemeenschapsschool Godsdienstonderwijs in het gedrang Hij steunde het leger der recht- schen, maar vreesde een fas cistisch gevaar evenzeer als een communistisch Unamuno was zijn eigen tegenstander Unamuno als tegenstander HAVENARBEID VERKORT Edel-Kopersmederij Monstransen - Keiken Altaren, Communiebanken THEOD. JORNA Zn. DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Vondel AUTO-VERBOD Boekhoudingen - Belastingzaken Accountantskantoor B. van Tol Controle door het geheele land NIEUWE HAABLEMSCHE MANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 2 Januari: Om eindelijk eens zekerheid te vinden temidden van alle geruchten die dagelijks over den gezondheids toestand van den H. Vader loopen, zijn wij er, niet zonder moeite, in ge slaagd een onderhoud te hebben met 's Pausen geneesheer, den „Archia- ter" professor Aminta Milani. In zijn woning in een oud paleis in de bin nenstad weet prof. Milani tusschen de lange uren, die hij in het Vaticaan doorbrengt, nog tijd te vinden voor de patiënten van zijn ge wone praktijk, die zoozeer op den achtergrond gedrongen zijn door den Hoogen Patiënt in het .Vaticaan. En hier staat hij ook ons te woord. Prof. Milani is een goede vijftiger met grijs haar en een kort gesneden witte snor, in wien men dadelijk den medicus herkent. Hij is in derdaad een van die geboren dokters, die, zoo als de groote Amsterdamsche Clinicus Pel placht te zeggen, een eigen soort van mensch vormt: die „Homo dokter" zijn, en die men vooral on der de huisartsen aantreft. Het zijn de dokters, aan wie de patiënten zich gaarne en geheel toe vertrouwen, zooals dat de Pauselijke Patiënt ook inderdaad doet. Ietwat schoorvoetend stond prof. Milani ons te woord en ons eerste verzoek om een foto Werd al dadelijk niet ingewilligd. „U moet zich erin schikken" merkten wij op, „dat u een celebriteit is". Maar prof. Milani wilde van celebriteit niets hooren en zeide „Het is de wensch van den Heiligen Va der dat er rondom zijn ziekte zoo weinig mogelijk geruchten gemaakt worden en aan dezen wensch wil ik mij strikt houden." De opgewonden schrijverij van een deel der Italiaansche pers, die bulletins en consulten vordert, wees prof. Milani af met een hartige Romeinsche uitdrukking. „Maar wij hebben vernomen" merkten wij op „dat u dezer dagen een verslag over het ver loop der ziekte zal publiceeren?" Ietwat geprikkeld antwoordde prof. Milani: „Geen enkele publicatie zal ik uitgeven. Waartoe is dat op het oogenblik noodig? De toestand van den H. Vader is een toestand van ouderdom, zooals Hij zelf dat heeft gezegd: „Se- nectus ipsa morbus est". (Onze ouderdom zelf is de ziekte). Na de attaque van de eerste da gen die zorgwekkend was, is de toestand met de bekende aandoening van het been en de be zwaren der ademhaling stationnair. Gelukkig heeft het hart zich goed gehouden. Zou er onverhoopt een complica tie intreden dan zullen er zeker bul letins worden gepubliceerd, maar heden is daartoe geen aanleiding. Stelt U uw lezers gerust: er is heden geen gevaar voor het leven van den H. Vader." „Daar de toestand dus nu stationnair is" zoo vroegen wij, „zal de genezing wellicht ook lang op zich laten wachten" en prof. Milani antwoordde voorzichtig „Het is geen zaak van korten duur." De geruchten omtrent amputatie, in som mige bladen vermeld, wees de archiater als belachelijk van de hand en op onze opmer king, dat zulk een amputatie bij suikerziekte soms noodig is antwoordde hij, dat de H. Va der niet aan diabetes lijdt, althans nu niet. „Vroeger", zoo zei prof. Milani „heb ik geen gelegenheid gehad den H. Vader te onderzoe- De Oo.stenrijkache Aeroclub heeft bovenstaande medaille doen ver vaardigen vogr degenen, die de voorgeschreven! oefeningen in het valschermspriAgen met goed gevolg maakten ken. Hij was altijd gezond en robuust en dacht niet aan medische zorg." En niet zonder een zekere doktersstrengheid voegde hij hieraan toe: „Daarom duurt het nu ook zoo lang." Prof. Milani bevestigde tenslotte, dat er de laatste dagen een lichte verbetering was in getreden, maar de ligstoel, waar sprake van was, zal voorloopig nog niet gebruikt kunnen worden. Overigens wenschte prof. Milani over zijn Hoogen Patiënt geen inlichtingen meer te ge ven, maar hij herinnerde aan de woorden waarmede de H. Vader zelf in Zijn Kerstrede gezegd heeft, dat Hij veel lijdt. Nader seint onze Romeinsche correspondent: De toestand van Z. H. den Paus is ook gisteren en heden, naar in het Vaticaan officieel wordt medege deeld, ongewijzigd gebleven. Naar ik van andere zijde ver neem, bestaat er echter een lichte verbetering, die sedert drie dagen merkbaar is. Vooral in de verminde ring van de pijnen in het linker been, waardoor de Patiënt ook wat meer kan rusten, terwijl het uitzien van de open wonde zich eenigszins heeft verbeterd. De algemeene toestand blijft ech ter onveranderd zorgwekkend door het groote verval van krachten en het gevaar van complicaties. De Heilige Vader ontving gedurende de feest dagen dagelijks den Staatssecretaris, Kardinaal Pacelli, terwijl Mgr. Pizzardo Hem. opnieuw de zegenwenschen van de Katholieke Sectie over bracht. De Paus toont Zich zeer erkentelijk voor de gebeden, die overal ter wereld voor Hem wor den gestort en in het bijzonder voor het des betreffende initiatief van Kardinaal Verdier en Kardinaal Innitzer. Zelfs verhoopt de Heilige Vader van deze ge beden zoo niet een genezing, dan toch een ver korting van Zijn ziekbed. Hem staat daarbij de herinnering voor den geest aan Zijn eenige ja ren geleden overleden broeder, die na een ver lamming een zeer langdurig ziekbed heeft gehad. jp VERWACHTING: Meest krachtige, in het Noorden aanvankelijk nog stormachtige Zuid-Westelijke tot Noord-Westelijken wind, betrokken tot zwaar bewolkt, later waarschijnlijk opklarend, aanvankelijk regen, weinig verandering in temperatuur. H VERDERE VOORUITZICHTEN: Nog buiig. STORMWAARSCHUWINGSDIENST Geseind Zaterdagavond om 19.45 uur aan de posten van Delfzijl tot Hoek van Holland: Wordt verwacht storm uit het Zuidwesten. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii De Paus vreest een dergelijk langdurig lijden echter minder voor Zichzelf, dan wel omdat het schadelijk zou kunnen zijn voor de belangen van de Kerk. Overigens toont zich in deze ziekte steeds weer het sterk en ietwat eenzelvig karakter van Z. H. Pius XI, die zeer weinig bezoek ontvangt en de enkele uren, waartoe Zijn krachten rei ken, uitsluitend aan den arbeid wil besteden. Zoo liet de Paus eenige dagen zijn familie in de anti-chambre tevergeefs op een audiëntie wachten, om zoolang Zijn krachten reikten met de beide secretarissen de correspondentie af te doen In het Vaticaan heerschte een gedrukte stem ming, zonder dat men echter van opwinding spreken kan. Daar de Italiaansche pers zich onthoudt van de publicatie van de geruchten, die in de buitenlandsche pers opname vinden, heerscht ook onder de bevolking van Rome wei nig onrust. Van een samenscholing op het Sint Pieters plein, waarvan' een buitenlandsch persbureau gewaagde, is geen sprake. De Sint Pieter en het Plein hebben het uitzien van eiken dag. Op het vliegveld van Matsudo bij Tokio bekwamen Japansche vrouwen en meisjes zich in het zweefvliegen BRUSSEL, 2 Jan. (Havas) Volgens de Bel gische „Soir" zou Koning Leopold voornemens zijn binnenkort wederom een bezoek te bren gen aan den Congo. Herhaalde malen heeft de Koning zijn belangstelling voor de kolonie ge toond, door langdurige studiereizen te maken. RIÓ DÉ JANEIRO, 2 Jan. (Havas.) Naar ver luidt, zijn de ministèrs van Buitenlandsche Za ken en Justitie van Brazilië afgetreden. Macedo Soares, de minister van Buitenland sche Zaken, blijft evenwel leider van de Bra- ziliaansche delegatie ter conferentie van Bue- nos-Aires. «T m Op een philatelistische tentoonstelling te Hamburg wordt deze enveloppe geëxposeerd, waarop de twee eerste postzegels van Mauritius voorkomen. Men schat de waarde ervan op 125.000 R.M. Heden wordt in alle kerken en kapellen van het Diocees Munster in Westfalen een herderlijk schrijven voorgelezen, waarin Z. H. Exc. Mgr. Graaf von Galen, Bisschop van Munster, een scherp licht werpt op den strijd, welken het Katholieke volk om het behoud van zjjn bijzondere school te voeren heeft. In den aanvang van zijn brief herinnert Mgr. von Galen aan den brief van het Duitsche Episcopaat van 20 Augustus 1936, waarin o.m. werd vastgesteld: Bevorderen van de bijzondere school is een gewetensplicht voor de Katholieken; de Ka tholieken eischen de bijzondere school ook in naam van het recht en in naam van trouw aan plechtig aangegane overeenkomsten in het concordaat; de bezwaren, welke tegen de bijzondere school te berde worden gebracht, zijn onhoud baar. Ik heb, zoo schrijft Mgr. v. Galen o.m., aan den Minister van Opvoeding en Onderwijs om antwoord gevraagd op de vraag, of de Staat inderdaad, zooals een D. N. B.-bericht meldt, van plan is in Pruisen en meer in het bijzon der in het Diocees Munster in plaats van bij zondere scholen simultane gemeenschapsscho len in te richten. In mijn schrijven van 2 De cember 1936 heb ik nogmaals om antwoord op mijn brief van 4 November 1936 verzocht. De Minister heeft mij tot dusver op geen der bei de brieven een antwoord doen geworden. Intusschen nemen de gevallen in mijn Diocees toe, dat invloedrijke leerkrachten op de vergaderingen van den nationaal-so- cialistischen bond van leeraren, je zelfs bij schoolfeesten en openlijk in de klassen, Zooals reeds gemeld, is Donderdag j.l. de groote Spaansche geleerde professor Miguel de Unamuno te Salamanca overleden. Wij willen hier in het kort het een en ander mededeelen over zijn merkwaardige hou ding tijdens den jongsten burgeroorlog in Spanje. De bekende Hispanoloog Dr. Brou wer had eenige maanden geleden nog een uitvoerig onderhoud met Unamuno, waarin de geleerde zijn meening over den burger- strijd als volgt weergaf „Ik ben geboren tijdens een burgeroorlog, mijn eerste herinneringen zijn verbonden mét een burgeroorlog. Nu eindig ik mijn leven tij dens een burgeroorlog. Mijn leven lang heb ik den burgeroorlog in mijn ziel gedragen. In mijn zelf is deze strijd voortdurend gevoerd. Ik ben innerlijk verscheurd door de onzekerheid, het zoeken naar een oplossing. Mijn ziel schreeuwt naar zekerheid. Mijn geheele wezen komt in op stand tegen de beperktheid van mijn leven. Te gen de beperktheid van mijn verstand. Ik ben mijn eigen tegenstander. De uitersten staan in mij onverzoenlijk tegenover elkaar. Mijn hoofd staat tegenover mijn hart." Unamuno was niet slechts zijn eigen tegen stander, hij was ook de tegenstander van ieder met wien hij sprak. In de tegenspraak, in de weerlegging hoopte hij overtuigende argumen ten te vinden. Hij achtte Azana den werkelij- ken schuldige van de huidige situatie. Azana heeft alle historische grondslagen weggerukt zonder tijdig een nieuwe hechte basis te hebben gelegd. Hij heeft wanorde, verstoring, onzeker heid en leegte gebracht. Door zijn toedoen is Spanje als een op drift geslagen schip. Dr. Brouwer zeide aan den oude geleerde, dat hij toch wel heel duidelijk partij gekozen had door aan de rechtschen een aanzienlijk bedrag ter hand te stellen. Maar Unamuno glimlachte. „Mijn positie is nooit duidelijk. Ik ben het nog nooit met iemand eens geweest. Ook met rnjj zelf niét. Duidelijk is slechts dat deze gru welijke toestand moet eindigen. Een land als Spanje, een volk als Spanje heeft rgezag en constructieve leiding noodig. De geschiedenis moet zich rustig kunnen ontwikkelen. Uit deze overwegingen steun ik de partij die in opstand is gekomen. Ik vrees een- fascistisch gevaar evenzeer als een communistisch. Geen van. 4eze beide partijen erkent de volle geestelijke, zede lijke en maatschappelijke waardigheid van den mensch. Het fascisme heeft geen bevruchtenden in vloed op den geest. Heeft het ergens een kunste naar of een wijsgeer van beteekenis voortge bracht? Ik kies niet tusschen het fascisme en het communisme. Ik verwerp ze beide. De schrijvershoedanigheden van Miguel de Unamuno,- die in heel de beschaafde wereld waardeering vonden, ontsnappen aan elke po ging tot eenvoudige samenvatting. Ze zijn te veelvormig, te rijk geschakeerd, te verscheiden van aard dan dat men ze zou kunnen onder brengen in 'een 'enkele aanduiding. De neiging naar klassieke helderheid gaat in dezen grooten schrijver en merkwaardigen denker gepaard met een eigenaardige voorliefde voor het psy chologisch clair-obscur, de zucht naar het ver tolken van primitieve hartstochten mengt zich met een aandacht voor allerhande complicaties van het gevoel. In zijn krachtige novollen, mee- rendeels in het Nederlandsch vertaald als „Een kerel uit één stuk", „Abel Sanchez", „Tante Trui", „De man in den mist", „San Manuel Bueno" worden ons menschen getoond, die het lot beheerschen of ondergaan krachtens een en kel typisch levensgevoel, waarvan men echter nooit precies weet, of de schrijver zich ermede vereenzelvigt. Zijn eigen visies, die vatbaar wa ren voor verandering, evenals zijn politieke overtuigingen, vindt men nog het zuiverst weergegeven in zijn boeken „Het tragische le vensgevoel" en „Het wezen van Spanje". Ze ge tuigen van een verlicht scepticisme, dat hun kert naar zekerheid. Vooral de bladzijden, door De Unamuno gewijd aan Cervantes en aan de groot Spaansche mystieken, toonen zijn mees terschap over de prozakunst en de kracht zijner oorspronkelijkheid. In Nederland heeft zijn werk grooten indruk gemaakt; men vindt een opstel over hem in den bundel Zwervers van Gerard Knuyelder, verkondigen, dat weldra de Duitsche ge meenschapsschool bij ons zal ingevoerd worden, nadat de bijzondere volksscholen hebben opgehouden te bestaan. Er wordt nu hier dan daar op gewezen, dat spoedig een algemeene stemming onder de ouders zal gehouden worden, op de manier, waar op zulks destijds onder scherpen dwang in het Diocees München geschied is. Katholieken leeraren en leeraressen wordt gevraagd of zjj bereid zijn bij de ouders pro paganda te maken voor de gemeenschapsschool; hun wordt tevens gevraagd of zij bereid zijn in de spoedig in te voeren gemeenschapsscho len een functie te aanvaarden. In het diocees Keulen heeft men inderdaad op sommige plaat sen van huis tot huis propaganda gemaakt bij de bevolking, om in te teekenen op de lijsten voor de gemeenschapsschool, en omdat deze propaganda plotseling werd ingezet en de gees telijkheid geen gelegenheid had om het volk voor te lichten, heeft men eenige successen behaald. Trouwens, op drie plaatsen in ons diocees heeft het schoolbeheer met toestemming van de Regeering katholieke hulpscholen met pro- testantsche hulpscholen samengevoegd en al dus een begin gemaakt voor de gemeenschaps school. In een stad heeft het gemeentebestuur verordend, dat de protestantsche volksschool met Paschen 1937 zal opgeheven worden; hier moeten dus de protestantsche kinderen van af Paschen de Katholieke school bezoeken, waardoor deze ipso facto een simultaanschool wordt. Vervolgens zijn den laatsten tijd voor het eerst niet-katholieke leerkrachten aange steld aan katholieke Lycea. Het godsdienstonderricht is op vele plaat sen, zooals b.v. op de land- en tuinbouw scholen, afgeschaft. Op verschillende plaatsen heeft men bevolen, dat het godsdienstonder richt niet, zooals tot dusver, onder de school uren, maar alleen in den vrijen tijd, voor en na de verplichte schooluren moest geschieden, Op onze desbetreffende klachten aan den Minister van Onderwijs, antwoordde deze op 16.1.36, dat hij den overheden gelast had geen verandering aan te brengen in het godsdienst onderricht op de vakscholen. Toch werd het godsdienstonderricht op de vakscholen steeds meer door het verplichte leerplan verdrongen. Volgens ontvangen berichten zijn er veel leeraren en leiders van vakscholen, die de schooljeugd uitdrukkelijk erop wijzen, dat de deelname aan dit verplichte leervak voor iede- ren leerling vrijstaat. Het spreekt vanzelf, dat jonge menschen, die in hun jeugdige onervarenheid de waarde van het godsdienstonderricht voor nu en later niet kunnen schatten, hierdoor een welkome gele genheid vinden, om het godsdienstonderricht niet bij te wonen, waarvoor zij hun vrijen tijd moeten opofferen en misschien des morgens vroeger moeten opstaan. Voorts is de verordening van den President van Westfalen nog steeds niet herroepen, waardoor het aan godsdienstleeraren aan hoo- gere scholen op straffe van onmiddellijk ont slag verboden is, de bisschoppelijke brieven be kend te maken in den Zondagsdienst van de hoogere scholen, waarvan de voorlezing in alle kerken door den Bisschop bevolen werd. Ons protest tegen deze inbreuk op den godsdienst, zelfs in het Huis van God, waarin wij erop wezen, dat aldus de door God gewilde en in het Concordaat gelegitimeerde onderwijsvrij heid van de Kerk geschonden wordt, is tot dusver vruchteloos gebleken. Om Gods hulp af te smeeken voor het behoud van de Christelijke opvoeding der jeugd en van de Katholieke Bijzondere school in ons vaderland." ven zal vanaf 3 Januari 1937 tot en met Paschen op alle Zon- en Feestdagen na .de predikatie een gemeenschappelijk Onze Vader en Wees Gegroet worden gebeden met de aanroeping: „Laat ons bidden om Gods Bijstand voor de christelijke opvoeding van de Duitsche jeugd en tot behoud van de Christelijke school in ons vaderland." Met ingang van 25 Januari wordt de werkdag in de haven van Antwerpen verkort van 7i4 tot 7 uur. HAARL. HOUTTUINEN 72 AMSTERDAM - TEL. 48539 ONZE ROMEINSCHE CORRESPONDENT HAD EEN ONDERHOUD MET 's PAUSEN LIJFARTS OVER DEN TOESTAND VAN DEN H. VADER. PROF. MILANI VERKLAARDE, DAT ER GEEN GEVAAR VOOR HET LEVEN VAN Z.H. IS. Koning Leopold van België zou voornemens zijn een nieuw bezoek aan den Congo te brengen. Heden wordt in het diocees Munster een brief voorgelezen, waarin Z. H. Exc. Mgr. Graaf von Galen de bijzondere school in Duitschland ver dedigt. Te Berlijn werd medegedeeld, dat het incident in de wateren van Spanje twee schepen betreft. De Spaansche regeeringen kondigen scherpe maatregelen aan. Man te Amsterdam in het water geslagen? Vreemd verhaal van 34-jarigen man. In de Missie van Noord-Bulgarije is overleden de zeereerw. Pater Bonaventura, van de orde der Passionisten. Paspoorten van Duitsche prinsessen, bruids meisjes bij Prinses Juliana's huwelijk, in beslag genomen, doch later terug gegeven. Nadere mededeelingen over de Indië-vlucht van de Ibis. New-Yorksche beurs: stemming traag. O Het is een bemoedigend iets wan- neer een volk zijn groote mannen weet te eeren. Dit jaar zal Nederland Vondel gedenken. Het zal 350 jaar ge leden zijn dat hij werd geboren en 300 jaar sinds hij zijn „Gysbreght van Aemstel" schreef. Onze natie kan er trotsch op gaan, dat het de eenige natie is welke geregeld ieder jaar dit kunstwerk, voor de hoofdstad des lands geschreven, ten tooneele brengt. Een uniek gebeuren in de wereld. Bij het ingaan van dit jaar, op Nieuw jaarsavond is de aloude traditie in onze hoofdstad voortgezet en een der schoonste dichtwerken die in Neder land ooit geschreven werden, is weer tot ons volk gebracht. De levensmoed van den dapperen held, de godsvrucht van den katholiceer enden Vondel spreken hier tot alle ontvankelijken van gemoed: „de mensch ivikt, God beschikt." Gysbreght wil strijden en strijdend sterven tot God zelf hem bij monde van Rafaël het verdere krijgs bedrijf belet. De held heeft zijn plicht gedaande engel profeteert voor zijn nageslacht een gelukkiger toe komst. Vondel is het beste van ons volks bestaan: want kunst als afglans van het eeuwige schoon in dienst van het hoogste ideaal: God met ons. Vondel dit jaar eeren is ons zelf door hem verheffen. Met ingang van 1 Jan. heeft Polen verboden, dat Lithausche auto's over Poolsch gebied rijden. Amsterdam Nassaukade 160 Tel. 81674 Haarlem Wilhelminastr. 37 Tel. 12260 Stand op Zondag 1 uur v.m.: 757 yorige stand: 764.7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1937 | | pagina 1