Voortdurende pogingen om
het offensief te hervatten
Het Derde Rijk en de burger
oorlog in Spanje
Dankbetuiging van
H.M. de Koningin
Het nieuws van heden
Groote brand te
Batavia
i
r
r
FRANCO'S BEZOEK AAN
DR. GOEBBELS
ONZE MINISTERS TE
OSLO
DE BAROMETER
VEREENIGDE katholieke pers
Queipo de Llano
inspecteert het front
twee roode legers
gaan naar Sianfoe
3
ZATERDAG 16 JANUARI 1937 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
Post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANC No. 20362
Te Barcelona zou een uitgebreid
complot van nationalisten
zijn ontdekt
Gaat de roode regeering
opnieuw verhuizen?
De Belgische nota
Amerikanen als gijzelaars
vastgehouden
vliegtuigrampen in
Amerika
Wederom een passagierstoestel
verongelukt
t>e ontslagen op de
^itsche marinewerven
KANSOE
TWJOEUW
■Femsjau*
j JEHAN Pm&mu&FOE
S>UUT5]0U L W sjk
PIH&UAHC.
,-.vr"1ÖEH6540P
&IM1F0U
S H O KI
^SJENSI
SZETSJWAW j
©T5JCM6T0E.
HOEPE
Hamkou
'.ïHOEN/W
De huwelijksfilm in
Indië
n
Gevangen genomen leden van de roode militie worden door de nationalisten weggevoerd
Duitschland beschouwt den burger
oorlog als een kwestie van
nationaal belang
De persvoorlichting
uiterst eenzijdig
SP?
De rijstvelden geven het Chineesche landschap een bijzonder cachet.
Het Weer
De politie van Danzig
aan de Gestapo gelijk
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIHIÜ
Diep getroffen en er
kentelijk voor de
groote belangstelling
en de treffende wijze,
waarop Mijn volk in alle
zijn geledingen in alle
deelen van het Rijk heeft
blijk gegeven mede te
leven met het groote ge
luk Mijner kinderen bij
gelegenheid van hun
huwelijk, wensch Ik op
deze wijze, waar af
zonderlijke beantwoor
ding niet mogelijk is,
allen hartelijk dank te
betuigen voor de Mij toe
gezonden gelukwenschen
WILHELMINA
Diner aangeboden door den Noor-
schen Bond van Industrieelen
Opening Storting bijgewoond
Duitschland maakt
suiker uit hout
Het papierverbruik der dagbladen
moet met 10 procent ver
minderd worden
Radio-distributie Haarlem
Heeft ook tijdens de feestdagen weer haar
SUPER KWALITEITEN bewezen en wordt
door DUIZENDEN gewaardeerd en geprezen.
Stelt U ook hooge e ischen aan Radio
ontvangst?
Laat U zich dan spoedig als abonné
inschrijven.
Adres: NIEUWE GRACHT 5, Telefoon 10010
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Een complex toko's en woningen
in de asch gelegd
Eigenaar van eethuis in
arrest
De staking in Amerika's
automobielindustrie
Een incident aan de
Littausche grens
1
n I
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., fngez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
MADRID, 16 Jan. (Havas) Tegen het
einde van den middag hebben Vrijdag de
nationalisten een aanval ondernomen in
den sector van de universiteitswijk. Zij wer
den echter teruggeslagen.
Kort na acht uur Werd de strijd krachtig
hervat. Men heeft den indruk, dat de strijd
ach uitbreidde óver verschillende andere sec
toren van het front van Madrid.
Te half tien in den avond nam het mitrail-
feurvuur aan beide kanten nog toe.
Eet communiqué der commissie van verde
diging te Madrid verklaart, dat tot het eind
Vah den middag volkomen rust heeft ge-
heerscht aan het front van Madrid en dat vair
d® andere fronten niets viel te melden.
Eet radiostation der C.N.T. heeft medege-
deeld, dat licht kanon- en mitrailleurvuur wterd
behoord aan het front van Aragon en Teruel
het Noordfelijk en Centraal front.
Naar het communiqué verder meldde, hebben
de regeeringstroepen zich gisteren aan het front
Van Madrid meester gemaakt van belangrijke
Stellingen in het Westerpark en een hevigen
stilval der opstandelingen afgeslagen, die ten
doel had de verloren stellingen aldaar te her-
°veren. Gisteren hebben de regeeringstroepen
^vendien Serro de los Gamos bezet. Tenge-
volge
van de weersomstandigheden bleef de
'dchtmacht werkeloos.
Generaal Queipo de Llano, die een in
spectiereis langs het front maakt, heeft
gisteravond niet het woord gevoerd voor
den radiozender van Sevilla.
De zender deelde verschillende inlichtingen
dtede. De Zuidelijke legers hebben San Pedro
de Alcantara bezet, een zeer belangrijk knoop
punt van wegen, waar de regeeringstroepen zich
hadden verschanst.
Uit Malaga wordt gemeld, dat gistermorgen
twee rechtsche watervliegtuigen Malaga, Velez
Malaga en Torre del Mar hebben gebombar
deerd.
In Malaga is eenige materieele schade aan
gericht. Ook de haven werd bestookt, en het
schip Aimendi werd getroffen, maar zal toch
kunnen blijven varen. Te Velez Malaga en
Torre del Mar werden de stations en spoorlij
nen gebombardeerd. Twee personen werden ge
dood, verscheidene andere gewond.
Le Matin meldt uit Londen, dat de re
geering van Largo Caballero met het oog
op den opmarsch der rechtschen besloten
zou hebben Valencia te verlaten en den zetel
der regeering naar Barcelona te verplaat
sen.
Beambten van de controle-brigade zou
den te Barcelona een organisatie hebben
ontdekt, welke complotteerde ten gunste
van de nationalisten.
Volgens een aan de pers verstrekte mededee-
ling zouden de leden dezer organisatie de even-
tueele ontscheping van een rechtsch leger in
Catalonië hebben voorbereid. Het was de be
doeling te gelegener tijd strategische punten
in de stad en de gebouwen der openbare nuts
bedrijven te bezetten.
Tot nu toe zijn 14 personen gearresteerd, o. w.
drie kapiteins der infanterie, die vermoedelijk
de belangrijkste rol in de organisatie hebben
gespeeld. Men verwacht nog meer arrestaties.
Alle gearresteerde personen zouden een volledige
bekentenis afgelegd hebben.
Te Barcelona zijn, ten einde benzineverspil
ling te voorkomen, zeer strenge orders gegeven
aangaande het verkeer met motorrijtuigen.
Er is wel is waar geen benzinegebrek, maai
bovenmatig gebruik moet worden tegengegaan
om zooveel mogelijk benzine voor legerdoelein-
den beschikbaar te houden.
De ministerraad van Catalonië is gistermid
dag bijeengekomen ter bespreking van een zes
tigtal door Taradellas voorbereide decreten be
treffende een economische en financieele reor
ganisatie van Catalonië.
De kabinetsraad van. België heeft kennis ge
nomen van het antwoord der Spaansche regee
ring op de Belgische nota omtrent den dood
van baron de Borchgrave. Het antwoord schenkt
voldoening op alle punten, behalve op dat der
schadeloosstelling. Men hoopt evenwel nog, dat
men tot overeenstemming zal komen.
Volgens een bericht uit Toengwan zouden
toree roode legercorpsen ter sterkte van
20.000 man van San Joean dertig kilometer
ten Noorden der hoofdstad van Sjensi naar
Sianfoe vertrokken zijn.
Jang Hoe Tsjeng heeft volgens dit bericht
r*ao-Tse-Toeng en Peng-Teh-Hoeai tot aan-
Qerders der verbonden legers benoemd.
^ten is nog in het onzekere omtrent het lot
Vatl 27 Amerikaansche staatsburgers, die te
Sianfoe worden vastgehouden als gijzelaars van
Communistische opstandelingen.
u.Ter ambassade der Vereenigde Staten te Nan-
'Og heeft men nog niets vernomen van ge-
Vjbtschapsraad Peck, die zich Vrijdag per
'egtuig naar Sianfoe heeft begeven om de in
v 1]heidstelling te bewerken van zijn landge-
°oten.
^°S ANGELES, 16 Jan. (Stefani). Gemeld
•fCt. dat opnieuw een vliegtuig verongelukt ia
£6,atls een, dat naar Ohio was vertrokken. Men
he.°oft, dat de bestuurder en een passagier om
leven zijn gekomen.
Jonden, 16 Jan. De Daily Herald deelt me-
dat in het Lagerhuis vragen zullen worden
tj ,teld over de ontslagen op de marinewerven.
stilzwijgen van de admiraliteit over de re-
°tid n van het ontslaS heeft 'n zekeren angst
6r de arbeiders doen ontstaan. Overdreven
dr,,. lchten doen de ronde en onschuldige arbei-
.s vreezen zelfs verdacht te worden,
bjj^ahten van den geheimen dienst van de ad-
^aiiteit hebben een onderzoek ingesteld op de
'Pj, "S-It HCUW11 CCI1 UHUCi/iVtn.
6tsVen, vermomd als werklieden, en de arbei-
h6ef Veronderstellen, dat dit onderzoek zich
uitgestrekt tot hun particuliere leven,
leg acht het thans noodzakelijk, dat een uit-
Vjw Jv°rdt gegeven van de ontslagen, welke
v vloeien uit het onderzoek van den gehei-
C dienst.
UllH i
k
r
V.
-v ."X-JOEWIUG
j IjUHJAUG
J RlAU?>Wl
BATAVIA, 16 Jan. (Aneta). Gisteravond
waren de portretten van de gouverneurs-gene
raal uit de negentiende eeuw voor de eerste
maal getuige van een filmvertooning. In het
paleis op Rijswijk werd n.l. een bioscoopvoor
stelling gegeven voor de Gouverneur-Generaal,
diens familie en enkele gasten.
De voorstelling duurde in totaal een uur en
werd met de grootste aandacht door alle aan
wezigen gevolgd.
idSfa V. .- is:
(Van onzen Berlijnschen correspondent)
Het is een droef jubileum, dat Spanje
dezer dagen „Viert". Een half jaar
lang woedt op 19 Januari a.s. de bur
geroorlog. Zondag 17 Januari zal het tien
weken geleden zijn, dat de troepen van
generaal Franco de uiterste buitenwijken
van Madrid bestormden, om spoedig daarna
vast te loopen op de tot nu toe onwrikbare
stellingen der rooden aan den Oostelijken
oever van de Manzanares.
In heel de wereld is de Spaansche burger
oorlog sinds zes maanden „het" feit van den
dag. In Duitschland krijgt de onpartijdige
waarnemer nu en dan den indruk, dat de
bloedige broederstrijd op het Iberisch Schier
eiland minder een aangelegenheid is voor de
rubriek „buitenlandsch nieuws" der kranten
van het Derde Rijk, dan wel een kwestie van
nationaal belang.
Evenals in Italië en Rusland, wordt ook
in Duitschland de Spaansche burgeroorlog
in de verste verte niet gezien als een con
flict tusschen twee partijen, twee stroomin
gen, twee richtingen, maar als de uiteinde
lijke en lang voorziene botsing tusschen
twee werelden, waarbij men met inspan
ning van al zijn krachten zelf ook zeer po
sitief een „Weltanschauung" heeft te ver
dedigen.
Het was in het voorjaar van 1936, dat er te
Berlijn gefluisterd werd over een bezoek aan
de Wilhelmstrasse van generaal Sanjurjo, die
naam had gemaakt als de leider van den groo-
ten militairen putsch, waardoor Spanje enkele
jaren geleden werd opgeschud, en generaal
Franco, in die dagen nog zoo onbekend, dat
men hem algemeen verwarde met zijn broer,
den vlieger Franco, bekend door zijn extreem
linksche politieke opvattingen. Zooals men weet
is generaal Sanjurjo in het begin van den bur
geroorlog bij een vliegongeluk om het leven
gekomen. Hoe de zeer rechtsche generaal San
jurjo in het gezelschap was verzeild geraakt
van den ultra-republikeinschen majoor Franco,
wist men niet te verklaren. Wel echter ver
zekerde men met groote stelligheid, dat beide
bekende Spanjaarden door Hitier en de Duit-
sche regeering in het algemeen niet waren ont
vangen en dat het hun alleen maar was gelukt
een onderhoud te hebben met dr. Goebbels.
Dat Sanjurjo en Franco Berlijn lang voor
het uitbreken van den burgeroorlog hebben be
zocht, is door de Duitsche regeering nooit toe-
gegeven, maar ook tevens nooit ontkend. In-
tusschen zijn er in de groote anti-bolsjewis
tische tentoonstellingen, welke sinds eenigen
tijd in de groote steden van het Derde Rijk
worden georganiseerd, een aantal illustraties te
zien, die ontleend zijn aan Moskou's regeerings-
organen „Prawda" en „Iswestia" en die reeds
ill1935 zeer knap geteekende beelden gaven
van den burgeroorlog in Spanje, welke eerst
anderhalf jaar later zou uitbreken!
Het was Zaterdagavond 19 Juli 1936, toen
de Berlijnsche krantenloopers sensationeel op
gemaakte vervroegde Zondagedities uitvent
ten, die er den volke kond van deden, dat in
Spaansch-Marokko een militaire opstand was
uitgebroken, welke naar het vasteland dreigde
over te slaan. Een dag later echter liet de
censuur zonder meer toe, dat een officieel
communiqué der regeering van Madrid den op
stand mislukt verklaarde. Nauwelijks echter
bleek uit latere meldingen, dat de situatie
heel wat ernstiger was dan de Spaansche re
geering het wilde doen voorkomen, of heel de
Duitsche pers schaarde zich zonder aarzelen
achter de rebellen, die eenige dagen later reeds
niet meer „rebellen" genoemd mochten worden,
en koos absoluut stelling tegen de regeering,
welke alleen maar als „regeering" mocht wor
den aangeduid en die bij voorkeur joodsch-
bolsjewistische kliek werd genoemd.
Dozijnen reizende redacteuren van alle mo
gelijke Duitsche bladen lieten zich door de in
het begin zeer opmerkelijke successen van de
nationale troepen verleidet tot een gering
schattende berichtgeving over de prestaties der
Madrileensche strijdkrachten. Met uitzondering
van eenige journalisten, wier beschrijvingen
zoo opvallend deskundig en bezadigd waren,
dat zij kennelijk stamden van menschen, die
zich op het slagveld minstens even goed thuis
voelden als op de redactie, schilderden de
nationaal-socialistische krantenmenschen den
broederstrijd in Spanje uitsluitend als een
machtig en welgeordend oprukken van de na-
tionalen achter de ordelooze, roovende, plun
derende, moordende en vooral hard wegloopende
horden der marxisten. Het behoeft geen be
toog, dat men sinds geruimen tijd met deze
voorstelling van zaken danig in zijn maag zit.
De „man of the Street" steekt thans den draak
met zijn eigen krant, wanneer hij zegt:
„Die roojen hebben zeker pijn in hun voeten
gekregen, want ze loopen niet meer weg en
blijven staan waar ze staan!"
De Duitsche pers doet ongetwijfeld haar
uiterste best om den hardnekkigen weerstand,
welken de roode strijdkrachten sinds twee
maanden bieden, te verklaren door de enorme
hulp aan menschen en materiaal, welke van
overal en vooral uit Rusland en Frankrijk naar
Madrid en Barcelona stroomt. Ook deze me
thode is echter niet afdoende, daar men aan
den eenen kant sinds jaar en dag alles wat
joodsch, bolsjewistisch of socialistisch is, voor
grenzeloos laf heeft uitgemaakt, en aan den
anderen kant de Russische hulp aan Madrid
niet als „kriegsfahig" kan afschilderen zonder
de onrust, waarmee het Duitsche volk het
roode leger van Moskou toch al gadeslaat, te
versterken. Men blijft thans in een kringetje
rondloopen. Uitvoerig wordt er dag in, dag uit
melding gemaakt van de communiqué's der
Franco-regeering, die er zich toe beperken,
alleen maar successen der nationale troepen te
melden. Van de communiqué's der regeering van
Madrid, die in den regel ook al alleen en uit
sluitend successen melden, neemt men geen
notitie, tenzij er een passage uit te lichten
valt, welke gunstig is voor de tegenpartij.
Zoo komt het, dat de gemiddelde Duitsche
krantenlezer heel weinig notie heeft van het
geen er in Spanje precies gaande is. Wat de
pers schrijft en wat de radio omroept, wordt
in het algemeen met een groote dosis scepsis
aanvaard en men tracht zich een eigen opvat
ting der gebeurtenissen te vormen. De jeugd
dweept natuurlijk met het krachtig optreden
der Duitsche vloot in de Spaansche wateren en
droomt zich heldendaden van de Duitsche vrij
willigers, wier aanwezigheid in Spanje de
laatste maand niet meer wordt ontkend. De
rest van het Duitsche volk troost zich met de
gedachte, dat de kranten van 1914 tot 1918 ook
alleen maar van overwinningen hebben ge
sproken
WARSCHAU, 16 Jan. De Danzigsche politie
heeft bij decreet van den Senaat bevoegdheden
gekregen, die gelijkluidend zijn aan die van de
Gestapo in Duitschland. In een officieel Dan-
zigsch commentaar wordt er op gewezen, dat
deze maatregel opnieuw van de politie maakt,
wat zij moet zijn, n.l. „een werktuig van de
staatspolitiek". Uit dit commentaar kan afge
leid worden, dat geen beroep dan bij den Senaat
mogelijk is tegen handelingen van de politie.
VERWACHTING: Meest matige Zuid- 5
Oostelijke tot Zuid-Westelijken wind,
aanvankelijk betrokken tot zwaar bewolkt. Ej
later opklarend, waarschijnlijk eenige
regen, aanvankelijk iets zachter, later
weer kouder.
Hoogste barometerstand:
782.0 te Kuopio (Finland).
Laagste barometerstand:
730.2 te Vcstmanoer.
Zon op v.m. 8.03, onder n.m. 4.18. Licht
=1 op n.m. 4.48. Maan op v.m. 9.16, onder
n.m. 9.23. Eerste kwartier 19 Jan. Er
De Noorsche bond van industrieelen heeft te
Oslo ter eere van de ministers Gelissen en
Deckers een diner aangeboden, waarbij ook de
Noorsche minister van Buitenlandsche Zaken
Koht en die van Handel, Madsen, aanzaten.
De voorzitter van den bond, Munthe Kaas,
verklaarde, dat de bond zijn instemming be
tuigt met het idee van minister-president
Colijn met betrekking tot een nauwere econo
mische samenwerking tusschen de Noordelijke
landen, België en Nederland, doch dat de prac-
tische gevolgen daarvan het onderwerp moeten
uitmaken van diepgaande besprekingen.
Minister Gelissen dankte voor de ontvangst.
De Koning van Noorwegen heeft gisteren de
zitting van het Storting op plechtige wijze' ge
opend met de daarbij gebruikelijke troonrede.
Onder de aanwezigen bevonden zich ook de
Nederlandsche ministers Gelissen' en Deckers.
BERLIJN, 16 Jan. (Havas) De Duitsche
dagbladen hebben opdracht ontvangen het pa
pierverbruik met 10 procent te verminderen.
Deze maatregel, die binnen het kader van het
vierjaren-plan genomen is, heeft ten doel het
verbruik van hout te verminderen, dat thans
tot de vervaardiging van textielweefsels en zelfs
van levensmiddelen wordt benut. Uit 100 kilo
hout zou 60 kilogram ruwe suiker of 25 kilo
gist bereid kunnen worden. De productie van
houtsuiker zal het mogelijk maken de tot nu toe
voor suikerbiet-cultuur gebruikte gronden te
bestemmen voor den verbouw van broodgraan.
DANKBETUIGING VAN H. M. DE KONINGIN
ONTWERP-PROGRAM VAN ACTIE 1937 DER
R.K. STAATSPARTIJ
Twee roode legers zouden naar Sianfoe ver
trokken zijn om de communistische opstandelin
gen bij te staan.
De strijd aan het Zuidelijk front in Spanje
duurt voort; aan het front bij Madrid wordt het
groote offensief nog steeds door mist belem
merd.
Benoemingen in het bisdom Den Bosch
Bijzonderheden over de inrichting van het Prin
selijk jacht.
Groote brand te Batavia.
O
BATAVIA, 16 Jan. (Aneta) Een fel
uitslaande brand in het marktcentrum
Pasar Senen legde in den afgeloopen nacht
een complex toko's en woningen van nering
doenden in de asch.
De oorzaak is gelegen in het onvoorzichtig
met vuur omgaan in een keuken van een
Warong Nassi, een soort van eethuis. De
eigenaar van deze warong, Tan Boen Giok,
is in preventieve hechtenis gesteld.
Van de zeven tot den grond toe afge
brande huisjes zijn er slechts twee tegen
schade verzekerd.
NEW YORK, 16 Jan. (Reuter). De onder
handelingen inzake een bijlegging van de sta
king in de automobielindustrie zullen ten hoog
ste gedurende twee weken worden gevoerd, doch
van beide kanten heeft men zich bereid ver
klaard, te trachten zoo spoedig mogelijk tot
overeenstemming te geraken.
De vakvereeniging heeft haar eisch, alle arbei
ders te vertegenwoordigen, laten varen en zij
gaat er thans mede accoord, dat zij slechts de
bij haar aangesloten leden vertegenwoordigt.
Waarnemers in Wallstreet zijn thans optimisti
scher gestemd, zonder nochtans op een onmid
dellijke bijlegging van het geschil te rekenen,
zulks in verband met de belangrijke kwesties,
die op het spel staan.
WARSCHAU. 16 Jan. (P.A.T.) De chef van
den grenspost Kiwaniscki, welke aan de Poolsch-
Littausche grens Is gelegen bij Swieciany, wilde
met grensbeambten een omgevallen grenspaal
weer overeind zetten. Toen zij daarmede bezig
waren, werden van Littausche zijde achttien
schoten in hun richting gelost. Men bemerkte,
dat zich aan Littausche zijde negen agenten
van politie met den districtscommandant, een
sergeant en twee burgers bevonden. Niemand
werd gedood of gewond. De bladen melden, dat
de anti-Poolsche campagne in Littauen den
Iaatsten tijd een bijzonder fel karakter heeft
aangenomen.
liO r-v 4 vP-
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 757.7
Vorige stand: 758-3
