De internationale meening
over Hitler's rede
KeefL U de
STER TABAK
PUZZLE
af optgeiost
VROOUJKE
HARMONIE
ALLERWEGEN ZEKERE
TELEURSTELLING
MAANDAG 1 FEBRUARI 1937
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Men waardeert haar
gematigdheid
GOTENWERKERS STAKEN
Reinigingsdienst te Soerabaja
gedeeltelijk getroffen
VAN NEYENHOFF VERLAAT
DE LUCHTVAART
Pionier van onze zweefvliegsport
vertrekt naar het buitenland
Het prinselijk paar
te Krakau
Bloemen op het graf van Pilsoedski
Misstanden bij de
geneeskunst
Limburgsche artsen klagen over de
uitoefening door vreemdelingen
LEENING ZUID-HOLLAND
De voor j aarsbeurs
Zij staat in het teeken van den
komenden tijd met zijn kan
sen op economische
opleving
HET ALBERTKANAAL
Belgisch verweer bij het Perma
nente Hof van Int. Justitie
R, K. UNIVERSITEIT
65 jaar in een dienstbetrekking
Honderden scheven werden door de hevige stormen der laatste dagen ernstig
bedreigd en leden groote schade of zijn zelfs vergaan. In de Groote Belt ligt de
Duitsche motorschoener „Kurt" op een zandbank geslagen, hulpeloos aan water
•en vorst overgeleverd
De Surïnaamsche
begrooting
Met het voor 1937 geraamde
bedrag zal kunnen worden
volstaan
Politiebeambten omgekocht
ONDERWIJS AAN SCHIPPERS
KINDEREN
Scholen te Ruhrort officieel in
gebruik genomen
deoiere goeaU optojpsj-
onbrouTJOfi een prijs l
vtouxroncLzr f.5000
auobn gjz&aLpryxen
Kerkelijk leven
H.E. PATER PROSPER JANSEN,
O.E.S.A.
Voorzien van de laatste
H.H. Sacramenten
H.E. PATER GILLET O.P.
Eenige dagen te Nijmegen
BENOEMINGEN
BISDOM HAARLEM
OOK NOORD-BRABANT HEEFT
THANS ZIJN E.T.I.
Plechtige installatie
P. HAAXMAN OVERLEDEN
Portretschilder van het Kon. Huis
ARBEIDSTIJD IN METAAL
INDUSTRIE
48-urige werkweek wordt niet
nageleefd
De algemeene indruk in de internationale
pers over Hitler's rede in de Kroil-opera
is, dat deze de dingen geen stap verder
heeft gebracht. Als winst wordt beschouwd, dat
naar Hitler's verzekering „de tijd der verrassin
gen" voorbij is, als teleurstelling boekt men, dat
de tijd van samenwerking nog steeds niet schijnt
te zijn aangebroken. Eén verantwoordelijk
regeeringspersoon, namelijk de Fransche minis
ter van Buitenlandsche Zaken Yvon Delbos,
heeft reeds gereageerd op de woorden van den
Führer. Hij gaf in een redevoering te Chateau-
roux het voorloopige Fransche antwoord op de
rede in de Kroll-opera. Delbos' verklaring deed
duidelijk zien, welk een groot verschil er nog
tusschen de opvattingen van Parijs en Berlijn
bestaat dofch ademde niettemin een zeer ver
zoenenden geest. Beide landen streven naar
vrede, zeide hij; thans is het dus zaak, de me
thoden tot bereiking van dat doel nader tot
elkaar te brengen. Delbos maakte er gewiag van,
dat Hitler's rede geen enkele tegen Frankrijk
gerichte zinsnede bevatte, en verklaarde, dat
Frankrijk bereid blijft, deel te nemen aan iedere
poging tot toenadering of ontspanning.
De Parijsche pers apprecieert vooral Hitler's
verklaring, dat tusschen Frankrijk en Duitsch-
land menschelijkerwijs gesproken geen aanlei
ding tot oneenigheid meer bestaat, ook al zal
deze uiteraard niet voldoende zijn om alle
Franschen volkomen gerust te stellen. Met nau
welijks minder voldoening heeft men hier ver
nomen, dat „het tijdperk der onaangename ver
rassingen afgesloten is", alsmede dat Duitsch-
land in Spanje geen enkel politiek doel na
streeft.
Doch dit gezegd zijnde, verheelt men zich te
Parijs nauwelijks, dat ondanks den gematigden
toon van Hitler's rede, die in dit opzicht veel
gelijkenis vertoonde met die van Léon Blum te
Lyon, de oplossing van het Europeesche pro
bleem nog steeds niet veel verder gekomen is.
Alhoewel met genoegen kan worden geconsta
teerd, dat men zoowel van de eene als van de
andere zijde de scherpe polemiek heeft laten
varen, ontbreekt het nog steeds aan een wer
kelijke toenadering der standpunten.
Op Blum's uiteenzetting, dat de ontwapening
een noodzakelijk complement moet vormen voor
iedere overeenkomst op economisch gebied, ant
woordt Hitler met te zeggen dat hij in het ver
leden een beperking der bewapeningen herhaal
delijk heeft voorgesteld, doch hij voegt er niet
bij, of hij nog steeds geneigd is aan een nieuwe
poging daartoe mede te werken. Dit lijkt zelfs,
gezien zijn verwijzing naar „de grootste mili
taire macht ter wereld, die thans tot in het
centrum van Europa is doorgedrongen" weinig
waarschijnlijk.
Waar het voorts de veelomstreden koloniale
kwestie betreft, herhaalt de Duitsche rijkskan
selier, zij het ook in gematigde bewoordingen,
de Duitsche eischen, doch zonder eenige con
cessie zijnerzijds in het vooruitzicht te stellen.
De scherpe aanvallen op Rusland, zijn politiek
systeem en zijn bewapeningen kunnen voorts
Frankrijk, dat door het bekende pact aan de
Sovjet-Unie gebonden is, moeilijk geheel on
verschillig laten.
In Londen is men niet teleurgesteld, maar
ook niet bevredigd. Men is echter al blij, dat
althans verrassingen zijn uitgebleven. Be
halve de gematigdheid van de rede, merkt men
ook de vaagheid op, waarin Hitler ten aanzien
van verschillende punten is blijven steken. Te
genover Eden's verzekering in het Lagerhuis,
dat alle naties als eventueele bondgenooten
moeten worden aanvaard, stelt men de her
nieuwde weigering van Duitschland, met
Sovjet-Rusland samen te werken. Daardoor
keert Duitschland terug tot de leer van de twee
blokken, die nergens anders wordt gedeeld, zelfs
niet in Italië door Mussolini. Vaag is Hitier ook
in zijn beweringen over de noodzaak van een
hervorming van den Volkenbond, met name zijn
eisch, dat deze dynamisch, ontwikkelend, en
niet statisch zal zijn. Heeft Hitier nooit iets
gehoord van de Britsche pogingen, artikel 19
(betreffende verdragsherziening) van het Vol
kenbondspact tot leven te brengen? Niets
nieuws hebben voorts eigenlijk de verklaringen
over Duitschlands buren gebracht, terwijl ook
ten aanzien van het ontwapeningsvraagstuk de
rede geen enkele bijdrage levert. Hitler's tirade
over de ontstolen koloniën zal vermoedelijk in
Engeland niet gunstig worden ontvangen, al
ontbrak hierover gisteren nog ieder commen
taar. Men herinnert echter aan de resoluties in
het jongste conservatieve congres aanvaard,
Waarin iedere aantasting van het mandaat-be
zit Werd afgewezen.
Teleurstelling is de eerste indruk te Genève.
Men heeft de rede met uiterste reserve ontvan
gen en mist er overigens elke poging in, concre
te voorstellen te doen ten gunste van den vrede.
De meening te Washington kan als volgt wor
den weergegeven: Voor diegenen onder de Ame
rikanen, die van Hitier een gebaar hadden ver
wacht, dat de naburige volken zou geruststellen,
is de rede van den rijkskanselier een bittere ont
goocheling geworden, vooral ten aanzien van de
pogingen tot economische samenwerking, zonder
dat de medewerkenden zouden te hoeven vree
zen, dat hun pogingen den politieken bedoelingen
van Duitschland ten goede zouden komen. IJit-
ler's halsstarrigheid ten aanzien van de koloniën
en van Sowjet-Rusland wordt algemeen be
treurd. De „New York Herald", een Hearst-
blad, acht Hitler's opheffing van Duitschlands
schuld aan den wereldoorlog een groote triomf
voor den rijkskanselier.
In Brussel is men natuurlijk zeer geïnte
resseerd bij Hitler's neutraliteitsverklaringen.
De Peuple zegt: Het nieuwe feit is, dat Hitier
in zijn rede Nederland en België rechtstreeks
verbindt, door zich bereid te verklaren de in
tegriteit en neutraliteit van beide landen te
erkennen. Deze verklaring zal op haar juiste
waarde geschat worden, doch daar noch Ne
derland noch België den wensch geuit heeft
een neutraliteitsstatuut te ontvangen, zal
het aanbod van den Duitschen dictator slechts
een onderwerp te meer in de discussies der
Europeesche diplomatie brengen. Het „Laat
ste Nieuws" onderzoekt speciaal het aanbod, de
integriteit van Nederland en België te waar
borgen. Uit dit aanbod blijkt schrijft het
blad welk een bijzondere beteekenis Ne
derland en België voor de gewenschte Euro
peesche veiligheid hebben, zulks wegens hun
aardrijkskundige ligging. Het is dan ook een
gewichtig feit, dat deze beteekenis van Duit
sche zijde erkend wordt door dengeen, die on
betwistbaar de teugels van het gezag in
Duitschland in handen heeft.
Tusschen Praag en Berlijn botert het in den
laatsten tijd niet. In geheel Tsjecho-Slowakije
werd Hitler's rede dan ook met spanning te-
gemoetgezien. In officieele kringen is de re
de zeer kalm ontvangen. Het heeft echter te
Praag een pijnlijken indruk gemaakt, dat zoo
vele staten door Hitier genoemd werden, ook
Polen en zelfs Joegoslavië, terwijl hij met geen
enkel woord over Tsjecho-Slowakije ge
sproken heeft.
In Rome, Weenen, Boedapest, en te Dan
zig en Avila, het hoofdkwartier van Franco, is
de lof algemeen. Voor alle zekerheid voegt men
in Rome aan Hitler's bewering, dat Duitsch
land nimmer met geweld koloniën heeft ver
worven, toe, dat dit uitsluitend slaat op kolo
niale campagnes van vóór den wereldoorlog, en
niet op Oost Afrika. Het christelijk-sociale
Oostenrijk is ingenomen met de afwijzing van
ieder contact met Sowjet-Rusland. Danzig
heeft Zaterdag feestgevierd en Avila zond een
telegram, dat eindigde met den groet: „Heil
Hitler, Arriba Espana".
Al degenen, die op positief Christelijk
standpunt staan en vooral wij, Katho
lieken, zijn over den inhoud van Hit
ler's rede in buitengewone wijze ontgoocheld.
Met geen enkel woord repte de Führer over de
kerkelijke kwesties. Dit zwijgen spreekt boek-
deelen. Dit zwijgen voorspelt niets goeds. Het
lijdt geen twijfel of het Derde Rijk zal zijn
anti-kerkelijke politiek voortzetten. Dit is wel
voor de Duitsche Katholieken en de positieve
Christenen van het belijdenisfront een zéér
groote teleurstelling.
SOERABAJA, 1 Febr. (Aneta.) Bij den ge
meentelijken reinigingsdienst is een gedeeltelijke
staking uitgebroken onder de gotenwerkers, die
ontevreden waren over de nieuwe werkindeeling.
Door deze werkindeeling was een klein deel van
de gotenwerkers overbodig geworden. Door deze
staking zijn de stadsdeelen Ketabang, Plampitan
en Genteng getroffen, waarvoor nieuwe arbei
ders zijn aangesteld, die van de zijde der stakers
worden bedreigd. Sabotage wordt gepleegd door
vernieling van gereedschappen, zoodat de ge
meente politiehulp requireerde om toezicht te
houden, opdat verder overlast uitbljjve.
Met den heer W. M. van Neyenhoff, die Za
terdag zijn positie bij de Nederlandsche Vlieg-
tuigenfabriek Fokker heeft verlaten, verliest de
Nederlandsche luchtvaartwereld een van haar
merkwaardigste figuren.
Van Neyenhoff, geboren sportsman, uitmun
tend ruiter en zeiler, besloot uit zuiver spor
tieve overwegingen zich in 1930 als sportvlieger
aan de luchtvaart te wijden.
Zijn groote aanleg voor eiken vorm van be
sturing kwam ook hier tot uiting en met den
laagsten trap van officieele erkenning, het bre
vet A, niet tevreden, zette van Neyenhoff zijn
training voort en wist als eerste amateur in
Nederland reeds na korten tijd het C-brevet,
dat het volledige kunst- of acrobatiekvliegen
omvat, te behalen.
Korten tijd daarna vond de nog zoo jonge
zweefvliegbeweging in van Neyenhoff een toe
gewijd voorvechter. "Weinigen konden toen
slechts vermoeden, welk een grooten invloed
deze pionier op de verdere ontwikkeling van de
steeds in populariteit toenemende zweefsport
zou uitoefenen.
Van Neyenhoff was de eerste Nederlander, die
zich bekwaamde in de tactiek van het opslee-
pen van zweefvliegtuigen, zoowel door middel
van een motorlier als achter een motorvliegtuig;
de eenige methode, welke in ons vlakke land de
mogelijkheid biedt om zweefvliegtuigen op vol
doende hoogte te brengen om aansluiting te
kunnen vinden aan de z.g. thermische stroo-
mingen in de bovenlucht, welke urenlange
zweefvluchten mogelijk maken.
Als secretaris en later voorzitter van de Am-
sterdamsche Club voor zweefvliegen, heeft van
Neyenhoff in bedoelde periode een beslissenden
invloed op de ontwikkeling van het zweefvlie
gen in Nederland uitgeoefend. In die jaren
nam de heer van Neyenhoff in de Amsterdam-
sche handelswereld een vooraanstaande positie
in en toen, tengevolge van de crisis, de fortuin
in zaken zich tegen hem keerde, vond nij via de
vliegsport, die hij met zooveel enthousiasme
had gediend, een weg in de luchtvaart als be
roep.
Gedurende geruimen tijd heeft hij als ver
trouwensman van den heer Fokker bij de N. V.
Nederlandsche Vliegtuigenfabriek een zeer bij
zondere plaats ingenomen.Hij vergezelde den
heer Fokker verschillende malen op diens bui
tenlandsche reizen, o. a. twee maal naar Ame
rika en keerde aan het slot van de tweede reis
met het luchtschip Hindenburg naar Europa
terug.
De overige speciale opdrachten, welke hem
werden verstrekt, wist hij met wonderbaarlijk
aanpassingsvermogen te vervullen en opmerke
lijk daarbij is ook de wijze, waarop van Neyen
hoff zich als vlieger verder wist te ontwikkelen.
Uniek in de Nederlandsche luchtvaarthistorie
moet het worden genoemd, dat iemand die zijn
opleiding als sportvlieger begon, het in zeer
korten tijd klaarspeelde, zoowel de grootste
vier-motorige verkeersmachines als de modern
ste en snelste jachtvliegtuigen te besturen.
Nu hij in verband met de verbeterde zake
lijke vooruitzichten heeft gemeend, zijn vroe
gere positie in de zakenwereld wederom te
moeten innemen, zal dit besluit, dat tevens een
vertrek naar het buitenland met zich brengt,
velen in de Nederlandsche luchtvaart met te
leurstelling vervullen en zonder twijfel zullen
de beste wenschen van ieder, die hem in die
kringen heeft leeren kennen, hem vergezellen
en het ieders wensch zijn. dat hij desondanks
vooral voor de Nederlandsche zweefvliegsport
behouden zal blijven.
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins Bern-
hard hebben te Krakau het museum en eenige
kerken bezichtigd en een bezoek gebracht aan
het kasteel Wawel. In de kathedraal van Wa-
wel betraden de hooge gasten de crypte van St.
Leonard en legden zij bloemen op de sarco-
phaag van maarschalk Pilsoedski. In hun ge
zelschap bevonden zich de onder-woiwode van
Krakau, Malaszynski, de stadspresident Ka-
plincki en de garnizoenscommandant generaal
Mond.
In den namiddag vertrok het prinselijk paar
per salonrijtuig naar Krynica.
In Limburg bestaan bij de artsen ernstige
klachten over de misstanden, waartoe de
uitoefening der geneeskunst door vreemdelin
gen in de grensgemeenten aanleiding geeft.
Men is voornemens daarop de aandacht van
de regeering te vestigen, zoodra het onderzoek
door een commissie van drie artsen (dr. Win
ters te Bleyerheide, dr. Rycker te Kerkrade en
dr. Winters te Sittard) naar den omvang van
het euvel zal zijn voltooid.
Op de 3% pCt. conversieleening provincie
Zuid-Holland 1937 (2) is voor een zoodanig be
drag ingeschreven, dat bij de toewijzing op de
inschrijvingen met tweede voorkeursrecht (hou
ders van 4 pCt. obligatiën der derde leening
1931) een belangrijke reductie moet plaats vin
den. Op de vrije inschrijvingen kan dus niets
worden toegewezen.
Als een heraut kondigt een typografisch uit
stekend verzorgde brochure weer de jaarbeurs
aan, die op til is. O. m. wordt den volke toe
geroepen, dat de voorjaarsbeurzen zich ken
merken door een uitgebreid technisch gedeelte
binnen het algemeene kader, dat alle takken
van industrie omvat. De groep Bouwmaterialen
en Wegenbouw heeft zich in de bouwwereld
reeds een internationalen naam verworven, spe
ciaal ook als representatieve demonstratie van
de Nederlandsche bouwmaterialenindustrie. An
dere groepen, zooals de electro-technische af-
deeling, de groep machinerieën en metaalwaren
brengen ter jaarbeurs de nieuwe vindingen, die
de nimmer stilstaande Techniek voortbrengt.
De toenemende handelsactiviteit der laatste
maanden doet inzonderheid haar invloed gel
den op die groepen, die zich meer direct op de
consumptie der maatschappelijke samenleving
richten en voor wie de grootere bedrijvigheid
in den groothandel de voorloopster is voor meer
omzet in den détailhandelde groepen Huis
houdelijke en Luxe Artikelen. Voedings- en
Genotmiddelen, Textiel en Mode-waren berei
den zich zeer speciaal op deze voorjaarsbeurs
voor. Ook het buitenland toont méér belang
stelling. Alles tezamen genomen bevestigt de
voorbereiding van deze voorjaarsbeurs, welke
van 9 tot en met 18 Maart 1937 wordt gehouden,
den indruk, dat het bedrijfsleven en het Ne
derlandsche in het bijzonder de teekenen des
tijds heeft verstaan. In het teeken van den
komenden tijd met zijn kansen op economische
opleving staaf de deelneming aan de Neder
landsche Jaarbeurs.
Twee maanden geleden heeft de Nederland
sche regeering bij het Permanente Hof van Int.
Justitie een memorandum ingediend over de
kwestie van de voeding van het Albertkanaal.
Thans is bij dit Hof het antwoord van de
Belgische regeering binnengekomen.
Het is nog niet te zeggen, wanneer deze zaak
in openbare behandeling zal komen.
Geslaagd voor het candidaatsexamen in de
klassieke taal en letterkunde de eerw. pater E. L.
Pelosi S. J. te Nijmegen; voor het candidaats
examen in de rechten de heer Ir. F. L. A.
Maandag uit Arnhem en G. H. M. Vogelaar te
's Gravenhage.
7 Februari a.s. hoopt de heer J. L. Moors
den dag te herdenken waarop hij voor 65
jaar in dienst trad bij de firma F. Collee en
Co., te Rotterdam.
s
Aan de memorie van antwoord op het voor
loop! g verslag der Tweede Kamer over de be
grooting van Suriname is het volgende ont
leend:
De ervaring in den.loop der jaren heeft ge
leerd, dat in Suriname de landbouw, zoo niet
de eenige bestaansbron, dan toch het hoofdbe
drijf van het gewest is en zal moeten blijven
en wel met, vooralsnog, als belangrijkste pro
ducten: suiker, koffie, rijst, bacoven en citrus.
Een overzicht wordt voorts gegeven van het
geen er in het belang van de verschillende cul
tures is gedaan.
Bij de begrootingsuitkomsten gedurende de
laatste vijf jaren dient wel in het oog gehou
den te worden, dat daarop het traag vloeien
van de middelen van den allergrootsten in
vloed is geweest, iets waarvan het bestuur be
zwaarlijk een verwijt kan worden gemaakt.
Te oordeelen naar het tot dusver bekend ver
loop gedurende 1936 van de uitgaven, verband
houdende met den crisistoestand, zal met het
voor 1937 geraamd bedrag kunnen worden vol
staan.
Omtrent de bij de politie te Paramaribo in
het afgeloopen jaar gebleken corruptie wordt
het volgende medegedeeld: een naar aanlei
ding van ingekomen berichten aangaande om-
kooping van politiepersoneel ingesteld onder
zoek bracht aan het licht, dat een inspecteur
en een hoofdagent, die het volle vertrouwen
genoten, reeds gedurende eenigen tijd geld ont
vingen van Chineezen, teneinde het zooge
naamde piauwspel, dat verboden is, ongestoord
tiq kunnen voortzetten. Ook eenige andere be
ambten zouden er bij betrokken zijn. Daarbij
moet een zoodanig sluw stelsel zijn gevolgd, dat
ontdekking vrijwel niet mogelijk was. De in
specteur en de hoofdagent werden reeds door
den rechter veroordeeld. Tegen den voornaam-
sten bij dè zaak betrokken Chinees kon even
eens een vervolging worden ingesteld.
Voor een kostbare voorziening als de inrich
ting van een voor het internationaal luchtver
keer geschikt vliegveld in de nabijheid van
Paramaribo bestaat voorloopig nog geen nood
zakelijkheid, ook niet in verband met de plan
nen der K.L.M. tot uitbreiding van haar van
Curasao uitgaande vliegdiensten.
Zaterdag heeft te Ruhrort met eenige plech
tigheid de officieele indienststelling plaats
gehad van het schoolschip Prins Bernhard van
het Onderwijsfonds voor de Scheepvaart te Am
sterdam.
Vele Duitsche en Nederlandsche gasten woon
den de plechtigheid bij.
Het groote gezelschap begaf zich na de plech
tigheid naar den St. Nikolausburg, waar de
school voor lager onderwijs aan R.K. kinderen
van het Onderwijsfonds voor de Scheepvaart
is ondergebracht. Hoewel ook in deze school
reeds geruimen tijd onderwijs wordt gegeven,
geschiedde eerst thans de officieele opening.
Hierbij spraken namens de commissie van toe
zicht op de school de heer J. Hulsman, die den
Duitschen autoriteiten dank bracht voor den
ondervonden steun, de heer Ter Horst, die na
mens het Onderwijsfonds de zusters van het
tehuis dankte voor de zorg voor de Nederland
sche schipperskinderen en tot slot rector Stre-
velaar, die een beroep deed op alle zich in
Duitschland bevindende schippers, hun kinderen
naar de scholen te Ruhrort te zenden.
Naar wij vernemen is de hoogeerw. pater
Prosper Jansen O.E.S.A., oud-Provinciaal der
Belgische Augustijnenprovincie en oud-pastoor
der parochiekerk van den H. Augustinus te
Utrecht, uit voorzorg van de H.H. Sacramenten
der Stervenden voorzien. De hoogeerw. pater
Jansen is sedert eenige jaren rustend en houdt
verblijf in het Augustijnenconvent te Nieuwen-
dam.
De Generaal Overste der Dominicanen ver
toeft momenteel, om eenige dagen rust te ne
men, in het Albertinum te Nijmegen en zal
vandaar de verschillende Dominicaansche
Stichtingen voornamelijk in Zuid Nederland,
bezoeken.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft be
noemd: tot Rector te Naaldwijk (St. Martinus-
gesticht) den weleerw. heer P. J. de Kok; tot
Pastoor te de Zilk: den weleerw. heer F. J. W.
Hansen; tot Pastoor te Schermerhorn: den
weleerw. heer C. A. Ruigewaard, thans kapelaan
te 's Gravenhage (H.H. Mart. v. Gorcum).
In het gebouw van het provinciale bestuur
te 's Hertogenbosch heeft de commissaris der
Koningin, jhr. mr. dr. A. B. M. van Rijcke-
vorsel, het algemeen bestuur van het econo-
Imisch-tedhnologisch instituut voor de pro
vincie Noord-Brabant geïnstalleerd.
In zijn installatierede zei jhr. mr. dr. van
Rijckevorsel, dat al hebben de meeste pro
vincies reeds hare provinciale economisch-
technologische instituten, Noord-Brabant zich
toch niet achterlijk behoeft te gevoelen, want
vóór alle andere was hier reeds gevestigd het
economisch-technologisch instituut der R. K.
Haogere Handelsschool te Tilburg, dat van
het begin af door de provincie is gesubsi
dieerd.
Spr. schetste de werking van het instituut,
doch verwachtte er niet direct groote dingen
van.
Spr. besloot met het uitspreken van den
wensch, dat Gods onmisbare zegen op het
werk van het instituut zal rusten en ver
klaarde vervolgens het algemeen bestuur ge
ïnstalleerd en de werkzaamheden begonnen.
De voorzitter, de heer J. P. J. Asselbergs,
dankte den commissaris der Koningin en
uitte zijn bewondering voor de groote liefde
en toewijding, waarmede hij zijn taak ver
vult. Hij doet zulks met groote kennis en be
kwaamheid, met energie naast bedachtzaam
heid en met interesse voor alles.
Namens het geheele bestuur bood spr. jhr.
mr. dr. van Rijckevorsel het eere-voorzitter-
schap van het instituut aan.
Tot leden van het dagelijksch bestuur,
waarvan voorzitter is de voorzitter van het
alfgemeen bestuur, de heer Asselbergs, wer
den vervolgens gekozen: mr. M. P. L. Steen -
berghe, voorzitter van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Tilburg en omstre
ken in Goirle, Ch. Stulemeyer te Breda, dr.
G. W. M. Huysmans ondervoorzitter der afd.
grootbedrijf van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Oostelijjk Noord-Brabant
te Eindhoven en mr. H. G. J. M. Wagenaar,
secretaris van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor 's Hertogenbosch en omstre
ken te 's Hertogenbosch.
In den ouderdom van 82 jaar is in het zie
kenhuis „St. Joannes de Deo" te Haarlem over
leden de heer P. Haakman, bekend Haagsch
kunstschilder.
De thans overledene kreeg zijn opleiding bij
Herman ten Kate en op de Haagsche Acade
mie. Hij exposeerde bij verschillende gelegen
heden in het buitenland. Hij werkte indertijd
onder protectie van Koning Willem III en
vervaardigde portretten van Koningin Wilhel-
mina en Prinses Juliana. Hij heeft in de Ne
derlandsche schilderkunst vooral bekendheid
gekregen door zijn miniaturen.
De begrafenis is Donderdagmorgen kwart
voor 12 op de Alg. Begraafplaats aan de Kle
verlaan te Haarlem.
Nog steeds staan er in het na-
tionaal-socialistische Duitsch
land nieuwe partij-profeten op,
wier stellingen over de verhouding van
Kerk en Staat, van godsdienst en na-
tionaal-socialisme, valscher zijn, naar
mate zij zuiverder nationaal-socialis-
tisch willen zijn. Alfred Greyberger, de
chef van de nationaal-socialistische re
geering van Anhalt, is thans in de rij
getreden van hen die hun „licht" op
de officieele positie van het nationaal-
socialisme ten aanzien van het chris
tendom laten schijnen. Dat die offici
eele positie indertijd o.a. in een con
cordaat met het Vaticaan is vastgelegd
en met vrijwillige handteekeningen is
bezegeld, daaraan storen de nieuwlich
ters, die den mond vol hebben over
trouw aan het eens gegeven woord, zich
blijkbaar niet. Alfred Greyberger is
niet een van de felsten onder hen en
daarom misschien juist een van de ge
vaarlijksten. Immers iemand, die zich
rechtstreeks tegen den godsdienst uit
spreekt gelijk b-v. Alfred Rosenberg
dat heeft gedaan, heeft minder kans
nog slechts vaaglijk geloovenden te
misleiden dan iemand, die zich zelf als
nog eenigszins godsdienstig voordoet
De regeeringschef van Anhalt
heeft bij het geven van aan
wijzingen voor het godsdienst
onderwijs op de scholen geconstateerd,
dat de jeugd, die voor het nationaal-
socialisme vlam heeft gevat, zich af
wendt van het christendom. Wij zijn
hem voor dit voor nationaal-socialisten
zeker onverdacht getuigenis ten zeerste
dankbaar. Wanneer wij zooiets consta-
teeren, wordt het door nationaal-socia
listen eenvoudig een politieke leugen
gescholden. Greyberger is van mee
ning, dat het nationaal-socialisme ech
ter niet zonder godsdienst kan en ver
klaart derhalve, dat het godsdienston
derricht de jeugd de harmonie tus
schen nationaal-socialisme en christen
dom moet aantoonen. Andere Duitsche
leiders, waaronder zéér hooge, hebben
herhaaldelijk beweerd, dat het na
tionaal-socialisme een wereld- en
levensbeschouwing is, zoodat wij vol
gens Greyberger de zonderlinge fi
guur krijgen, dat de eene wereld- en
levensbeschouwing het niet buiten een
andere wereld- en levensbeschouwing
kan stellen. Voor het nationaal-socia
lisme moge dat waar zijn, voor het
Christendom is dat echter niet waar.
Indirect bevestigt Greyberger dus, dat
het nationaal-socialisme tóch meer een
politiek systeem dan een eigenlijke we
reldbeschouwing is, ondanks alles wat
over het nationaal-socialisme als we
reldbeschouwing is beweerd. Volgens
dezen bewindsman moet niet het na
tionaal-socialisme bewijzen in harmo
nie te zijn met het christendom, maar
het godsdienstonderricht moet met de
zen bewijslast, welke blijkbaar voor het
nationaal-socialisme te zwaar is, worden
beladen. Nationaal-socialisme en chris
tendom trekken beide uit God hun mo-
reele kracht op gelijke wijze, aldus
verzekert hij, en na deze wonderlijke
praemisse verklaart hij, dat het gods
dienstonderricht zonder dogma moet
zijn, vermoedelijk opdat het niet in dis
harmonie geraakt met het nationaal-
socialistische partij-politieke dogma.
Uit het Oude Testament „dat een ty
pische uitdrukking is van den Jood-
schen geest" moeten „voorzichtig" frag
menten worden gekozen, in het centrum
moet Jezus staan „de Held zonder Vrees,
die tegen den Joodschen geest strijdt."
Wel zal, volgens Greyberger evenals vol
gens het gesloten maar op vele punten
reeds geschonden concordaat, het kate-
chismusonderricht voorbehouden blijven
aan de kerk, maar de gezangen en psal
men mogen slechts onderwezen worden,
voor zoover zij overeenstemmen met den
nationaal-socialistischen geest.
Voila! Katechismusonderricht zonder
dogma, Christus als anti-semiet, de
onder goddelijke inspiratie geschre
ven Heilige Boeken en de psalmen der
profeten onder „voorzichtige" nationaal-
socialistische censuur, en de harmonie
tusschen nationaal-socialisme en chris
tendom is aangetoond!
Alfred Greyberger schijnt te meenen,
dat onchristelijke domheid synoniem is
met Christendom, maar de ware Christe
nen zullen niet zoo dom zijn de natio
naal-socialistische „wijsheid" van dezen
regeeringschef te gelooven.
Het hoofdbestuur van den Nederlandschen R.
K. Metaalbewerkersbond heeft het vraagstuk
der 40-urige werkweek en de vele ingekomen
klechten ten aanzien van de niet naleving der
48-urige werkweek in de metaalindustrie be
sproken.
Van de ter kennis gebrachte feiten werk
weken van 80, 100 en meer uren en werktijden
van 36 uren achtereen werd met groote af
keuring kennis genomen, aangezien nog onge
veer 43.000 metaalbewerkers bij de arbeidsbeur
zen als werkzoekenden zijn ingeschreven.
Middelen werden besproken, die een einde
kunnen maken aan dezen toestand. Het hoofd
bestuur zal zich zoo spoedig mogelijk in verbin
ding stellen met de twee andere vakbonden in
de metaalindustrie ten einde, door een geza
menlijk optreden, de toegenomen werkgelegen
heid verdeeld te krijgen over een grooter aantal
arbeiders.
I
