Opstand in Rusland
uitgebroken
mm
Volgens berichten uit Londen, Riga en
Warschau, schijnt het verzet tegen
Stalin's optreden groeiende
De a.s. radio-rede
van den Paus
Oslo-staten gaan
confereeren
Oostenrijk en de
rede van Hitier
Het nieuws van heden
PROTESTEN TEGEN HET
PROCES TE MOSKOU
AANVAL OP MALAGA
MISLUKT?
VEREENIGDE katholieke pers
Litwinof in het
nauw?
Heilgroet aan het
Britsche hof
Het autoconflict
in de V.S.
„DE SPAARNESTAD"
DE BAROMETER
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1937 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20396
Soldaten zouden in de straten van
Moskou voor Worosjilof
betoogd hebben
Brandstichting in de
fabrieken
Het conflict Stalin
W orosjilof
Veroordeelden naar Siberië
Het communisme in
Frankrijk
De militie zou zich in haar stel
lingen gehandhaafd hebben
Duitscher terechtgesteld?
Hij zou aftreden en ambassadeur
worden
De Fransche schatkist
AUTOBUS-ONGELUK
De H. Vader zal vooral op het
gevaar van het communisme
wijzen
Hongarije is waakzaam
In verhand met de overeenkomst tusschen
Turkije en Frankrijk in de Sandsjak-
kwestie werden in Turkije enthousiaste
demonstraties gehouden
Koning Gustaaf van Zweden bezoch t in gezélschap van koning Leopold
het Brusselsche Stadhuis waar de vorstelijke personen door burgemeester
Max werden verwelkomd
Eind Februari besprekingen
te Den Haag
Engelsche bladen zijn zeer gekant
tegen Von Ribbentrop's
m optreden
Incidenten in Tunis
Voor het eerst heeft de Weensche
radio een groot gedeelte van
de rede gerelayeerd
Gaat dr. Schuschnigg
hertrouwen
Waardeering voor een
Japanschen minister
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
De zeeliedenstaking
in de V.S.
Militair vliegtuig
verongelukt
STOOKT steeds
„SEVEN SISTERS" WALES
Het Ween
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., fngez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. BIJ contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
RIGA, 5 Febr. (Stefani). Berich
ten uit Moskou melden, dat ernstige
°pstanden zijn uitgebroken in ver-
•chillende streken van Europeesch
Sovjet-Rusland. De bevolking pro
testeert tegen de jongste doodvon-
n'ssen van het proces te Moskou.
^°k het leger zou in Moskou gede
monstreerd hebben voor Worosjilof,
'tie een conflict heeft met Stalin.
Volgens inlichtingen, die het Rigasche blad
>>Spvodnja" ontving braken zeer ernstige on
lusten uit in verschillende centra in den Oeral
en bii de stad Voroniests, waar de bevolking
demonstraties hield voor Piatakof, een der
®Iachtoffers van het proces in Moskou. In tal-
rÜke kolchozen in Europeesch Rusland stonden
de boeren op, zoodat de Gepeoe van de wa
pens gebruik moest maken. In den loop van
de laatste dagen is het aantal arrestaties, naar
'hen in Riga verneemt, tot tienduizend geste
gen.
De situatie in Moskou schijnt critiek te
zÜn; het gist hevig onder de bevolking
Van Rusland. Men voorziet een wijziging in
de samenstelling van de centrale regee-
•dng.
Th Londen verneemt men volgens het D. N. B.,
dat Moskou een opstand van het Sovjetleger te-
gen Stalin vreest. Gisteren zouden Sovjettroe-
'Pen door Moskou gemarcheerd hebben, roe-
®®nde: „Leve maarschalk Worosjilof". Tusschen
orosjii0f en Stalin zou het tot een openlijk
c°hflict gekomen zijn.
n commandant van het Sovjetleger, wiens
^°Pdlariteit voortdurend grooter wordt, zou ge-
P mesteerd hebben tegen het aanstaande pro-
~®s tegen Putna; en hü zou ook trachten het
tegen andere hooge Sovjet-officieren te
'hinderen.
to f .'n verergerde het conflict, door een ar-
statiebevei tegen 22 hooge officieren uit te
Vaardigen.
Ueheime organisaties zouden brand heb-
hcn gesticht in verschillende regeeringsge-
t>°uwen en in de fabrieken, uit protest tegen
de doodvonnissen.
Woensdag braken in Moskou 150 branden uit,
erwiji de brandweer te Leningrad Woensdag en
donderdag verscheidene branden in munitiefa
brieken moest blusschen.
Lcn explosie in de munitiefabriek Metrome-
terin had verscheidene dooden ten gevolge, ter-
Vhjl een enorme schade werd aangericht.
Personen, die te Moskou wonen, noemen den
t°cstand uiterst gespannen.
(De persbureaux Havas en Reuter melden te
dezer zake niets. Red.)
Uit Warschau wordt gemeld, dat Radek, So-
°inikof, Arnold en Stroilof onder sterke militai-
re bewaking uit de centrale gevangenis te Mos-
k°U naar Nartsjinak in Siberië gebracht zyn om
Jh de mijnen aldaar dwangarbeid te verrichten.
De Russische ambassadeur te Tokio, Joere-
hef, i.s naar Moskou ontboden en vertrekt van-
öaag daarheen. Hij verwacht» binnen twee
maanden weer te Tokio te zijn. zyn vrouw
"Lijft in de Japansche hoofdstad.
T3e communistische gemeenteraad van Oyan-
heeft de religieuse verpleegsters uit het
mpentelijk ziekenhuis verdreven.
Communistische vandalen hebben de wapen
wedden op het voetstuk van het monumen-
kruis op den top van den Garlaban ver-
Maarschalk Worosjilof, de commandant
van het Sovjetleger
BARCELONA, 5 Febr. (Reuter). In een te
Malaga gepubliceerd communiqué wordt me
degedeeld, dat aan alle fronten verwoed ge
streden is. De nationalisten hebben krachti-
gen druk uitgeoefend op den sector van
Alora, doch de militie bood krachtig weer
stand en heeft zich in haar stellingen kun
nen handhaven.
De minister van Justitie te Valencia heeft in
een decreet beschikkingen getroffen, door welke
de vrouw, gehuwd of ongehuwd, dezelfde be
voegdheden krijgt als de man voor het uitoefe
nen van alle burgerlijke rechten. In het huwe
lijk verkrygt geen der partijen macht over de
andere. De tekst van dit decreet zal aan de
goedkeuring van de Cortes worden onderwor
pen.
De speciale correspondent van de „News Chro
nicle" te Bilbao meldt, dat de regeeringstroepen
gisteren den Duitschen baron Wolfgang Ludwig
Eynatten, die als strijder in de rijen der na
tionalisten gevangen was genomen, gefusilleerd
hebben. De Duitsche vliegtuigbestuurder Gustaf
Schmidt, die op 4 Januari gevangen is genomen,
zal onverwüld terechtstaan.
Welingelichte kringen te Berlin verklaren,
dat baron Eynatten, omtrent wiens lot overigens
met zekerheid nog niets bekend is, afkomstig
is uit Eupen-Malmedy, zoodat hij, ofschoon als
Duitscher geboren, van Belgische nationali
teit is.
De gouverneur-generaal van staat heeft be
sloten alle Carnaval-feesten in het door de
nationalisten bezette deel van Spanje te verbie
den.
en in plaats daarvan sikkel en hamer
aahgebracht.
°°ral in den laatsten tijd zijn tal van
com heclden' kerken en kapellen door de
P!amunisten bevuild, zonder dat door de
vana.^iyke autoriteiten tegen deze moderne
dalen maatregelen werden genomen.
daarjarentegen heeft de politie een inval ge-
d,,'1 Ln twee kerken te Marseille, om een on-
on„ 0lrk in te stellen, of daar wapens waren
reed 6n' terwÜ1 de bisschop van Marseille
lyk s Weken geleden op plechtige wijze open-
Wanp verklaard, dat in geen enkele kerk
Pmas waren opgeslagen.
Stalinsecretaris-generaal der
communistische •partij in Rusland
WARSCHAU, 5 Febr. (D.N.B.) Naar uit Mos
kou gemeld wordt, heeft Litwinof, terstond na
dat hü uit Genève was teruggekeerd, een on
derhoud gehad met Stalin over de beschuldi
gingen, die men tegen hem en tegen zijn vrouw
heeft ingebracht.
Men verwacht, dat Litwinof het Volks
commissariaat van Buitenlandsche Zaken
zal afstaan aan Kiestinski, of, wat nog
waarschijnlijker is, aan Tairof. Hij zelf zou
dan ambassadeur in Londen, Parijs of Rome
worden.
Litwinof, de Sovjet-Russische Volks
commissaris van Buitenlandsche Zaken
Bij het ongeluk met den autobus op den weg
tusschen Rabat en Casablanca zijn negen men-
schen omgekomen en zes gewond.
PARIJS 4 Febr (Havas) Voor de Kamer
commissie van financiën heeft de Fransche
minister van Financiën, Vincent Auriol, een
uiteenzetting gegeven van de behoeften van de
schatkist, ten bedrage van 36.127 millioen
francs.
De minister wees er op, dat hei vooral de
Fransche markt is, die de noodige kapitalen
voor de schatkist moet verschaffen.
Tenslotte verklaarde de minister: „De re
geering is besloten een einde te maken aan
speculatieve manoeuvres en de vorming van
coalities en bijzondere belangen, zelfs onder het
mom van politieke campagnes, tegen te gaan
en het hoogste landsbelang te doen zegevieren.
VATICAANSTAD, 5 Febr. Z. H. de Paus
houdt zich de laatste dagen meer dan ooit
bezig met plannen ter bestriding van de
communistische propaganda.
Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat
hü er bijzonder op gesteld is, a.s. Zondag zün
radiorede bij gelegenheid van de sluiting van
het Eucharistisch Congres van Manilla te hou
den, daar deze juist samenvalt met het god-
loozencongres, dat op dienzelfden dag te Mos
kou geopend wordt. Terwyi tienduizenden ka
tholieken uit vele landen van de wereld te Ma
nilla büeen zijn, hebben 46 naties gedelegeer
den naar het congres te Moskou gezonden.
Ook de vastenpredicaties te Rome zullen dit
jaar in het teeken staan van de bestrijding
van het communisme, aldus meldt de „Daily
Telegraph". Kardinaal Pacelli heeft van den
Paus opdracht gekregen om dit jaar in Zijn
plaats de toespraak tot de vastenpredikers te
houden. De kardinaal zal deze paters moeten
aansporen, een reeks onverbiddelijke en goed
gedocumenteerde aanvallen te doen in de pre-
dicaties, die gedurende den vastentijd bijna
dagelijks in de voornaamste kerken van Rome
gehouden worden.
Op 7 Februari, den dag, waarop te Moskou
het internationaal congres der godloozen zal
geopend worden, zullen vanwege den Hon-
gaarschen anti-bolsjewistischen bond in alle
kerken van het land godsdienstoefeningen ge
houden worden, om den zegen des hemels af
te smeeken over den strijd tegen het athe-
isme.
Tevens is een anti-bolsjewistische tentoon
stelling georganiseerd, om de aandacht te ves
tigen op het communistisch gevaar.
De Nederlandsche regeering heeft
tot de regeeringen der Scandinavi
sche landen, België en Luxemburg de
uitnoodiging gericht experts te zen
den naar eene, omstreeks het eind
van deze maand te 's Gravenhage te
houden informeele samenkomst, ten
einde met elkander de mogelijkhe
den te onderzoeken van een nauwere
economische samenwerking tusschen
de dusgenaamde Oslo-staten en te
overleggen, in hoeverre in verband
hiermede een programma ontworpen
zou kunnen worden voor een even
tueel ter zake te houden conferentie.
LONDEN, 5 Febr. (Havas). Verscheidene En
gelsche bladen merken op, dat Von Ribbentrop
by de ontvangst door den Koning van Engeland,
George VI, den nationaal-socialistischen groet
heeft gebracht.
De „Morning Post" schrijft, dat de Duitsche
ambassadeur natuurlijk het recht heeft den
Koning op de wü'ze van zyn land te groeten.
Vroeger heeft een Oostersch diplomaat Konin
gin Victoria wel gegroet door den grond twee
maal met zijn hoofd aan te raken. Maar in de
laatste jaren heeft men toch niets gezien, dat
gelijkt op het gebaar van Von Ribbentrop.
De „News Chronicle" schrijft in dit ver
band, dat Von Ribbentrop betrokken is by
verschillende omstandigheden, die ongerust
heid hebben veroorzaakt in diplomatieke
kringen te Londen. Men betreurt het, dat in
de Britcche hoofdstad een ambassadeur zich
zeer veel schynt op te houden met diegenen
onder de conservatieven, die tegen de regee
ring gekant zijn en die een Duitsch-Brit-
sche actie tegen Sovjet-Rusland en eventueel
tegen Frankryk wenschen. Het is zelfs mo
gelijk aldus het blad dat de Duitsche
ambassadeur niet zeer lang op zyn tcgen-
woordigen post zal blijven.
TUNIS, 4 Febr. (Havas) Te Mielassine, een
voorstad van Tunis, hebben zich eenige inci
denten voorgedaan. Nomaden, die werk ver
langden, demonstreerden, vielen automobilisten
lastig en wierpen met steenen naar tramwa
gens. Politie en gendarmerie, die tusschenbei-
den kwamen, herstelden spoedig de orde. Bü de
demonstraties werd een persoon gewond, terwül
enkele anderen lichte kwetsuren opliepen.
Di Sovjet-Rusland zouden opstanden zün uit
gebroken uit protest tegen het proces te
Moskou. Het leger demonstreerde in de hoofd
stad voor Worosjilof, die in openlijk conflict
zou zijn gekomen met Stalin.
Volgens den Turkschen minister Roestoe Aras zal
in de volgende Volkenbondszitting de Italiaan-
sche verovering van Abessinië de jure erkend
worden.
Beschuldigingen tegen hem en zijn vrouw zou
den Litwinof in zulke moeilijkheden hebben
gebracht, dat hij zou aftreden en ambassadeur
worden.
Eden zal Zaterdag met vacantie gaan.
Men hoopt, dat het overstroomingsgevaar in de
V.S. thans geweken is.
Engelsche bladen leveren scherpe critiek op
Von Ribbentrop's optreden te Londen, mede in
verband met den Heilgroet, dien hij den Ko
ning bracht.
Pater Albada Jelgersma heeft ontslag gevraagd
als vloolaalmoezenier te Vlissingen.
Herzien ontwerp lintbebouwing ingediend.
Te Tilburg heeft een man zijn vrouw doodge
stoken.
P
(Van onzen Weenschen correspondent.)
Het is wel interessant te weten, hoe het
Oostenryksche volk op Hitler's jongste
Rijksdagrede gereageerd heeft. Men moet
de „vox populi" nameiyk niet alleen be
luisteren in de pers, daar deze de meening
van het volk vaak slechts zeer zwak weer
geeft. Wel is waar durft de Oostenrijksche
pers tegenwoordig met grootere vrüheid te
schrijven, maar dikwijls moet men ook tus
schen de regels kunnen lezen.
Het biykt, dat de groote meerderheid van
het Oostenrijksche volk Hitier bewondert; men
verstaat zyn taal, die de psyche van het volk
zoo juist weet te treffen en welke zoo verschilt
van de redevoeringen der meeste andere staats
lieden. Men is er van overtuigd, dat de
Anschlusz-kwestie niet meer aan de orde is en
men hoopt, dat uiteindelijk ook voor de gods
dienstige vraagstukken een gunstige oplossing
zal gevonden worden. Juist in nationale krin
gen hier wordt hard gewerkt om een bevredi
gende oplossing te vinden voor de kwestie; Kerk
en Staat; men hoopt namelijk van Oostenrijk
uit een zekeren invloed op Duitschland te kun
nen uitoefenen. Deze actie wordt door de re
geering niet alleen getolereerd, maar zelfs ge
steund.
Vooral den laatsten tijd valt een minder
onwelwillende houding van den kant van Kan
selier Schuschnigg en zün naaste omgeving
tegenover de nationale kringen te constatee-
ren. Dit is zeker een der resultaten van de
Duitsch-Oostenrijksche onderhandelingen, welke
van grootere beteekenis waren dan de pers over
het algemeen wel deed voorkomen.
Het feit, dat Bondskanselier Schuschnigg
zeer waarschü'niyk zal hertrouwen met de
beroemde paardrijdster, gravin Fugger, doch
ter van graaf Ottokar Czernin en prinses
Hohenlohe is mogelijk ook een der oorza
ken, dat kanselier Schuschnigg minder af-
wü'zend tegenover de nationalen staat.
Een verrassende gebeurtenis was het in ieder
geval, dat een groot gedeelte van Hitler's rede
voering door de „Ravag", den Weenschen radio-
omroep, gerelayeerd werd, hetgeen nog nooit
gebeurd was. Heel het Oostenrijksche volk heeft
dus de stem van Hitier mogen hooren. Een
jaar geleden werd men naar het politiebureau
gebracht, wanneer men een paar vrienden of
buurlui had uitgenoodigd om bij den luidspreker
naar de rede van den Duitschen Rükskanse-
lier te luisteren.
Talrijke Oostenrijksche arbeiders haten alles
wat naar fascisme riekt en willen dus ook niets
van Hitler's redevoering weten. De legitimisten
beoordeelen de rede van den Führer sceptisch
om niet een scherper woord te gebruiken. De
legitimisten beweren, dat ze zeer sterk zün en
dat vooral den laatsten tyd hun aantal en in
vloed buitengewoon zijn toegenomen. Het is
mogeiyk, doch men merkt er weinig van. Ik
ben van meening, dat het legitimistische vraag
stuk in Oostenrük niet acuut is. Ook den laat
sten tyd niet.
TOKIO, 4 Febr. (Domei) Yoeki, de minister
van Financiën, heeft een gelukwensch ontvan
gen van Tang Sjoe Min, den president van de
Chineesche bank, waarin deze op hartelijke
wijze uitdrukking geeft aan zijn instemming
met de economische samenwerking, welke Yoeki
als president der Japansche bank voor de in
dustrie en als voorzitter van de Japansche ka
mer voor handel en industrie heeft bepleit. Hij
legde den nadruk op de hechte oude betrekkin
gen tusschen Japan en China. De economische
samenwerking moet geschieden langs de ïynen
van wederzijdschen bijstand en welvaart.
De boodschap wüst er op, dat de handelsbe
trekkingen tusschen de beide landen op ver
scheidene punten verbetering behoeven.
DETROIT, 5 Februari (Reuter) Na een
nieuwe conferentie tusschen afgevaardigden
van werkgevers en arbeiders in de automobiel
industrie, verklaarde gouverneur Murphy, dat
alle pogingen gericht zyn op het vinden van
een vreedzame oplossing. Niemand der deel
nemers aan de besprekingen heeft echter ook
maar de minste aanwijzing gegeven, dat vorde
ringen zyn gemaakt. De twee fabrieken, waar
van de ontruiming door de rechtbanx is gelast,
zijn nog steeds bezet. De toestand is hoogst
gespannen. 3000 nationale gardisten zijn op
alles voorbereid.
SAN FRANCISCO, 5 Febr. (Reuter) De sta-
kingscomité's hebben thans gelijktijdig officieel
order gegeven tot beëindiging van de scheep
vaartstaking aan de Westkust, welke 98 dagen
geduurd heeft. De stakers hebben opdracht ge
kregen het werk heden te hervatten. Talrijke
schepen zijn reeds onder stoom gebracht.
BRUENN, 5 Febr. (D.N.B.) Donderdagmiddag
is, kort na het vertrek ten Zuidoosten van Sla-
tina, in de nabyheid van Bruenn in Tsje-
cho-Slowakije een militair vliegtuig, waar
in zich vijf personen bevonden, veronge
lukt. Hierby zün een kapitein en de be
stuurder van het toestel om het leven ge
komen, terwijl een zwaargewonde tydens het
vervoer naar het ziekenhuis overleed. De beide
andere inzittenden werden licht gewond.
vanaf 1.95 per H.L.
FR. VARKENMARKT 6—10 - TELEF. 14164
1 VERWACHTING: Krachtige tot matigen 1
van Zuid-Oosteiyken tot Zuid-Westeiyken
EE of meest ruimende, later weer krimpende
EE wind, betrokken met regen, later tijdelijk S
opklarend, iets kouder.
S Hoogste barometerstand: 762.2 te Budapest
ES Laagste barometerstand:
728.6 te Stornoway. E
E Zon op 7.36 - onder 16.54 - Licht op 17.24 j|
Maan op 3.18 onder 11.06
11 Februari N. M.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 737.2
Vorige stand: 738.5
