Een voorkomen staatsgreep
in Hongarije
mm
Reis Reünie 1937
Roomsche
DE LIJDENSWEG VAN
EEN LAND
TEGEN LINTBEBOUWING
VAN 23 TOT 28 JUNI
Kerkelijk leven
ZATERDAG 6 MAART 1937
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Geen gewaagd avontuur
Spelling-enquête onder
uitgevers
Uitgezonderd school- en kinder
boeken, domineert de „oude
spelling" met 85 pet.
DE HANDELSMISSIE NAAR
ZUID-AMERIKA
Artikel van dr. Colijn over Neder
land als koloniale mogendheid
DE HOFSTADBLOEM
Verlaagde spoortarieven naar
de residentie
DE EERSTE AARDBEIEN
illSSl
Met de „Marnix van St. Alde
gonde" in katholiek ver
band naar Noorwegen
Bezoek aan Oslo en
Kristiansand
De strekking van het herziene
wetsontwerp te beperkt?
VEEL WINST IN 1936 VOOR DE
HOLLANDSCHE MOLEN
Tal van wiekendragers hersteld,
verbeterd en behouden
MOTORTANKSCHIP TE WATER
GELATEN
Het is gebouwd in een bouwdok
Crisisbesluiten
N.V. Ned. Verzekering Maatschappij
ST. WILLIBRORDUS UTRECHT
Belangrijk voor ieder Katholiek!
Het ongeluk met de
Van der Wijck
De meening van het Kantoor voor
de Scheepvaart
Goedkoope Paaschtelegrammen
Tentoonstelling Prinselijk huwelijk
H. H. WIJDINGEN
BENOEMING
In het bisdom Den Bosch
DEKEN DANKELMAN
Geen audiëntie
INVOER VAN SUIKER
De belangen van den termijn-
handel
Het land, dat na den wereldoorlog het
meest is verminkt, is Hongarije. Dit
land werd letterlijk gevierendeeld. Vol
komen Hongaarsche gebieden werden door de
>.groote vier", die te Parijs de vredesdictaten
zonder eenig inzicht in de structuur van het
eeuwenoude politieke Centraal-Europa in el
kaar timmerden, toegewezen aan overwinnings-
en successiestaten. Het edele land der Magyaren
werd volkomen ontworteld. Bijna alle natuur
lijke hulpbronnen, die het land rijk was, werden
aan anderen gegeven. Honger en ellende deden
hun intocht. De geschapen toestand werd zóó
slecht, dat dit geschonden rijk rijp werd voor
het Russische bolsjewisme, dat in den persoon
van Béla Kun maanden lang een ongekend
bloedig terrorisme kon uitoefenen. De ex-Oos-
tenrijksch-Hor,gaarsche admiraal Horthy slaag
de er in met behulp van alle staatsbehoudende
elementen de bolsjewisten te verdrijven en een
krachtig staatsbestel te vestigen- Nieuwe on
rust werd in het land gebracht, toen tot twee
maal toe de „gekroonde koning van Honga
rije", de ex-keizer van Oostenrijk-Hongarije,
Karei van Habsburg, zijn rechten op den troon
Per staatsgreep trachtte te heroveren. De tfbe-
Pen der landen, die de Kleine Entente vormen,
bezetten bijna geheel Hongarije. En het heeft
heel wat staatsmanskunst van Horthy en van
wjjlen graaf Apponyi gekost, om orde en rust
te herstellen en te handhaven. Sedert dien
speelt'het droeve Hongarije een bescheiden rol
Ui de Europeesche politiek. Maar in de harten
der Hongaren is levendig gebleven het gevoel,
het alles overheerschende gevoel van revanche,
van herstel van het geleden onrecht. De poli
tieke constellatie van het misvormde na-oor-
logsche Europa laat echter niet toe, dat er aan
den eenmaal geschapen toestand iets wordt ver
anderd. Hongarije zelf is volkomen machteloos.
En ook de mogendheden, die wellicht dit land
zouden willen helpen, kunnen niets doen, willen
ze niet een nieuwen oorlog ontketenen.
Onder deze omstandigheden is het volko
men begrijpelijk, dat het officieele Hon
garije zich aangetrokken gevoelde tot
het land, dat door het voortdurend stellen van
voldongen feiten, de kluisters van zijn vredes-
tictaat heeft verbroken, tot Duitschland dus,
het Derde Rijk van Adolf Hitler. De overleden
minister-president Gömbös stuurde het land
bewustvol in de richting van Berlijn, nadat hij
eerst een vriendschapsverbond met Italië had
gesloten. Deze politiek bracht weer nieuwe ver-
deeling in den lande, want deze politiek bracht
hls van zelf mede, dat een autoritaire staats
inrichting in het leven werd geroepen. Een zeer
groot deel van het Hongaarsche volk was het
niet eens met die richting. Dit kwam duidelijk
aan het licht, toen na den dood van Gömbös
bet kabinet-Daranyi aan het bewind kwam. De
nieuwe bewindsman streefde er direct naar om
de nationaal-socialistische actie der uiterst
rechtsche elementen te breidelen. Deze elemen
ten. bestaan uit de volgende groepen: de eigen -
bjke nationaal-socialisben, die zich „pijlkrui-
Sers" en „zeiskruisers" noemen, de op de rasleer
Sóbaseerde organisatie Toroel, de organisatie
klove en de partij der nationale eenheid onder
leiding der afgevaardigden Marton en Mecser.
Al deze organisaties gaven voortdurend uiting
ahn hun ontevredenheid over den gang van
zaken onder het nieuwe bewind. Vooral de af-
blijkt, dat de ministerpresident de eischen en
verlangens der nationaalsocialistische Hongaren,
die er op de eerste plaats naar streven het hun
opgelegde vredesdictaat te verbreken, billijkt.
Welke Hongaar zou dit niet doen? Maar hij wil
en kan zich niet wagen aan gevaarlijke avon
turen, die zijn land reddeloos ten gronde zou
den richten. En daarom beschouwt hij het
thans als zijn plicht de al te voortvarende re-
vanchards terug te dringen, om eiken terugslag
op internationaal terrein te voorkomen. En hij
voelt zich sterk op dit standpunt. Dit komt tot
uiting in een communiqué, dat hij door Havas
liet verbreiden en waarin deze zin voorkomt:
„De teugels van het bewind zijn in krachtige
handen en de regeering is sterk genoeg om
iedere extremistische beweging in de kiem te
smoren."
Het bestuur van de Nationale Vereeniging
voor orde en eenheid in de schrijftaal heeft
aan de Nederlandsche uitgevers cijfers ge
vraagd betreffende de uitgaven in de „oude"
en in de „nieuwe spelling", die gedurende de
periode van 28 Augustus 1934 tot 1 Februari
1937 verschenen, herdrukt of voortgezet zijn. 4
Maart hadden 229 uitgevers antwoord gezonden.
De secretaris de heer H. A. Höweler, deelt het
volgende mede aangaande het resultaat:
Spelling-de Vries en Te Winkel: 142 uitgaven
voor het lager en middelbaar of daarmee in
dit geval gelijk te stellen onderwijs, 85 uitga
ven op het gebied van kinderboeken en ont
spanningslectuur voor jongens en meisjes (lees
boeken e.d.), 2805 andere uitgaven, zijnde alle
overige.
Totaal 3032 uitgaven in de „oude spelling".
Spelling 1934: 1098 uitgaven voor het lager
en middelbaar of daarmee in dit geval gelijk
te stellen onderwijs, 490 uitgaven op het gebied
van kinderboeken en ontspanningslectuur voor
jongens en meisjes (leesboeken e.d.), 483 an
dere uitgaven, zijnde alle overige.
Totaal 2071 uitgaven in de „nieuwe spelling".
Van de 5103 uitgaven is dus 60 pet. in de
„oude" en 40 pet. in de „nieuwe spelling" ver
schenen.
Bij de school-uitgaven is de verhouding onge
veer 11 pct._89 pet. en bij de kinderboeken enz.
13 pet.87 pet.
Bij de voor de vrije maatschappij bestemde
uitgaven is de verhouding nagenoeg omgekeerd:
ongeveer 85 pet.15 pet.
95 firma's hebben niets uitgegeven in de
„nieuwe spelling", 21 firma's hebben niets uit
gegeven in de „oude spelling", 46 firma's heb
ben meer uitgegeven in de „oude" dan in de
„nieuwe spelling", verhouding 7 tegen 2; 18
firma's hebben meer uitgegeven in de „nieuwe"
dan in de „oude spelling", verhouding 6 tegen
1; 27 firma's deelden mede, dat door haar in
de bedoelde periode niets is uitgegeven; 6 fir
ma's deelden mede, dat zij geen uitgaven als de
hier bedoelde verzorgen (wel: kalenders, plaat
werken, bijbels, periodieken enz.)16 firma's
noemden geen getallen, doch meldden, dat alle
of bijna alle door haar verzorgde uitgaven het
zij in de „oude", hetzij in de „nieuwe spelling"
verschenen zijn.
Van de bovengenoemde 229 firma's zouden
er 128 geen schade en 53 waarschijnlijk de
kleinste schade lijden, indien de .nieuwe spel
ling" afgeschaft werd
v a Mm is weer rustig en
U W El uw zenuwen wor
den gekalmeerd en gesterkt door het gebruik van
Nlijnhardt's Zennwtableltcn
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
Op grond van deze enquete, die het grootste
gedeelte van de Nederlandsche uitgeversfirma's
omvat, bestaat er aanleiding tot de volgende
conclusies:
1. In het uitgebreide gebied,* waar niet
hetgeen men de schooljeugd laat leeren
den grootst mogelijken invloed heeft op de
schrijfwijze, die in de uitgaven wordt toe
gepast, domineert de „oude spelling" met
85 pet. De regeling-1934 heeft de maat
schappij niet aanvaard.
2. De belangen van enkele tientallen school
boek-uitgevers staan tegenover de belangen van
de meeste andere Nederlandsche en alle Vlaam-
sche uitgevers.
3. Wanneer het mogelijk was de totale gelds
waarde van de in het geding zijnde groepen
uitgaven te bepalen, zouden de cijfers waar
schijnlijk een argument te meer vormen tegen
het loslaten van de „oude spelling".
4. Bij het herstellen van de fouten, die in
Augustus 1934 gemaakt zijn dient men door
bepalingen betreffende een overgangsperiode de
Nederlandsche schoolboek-uitgevers te vrijwa
ren voor nieuwe schade, doch men gebruike de
belangen dezer beperkte groep niet als argu
ment tegen het treffen van de maatregelen, die
het belang van de Nederlandsche taal eischt.
Zooals reeds gemeld is, bestaat in Brazilië
groote belangstelling voor de Nederlandsche
handelsmissie, welke daar onder leiding van
jhr. Van Karnebeek is aangekomen.
Het Jornal Commercio bevat een artikel van
de hand van onzen minister-president, dr. H.
Colijn, waarin deze schrijft over: Het Neder
landsche grondgebied in Amerika en Azië."
De Zuid-Amerikanen, die zelf een land van
zulke enorme uitgestrektheid en met zulk een
schaarsche bevolking bewonen, moeten het wel
verwonderlijk vinden, dat in Nederland ruim 8
millioen menschen opeengehoopt zijn op een
oppervlakte van 1/6 deel van Uruguay, aldus de
minister. Vanouds is de Nederlander echter
bezig met zijn landje nog wat uit te breiden.
Hij legt meren, moerassen, baaien en zelfs stuk
ken van de zee droog. Zandgronden ontgint hij
tot bouwland. Naast landbouw en veeteelt heeft
zich echter eveneens een krachtige industrie
ontwikkeld. En vanouds is er de scheepvaart,
hetgeen in die vroegste tijden vanzelf tot kolo
niaal bezit leidde. Aldus heeft Nederland in
Amerika o.a. gesticht Nieuw-Amsterdam, heden
New-York, alsmede het moderne Pernambuco.
Thans bezit Nederland in Amerika enkel nog
Suriname, dat een typisch stuk tropisch Zuid-
Amerika is en voorts Curaqao, dat stapelplaats
van handel en middelpunt van oliedistributie is.
Indië wordt naar liberale opvattingen be
stuurd, zooveel mogelijk onder inschakeling van
het inheemsche element.
De crisis heeft aan de Nederlandsch-Indische
welvaart zware slagen toegebracht, doch het ko
loniale budget is in evenwicht, en nieuwe ont
plooiing staat voor de deur.
De Zuid-Amerikaansche commercieele leiders
hebben door hun ondernemingsgeest de be
wondering van de wereld afgedwongen.
De belangrijke landen rondom en nabij de
Stille Zuidzee zullen verstandig doen door zich
in toenemende mate op elkaar te oriënteeren.
aldus besluit dr. Colijn zijn artikel.
Samenwerking tusschen de directie der Ne
derlandsche Spoorwegen, de Haagsche Tram
weg Maatschappij en het bestuur der nationale
bloemententoonstelling De Hofstadbloem te
Den Haag hebben er toe geleid, dat van ruim
vijftig der voornaamste stations goedkoope dag
retours verkrijgbaar worden gesteld, inclusief
tramretour en toegangsbewijs van de van 8 tot
en met 18 April te houden tentoonstelling op
Houtrust.
De warmoezenier Mudde uit Santpoort heeft
Vrijdag aan de Beverwijksche markt de eerste
aardbeien aangevoerd.
"nu-"-
De Marnix van St. Aldegonde", het prachtige schip der maatschappij „Ne
derland". waarop dit jaar van 23 tot 28 Juni de deelnemers aan de Roomsche
Reis Reünie zullen verblijven
Bevaardigde Marton trad op den voorgrond.
Deze had onder Gömbös getracht het land te
°tganiseeren volgens de formules der autori
taire staten, was ook voorzitter van de mach
tige Move, die de oud-officieren in het kader
van nationalistische actie in zich vereenigt en
over grooten invloed bij leger, politie en be
stuur beschikt. Onder invloed en leiding van
■Marton schijnen de rechtsche elementen in de
laatste dagen een staatsgreep in den zin te
hebben gehad, een staatsgreep met het doel de
Solitiek van Gömbös in de richting Berlijn te
herstellen. De minister-president Daranyi schijnt
echter wèl-ingelicht en op zijn qui-vive te zijn
geweest. Hij verklaarde namelijk in een verga
dering; „De toestand van het land, zoowel ten
aanzien van het binnenland, als ten aanzien
van het buitenland, laat niet toe, dat men zich
aan avonturen waagt. In ieder geval zal de re
geering de plaatselijke orde handhaven: zij
heeft er middelen toe." Uit deze mededeeling
De haven van Kristiansand, dat op de uiterste
Zuidpunt van Noorwegen is gelegen, biedt voor
het schip een veilige en keurige reede: de stad-
zelf, in den Amerikaanschen vorm van een dam
bord gebouwd, ligt geheel op een in zee uitste
kend breed terras, en de vesting Kristiansholm
beheerscht het stadsbeeld aan den zeekant. Het
mooie natuurpark Baneheia, in de onmiddellij
ke nabijheid der stad gelegen, zal voor de Room
sche Reis Reünisten een aangenaam oord van
verpoozlng opleveren gedurende hun verblijf te
Kristiansand, dat in den avond wederom wordt
verlaten. De „Marnix" stoomt dan op naar het
Noorden, en in den ochtend van den volgenden
dag is men in de beroemde Oslofjord, die vele
mijlen lang, tusschen steeds nauwer wordende
bergwanden toegang geeft tot Noorwegens
hoofdstad, die aan het uiteinde van de fjord is
gelegen.
's Vrijdags precies om twaalf uur zal de „Mar
nix" vastliggen aan de ruime kade te Oslo. Na
de lunch zal de eerste wandeling zijn een korte
tocht naar de bescheiden, eenvoudige kathedraal
van Oslo; de Apostolische Vicaris van Noorwe
gen, Z. H. Exc. Mgr. Mangers, heeft reeds toege
zegd, de Roomsche Reis Reünisten uit Neder
land daar te zullen opwachten en toespreken.
In den namiddag is er gelegenheid de mooie
stad Oslo te bezichtigen.
Na het ietwat vervroegde diner op dezen Vrij
dag aan boord wordt een tocht gemaakt per ex
tra trein naar het hoog boven de stad Oslo ge
legen Holmenkollen, waar de avond gezellig
zal worden doorgebracht. Voor deze samenkomst
zijn reeds de Bisschop van Oslo en zijne Geeste
lijkheid, de Gezant van Hare Majesteit bij het
Noorsche Hof en het personeel der Legatie, de
Consul-Generaal en de heele Nederlandsche ko
lonie van Oslo uitgenoodigd tegenwoordig te
zijn, en daar zal menig vaderlandsch lied wor
den gezongen, het Noorsche nationale lied zal er
weerklinken, en Paus, Vorstin en land zullen
worden herdacht.
Per extratreinen, aangeboden door de „Ned.
Reisvereeniging voor Katholieken", wordt in den
lichten avond naar de laag gelegen stad en
naar het schip teruggekeerd.
's Zaterdagsmorgens is men vrij voor wande
len en inkoopen-doen: Oslo's breede boule
vard, aan de eene zijde met parkaanleg, waar
de universiteit en andere groote gebouwen zijn
gelegen, en die eenerzijds door het hooggelegen
koninklijk paleis, anderzijds door het hoofdsta
tion wordt afgesloten, zal op dien morgen we
melen van Hollandsche toeristen
Na de lunch aan boord, staan de autocars
gereed voor de excursies.
Excursie A voert naar de Tyrifjord, door een
geaccidenteerd terrein.
Excursie B geeft 'n volledig beeld van Oslo
zelf en naaste omstreken, waarbij ook de be
roemde Vikingschepen worden bezocht.
's Avonds om 7 uur precies vertrekt de „Mar
nix van St. Aldegonde" van de kade te Oslo, om
Maandag daarop weder op tijd te Amsterdam
terug te kunnen zijn.
Des Zondags zal in een der groote salons de
Hoogmis worden opgedragen, terwijl in den na
middag een groote propaganda-vergadering
wordt gehouden in de groote veranda van de
„Marnix". De Eerw. Pater Borromaeus de
Greeve O. F. M. zal daar het woord voeren.
Na de vergadering nog een rustig uurtje aan
dek en des avonds „captains' dinner", het zoo
uitnemend verzorgde afscheidsfeest.
In den vroegen morgen van Maandag 28 Ju
ni komt de „Marnix van St. Aldegonde" voor
de sluizen van IJmuiden aan. En na een kal
me vaart door het Noordzeekanaal wordt om
precies negen uur wederom aan de Javakade
te Amsterdam gemeerd.
Dat is het verkorte, in groote lijnen uitge
stippelde program van de „Roomsche Reis
Reünie-1937" der „Ned. Reisvereeniging voor
Katholieken."
Wat de excursies op Zaterdag 28 Juni betreft,
wordt den deelnemers de keuze gegeven:
Excursie A. Vertrek van de Marnix om 1 uur
precies. Door de mooiste straten van het
Westend gaat de tocht eerst naar het mooie
schiereiland van Bygdoy, langs de zomerresiden
tie des Konings naar de oude Vikingschepen,
die onder geleide worden bezichtigd. De tocht
vervolgt door Bygdoy en buigt af naar Sandvika
en Asker met schitterend uitzicht op de resi
dentie van den Kroonprins. Vervolgens door een
prachtig landschap met verrukkelijk uitzicht op
de Lier-vallei. De weg gaat nu naar beneden
en voert door de vallei naar Sylling aan de
Tyrifjord. Hier gaat de weg zig-zag omhoog naar
Skaret, waar men een onvergelijkelijk uitzicht
heeft óp de wondermooie Tyrifjord. Langs de
fjord wordt gereden naar Sundvolden (water
vallen enz.) waarna langs Baerum en de West
fjord naar Oslo wordt teruggekeerd.
Excursie B. Vertrek van de Marnix om 2 uur
precies. Vooreerst gaat de tocht naar de School
van de Zeevaart op den Ekeberg, met prachtig
uitzicht op de fjord, dan langs het Ruïnepark,
de Akerstraat, den Ulevolsweg en het Ulevold-
ziekenhuis over BlindernVinderenHofsalben
naar Bygdoy, waar de Vikingschepen worden
bezocht. Hier is een halfuur oponthoud. Langs
den Drammensweg gaat de tocht terug naar de
Marnix.
Voor meerdere bijzonderheden verwijzen wij
naar de in dit blad voorkomende advertentie.
Blijkens hetvoorloopig verslag der Tweede
Kamer inzake het wetsontwerp tot vaststelling
van bepalingen tot het in het verkeersbelang
tegengaan van lintbebouwing langs wegen on
der beheer van het Rijk of op het Rijkswegen
plan voorkomende, betreurt de vaste commissie
voor openbare werken, verkeers- en water
staatsaangelegenheden dat dit ontwerp, dat
toch in de laatste Troonrede werd aangekon
digd, zoo laat werd ingediend, dat het aan twij
fel onderhevig is, of het voor de aanstaande
ontbinding der Staten-Generaal door beide
kamers zal zijn. behandeld.
Verscheidene leden vreezen dat de kosten,
aan het toepassen en doen doorwerken van de
voorgestelde regeling inzake volledige schade
loosstelling verbonden, door die wijzigingen een
zoodanigen druk op de schatkist zullen uitoefe
nen, dat die toepassing veelal achterwege zal
blijven.
Voorts betreurden verscheidene leden der
commissie, dat dit wetsontwerp in tweeërlei
opzicht te beperkt van strekking is. In de eer
ste plaats wil het, zooals ook reeds uit den titel
blijkt, alleen „in het verkeersbelang" lintbe
bouwing tegengaan. In de tweede plaats is het
beperkt tot „wegen onder beheer van het Rijk
of op het Rijkswegenplan voorkomende". Het
tegengaan van lintbebouwing langs andere we
gen, waaronder begrepen die, welke op de pro
vinciale of eerlang vast te stellen tertiaire
wegenplannen voorkomen, wordt aan de lagere
overheidsorganen overgelaten.
Andere leden waren van oordeel, dat de
voorgestelde wettelijke regeling thans voorloo
pig beperkt kan blijven tot de Rijks- en daar
mede gelijk te stellen wegen, aangezien deze
voor het snelverkeer het belangrijkst zijn en
daarom in de eerste plaats beschouwing be
hoeven, terwijl bovendien de lagere publiek
rechtelijke lichamen zoo noodig soortgelijke
voorschriften kunnen vaststellen voor de wegen,
waarvoor hun de zorg is toevertrouwd.
Hedenmiddag werd in Krasnapolsky de jaar
vergadering gehouden van „De Hollandsche Mo
len", de vereeniging tot behoud van molens in
Nederland onder leiding van mr. P. G. van Tien
hoven.
De van regeeringswege in 1936 ontvangen sub
sidie was kleiner dan die over 1935. Er waren
verschillende molens, waaraan deze subsidie ten
goede kwam, o.a. die te Veelerveen. Zuid-Barge,
Sexbierum, Hoedekenskerke, Héesch. Boekei,
Swartbroek, Kessel, Rijswijk (G.), Herveld.
Ook de molen ,De Kroon" te Arnhem kan tot
deze groep worden gerekend. Niet minder dan
vijf jaren verliepen er, eer de financieele moei
lijkheden, welke het herstel van dezen molen
met zich bracht, konden worden overwonnen.
Ten behoeve van eenige nieuwe molens werd
eveneens een tegemoetkoming in de bouwkosten
geschonken. De korenmolen te Schoorl werd
hersteld en weer in bedrijf genomen. Tot de be
houden molens mag ook gerekend worden die
te Almelo. De nieuwe eigenaar wil den molen
herstellen.
Vele onderhandelingen gingen vooraf aan het
besluit van den molenaar J. van Drie te Zeist
om zijn molen in een bedrijfsvaardigen toestand
te brengen. Gehoopt wordt, dat binnen afzien-
baren tijd Zeist trotsch kan zijn op zijn eenigen
overgebleven wiekendrager.
In Zwolle zal de werkverschaffing dienstbaar
worden gemaakt aan het herstel van den molen
„De Passiebloem". De molen te Roggel van den
heer Raaymakers hoopt dit voorjaar weer in
bedrijf te gaan, nadat dit gedurende 5 jaren niet
het geval is geweest. Aan een aantal molens
werden herstellingen verricht; verschillende
molens gingen een zekerder toekomst tegemoet
door de toepassing van stroomlijnwieken vol
gens het systeem Dekker, o.a. te Aarlanderveen
(vier stuks).
Bijzonder gaf het voldoening, dat de coöp.
landbouwvereeniging „Balkbrug" te Balkbrug tot
verdekkering overging. Molens, aan coöperaties
toebehoorende, waren meestal ten doode ge
doemd. Balkbrug is de eerste uitzondering op
den regel en het goede voorbeeld vond reeds na
volging te Peize, waar de Coöp. Zuivelfabriek
en Graanmalerij als nieuwe eigenaresse van den
stoeren korenmolen optrad.
Ook het systeem-Bilau vond nieuwe afne
mers, terwijl een derde systeem, dat toepassing
vindt, het z.g. riet-systeem is, waarbij op de wie
ken met stroomlijnvorm zelfzwichtende kleppen
worden aangebracht. Volgens de gebruikers be
vorderen deze in hooge mate de veiligheid van
den molen en een gemakkelijke bediening.
Zoo zijn er dus het afgeloopen jaar tal van
beslissingen gevallen, waarover iedere molen
vriend zich oprecht zal verheugen doch daar
naast ging helaas weer een aantal molens ver
loren.
Op de werf van Wilton-Feyenoord te Schiedam
werd heden met goed gevolg aan zijn element
toevertrouwd het motortankschip Nederland, in
aanbouw voor de N.V. Nederlandsche Pacific
Petroleum Maatschappij te Den Haag.
Dit.schip is gebouwd in het bouwdok van Wil
ton-Feyenoord en niet op 'n helling, zoodat het
te water laten niet op dezelfde wijze geschiedt.
Zij heeft plaats door het bouwdok vol te pom
pen, zoodat het schip van zijn stoppingen af
drijft, waarna het verhaald wordt naar het die
pere midden-gedeelte van het dok. Nadat het
water uitgepompt is tot op gelijke hoogte met
het buitenwater, wordt de groote sluisdeur ge
licht en het schip naar buiten gesleept. Bij het
passeeren van het sluishoofd vindt de doop
plechtigheid plaats.
Het te water glijden van een schip, van een
helling, is als schouwspel ongetwijfeld belang
wekkender, maar technisch bezit het bouwen in
het dok vele voordeelen. Omdat het schip min
of meer in de diepte ligt, zijn alle deelen gemak
kelijk te bereiken en geschiedt de bouw op een
horizontaal vlak, inplaats van onder een hel
ling. Gevaren, welke bij het van stapel loopen
aanwezig kunnen zijn, ontbreken bij deze bouw
wijze geheel en al.
Vrijdag zijn uitgegeven de staatsbladen:
No. 746. Besluit van den lOden Februari 1937,
tot wijziging van het Crisis-tarwebesluit 1936 I.
Dag van inwerkingtreding 7 Maart 1937.
No. 748. Besluit van den 27sten Februari 1937,
tot toepassing van de artikelen 9 en 13 der
landbouw-crisiswet 1933 en het Crisis-organi-
satiebesluit 1933, op Waddenzeeharing („Crisis-
Waddenzeeharingbesluit 1937"). Dag van in
werkingtreding 7 Maart 1937,
Kapitaal- en Volksverzekeringen
Kent U het St. Willibrordus-tarief
met gewaarborgden H. Uitvaartdienst
Op dit tarief zijn reeds meer dan
10 0.0 0 0 personen ingeschreven
Regel deze teergevoelige aangelegenheid
zelf en laat het niet aan anderen over
Prospecti
worden op aanvraag gaarne toegezonden
Volgens de Java Bode zou het kantoor voor
de scheepvaart van het departement van Marine
te Batavia tot de conclusie zijn gekomen, dat
het ongeluk van de Van der Wijck zou zijn te
wijten aan het openstaan aan stuurboordzijde
van eenige patrijspoorten, welke uitkwamen
in het tusschendek.
Het schip had, aldus de veronderstelling, bij
het vertrek uit Soerabaja, eenige helling naar
stuurboord. Bovendien stond er eenige deining
een „lange" deining welke het schip in
zijn lengte-as, dus van stuurboord naar bak
boord, wat deed schommelen. Hierdoor kwam
water door de openstaande patrijspoorten; in
het tusschendek was niemand aanwezig.
Toen het schip ter hoogte van Oedjoeng
Pangka van koers veranderde, dus van een
ongeveer noordelijke richting overging in een
ongeveer westelijke, werd hierdoor de helling
naar stuurboord grooter; er stroomde meer
water binnen dat het doode gewicht naar stuur
boord zeer deed vermeerderen. Op een gegeven
moment kon het schip zich uit zijn schomme
lingen niet meer oprichten, waarmee het on
geluk was gekomen in zijn laatste phase.
In zeemanskringen, zegt de Java Bode ver
der, blijft men voorloopig rekening houden
met de mogelijkheid dat de slagzij de volgende
oorzaak had: geringe stabiliteit van het schip,
zoowel door de wijze waarop de lading ge
stuwd was als door enkele andere factoren,
waaronder de beide leege tanks.
Daarbij is het waarschijnlijk dat de open
staande patrijspoorten een fatale rol gespeeld
hebben op het critieke moment, hoewel niet
bewezen is dat het schip zich hersteld zou heb
ben als zij dicht stonden.
Evenals het vorige jaar wordt van 22 t/m 29
Maart a.s. de gelegenheid geboden om Paasch
telegrammen met vasten inhoud te verzenden
in het verkeer met Noord-Amerika (met uit
zondering van enkele gebieden, waarover inlich
tingen aan de P.T.T.-kantoren) Mexico, Baha
ma-eilanden, Cuba. St. Pierre en Miquelon, en
met vrijen inhoud in het verkeer met Japan.
De tentoonstelling betreffende de versiering en
de feesten te 's-Gravenhage ter gelegenheid van
het prinselijk huwelijk, die in het gemeente
archief te Den Haag wordt gehouden, verheugt
zich in meer dan gewone belangstelling. In de
eerste week sinds de openstelling zijn reeds meer
dan 3000 bezoekers geteld.
Nog eiken dag worden nieuwe inzendingen
ontvangen, die zooveel mogelijk aan het ten
toongestelde worden toegevoegd.
Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van
's Hertogenbosch, zal op Zaterdag 13 Maart e.k.,
in de kapel der Bisschoppelijke Kweekschool
te 's Hertogenbosch de H.H. Wijdingen toedie
nen van:
de TONSUUR aan de Fraters: Pascalis Ver
meer, Arnoldus Vermeulen, Norbertus Cools en
Wenceslaus van Doorn van de Orde der Cis-
terciënsers te Nïeuwkuik;
de VIER MINDERE ORDEN aan Frater M.
Zegers van de Congregatie van den H. Geest
en het Onb. Hart der H. Maagd Maria;
het H. SUBDIACONAAT aan Frater G.
Krijnen der zelfde Congregatie;
het H. DIACONAAT aan Frater Chrysostomus
van den Mosselaar van de Orde der Cisterciën-
sers te Nieuwkuik; aan Frater Nüus van Geer-
truidenberg van de Orde der Capucijnen; aan
de Fraters: Th. v. Mierlo, H. Scheerder, H.
Sleutjes, G. de Jager, J. Teerenstra, P. Strous,
M. v. Duinhoven, A. Melis, P. v. Adrichem, A.
Houtert, A. v. d. Zanden, P. de Boer, E. Welling,
van de Congregatie van den H. Geest en het
Onb. Hart der H. Maagd Maria; en de Fraters
J. Schmidt, N. Appelman, Ph. Roothaan en R.
Bévort van de Congregatie der Paters van het
Allerh. Sacrament;
het H. PRIESTERSCHAP aan Frater Albe-
ricus van Hal van de Orde der Cisterciënsers,
Abdij Sainte-Marie du Pont-Colbert te Ver
sailles; de Fraters Eligius van Mulukom en Ar-
nulphus Oude Vrielink van de Orde der Augus
tijnen; en de Fraters G. Hock, Chr. van der
Looij en G. Swaans van de Congregatie der
Paters van het Allerh. Sacrament.
Z. H. Exc. de Bisschop van 's Hertogenbosch
heeft op verzoek van den Hoogeerw. Provin
ciaal der Paters Franciscanen eervol ontslag
verleend aan den Zeereerw. Pater J. P. M. van
den Berg O.F.M. als Pastoor te Woudrichem,
en in diens plaats benoemd den Weleerw. Pater
P. A. Link O.F.M.
Naar we vernemen, zal het 40-jarig Priester
feest van den Hoogeerw. Deken J. L. F. Dankel-
man te Delft op den datum zeiven worden ge
vierd, nJ. Zaterdag 3 April as.
Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van
's Hertogenbosch, zal Vrijdag en Zaterdag van
de volgende week geen audiëntie verleenen.
tn een nota naar aanleiding van het verslag
der Tweede Kamer over het wetsontwerp tot
tegeling van den invoer van suiker onderschrijft
de minister van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart de opmerking, dat de belangen van den
errnijnhandel en daarmede ook die van het.
t'eem- en opslagbedrijf geschaad zouden worden,
•hdien de contingenteering van witsuiker zou
"orden gehandhaafd en zoo ook, indien een
'hvoerverbod voor andere dan Java-witsuiker
Zou worden ingesteld. Dit is dan ook één der
oiotieven geweest, om de contingentceringen zoo
sPoedig mogelijk op te heffen.
De minister vermag evenwel niet in te zien.
at de belangen van den termij nhandel zouden
'orden geschaad, indien een deel van den In-
°er yan ruwsuiker zou worden betrokken uit
ava in plaats van uit andere landen. In de po-
1 'e van de Centrale Suiker-maatschappij komt
aardoor geen verandering. Er zij in dit verband
e.gewezen, dat in 1936 rond 103.000 ton ruw-
40 0 W Werd rrigevoerd en daarenboven nog rond
jj ton witsuiker. Aangezien het in de bedoe-
bet^ °m 80 000 i°n ruwsuiker uit Java te doen
ri rekken, kan dit geen beteekenende verande-
Euit met zich brengen voor den handel in wit-
Evenals voorgaande jaren organiseert de Ned.
Reisvereeniging voor Katholieken de vader-
landsche Katholieke organisatie, die voor haar
leden zoovele prachtige uitstapjes en reizen sa
menstelt ook in 1937 een z.g. „Roomsche Reis
Reünie", waarvoor men de Marnix van St. Al
degonde gecharterd heeft en waarvan het pro
gramma deze reis zal maken tot een der mooiste
cruises, die in het mooist van het jaar, ten tij
de van den langsten dag, kunnen worden ge
maakt.
.Aan het programma ontleenen wij het volgen
de:
Woensdag 23 Juni 's morgens om negen uur
ligt de „Marnix van St. Aldegonde"* aan de ka
de der St. Mij. „Nederland" gereed, om de Room
sche Reis Reünisten te ontvangen. Elke deelne
mer ontvangt met zijn biljet twee kaarten voor
familieleden, die hem of haar uitgeleide willen
doen: tot kwart vóór elf mogen deze „uitgelei-
ders" aan boord zijn, om elf uur precies vertrekt
de „Marnix" van de kade naar zee. Het eerste
dejeuner heeft plaats in het Noordzeekanaal;
tegen half drie is de groote sluis te IJmuiden
bereikt, en de eigenlijke zeereis begint.
Aan boord zullen concerten, samenkomsten,
voorstellingen, filmvertooningen, enz. worden
eorganiseerd, terwijl ook aan boord een volle
dig ingerichte kapel aanwezig is, waar eiken
dag het Heilig Misoffer wordt opgedragen.
Na het vertrek uit IJmuiden stoomt het schip
steeds noordelijk, langs de Duitsche Bocht en
de kust van Jutland, om Donderdagmiddag de
"e scheren en bergen van Sylland, de Zuidelij
ke kust van Noorwegen, in het gezicht te krij
gen.
