De toestand te Madrid wordt
steeds hachelijker
H
Kath. Vlaamsche Volkspartij
opgericht
Aardbeving te
San Francisco
Het nieuws van heden
Schip in nood in de
Golf van Biscaye
PAUSELIJKE
TERUG NAAR MEXICO?
DE BAROMETER
Vele kinderen komen
om van den honger
Het controle-plan
geaccepteerd
Nieuwe partijprogram
goedgekeurd
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
Post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 9 MAART 1937 - OCHTENDBLAD
TWEE EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 20449
Zelfs de soldaten aan het front
krijgen lang niet lederen dag
warm voedsel
Nieuw hevig offensief
tegen de stad ingezet
Offensief bij Cordova verwacht
De kosten-kwestie moet echter
nog worden geregeld
Het Weer
Een priester vermoord
te Santa Isabel
minimum
- - z r -
Velen vluchtten ijlings uit de
stad, beangst voor een ramp
als in 1906
Groote schade aan vele
gebouwen aangericht
Het Oostenrijksche
legitimisten-program
Streven naar een gezamenlijk op
treden van de katholieke
Vlamingen
Op weg naar herstel der
politieke eenheid
aByysgMBpp
SLECHT NIEUWS VAN DE ZON
Dictator
Een Britsch stoomschip zond nabij
de Spaansche kust dringende
s.o.s.-seinen uit
Vier torpedojagers ter
hulp uitgevaren
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 5) ct., fngex.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
3H.
Uit de verhalen van deserteurs, die
in steeds grooter aantal naar de
rechtschen overloopen, blijkt duide
lijk hoe hachelijk de toestand in
Madrid is.
Opmerkelijk is, dat allen zonder uitzondering
dezelfde geschiedenis vertellen: te Madrid
heerscht een steeds ernstiger toenemend ge
brek aan levensmiddelen.
De meest tragische verhalen komen van bur
gers, die er in geslaagd zijn uit Madrid te
vluchten. De ontberingen van de soldaten zijn
blinder groot, want ze krijgen het beste van
de geringe voedingsmiddelen, die nog beschik
baar zijn. Deserteurs van de militie deelen me
de, dat ze vaak acht en veertig uur geen ander
Voedsel kregen dan rijst, zwart brood en af en
toe sardines.
Tot voor kort kregen de soldaten een da-
gelijksch rantsoen van paardenvleesch en
groentensoep. Maar dit is thans een zeld
zaamheid en er gaan dagen voorbij, zonder
dat zij warm voedsel krijgen. De grootste
moeilijkheid voor de burgerlijke bevolking
is het tekort aan melk voor kinderen, van
wie er velen van honger sterven.
De les van Malaga, waar bij de verovering
bleek, dat er een tekort bestond aan alle soor
ten levensmiddelen, heeft de nationalistische
Autoriteiten er toe gebracht, groote hoeveelhe
den levensmiddelen achter het front te ac-
cumuleeren tot leniging van den nood der be
volking. Er is reeds 20.000 ton voedingsmiddelen.
Srootendeels gecondenseerde melk, voor de kin
deren in reserve gehouden, verder 21.000 liter
jevertraan, eveneens voor de kinderen, groote
hoeveelheden koffie, welke vrij in de cantines
Zal worden uitgereikt aan de bevolking, als-
hiede groote hoeveelheden brood, meel, aard-
APpelen, versche groenten en steenkool.
Er staat een groot aantal vrachtauto's
gereed om de levensmiddelen naar Madrid
te brengen, zoodra de nationalisten de stad
binnenrukken.
De organisatie van dit hulpwerk ligt bijna
Seheel in handen van vrouwen uit aristocra
tische families. Bovendien breien de vrouwen
V'ollen kleerën voor de kinderen. Vele natio
nalistische officieren hebben bloedverwanten,
bouwen, moeders, zusters of kinderen te Ma
drid, die zij spoedig hopen weer te zien. Maar
hulp zal aan allen worden verleend, die in
n°ocl verkeeren, tot welke partij zij ook be-
booren.
Een van de merkwaardigste feiten van den
burgeroorlog is, dat ondanks de hooge finan-
c'eele kosten, het leven in het door de na
tionalisten bezette gedeelte van Spanje niet
duurder is geworden.
Achter het front is er weinig, dat er op wijst,
dat er een oorlog gaande is. De boeren keeren
0t*fniddellijk naar de veroverde dorpen terug
eh hervatten het normale leven.
Uit Madrid meldt Havas: De
rechtschen hebben vanmorgen een
hieuw hevig offensief tegen Madrid
ingezet. Zij zijn een grooten aanval
in den sector Guadalajara begonnen.
In den loop van den Zondagnacht heeft het
®eschut der rechtschen de hoofdstad gebom
bardeerd. De wijk Rastro in het bijzonder is
Betroffen. Shrapnells hebben verscheidene ge
bonden gemaakt.
Deneraal Miaja, de verdediger van Madrid,
^vestigde aan de journalisten: „De nationalis
ed hebben vanmorgen een groot offensief in
bon sector Guadalajara ingezet."
.Nader wordt over dit nieuwe offensief uit
Madrid medegedeeld:
Vanochtend vroeg hebben de troepen der
"Ochtschen, die sedert eenige dagen waren sa
mengetrokken, een algemeenen aanval op den
*e8 naar Aragon tugenover de stellingen der
ogeenngstroepen te Latoba en Abanades ge
iend.
Na een hevig voorbereidend geschutvuur
brachten de rechtschen alle oorlogstuig,
Waarover zij beschikken, zware en lichte
tanks enz. in het vuur. Het anti-tankge-
schut der regeeringstroepen kwam onmid-
öelljjk in actie. Negen driemotorige bom
bardementsvliegtuigen, beschermd door es
cadrilles jagers, wierpen talrijke bommen op
de liniën der regeeringstoepen en trachtten
Zelfs door te dringen tot Alcala de Henares.
•Batterijen afweergeschut en jachtvliegtuigen
der regeering hebben daartegen een hevig
gevecht ontketend
Dm elf uur bereidden de rechtschen met ge
schutvuur een nieuwen aanval voor, waarna
bun infanterie geleidelijk opdrong naax de
blies der regeeringstroepen.
Nadat een korte pauze was ingetreden, werd
nog heviger aanval dan de vorige ingezet,
Wederom op hetzelfde punt.
Tijdens dezen aanval was de artillerie der
Regeeringstroepen eveneens in onafgebroken
Actie,
Langzamerhand nam het gevecht in he
vigheid af. Welke vorderingen de troepen
bij deze aanvallen gemaakt hebben, werd
nog niet bekend gegeven.
Men verwacht, dat het binnenkort tot een
grooten slag in het Noorden der provincie Cor
dova zal komen. De rechtschen zijn namelijk
den opmarsch begonnen, dien zij hadden ont
worpen, naar men gelooft, om Puerto Llano en
de mijnen van Almaden te bereiken.
Volgens Lloyds hebben de Fransche autoritei
ten aan Fransche schepen instructie gegeven
veertig mijl buiten de Spaansche kusten te blij
ven met het oog op het gevaar der drijvende
mijnen.
LONDEN, 8 Maart. (Havas). Officieel wordt
bevestigd, dat zich thans te Burgos de secreta
ris-generaal van de Engelsche ambassade te
Hendaye, Pack, en de heer Fraser van de
Board of Trade bevinden. Men legt er den
nadruk op, dat dit contact tusschen de Engel
sche overheid en de regeering van Franco geen
erkenning van Franco beteekent.
Officieele kringen achten het noodzakelijk ter
plaatse kwesties te bespreken betreffende den
handel tusschen Engeland en Spanje, vooral
sedert het opschorten van de compensatiekas.
Pater Pablo de Santiago, van de orde der
Claretanen heeft 133 dagen lang zijn priester
lijke bediening uitgeoefend in het roode Astu-
rië. Thans, nu hij zich in veiligheid heeft kun
nen stellen, heeft hij enkele bijzonderheden
medegedeeld over zijn lotgevallen onder de
roode terreur.
lederen dag droeg hij de H. Mis op en werkte
dag en nacht voor de geloovigen van zijn zwaar
beproefde provincie.
Hij vermomde zich op verschillende manieren.
Nu eens bezocht hij zijn geloovigen als mijn
werker, dan weer als boer of als schaapsherder.
Pater Pablo is in de stad Gijon getuige ge
weest van honderden executies, zoowel van lee-
ken als van geestelijken. Naar hij mededeelde,
werden kelken en cibories in de herbergen als
gewone wijnkroezen gebruikt.
LONDEN, 8 Mrt. (Reuter). Naar verno
men wordt, heeft de subcommissie van de
niet-inmengingscommissie hedenochtend de
laatste twistpunten afgehandeld. Na de
vergadering van de subcommissie is de
commissie van niet-iflmenging bijeenge
komen. Het ontwerp tot controle te land
en ter zee van de grenzen van Spanje is
door de commissie aangenomen, alleen de
kwestie van de bijdrage van Duitschland
in de kosten is nog niet geregeld.
Naar verluidt heeft Duitschland thans aan
geboden 10.000 pond te betalen in buitcnland-
sche deviezen, van de 143.000 pond, welke zijn
aandeel zijn.
In officieele kringen wordt verklaard, dat
in het document, waarin het controle-ontwerp
uiteen wordt gezet, geen sprake is van de po
litieke verhoudingen, welke bestaan tusschen
de regeeringen, die het niet-inmengingsverdrag
hebben onderteekend.
LOS ANGELES, 8 Mrt. De Pauselijke
Delegaat voor Mexico, Mgr. Leopold Ruiz
y Flores, heeft aan den correspondent
van den Katholieken Persdienst verklaard:
De katholieken zullen zonder acht te slaan
op de politieke gezindheid der partijen
met iederen stap tevreden zijn, die onder
nomen wordt voor het herstel van den vre
de en de godsdienstvrijheid.
Wat mijn terugkeer naar Mexico betreft, moet
ik, alvorens een besluit te nemen, eerst de am
nestiebepalingen kennen, om mijn uitzonderlijk
geval te kunnen beoordeelen, want ik ben niet
als samenzweerder veroordeeld maar als Ver
tegenwoordiger van den Paus, die volgens de
opvattingen van de Mexicaansche regeering
een buitenlandsch Souverein is."
Mgr. Ruiz dementeerde de mededeeling die
in de neutrale pers is verspreid als zou de
jongste ontwikkeling der dingen de ineenstor
ting van de anti-godsdienstige actie in Mexico
beteekenen.
In verschillende Bondsstaten blijven de aan
vallen tegen de Katholieke Kerk voortduren.
Thans wordt geseind, dat de Jezuïeten
pater Pedro Maldonado in Santa Isabel bij
Chihuahua door een bende gewapende man
nen werd overvallen en vermoord.
Zijn zuster die hem te hulp wilde komen
werd ernstig mishandeld en bloedig verwond.
Deze moord heeft in Santa Isabel groote op
schudding teweeggebracht.
Aan «de protestmeeting die aldaar in verband
met dezen moord werd gehouden werd door
15.000 katholieken deelgenomen.
VERWACHTING: Meest matige Noord- s
oostelijke tot Noordelijken of Noordwes-
tel i jken wind, gedeeltelijk bewolkt in het
ji Noorden, in het Zuiden zwaar bewolkt tot EE
betrokken. Weinig of geen neerslag; lichte
vorst tot temperatuur om het vriespunt.
VERDERE VOORUITZICHTEN: Weinig 1
verandering. EE
SAN FRANCISCO, 8 Mrt. (D.N.B.) De stad
San Francisco werd Maandagochtend vroeg door
een aardbeving geteisterd, welke, naar de politie
mededeelde, de hevigste is sinds die van 18
April 1906.
De aardschokken duurden twee a drie se
conden.
Zij hebben groote schade aangericht aan de
woonhuizen en Winkelzaken.
Voor zoover bekend zijn geen gewonden te
betreuren.
Het autoverkeer op de brug van San Fran
cisco naar Oakland was spoedig na de aard
beving zeer druk, daar velen ijlings de stad ver
lieten, uit vrees, dat zich een ramp zou her
halen als in 1906 de stad heeft getroffen.
WEENEN, 8 Maart (Stefani). Het nieuwe
program der legitimisten vermeldt het
rood-wit-rood als de kleuren van het nieu
we Oostenrijk. Het wijst ieder privilege
aan eenige klasse van de hand, legt allen
burgers dezelfde plichten op en verleent
hun dezelfde rechten en is tegen iederen
rassen- en klassenstrijd.
De vrijheid en onafhankelijkheid van Oos
tenrijk moeten volkomen geëerbiedigd worden.
Het program bevestigt het christelijk-sociale
karakter van den staat en acht het onontbeer
lijk de jeugd vaderlandlievende ideeën in te
prenten en het elimineert iederen invloed,
welke de jeugd zou kunnen verwijderen van
de staatsidee van Dollfuss.
De eerste Berlijnsche vrouwelijke slager
heeft dezer dagen met succes proeven
van bekwaamheid afgelegd. De vrouwe
lijke slager aan haar arbeid
Een krijtrots bij Le Havre, die naar de zee glijdt, sleept in zijn val
verscheidene villa's mee, terwijl hij andere bedreigt. 150 arbeiders
trachten het ergste te voorkomen
Onze Brusselsche correspondent meldt ons d.d.
7 Maart:
Het was vandaag voor de katholieke Vlamin
gen een belangrijke politieke Zondag. Na de voor
de katholieken zware parlementsverkiezingen van
1936 werd de behoefte gevoeld om de Belgische
katholieke partijformatie beter aan te passen
bp de dualiteit der Belgische bevolking,
Vlaamsch en Waalsch, met zulke diepe geeste
lijke en politieke onderscheiden, meer rekening
tc houden met de geheel eigen psyche der ka
tholieke Vlamingen, en in het Belgisch katho
liek partyleven den katholieken Vlamingen het
aandeel en de macht te gunnen, die hun recht
matig toekomen.
Van de 63 katholieke Kamerleden, die er na
de jongste wetgevende verkiezingen zyn over
gebleven, zijn er immers 49 Vlamingen en slechts
14 Walen en Brusselaars. Verder wenschten de
katholieke Vlamingen een partyleven, dat meer
zou doordrongen wezen van het Vlaamsch na
tionaal bewustzyn, dat zoo diep in de volkslagen
is doorgedrongen.
Dit alles heeft aanleiding gegeven tot de
voorioopige inrichting van twee autonome par
tijformaties, de Katholieke Vlaamsche Volks
party en de Parti Social Catholique, die gefe
dereerd zqn in 't zoogenaamde Blok der Bel
gische Katholieken.
De vorige maanden werd een sociaal statuut
voor de nieuwe katholieke party voorbereid,
evenals een algemeen staatkundig programma,
waarvoor zou worden gestreden. Tevens werden
de veelbesproken „concentratie"-besprekingen
gevoerd, die ten doel hadden de mogelijkheid te
onderzoeken van een organisatorische samen
werking zoo niet een bondgenootschap, in af-
Het Duitsche duikbootflotielje „Weddingen" hield dezer dagen bij Kiel
oefeningen. Een der. nieuwe duikbooten
wachting van een politieke vereeniging, met het
Vlaamsch Nationaal Verbond, waarin een aan
tal katholieken zyn overgegaan.
Het voorioopige is nu definitief geworden, en
gisteren werd door een 200-tal afgevaardigden
het nieuwe partijprogramma aangenomen, de
statuten goedgekeurd en het voorloopig be
stuur gehuldigd om zijn voorbereidend werk en
vervolgens definitief in zqn leidende functie be
vestigd en daarvoor ook nog met enkele leden
aangevuld. Het bestuur is samengesteld uit
negen leden, maar de statuten bepalen, dat het
slechts een maximum van drie parlementsleden
mag tellen, en slechts vier directe vertegen
woordigers van standen-organisaties. Het gezag
der partij berust bij den voorzitter, leider der
partij, vervolgens by het bestuur, dan bij den
partijraad, die 60 leden telt en in laatste in
stantie bij het congres, dat de partijmassa en
de arrondissementspartijen vertegenwoordigt.
Wat het politiek programma betreft: er wordt
geformuleerd, dat de Katholieke Vlaamsche
Volksparty onvoorwaardelijk aan het volk, door
middel van vrij gekozen afgevaardigden, het
recht toekent van een daadwerkeiyke medewer
king aan de wetgeving en van controle op het
bestuursbeleid. Zij erkent het recht van vrije
politieke groepeering en groepeert zelf, in één
enkele politieke formatie „alle Vlamingen die
zich ten doel stellen op staatkundig terrein een
orde te vestigen, gegrond op de beginselen van
de christelijke beschaving en op de historische
tradities van het land."
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij is van
oordeel, dat 'n hervorming van de Staatsstruc
tuur noodzakelijk is, maar zal alle oplossingen
bestrijden, die rechtstreeks en bewust of on
rechtstreeks en onbewust op een autoritair,
totalitair of dictatoriaal regime aansturen.
Wat de buitenlandsche politiek betreft sanc-
tionneert de Katholieke Vlaamsche Volksparty
in haar eischen de jongste oriënteering der Bel
gische politiek te dezer zake. De Katholieke
Vlaamsche Volkspartij zegt een zelfstandig
buitenlandsch beleid te willen, gegrondvest op
den eerbied voor onze onafhankelijkheid en
practische onzydigheid.
Daarom dient, volgens de Katholieke Vlaam
sche Volkspartij, in de toekomst geen enkele
verbintenis aangegaan, geen enkele acte te
worden onderteekend, geen enkel accoord
te worden vernieuwd, dat juridisch, of
feitelijk, of in schijn, de doelmatig
heid van de Belgische onafhankelijkheidspositie
van het land in het gedrang zou kunnen bren
gen.
In het Vlaamsch nationaal programma der
nieuwe partijformatie werd o.a. een ruime be-
stuursdecentralisatie gevraagd, zelfstandige
Vlaamsche Academiën van Wetenschappen, een
Hoogere Vlaamsche cultuurraad, en als actie
o.m. voor de gemeenteraadsverkiezingen in 1938
„een geconcentreerd optreden" van alle katho
lieke Vlamingen gewenscht.
Er is veel, dat hopen laat, dat de katholieke
Vlamingen inderdaad flink op weg zijn hun
politieke eenheid te herstellen. En kenschet
send is daarbij een klacht, die een paar keeren
cp deze stichtingsvergadering naar voren kwam:
men klaagt veel over den overwegenden invloed
van de niet-katholieken in het staatsbeleid,
deze overwegende invloed is alleen te wyten
aan de verdeeldheid onder de katholieken.
Na de Katholieke Vlaamsche Volksparty volgt
nu de stichtingsvergadering van de Parti social
Catholique. Deze heeft inmiddels ook reeds een
eerste succes geboekt op den weg naar het
herstel der eenheid: n.l. de vereeniging der so
ciale organisaties van de katholieken in Wal
lonië, een vereeniging die twintig jaar lang te
vergeefs was nagestreefd.
NEW YORK, 8 Mrt. (Stefani.) De sterrenkun
digen te Pasadena in Califomië hebben waar
genomen, dat op de zon de hevigste uitbarsting
sinds 1900 zich heeft voorgedaan. De zonne
vlekken worden grooter en nemen snel in aan
tal toe.
Nieuw hevig offensief op Madrid ingezet: de
toestand in de Spaansche hoofdstad steeds
hachelijker bij gebrek aan levensmiddelen.
Aardbeving te San Francisco richt groote
schade aan.
Het controleplan door de non-interventie
commissie geaccepteerd; de kosten-kwestie nog
niet opgelost.
De bekende schrijver, dichter en oud-hoogleeraar
prof. dr. Albert Verwey overleden.
Memorie van antwoord in zake het verbindend
of niet verbindend verklaren van collectieve
arbeidsovereenkomsten.
Vandaag wordt de 36e jaarbeurs te Utrecht
geopend.
New-Yorksche Beurs: Stemming verdeeld.
O
In ieder mensch steekt iets van een
dictator. Ik, ik, ik. Alleen het kind is
daarbij oprecht. Het spreekt voortdu
rend openlijk en onomwonden over
zich-zelf. Ik wil, ik zal, ik moet....
Het voelt zich altijd en in alles num
mer één, en zelfs de eenige. En laat
dit ook duidelijk blijken.
De oudere is uiteraard meer be-
heerscht en meer gesloten. Hij laat
zich niet gaan, zooals het kind. Maar
in wezen is er weinig verschil Ook hij
ziet allereerst en allermeest zich-zelf,
tracht door alles heen zijn zin te krij
gen en zijn wil op te leggen aan an
dederen. Ik, ik, ik
Hoevelen willen bevélen, en hoe
weinigen gehoorzamen!
Ontelbaar is het aantal dictators
van grooter, of kleiner formaat.
Gelukkig maar, dat ook de breidels
niet ontbreken, om hen binnen de
perken te houden, en aldus ieder het
zijne te waarborgen.
Verontrustende mededeelingen kwa
men uit Londen, dat Maandag
in den namiddag een passagiersschip
van de Elder Dempster line zou zijn
gebombardeerd door een oorlogs
schip van onbekende nationaliteit in
de Golf van Biscaye.
Het schip zou den naam Ada dragen en
nog vóór de hulp, waarom dringende S. O. S.-
seinen waren uitgezonden, aanwezig kon zyn,
zou het vaartuig reeds gezonken zyn.
Later werd gemeld, dat hier geen sprake
kan zijn van het stoomschip Ada, doch van
de pakketboot Aba van dezelfde maatschap
pij, welke een geregelden dienst onderhoudt
tusschen Liverpool en de Westkust van
Afrika.
Tenslotte berichtte Havas, dat het betrok
ken schip niet onder vuur zou genomen zyn
door een oorlogsbodem, doch dat het in de
Golf van Biscaye in brand zou zijn geraakt.
Vier Britsche torpedojagers, de „Echo",
„Eclipse", „Encounter" en „Escapade" zyn ter
hulp uitgevaren, terwijl ook van Fransche zij
de hulp werd gezonden.
Nog werd vernomen, dat het schip reeds
gezonken zou zyn; ook passagiers zouden
zich aan boord bevonden hebben.
Nadere berichten over de ware reden waar
om het schip noodseinen heeft uitgezonden zyn
alsnog niet bekend geworden.
Stand op Dinsdag 1 uur van.: 749
yorige stand: 754.2
