De rechtschen staan zes k.m.
van Guadalajara
Vraagstuk der minderheden in
T sjecho-Slowaki je
TAXI?
BEL OP 17031
Fransche leening
volteekend
Engelsch schip
in nood
D
Het
De strijd wordt verwoed
voortgezet
Een accoord bij de
Gen. Motors
HET WESTELIJK PACT
CONCESSIES VAN ZIJDE
DER REGEERING
nieuws van
heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 13 MAART 1937 - AVONDBLAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 centper kwartaal f 3.25per
post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
TWEE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20458
Er is geen enkele domineerende
positie voor de verdediging
van Madrid
Aan alle fronten lijdt
linksch verliezen
Generaal Cabrera neemt
ontslag
40-urige werkweek thans
ingevoerd
De andere stakingen
De controle
Charles Marie Widor^
Italië's antwoord een basis voor
onderhandelingen
Het Weer
1 Stormwaarschuwingsdienst 1
mm
HET NOORD-OOSTEN VAU MADRID
Sector Sihgüehza
sector Guadalajara
SECTOR JARAMA
SECTOR USERA
SECTOR UUIVER5ITEIT5-
SECTOR EL-PARDO WUK
RGUENZA
öRMm
IÊiMm
Guadalajara
SACED0U
ADRID
alcalaJ
Sectoreu
DAG EN NACHT GEOPEND
Duitsche perschef
uitgeweken?
Ernest Hanfstaengl zou naar
Amerika zijn gevlucht
STUDENTEN UITGESLOTEN
Dinsdag wordt een nieuw gedeelte
uitgegeven
Aan het front van Guadelajara rukken de nationalisten snel op.
dorpje tusschen Madrid en Maranosa
Een veroverd
Nabij Schouwenbank werd een
lek in het voorschip ontdekt
Te Vlissingen binnengesleept
ONRUSTIG PALESTINA
De Duitsche Henlein-partij blijft
ontevreden en eischt vol
ledige autonomie
Evenredigheid in den
staatsdienst
Met een vrijwillige bemanning, onder leiding van majoor R. W. Lawrence
middenis de „Girl Pat" van George Town vertrokken en in Engeland
aangekomen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
De toestand van den
H. Vader
„Ik heb mij nog nooit zoo goed
gevoeld als vandaag
Duitsch postvliegtuig
neergestort
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., tngez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
RABAT, 13 Maart. (Havas). Radio-Verdad
deelde mede, dat de rechtsche troepen gis
teravond bezit hebben genomen van het op
6 K.M. van Guadalajara gelegen Taracena.
De strijd wordt hevig voortgezet in het
bijzonder links van den weg naar Aragon,
en in den sector Brihuenga.
De rechtsche luchtstrijdkrachten hebben gis
teren vluchten gemaakt boven Guadalajara en
daar nieuwe proclamaties neergeworpen, waarin
de bevolking wordt uitgenoodigd zich over te
geven, teneinde te vermijden, dat de stad het
zelfde lot ondergaat als Malaga.
Verder hebben de rechtschen belangrijke
stellingen bezet in den sector Cogolludo, en aan
den weg van Brihuega naar Torrija. Zij zijn
thans aangekomen op acht kilometer van laatst
genoemde stad, waarheen twee gemotoriseerde
colonnes oprukken.
Generaal Queipo de Llano zeide voor de ra
dio.
„Naar Madrid is thans nog één rechte
weg, en het terrein is nauwelijks oneffen. Er
bestaat geen enkele dominerende postiei
bestaat geen enkele domineerende positie
meer, die als strategisch punt voor de ver
dediging kan dienen."
De generaal deelde voorts mede, dat drie vij
andelijke aanvallen op Trijueque zijn afgesla
gen. In den Noordenlijken sector hebben de
rechtschen verscheidene dorpen bezet, o.a. Hi-
taes en Spinoza de Henares. In den sector
van Las Rozas zijn de regeeringstroepen even
eens teruggeworpen. Aan het front van Biscaye
heeft de vijand vergeefs een aanval op Mondra-
gon ondernomen. Het vijandelijk offensief in
den sector van Oviedo werd gebroken. Aan het
front van Guadalajara werden vier vijandelijke
toestellen neergehaald, alsmede een aan het
front van Madrid.
De chef van den generalen staf van het roo-
de ministerie van Oorlog, generaal Martinez
Cabrera, heeft ontslag genomen.
Luitenant-kolonel Rojo, is als zijn opvolger
aangewezen.
Vluchtelingen uit de Spaansche hoofdstad
hebben te Parijs verhaald, dat een klein meisje,
Maria genaamd, iederen dag de H. Communie
hracht aan de religieuzen van een klooster in
Madrid. Een Spaansch priester van de Paters
van de H. H. Harten had in het huis van de
ouders van dit kind een toevluchtsoord gevon
den.
lederen morgen na de H. Mis bracht zij in
een zilveren doosje de H. Eucharistie naar de
Zusters, waar zij ook zelf vroeger naar school
Sing. Met een zilveren lepeltje reikte zij aan
ieder der religieuzen de H. Communie uit.
Bij het naar huis gaan, sloop zij stilletjes
langs de straten, waarover de granaten suis
den, terwijl zij bad, dat zij gespaard mocht blij
ven teneinde haar taak te kunnen blijven ver-
Vullen.
Een geheel eskader rechtsche vliegtuigen
heeft duizenden strooibiljetten uitgeworpen over
Baskenland. In deze vlugschriften wordt er op
gewezen welke fundamenteele dwaling de Bas-
hen begaan.
„Gij hebt uw eeuwige onverzoenlijke vijanden
tot uw bondgenooten gekozen. Indien gij de
overwinning zoudt behalen, zoudt gij zelf de
eerste slachtoffers zijn.
Door uw optreden zijt ge medeplichtig aan de
duizenden heiligschennissen en gruwelen, die
DETROIT, 13 Maart (Reuter) De „Ge
neral Motors" en de bond van arbeiders in
de automobiel-industrie melden de defini
tieve regeling van alle geschilpunten, welke
fn Januari een staking hebben doen uit
breken.
Het accoord voorziet in een 8-urigen werk
dag en een 40-urige werkweek. De bond heeft
Seen minimum-loon voor het geheele land ver
legen. Stakingen met gekruiste armen zijn on-
ettig, zoolang niet alles is gedaan tot bijleg-
f''ng van conflicten, volgens de methoden, die
hf het accoord zijn uiteengezet, en in geen ge-
*ai kan een staking met gekruiste armen wor-
dfn begonnen zonder toestemming van de lei-
'hg van den bond.
Tegelijkertijd deelt de Gouverneur van Michi-
-an, Murphy, mede, dat een conferentie bijeen
Zal worden geroepen van vertegenwoordigers
der werkgevers, werknemers en bekende bur
ners van den staat, met het doel de andere
stakingen bij te leggen.
Inmiddels is het aantal stakingen in kleine
bedrijven nog toegenomen. In Chicago zijn 9000
hehnerinnen, stenotypistes en verder kantoor-
Personeel in staking, evenals een aantal kleer
makers en bakkers. In Detroit is een bevel tot
arrestatie uitgevaardigd tegen 125 stakers, die
aedert twee weken een groote slachterij bezet
houden.
de rooden hebben bedreven in die streken van
Spanje, waar ze heer en meester zijn.
Wij allen en ook gijzelf zijt er van over
tuigd, dat deze oorlog geen strijd is om de
politieke macht, maar de strijd van de
Christelijke beschaving tegen diegenen, die
haar willen vernietigen.
De zegepraal van jullie monster-verbond
aldus schrijft Generaal Franco zal tot ge
volg hebben het afschaffen van jullie nationale
vrijheid, onderwerping van Baskenland aan
Moskou, vernietiging van huisgezin en parti
culier bezit, de verwerping van de zedenleer, de
vernietiging van de grondslagen van geloof,
hoop en liefde in een woord de vernietiging
van alles wat verheven en edel is in dit leven."
Met een bede, dat God hun oogen moge ope
nen voor de waarheid, besluit generaal Franco
zijn oproep.
De Engelsche waarnemers, die belast zijn met
de controle op de niet-inmenging aan de Por-
tugeesch-Spaansche grenzen, hebben hun voor
bereidende werkzaamheden beëindigd.
Met ingang van 14 Maart wordt een Duitsche
voorpostenflottielje gevormd, die onder de vloot
ressorteert. Deze flottielje, die uit visschers-
vaartuigen zal bestaan, is bestemd voor de ver
vulling der verplichtingen, die Duitschland als
lid van de niet-inmengingscommissie en als
controle uitoefenende Mogendheid in de Spaan
sche wateren op zich heeft genomen.
Waarschijnlijk wordt de Fransch-Spaansche
grenscontrole verdeeld over drie gedeelten: de
Lage Pyreneeën, de Hooge Pyreneeën en de
Oostelijke Pyreneeën. Elk deel komt onder toe
zicht van een administrateur; het totaal aantal
controleurs zal 130 bedragen. De zetel van den
hoofdadministrateur zal waarschijnlijk te Parijs
gevestigd zijn.
PARIJS, 13 Maart. (Havas) De beroemde
organist en componist Charles Marie Widor, de
secretaris der Académie des Beaux Arts," welk
ambt hij sedert 1914 bekleed heeft, is gister
avond in zijn woning te Parijs, na een lang
durige ziekte, op 82-jarigen leeftijd overleden.
ROME, 13 Maart. (Havas). Het Italiaan-
sche memorandum, dat Vrijdag aan den
Britschen ambassadeur te Rome is over
handigd, is een betrekkelijk lang document.
Hoewel geen officieele communiqué's zijn
verstrekt, is men in diplomatieke kringen
van meening, dat Italië zijn wil te kennen
heeft gegeven de onderhandelingen op in
ternationale basis te hervatten, teneinde
den vrede te organiseeren.
Het Italiaansche antwoord slaat een brug
tusschen de politieke systemen van Engeland en
Frankrijk aan de eene zijde en Duitschland en
Italië aan de andere. Zonder twijfel behelst 't
Italiaansche memorandum ook reserves en op
werpingen o.a. verzet de Italiaansche regeering
zich tegen het Fransch-Russisch verdrag,
waardoor de onderhandelingen moeilijk zullen
zijn, doch het schijnt, dat zelfs hier de weg
niet wordt afgesloten, aangezien Italië door het
leveren van critiek op het huidige verdrag, in
direct een oplossing aanwijst.
|jj Verwachting: Meest matige, later weer
=j toenemende Z. O. tot Z. W. wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, met tijdelijke op-
klaring, tijdelijk regen, weinig verande-
ring in temperatuur.
Hoogste barometerstand 766.1 te Vardoe
Laagste barometerstand 734.8 te Holy-
head.
Zon op v.m. 6.21 onder n.m. 6.01 uur.
Licht op n.m. 6.31. Maan op v.m. 6.04
onder n.m. 7.25. Eerste kwartier 19 Maart
Geseind heden te 7 uur 50 aan alle
posten: „Weest op uw hoede."
HÊbkcD
JADRAQ
TORREHÖCHA
MAUDAYOU."
^AUGORi
fcCSLU
C0G0UUDQ
BELENA
'HUMAUfe
MALAGA
FUFUTELAUIGUEQ^
YUNQUERfc
Ub'&UOS
5P1MOSA
LMtopoAieS
M4SA6C/5A
CirUEklTES
PITA
10L^ v"^1WAGjj
hHÏüê*
mi ulo
MARE H ANIMO
T0RREJ0U QUER
DEL REY x-
TARACEIJA/
VAL rcRM0SA
R0RCR
TEUDILLA
Azuqueca
AL0CER
ÖAREJÜ
EL PARDO
CHIL0ECHES
AUU0W
CAUILLEJAS
N GUEUCA
ARMUUA
T0RREJ0H
sPASTRAUA
5\FERnAUD0
L05 HUE ROS
SPOORWEGEN
Hoofdwegen
WEGER
i RM
O 10 20
VIULVAR0
VALliÉCAS •J-OECREb
L0RAUCA
EUEUTEHOVtLLO
AMB1TE
AR&AWDA
PERAL
ALMOGUEkA
CAR ABAUA
LELMEb ^p <Cr
SM1 SEBA5TIAU
BURGOS
caooud
SlGUEWZA
GUADALAJARA
VALEUCIA
DE ZEVEU HOOFDWE&EU WELKE RAAR DE
HOOFD5TAD LEIDER.
~*Bezetdoorde iiatioualeu Door de Regeeriug
De laatste dagen hebben Franco's troepen
een geweldig offensief ontketend op het
Guadalajara-front, ten Noord-Oosten van
Madrid. Tot dusver verloopt het offensief
naar wensch en als niet alle teekenen
bedriegen, zal Guadalajara, waarvan de
nationalisten nog slechts 6 K.Mverwijderd
zijn, spoedig vallen. Zoo wordt langzaam
maar zeker de tang om de hoofdstad dicht
geknepen. Onze kaart geeft een duidelijk
beeld van de huidige situatie. Er zijn zes
gevechtssectoren, waarvan drie actief
iverken, namelijk de sectoren 1, 2 en 3, de
drie andére handhaven hun stellingen.
In October van het vorig jaar pasten de
generaals Yague en Varela dezelfde
strategische omsingeling toe ten Zuid-
Westen van Madrid; de regeeringstroepen
behielden echter den uitweg ten N.-O. van
de hoofdstad en Madrid hield stand.
Wij drukken hierbij nog een kaartje af van
de zeven hoofdwegen naar de hoofdstad.
BERLIJN, 13 Maart (A.N.P.) Er doen
hier geruchten de ronde over een vlucht
van den buitenlandschen perschef van de
nationaal-socialistische partij, Ernest Hanf
staengl, welke geruchten voorloopig niet
gecontroleerd kunnen worden, al heeten zij
van betrouwbare zijde te komen.
Hanfstaengl, zoo wordt gezegd, heeft zijn bu
reau gesloten en is uit Duitschland vertrok
ken. Voorts verluidt, dat personen, die met
Hanfstaengl bevriend zijn, gelooven dat hfj
naar de Vereenigde Staten is uitgeweken.
In verband met deze geruchten wijst men er
op, dat de positie van Hanfstaengl sedert den
laatsten partijdag te Neurenberg op losse
schroeven was komen te staan.
Te Jeruzalem hebben terroristen Engelsche
politieagenten aangevallen en gewond. Zij heb
ben eveneens een aanval gedaan op de Jood-
sche kolonie te Benyamina. Er zijn door de po
litie krachtige maatregelen genomen om de orde
te handhaven.
PARIJS, 13 Maart (Havas) Het mi
nisterie van financiën deelt mede, dat de
eerste tranche van de defensieleening,
waarop de aantcekening Vrijdagochtend
werd geopend, is volteekend. Te vijf uur in
den middag bedroeg het bedrag, waarvoor
was ingeschreven, reeds meer dan vyf mil
liard francs.
Verschillende instellingen moesten reeds in
het begin van den middag inschrijvingen wei
geren.
Aangezien een gedeelte van het land niet
heeft kunnen inschrijven op de eerste tranche
van de leening, waarop de inteekening werd
opengesteld, daar de inschrijving reeds spoe
dig werd gesloten, heeft de minister van Finan
ciën besloten Dinsdagmorgen de inschrijving
open te stellen op een nieuwe tranche, waar
van het bedrag bfj decreet zal worden vastge
steld, en waarvan de voorwaarden gelijk zullen
zijn aan die van de eerste uitgifte.
Vrijdagavond heeft de voorzitter van den Se
naat, Jules Jeanneney, een rede gehouden voor
de radio over de leening voor de landsverdedi
ging. Hij verklaarde zeer tevreden te zijn oygr
de eensgezindheid, welke ten aanzien van ae
landsverdediging is bereikt, en vroeg zich af,
waarom een dergelijke eensgezindheid niet kan
bestaan op economisch en financieel gebied.
Van het Engelsche s.s. „Westminster",
toebehoorende aan de reederij Thomas
Eeles and Cy Ltd., onderwerg van Amster
dam naar Antwerpen, zijn noodseinen ont
vangen. Het schip ligt nabij Schouwen
bank en door een lek stroomt het water in
het voorschip. De „Westminster" verzoekt
sleepboothulp.
De sleepbooten „Maas" en „Goliath" zijn
uit Vlissïngen uitgevaren naar Schouwen
bank.
De „Westminster" is in 1921 gebouwd en meet
bruto 4499 en netto 2799 ton.
Dit is hetzelfde stoomschip, dat Vrijdagavond
kort na het vertrek uit Amsterdam op het
Noordzeekanaal in aanvaring is geweest met
een zandbak, die tengevolge daarvan is ge
zonken.
Nader vernemen wij dat het Engelsche stoom
schip Westminster hedenmorgen te ruim half elf
op de reede van Vlissingen is binnengesleept.
Zooals gemeld, was het schip Vrijdagavond in
het Noordzeekanaal bij Amsterdam in aanvaring
geweest met een zandbak. Toen had men niets
van een lek gemerkt. Nabij het lichtschip
Schouwenbank bemerkte men echter, dat het
voorschip water maakte, zoodat hulp gevraagd
werd. De sleepbooten Goliath uit Antwerpen en
Maas van L. Smit en Co.'s Internationalen
sleepdienst te Rotterdam, hebben het schip bin
nengesleept. De Westminster ligt met het voor
schip diep in het water, terwijl de schroef ge
deeltelijk boven water uitsteekt.
De beide sleepbooten zullen het schip naar
Antwerpen sleepen.
Vier en vijftig Joodsche studenten te Wilna
die de colleges boycotten uit protest tegen het
feit, dat de nationalisten hun afzonderlijke
collegebanken willen zien toegewezen, zijn van
de universiteit uitgesloten.
e vrede van Versailles maakte van Cen
traal Europa een ingewikkelde legkaart,
waarbij vergeleken de regeling van het
Weensche Congres na den val van Napoleon een
Staal van eenvoud was. Een der meest merk
waardige staten, die de „groote vier" in elkan
der timmerden was Tsjecho-Slowakije. Naast
Tsjechen en Slowaken, die de overweldigende
meerderheid vormen, heeft deze staat niet min
der dan vier minderheden, bestaande uit Po-
Jen, Hongaren, Roethenen en vooral Duitschers.
In het begin van zijn bestaan voerde het nieu
we staatswezen dikw'ijls een kleingeestige min-
derheidspoiitiek. Maar niet lang. De vroegere
president en vader des vaderlands Masaryk en
de tegenwoordige president Benesj waren en
zijn er geen mannen naar, om in kleinzieligheid
te blijven steken. Ook de tegenwoordige minis
ter-president Dr. Hodza moet niets van klein
geestigheid en eenzijdigheid hebben. Hij nam
in zijn Kabinet drie Duitsche ministers op. De
Duitschers, Sudeten-Duitschers genoemd, bevol
ken meer dan een kwart van het Tsjecho-Slo-
waaksche gebied. Dezen zijn door de wereldcrisi
bijzonder getroffen. Tegenover hen is Praag
dikwijls te kort geschoten. Op taalgebied dient
men vooral in kleine Duitsche gemeenten een
meer loyale houding aan te nemen. Thans
spreekt men van evenredige vertegenwoordi
ging in den staatsdienst ook voor het Duit
sche bevolkingsgedeelte. De regeering heeft in
dien zin een zeer tegemoetkomende verklaring
afgelegd. Praag wil blijkbaar Berlijn, dat tel
kens weer perscampagnes op touw zet tegen
Tsjecho-Slowakije, den wind uit de zeilen ne
men. De Duitscn georiënteerde pers en de Duif-
schers zelf zijn echter nog lang niet tevreden.
Het leidende Christelijk-sociale orgaan in
Tsjecho-Slowakije, Die Deutsche Presse, voert
in een hoofdartikel wel den titel „Taten bar
den gesetzt", doch schrijft in het artikel, dat
de ambtelijke formuleering uiterst voorzichtig
is en misschien minder zegt dan gezegd diende
te worden. De Reichenberger Zeitung schrijft;
„De regeering heeft gesproken, maar nog niet
gehandeld."
De Praagsche Bohemia ziet in het communi
qué van de regeering „een tot in het uiterste
doorgedreven voorzichtigheid, den tekst zoo te
formuleeren, dat een concrete, tastbare eisch
der Duitschers daaruit niet afgeleid zou kun
nen worden."
De Henlein-partij wijst de „concessies" van
de hand cn eischt nationale autonomie. Zou de
regeering werkelijk proportioneel Duitschers in
den staatsdienst opnemen, dan moesten 40000
Duitschers der Tsjecho-Slowaaksche republiek
een postje van den staat krijgen. En daar ge
looft de Henlein-partij niet aan.
President-minister Hodza schijnt dan ook een
zekere behoefte gehad te hebben, duidelijker
voor den dag te komen. Althans tegenover een
vertegenwoordiger der Daily Telegraph ver
klaarde hij: „De statistieke cijfers omtrent be
zetting van nieuwe staatsposities zullen het
beste bewijs leveren, dat ik mijn woord houd."
De Tsjechische Min. v. Onderwijs Derer spreekt
kalmeerend over de noodzakelijkheid Duitschers
en Tsjechen nader bij elkaar te brengen. Had
men dat vroeger ingezien, de Middeneuropeesche
verhoudingen zouden er waarschijnlijk anders
uitgezien hebben. Geografisch en nationaal-
economisch, structueel had (heeft) Tsjecho-
Slowakije namelijk de zending voorbeeldgevend
e zijn op gebied van nationale ordening en
echtvaardigheid. Het is een groote verdienste,
dat de regeering te Praag de verzoenende hand
aan de minderheden, vooral aan de Duitschers,
toesteekt. Dat de Duitschers onvervulbare
eischen stellen, kan zij niet helpen.
De Nat.-socialistische perschef Emest Hauf-
staengel zou naar Amerika zijn uitgeweken.
Het Raliaansche antwoord aan Londen inzake
een Westelijk pact schijnt een basis te zijn
voor onderhandelingen.
De Fransche leening werd volteekend; Dinsdag
wordt een nieuw gedeelte uitgegeven.
Het arbeidsconflict bij de Gen. Motors is thans
in een accoord met de arbeiders opgelost.
De nationalisten zijn op zes K.M. afstand van
Guadalajara.
Engelsch stoomschip, dat nabij Schouwenbank
in nood was, is te Vlissingen binnengesleept.
O O
VATICAANSTAD, 13 Maart (Havas) Z. H.
de Paus, die Donderdag een vergadering van
het College van Kardinalen, welke drie uur
duurde, heeft bijgewoond, verklaarde gisteren
aan Kardinaal Pacelli, zeer tevreden te zijn,
dat Hij zonder moeite deze vergadering had
kunnen bijwonen. „Ik heb mij nog nooit zoo
goed gevoeld als vandaag," zei de H. Vader.
MADRID, 13 Maart (Havas). In een of
ficieel communiqué wordt verklaard, dat de
uit vier personen bestaande bemanning van het
Duitsche postvliegtuig, dat den dienst tusschen
Duitschland en Zuid-Amerika onderhield, en
dat in Afrika, in de nabijheid der Gambia-
rivier is neergestort, als omgekomen moet
worden beschouwd.
RADIO-DISTRIBUTIE - HAARLEM
Als de Radio-Centrale U een maand
haar klanken zendt,
Geeft U niet meer om een toestel,
Zóó bent U dan al verwend.
NIEUWE GRACHT 5 - TELEF. 10010
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 741.1
Vorige stand: 741.9
t
