„Dommelde Metten" in het
oude Amsterdam
GELD
I
38
58
Otvie
b
Perl® Sinas© Frambozen
VAN AMER ONGEN'S
ZIJN ONZE BUKKEN
Firma SPIJKSTRA
M EN MET PASCHEN
ZOEKT GE
VOOR DE BOTERHAM
HET AMERIKAANSCHE HUIS
25
1.50
„ede
V
GEMAKKELIJK EN GOEDKOOP
VOOR DE PAASCHDAGEN
VEREENIGDE
KATHOLIEKE
PERS
C. BOOY, Barrevoetestr. 17
VOLKSGEBRUIKEN DER
GOEDE WEEK
TeS
Vervoert met Rossenaar
Anno 1831
TELEFOON 10545-13855
Zaterdag een nieuwe Limerick van Cjef van Dijk
I
Uw Vïschleverancier
J. v. d. Laan
Hors d' Oeuvre
HAARLEM
DE HAARLEMSCHE GROENTENHAL
OMROEPEN!
DONDERDAG 25 MAART 1937"
Hondeslager voerde daarbij de
straatjeugd aan
En niet zonder profijt
'N TROUWE KLANT
N.V. NATIONALE VOLKSBANK
is het SPECIAAL-ADRES voor
MOTOR- EN REGENKLEEDING
Holl. Krimpzalm, Kreeften, Caviar,
Paté de foie gras. Oesters, Forellen,
Zalm forellen. Paling in gelei.
Tong, Tarbot, Heilbot, Kabeljauw,
Schelvisch, Schol, Bot, Stoof-, Kook-
en Bakpaling, Tongfilet gevuld met
Zalm, Zoutevisch, Lippen en Keelen,
Stokvisch. lederen dag versch ge
pelde Garnalen.
RIVIERVISCHMARKT 15.
Ger. Holl. Zalm p. ons ƒ1.50
Amer. ƒ0.55
Elft ƒ0.80
Gesn. Holl. ger. Paling ƒ0.60
AprilKievitseieren
Piet Jansen die sprak tot Jan Meier:
Hoe zit dat met Opbloei, ben jij er"?
.Natuurlijk" zei Piet,
Dat verhoogt mijn crediet"
.Want als ik er niet kom, dan zijn zij er".
Wij brengen een prachtige sorteering
Dameskousen. Allernieuwste modetinten
Prima matzijden
DAMESKOUSEN
nieuwe tinten
Zeer fijne kous
met natuurzijden
glans -t t s t
Prima KOUSEN
macco met zijde
ijzersterk s s
Sterke fil met zijde
kousen s
Pracht ZIJDEN
KOUSEN in alle
modekleuren
Onze eigen merken van de allerfijnste soorten zijde
Merk: „Princes"90 ct.
Merk: „Claudette"1.1*
Extra fijne ZIJ-
7 DEN KOUSEN
w fraaie tinten JH.
De bekende „E L B E O '-kousen in de
allerfijnste tinten, 1.75
Lange Veerstraat
en Cr. Houtstraat
Raadhuisstraat - Heemstede
GROOTE SORTEERING HANDSCHOENEN
JACK MORRIS, BARTELJORISSTR. 24, TEL. 13439
maw*
Dat geldt ook voor Hero's beroemde vruchtendranken.
Perl, Sinas en Frambozen zijn de steunpilaren
van Hero's roem. Zuiver vruchtensap zonder
eenige chemische kleurtjes of smaakjes....
vruchten in den best verteerbaren vorm.
Maakt er een gewoonte van Hero-
Perl.... Sinas.... of Frambozen te drinken.
Niets wat U méér verkwikt.
Bevat meer dan 50 verschillende aardige
modellen in zijde, georgette, pedaline en
andere stroosoorten. In alle mode-kleuren.
Natuurlijk zijn wij in beter genre ook buiten
gewoon gesorteerd en onze prijzen hiervan
zijn zooals U weet buitengewoon voordeelig.
DAMESHOEDENMAGAZIJNEN
ANEGANG 24 FRANKESTRAAT 3-5
Verder alle soorten VERSCHE
VOORJAARSGROENTEN
UW ADRES VAN VERTROUWEN IS:
een huis
een pension
dienstpersoneel
lessen
een club
een werkkring?
LAAT UW WENSCH
Meerdan80000gezinnen
luisteren avond aan avond
naar den Omroeper van de
De „Omroepers" (kleine
annonces) van de V.K.P.
verschijnen gelijktijdig in
hare ZES DAGBLADEN
DE TIJD
DE NIEUWE DAG
HET CENTRUM
DAGBLAD V. ARNHEM
NIEUWE HAARL. CRT.
NOORD-HOLL. DACBL.
Inlichtingen ten kantore
van dit blad.
een collectie bekroonde fijnste en best 'gemeste varkens
65
65
90
55
55
50
45
35
EERSTE KWALITEIT RUNDERVLEESCH
65
65
65
60
55
50
90
90
PRIMA KALFSYLEESCH
60
80
100
100
80
20
14
12
10
8
8
10
6
10
Nog steeds verkrijgbaar ons Lunchpakket:
rookworst samen 25 een*
Telefoon 11489
Niet alleen Palmzondag, maar ook
de dagen der Goede Week gingen
in het oude Amsterdam met traditio-
neele gebruiken gepaard, welke, ont
leend aan de liturgie, op straat
werden gemanifesteerd. In tegen
stelling met de Palmzondag-pro
cessie, door de geheele bevolking
meegeleefd, had hierbij de jeugd
het voornaamste aandeel.
In de Goede Week treurt de Kerk drie dagen
achtereèn, er wordt geen klok geluid of op het
orgel gespeeld, vandaar dat men Woensdag voor
Paschen het klokketouw had opgeschort (d.w.z.
opgebonden). Vandaar de naam Schortel-
Woensdag. Voorheen trad dan de kerkelijke
hondeslager op als remplagant der klok. Hij
ging al ratelende „de parochie rondt om 't volck
tsamen te roepen".
Gedurende de laatste drie dagen der week
zong men de metten des avonds met mede
leven der geloovigen. Men noemde deze de don
kere of duistere metten en zij werden gezongen
op Schortel-Woensdag-, Witten Donderdag- en
Goeden Vrijdag-avond. De donkere of „Dommel
de metten", zooals men ze vroeger noemde, be
vatten twee uren van het Breviergebed, de
Metten en de Lauden. In werkelijkheid zijn het
twee uren van den volgenden dag, het nacht
officie en het morgen-officie, welke nu beide in
den openbaren eeredienst tegen den avond
worden gezegd.
Onder den zang van het Benedictus worden
een voor een de kaarsen op het Altaar gedoofd.
Bij het herhalen van de antifoon -wordt de bo
venste kaars van den driehoek weggenomen en
onder of achter het Altaar geborgen. Men zegt
het Paternoster geheel in stilte en vervolgens
op ingehouden toon Psalm 50, de Miserere. Na
de Lauden maakt men op het koor eenig ge-
druisch door het dichtslaan der boeken tot de
brandende kaars weer op den driehoek wordt ge
plaatst, als zinnebeeld van Christus, die be
graven werd en herrezen is. De na elkaar uit
gedoofde kaarsen stellen de Apostelen voor, die
bij het lijden en den dood van Christus uit el
kander gingen, uit vrees voor de Joden. Door de
steeds brandende kaars wordt Christus ver
staan, die, ofschoon Hij den dood aan 't kruis
stierf, door Zijn opstanding zich weer aan de
wereld vertoonde en haar verlichtte.
Het gebons of gedruisch verbeeldt de beroe
ring, waarin het aardrijk verkeerde door den
dood van Jezus. De oorsprong van dit gedruisch,
dat op het einde der Donkere metten wordt ge
maakt, heeft zijn ontstaan te danken aan een
in het koor der monniken ook heden nog al
gemeen bestaand gebruik. Zoodra het officie
geëindigd is, geeft de Abt of voorzitter van het
koor met een tik op het gestoelte het teeken om
weg te gaan. Hiervoor wordt een hout hamertje
gebruikt, waarmede hij op de knielbank klopt.
Dit kleine gedruisch nu kon gedurende bet
„Triduum Sacrum" bizonder goed waargenomen
worden bij de indrukwekkende stilte, die op het
laatste gebed volgt. De zinnebeeldige beteekenis
van dat geklop is zeer schoon en is bovendien
de reden waarom niet alleen de voorzitter, maar
het geheele koor gedruisch helpt maken, om
aldus nog beter de geweldige ontroering der
natuur weer te geven.
In vroeger eeuwen was het slot der Don
kere Metten de gelegenheid, waarop de Am-
sterdamsche scholieren met spanning had
den gewacht. Zij breidden het gedruisch uit
tot een ratel-, trap- en klapconcert, waar
bij de hondeslager dirigent was. Dit noem
de men dan „Dommelde metten vieren". Al
de scholieren brachten een ratel mee in de
kerk, de hondeslager een groote houten
klap. Allen zongen „De Dommelde Met, de
Vasten gaet uyt, Kyrie Eleison!", waarna
men schreeuwde en ratelde om het hardst.
Om boven dit koor uit te klinken, sloeg de
hondeslager met zijn klap op de bank en de
jongens stampten met hun voeten, zoodat
het „alsulcken ghetier in de kerke was, dat
een mensch het gehoor haest soude ver-
gaen".
Brak Zaterdagmorgen aan, dan werd de hon
deslager belast met den verkoop van het „Hey-
lich Kooltjen". De gewoonte wilde n.l„ dat ieder
met Paschen heilig vuur in huis haalde. Ook dit
was een overoud gebruik. Na de vuurwijding
werd een groot vuur aangelegd, dat daarna ge
wijd werd en gezegend. Met dit „Heilig Vuur"
zat de hondeslager in het voorportaal der kerk
en deelde daar aan alle huismoeders der paro
chie een gloeiend kooltje van mee „voor cleen
geit", 's Middags verzamelden de schooljongens
zich op het kerkhof, voorzien van rateltjes. Ook
de hondeslager was hier present, gewapend met
een ratel. Hij stelde zich aan het hoofd van
den stoet voor een ommegang, waarbij „voor de
huysen van naemhaftige personen" lawaai werd
gemaakt en gezongen. Zoodra zij voor iemands
deur stil hielden, werd in den vorm van 'n cate
chismus een rijm gedreund. De hondeslager
schreeuwde uit alle macht en de jongens ant
woordden met een langgerekt ,,Jaaa" of „Neee
precies als nu nog bij de poppenkast-vertooning
op den Dam.
Jongens, sijt ghij altegader hier?.... Ja!
Moecht ghij wel goet Hamburgher bier?...»
Ja!
Heeft de paep uw moeder getrout?Ja!
Deze laatste vraag doelde op het voldoen aan
de verplichtingen der H. Kerk en wilde eigen
lijk zeggen: Ben je van goede Christelijke af
komst? Was deze zoogenaamde Catechismus
uit, dan begon de heel troep weer te ratelen en
te zingen:
De Dommeldemet!
De Vasten is uyt!
Te Paschen zullen wy eieren eten,
Zoo is de Vasten al vergeten,
Kyrie Eleison!
Na dit schoone gezang werd den hondeslager
„een stuck gelts ghegheven ende een goede
kanne biers op de hant geset". Het eerste' lie'
hij in zijn tasch glijden en het andere door zijn
keelgat. Had hij zijn bekomst van het bier, dan
goot hij de rest in de mutsen der jongens, wel
ke meestal van leder waren. Deze knepen ze
met beide handen dicht en gebruikten ze zoo
als drinknap.
(Herplaatsing wegens misstelling)
Ondertrouwd
BEATRIJS M. S. 3. HIN
en
hans-henrik jessen
Haarlem, Zijlweg 144
„Majbólgaard", Kirkehorup. Als.
Denemarken.
Huwelijksvoltrekking 17 April 9.30
uur in de Onze Lieve Vrouwekerk
te Overveen.
Gelegenheid tot gelukwenschen op
17 April van 1.30 tot 3 uur, Zijlweg
144, Haarlem.
Nietwaar, U bent 'n trouw lezer van
onze rubriek „Omroepers", U moogt
er graag eens in grasduinen. De
zakenman weet van Uw speurlust te
profiteeren, bij plaatst Zaken-Om
roepers. die onze rubriek juist zoc
veelzijdig doen zijn en die Uwe regel
matige belangstelling Inderdaad mo-
tiveeren
OPGERICHT 1911
EENIGSTE DAGEL. RECHTSTREEKSCHE DIENSTEN NAAR:
HOORN en OMSTREKEN - PURMEREND - AMSTERDAM (Noord)
ZAANSTREEK - OOSTZAAN - LANDSMEER - KWADIJK
MIDDELIE - OOSTHUIZEN en vele tusschengelegen plaatsen.
BILLIJKE TARIEVEN. Vlugge uitbetaling remboursementen.
Bestelhuis: LET WEL! ALLEEN BEGIJNHOF 29 zwart, Tel. 11570.
Bestelhuis te Purmerend: alleen Ged. Singelgracht No. 17.
Beleefd aanbevelend.
50.—
500.—
ter leen aangeboden 50.tot 500.
Ambtenaren en vast personeel particuliere
grootbedrijven ook zonder borg.
Rente (wettelijk tarief) voor f 100.ln 10
mnd. 7.60. Andere bedragen en termijnen
evenredig.
3ARPHATISTRAAT 36 - AMSTERDAM (C.)
Lange Lederen Jassen ƒ24.90, 27.50 en 29.75
ORIGINEELE K.L.M.-JASSEN ƒ35.-
UistUtiuukl
99
99
99
l
Lederen Jekkers15.75, 17.50, 19.75 en 22.50
Lange Lederen Damesmantels in diverse kleuren
ƒ19.75, 22.50, 24.90 en 27.50
Lederen en Suède Sportmantels in alle kleuren vanaf 12.50
Lederen Vesten en Rijbroeken voor Dames en Heeren
in zwart en bruinvanaf 12.50
Motor- en Rijlaarzen, Regenpijpen, Renkappen en Motorbrillen
Eigen fabrikaat op maat zonder prijsverhooging
i.
I:
II u C" U'S
1 blik SPERSIEBOONEN 16 cent per blik
1 blik SNIJBOONEN 16 cent per blik
1 blik DOPERWTEN 15 cent per blik
2 blikken DOPERWTEN MET WORTELEN
35 cent per 2 blikken
o.a. SPINAZIE 8 Ct. p. pond - ANDIJVIE - POSTELEIN
HOLL. BLOEMKOOL - RABARBER - TOMATEN
RADIJS en KOMKOMMERS.
ZOETE SINAASAPPELEN 4 a 10 cent
WIJNSAP-APPELEN 16 cent per pond - 30 ct. per K.G.
PRIMA ZANDAARDAPPELTJES PRIMA BONTJES
3 K.G. a 10 cent 3 K.G. a 10 cent
10 K.G. voor 30 cent
KONINGSTRAAT 46
TELEFOON 10940
VISCH
BLOEMENDML <n
EF 2326"
lvnem
Op de J.l. gehouden PAASCHVEE-TENTOONSTELLING te AMSTER
DAM is door mij aangekocht voor de a.s. feestdagen
waarvan wij U voor de onderstaande prijzen voor de as. PAASCH
DAGEN kunnen aanbieden:
Fricandeau, p. p.
Filet
Biefstuk
Haascarbonade
Fricandeaulappen
Ribcarbonade
Schoudercarbonade
Doorregen Lappen
Rosbief p. p.
Lende
Punt
Rollade 55
Rollade (lende) 65
Ribstuk 65
Riblappen
Magere Lappen
Doorregen Lappen
Biefstuk
Haas
Lappen
Fricandeau
Biefstuk
Oesters
Blinde Vinken
een keurcollectie FIJNE VLEESCHWAREN, alles eigen fabrikaat.
Rookvleesch (muisje), p. ons
Pekelvleesch, per ons
Ham, per ons
Boterhamwörst, per ons
per ons
Leverworst, prima,
ENZ.
Gekookte Worst, per ons
Tongen worst, per ons
Bloedworst, per ons
Hoofdkaas, per ons
ENZ.
1 ons HAM, 1 ons LEVERWORST, 1 ons
Rauwe Rookworst 401 Rolpens 79
