Koning Leopold's bezoek aan
de Britsche hoofdstad
INDERDAAD: GOED
ONDERSCHEIDEN
De totale winst der
rooden
De Duitsche vrijwilligers in den
Spaanschen burgeroorlog
ONGEWONE BETEEKENIS
DONDERDAG 25 MAART 1937
Nieuw nachtelijk bom
bardement op Madrid
Officieel wordt hun
bestaan genegeerd
Enthousiasten genoeg
Auto tegen een boom
buitenlandsch overzicht
België en een nieuw
Locarno
Utrechtsch Stedelijk
Orchest
Aan het Guadalajarafront zou de
helft van het verloren terrein
teruggewonnen zijn
Apothekers-assistente
HOUDER VAN SPEELHUIS
VEROORDEELD
Een maand gevangenisstraf
opgelegd
VAN RECHTSVERVOLGING
ONTSLAGEN
De pers kent alleen Duitsche hulp
die de internationale
brigade versterkt
De beide inzittende dames
ernstig gewond
Van Goudoever gehandhaafd
SPANJAARDEN NAAR
ONS LAND
Met de „Ajax" onder weg
Plotseling doodgebleven
Dat Mussert's „Nationale Dagblad" de
encycliek over den toestand van de
Katholieke Kerk in Duitschland niet
zoo voorbehoudloos begroet als die, welke
de Paus tegen 't atheïstisch communisme pu
bliceerde, zal wel niemand verwonderen. De
NB.B.-leiders hebben in woord en geschrift
ja soms zelfs on-Nederlandsch enthousiast
de „acta" en „gesta" van het Hitler-bewind
óók tegenover de Katholieke Kerk en Haar
bedienaren verdedigd. Onder het Rubriek-
hoofd: „Buitenlandsche Perikelen" wijdt het
„Nationale Dagblad" een voorloopige be
schouwing aan het Pauselijk document en
Waarschuwt daarin zijn lezers toch vooral
goed te onderscheiden. Een geenszins over
bodige waarschuwing, gezien het feit, dat de
N.S.B. tot in haar hoogste leiding toe aan
houdend blijk heeft gegeven van zóó weinig
onderscheidingsvermogen, dat zij zich her
haaldelijk geestelijk meer met het Derde
Rijk en zijn machthebbers heeft vereen
zelvigd dan voor haar propaganda onder zui-
ver-Nederlandsch denkende volksgenooten
goed en tactisch was. Wij herinneren hier
slechts aan de kwesties van de willekeurige
uitzetting van enkele Nederlanders uit
Duitschland en aan de zgn. vlaggeninciden-
ten tijdens den bruidstijd van ons vorstelijk
paar.
Mussert's orgaan, dat ruiterlijk erkent, dat
ook deze encycliek evenals die tegen het
atheïstisch communisme „duidelijk genoeg
gesproken heeft", meent er aan te moeten
herinneren, hoe het vraagstuk van de ver
houding tusschen Kerk en Staat in Duitsch
land uitermate vertroebeld is, nademaal tal
van bijzaken er een rol in zouden spelen en
bovendien de naweeën van het tijdperk der
marxistische overheersching zich nog steeds
zouden doen gevoelen. Deze voorstelling van
zaken getuigt nu juist niet van het scherp
onderscheidingsvermogen, dat het blad voor
zijn lezers in deze kwestie zoo noodzakelijk
acht. Immers voor de Katholieke Kerk en
den Vader der Christenheid is dit vraagstuk
heelemaal niet vertroebeld door tal van bij
zaken en door invloeden van het tijdperk der
zgn. marxistische overheersching, getuige
deze ook volgens het Nat. Dagbl. duidelijke
encycliek, die zich uitsluitend tot principi-
eele hoofdzaken bepaalt en uitsluitend op
grond van de leer van de Kerk enkele leer
stellingen en practijken van het nationaal-
socialisme in Duitschland veroordeelt. In
dien het vraagstuk van de verhouding tus
schen Kerk en Staat in Duitschland ver
troebeld is door bijzaken en naweeën van
het marxisme, dan draagt niet de Kerk maar
de Staat daarvan de schuld.
Zeer terecht vestigt het „Nat. Dagbl." er
de aandacht op, dat de overeenstem
ming, tusschen Kerk en Staat in Ita
lië bereikt, slechts met horten en stooten
tot stand is gekomen, en hpt voegt daaraan
de stellige overtuiging toe, dat het huidige
conflict in Duitschland zal worden opgelost.
God gave, dat althans deze stellige overtui
ging van de N.S.B. werkelijkheid moge wor
den, maar wij zijn daarvan nog niet zoo
zeker, hoezeer wij dit ook hopen en wenschen.
Het voorbeeld van Italië gaat hier niet op,
omdat er essentiëele verschillen zijn tus
schen Mussolini's staatsleer en de leerstel
lingen van het Duitsche nationaal-socialisme.
Het Italiaansche fascisme heeft geen rassen
theorie en sterilisatie-practijken gelijk het
Duitsche nationaal-socialisme, het laat de
predikers van een nieuw heidendom niet vrij
aan het woord en legt niet de kerkelijke én
katholieke pers aan zoo straf snoerende ban
den als het Duitsche nationalisme. Met de
Italiaansche regeering, die de Katholieke
Kerk als een onmisbaar constructief element
beschouwt, is een compromis mogelijk ge
bleken, met de Duitsche Rijksregeering, die
tot nu toe de intrinsieke waarde van de Ka
tholieke Kerk voor het Duitsche volkswezen
en het staatsrégime bij herhaling heeft mis
kend, zal een compromis tusschen Staat en
Kerk moeilijker tot stand kunnen komen dan
in Italië.
Wanneer het ,,Nat. Dagbl." schrijft, dat de
encycliek zich niet richt tegen het nationaal-
socialisme, maar tegen enkele daden van de
Duitsche regeering, onderscheidt het weer
niet zuiver. De encycliek richt zich niet enkel
tegen enkele daden der Duitsche regeering,
maar wel degelijk ook tegen enkele leerstel
lingen van het Duitsche nationaal-socialisme
zooals de bloed en bodem-, de rassen-theorie
en de persoons- en staatsvergoding. Dat de
daden van de Duitsche regeering slechts het
gevolg zijn van een fout, door de katholieken
tijdens de marxistische overheersching ge
maakt, toen zij samengingen met rood en
de Centrumpartij het opkomend nationaal-
socialisme trachtte te .nekken", is slechts
ten deele waar. Wij willen de Weimar-poli-
tiek en de houding van de Centrum-partij
niet van alle fouten vrijpleiten en wij hebben
een open oog voor de tekortkomingen en ge
breken, welke zich zoowel in die politiek als
In die partij hebben gemanifesteerd, maar de
daden van de Duitsche regeering, waartegen
thans de Paus openlijk verzet heeft aange-
teekend, komen niet uitsluitend daaruit voort.
Zij komen voort uit een leer en een mentali
teit, waartegen niet slechts een ten onrechte
„kortzichtig" geheeten geestelijkheid, maar
alle overtuigde en diepgeloovige katholieken
met him Bisschoppen en den Plaatsbekle
der van Christus op aarde aan het hoofd be
paalde principiëele bezwaren hebben en moe
ten hebben.
Het pleit niet voor het onderscheidings
vermogen van Mussert's orgaan, dat
het deze bezwaren over het hoofd ziet
om de houding der Duitsche nationaal-socia-
listische machthebbers tegenover de Katho
lieke Kerk en Haar bedienaren zóó te ver
klaren, dat deze verklaring op voor de door
onzuiver onderscheidende voorlichting geleide
Weinig onderscheidingsvermogen bezittende
lezers van Mussert's orgaan den indruk van
een verdediging moet maken. Bepaald mis
leidend is wat het blad over de kwestie van
het nieuwe heidendom even wil vastnagelen
in de hoofden van zijn lezers. Dit zgn. nieu
we heidendom deed zich, aldus het „Nat.
Dagbl." ook al gelden, toen het nationaal-
socialisme nog niet aan het bewind was. „In
die dagen hebben wij nimmer van een open
lijk protest als het onderhavige (in de ency
cliek) gehoord. Dit nieuwe heidendom is o.i.
inmiddels geen gevaar voor den principiëelen,
de theorie en practijk van zijn godsdienst be-
heerschenden Katholiek. We zouden het juist
eerder willen zien als het gevolg van het ge
brek aan missie-actie der verschillende ker
ken, die niet in staat blijken een groote ca
tegorie van menschen tot zich te trekken."
Hoe scheef deze redeneering is, blijkt on
middellijk, wanneer men bedenkt, dat het
nieuwe heidendom in Duitschland eerst een
ernstig gevaar is geworden, toen zijn pro
feten als Rosenberg hooge partij-functies met
officiëele opdrachten tot voorlichting en op
voeding van het Duitsche volk kregen, ter-
Wijl het de Katholieke Kerk onmogelijk werd
gemaakt haar kinderen op andere wijze voor
te lichten en te leiden dan in de Kerk met
herderlijke brieven en predicaties en daar
buiten met vlugschriften. Wanneer de Staat
de Kerk de gelegenheid ontneemt haar kin
deren op te voeden en te onderwijzen in zui
ver katholieken geest en daarnaast de ver
kondiging van het nieuwe heidendom door
hooge partijfunctionarissen volkomen vrij
laat, mag men de Kerk, die in Duitschland
nog altijd 20 millioen leden telt, toch niet
verwijten, dat zij te weinig werfkracht zou
hebben en te kort schiet in missie-ijver.
Het onomstootelijk vertrouwen van het
„Nat. Dagbl.", dat het conflict tusschen Staat
en Kerk zal worden opgelost, boezemt ons
weinig vertrouwen in, want uit alles blijkt,
dat dit N.S.B.-orgaan over te weinig onder
scheidingsvermogen beschikt om deze kwes
tie zuiver te zien. Intusschen hopen en bid
den wij, dat het den Paus gelukken moge
voor de Kath. Kerk in Duitschland eerbiedi
ging van haar onvervreemdbare rechten te
krijgen en dat de staat het conflict niet zal
trachten op te lossen door het aanwenden
van geweldpogingen om de Kerk en het ker
kelijke leven zelf op te lossen in den totali-
tairen staat.
MADRID, 25 Maart. (Havas) In het officieele
communiqué van den verdedigingsraad van
Madrid wordt medegedeeld, dat gisteravond de
rechtschen enkele dorpen zonder beteekenis
bombardeerden onder het voorwendsel, dat dit
militaire objecten waren. De luchtmacht voer
de verkenningsvluchten uit en de bombarde
mentsvliegtuigen volbrachten zonder moeilijk
heden hun taak.
De regeeringstroepen hebben thans aan
het Guadalajarafront ongeveer de helft
van het terrein, dat zij verloren hebben, te
ruggewonnen. De legers liggen thans weer
vrijwel vast. De regeeringstroepen stieten
de laatste dagen op sterker tegenstand bij
de rechtschen.
Toch worden de regeeringstroepen niet geheel
vastgehouden, langs de vallei van de Tajama-
rivier zijn infanteriegroepen opgerukt, vooraf
gegaan door tanks. Na een strijd van twee uur
werd het gestelde doel bereikt en de verbin
dingslijnen tusschen Renales en Laranueva van
de rechtschen doorgesneden. Aan den Aragon-
weg werd een hevig vuurgevecht geleverd.
De actie van de rechtschen in den sector Rio
Tajuna werd gistermiddag voortgezet. Een aan
val werd door de regeeringstroepen afgeslagen,
waarna de artillerie van de regeering de stel
lingen van de rechtschen onder vuur nam,
waardoor een nieuwe aanval werd verhinderd.
De bijzondere correspondent van Havas bij
het leger der rechtschen deelt mede, dat giste
ren de regeeringstroepen aanvallen hebben ge
daan in den sector Robleda Chavela. Zij wer
den evenwel overal afgeslagen. Ook in de uni-
versiteitswijk handhaafden de troepen van
Franco him stellingen. De artillerie van de
rechtschen verstrooide concentraties van den
vijand in den sector Ciempozuelo en San Mar
tin dela Vega, alsmede bij de Jarama.
Nabij de Argandabrug controleeren de regu-
lares krachtig den weg naar Valencia, waardoor
alle verkeer zelfs des nachts onmogelijk wordt
gemaakt.
In den afgeloopen nacht heeft de lucht
macht van de rechtschen opnieuw de
hoofdstad gebombardeerd. Op verscheidene
plaatsen werden hevige ontploffingen ge
hoord, doch het resultaat van het bombar
dement is nog niet vastgesteld.
De Fransche torpedojager Intrépide is van
Toulon naar Port Vendres vertrokken, waar de
oorlogsbodem zich zal voegen bij de Aventurier,
teneinde tezamen de drijvende mijnen, welke
van de Spaansche kust zijn losgeslagen, te zoe
ken en te vernietigen.
Naar uit Valencia wordt bericht, bedraagt
het aantal aan het front van Guadelajara
krijgsgevangen gemaakte Italianen op het
oogenblik ongeveer 1300, van wie 290 naar Va
lencia zijn overgebracht.
UTRECHT Geslaagd voor het examen van
apothekers-assistente mej. A. J. Couwijs te Drie
bergen en mej. A. M. H. Mooren te Utrecht.
Een groöte behendigheid werd er van
de Duitsche troeven vereischt, toen zij
voor de opgave werden gesteld een
makker, vastgebonden op een slee
brancard, langs 'n loodsteile berghelling
bij Garmisch-Partenkirchen, omlaag te
brengen
De 44-jarige E.' C. R., die in de Balistraat te
Den Haag een speelhuis had geëxploiteerd, werd
door de Haagsche rechtbank wegens overtreding
van art. 254bis Wetboek van Strafrecht (het
geven van gelegenheid tot hazardspel) veroor
deeld tot een maand gevangenisstraf.
De officier van Justitie had twee maanden ge-
eischt.
De directeur van de N. V. Nationale admini-
stratiebank te Den Haag, J. H. M., die bij de
uitgifte van beleggingsinschrijvingen, loten in
de Staatsloterij cadeau had gegeven en daar
voor kennisgevingen had verstuurd, had terecht
gestaan wegens overtreding van de Loterij wet.
De kantonrechter had aangenomen, dat deze
kennisgevingen certificaten in den zin van art.
2 sub 3 der Loterijwet waren.
De officier had in hooger beroep bevestiging
van het vonnis van den kantonrechter gevraagd.
De Haagsche rechtbank ontsloeg M. heden
van rechtsvervolging, oven-wegende, dat deze
kennisgevingen geen certificaten waren in den
zin van de Loterijwet.
(Van onzen Berlijnschen correspondent)
Ook in Duitschland was en is er aanhou
dend sprake van Duitsche staatsburgers, die
actief deelnemen aan den Spaanschen bur
geroorlog. Wanneer men echter de natio-
naal-socialistische pers wil gelooven, dan
ondervinden daarvan alleen de „regeerings"-
troepen zooals dit heet steun in hun
strjjd tegen Franco.
Dat er ook Duitschers of Italianen, hetzij
individueel, hetzij in troepverband, de rangen
der Spaansche nationalisten versterken of ooit
versterkt zouden hebben, is iets waaromtrent in
het Derde Rijk een absoluut stilzwijgen
heerscht. Om voor de hand liggende redenen
heeft geen der vele op het Iberisch schier
eiland ronddolende „Schlachtenbummler"
aldus luidt de wel aardige betiteling van Duit
sche oorlogscorrespondenten; er ooit met
een woord van gerept. Aan den anderen kant
heeft de regeering de vele beschuldigingen
dienaangaande, welke niet alleen in de geheele
wereldpers te vinden zijn, maar die ook weer
klonken in de vergaderingen der niet-mmen-
gingscommissie te Londen en zelfs in de parle
menten van verschillende staten, nooit met een
officieel démenti beantwoord.
Intusschen staat het zeer te bezien of de
openbare meening in Duitschland er zich bij
zonder druk over zou maken, wanneer het na-
tionaal-socialistisch bewind ronduit verklaarde,
dat het ten koste van alles en ook door mid
del van een daadwerkelijk ingrijpen in den
strijd, de kansen ten gunste' van Franco wilde
forceeren.
De Duitsche jeugd in den meest uitgebreiden
zin van dit woord zou het besluit om de nu
reeds sinds maanden verfoeide haarden van
bolsjewistische infectie in Barcelona, Valencia
en Madrid definitief uit te roeien, zonder twij
fel van harte toejuichen. De meer gematigde
oudere generatie zou zich waarschijnlijk heel
makkelijk neerleggen bij de noodzakelijkheid
om aan het dreigend gevaar van een overslaan
der bolsjewistische besmetting op Portugal en
Frankrijk op radicale wijze een eind te maken.
Luide toegejuicht arriveert H. M. de Ko ningin aan het Juliana-Kinder ziekenhuis
te Den Haag, waar de vorstin Woensdag een bezoek bracht
Een keer te meer valt in het Derde Rijk waar
te nemen, hoe groot de macht is van de pers,
ook al werd deze zoodanig afgebakend, dat goed
beschouwd geen mensch er meer veel vertrou
wen in stelt. Ook menige overtuigde nationaal-
'socialist zal er niet voor terugschrikken om
onder vier oogen den draak te steken met de
berichtgeving over de gebeurtenissen in Spanje,
zooals deze in Duitschland geschiedt. Niette
min zijn geleidelijk ook veel meer dan middel
matig ontwikkelde menschen er toe gekomen
om hun gedachten geheel te laten leiden langs
de paden, welke de krant hun dagelijks aan
wijst.
Een statistiek van den vreemdelingendienst
te Barcelona een getuige dus, die niet be
paald van sympathieën in de richting van
Berlijn of Rome verdacht kan worden toont
aan, dat er van 18 Februari 1936, den dag, dat
de linksche Spaansche regeering aan het be
wind kwam, tot 19 Juli van hetzelfde jaar,
den dag, dat de revolutie uitbrak, niet minder
dan 24.000 (vier-en-twintig-duizend) Duitsche
joden in Spanje arriveerden.
Het behoeft wel geen betoog, wat voor een
commentaar er op dit cijfer geleverd wordt door
de nationaal-socialistische pers, die dagelijks
preekt, dat het bolsjewisme de uiteindelijke
vorm is van het schrikbewind, waardoor het
jodendom zijn macht over de wereld voorgoed
wil bevestigen.
Geen enkele statistiek echter zegt, hoe veel
Duitschers er sinds 19 Juli naar Spanje zijn
getrokken om dezen toeleg te doen mislukken.
De directeur van de „Echo de Paris", het
rechtsche kamerlid Henri de Kérillis, die Fran
co met hart en ziel is toegedaan, schatte hun
aantal op dertig-duizend. Dit aantal werd noch
bestreden, noch toegegeven.
De gemiddelde Duitscher is er van overtuigd,
dat er in Spanje nog wel iets meer gebeurt dan
dat de nieuwe weermacht er „groote manoeu
vres" maakt met jachtvliegtuigen en bommen
werpers, met luchtafweergeschut en „PA.K.",
dit zijn de kleine kanonnen, waarmee men
tanks vernietigt: een feilloos verdelgingsmid
del, op welks successen militaire kringen even
trotsch zijn als op het perfect werkend lucht
afweergeschut; en met verschillende andere
nieuwe wapenen, wier effectiviteit alleen maar
m de practijk ten volle blijken kan.
De gemiddelde Duitscher beschikt echter over
vrijwel geen positieve gegevens. Zeker hij hoort
wel eens, dat een of andere soldaat aan zijn
ouders geschreven heeft, dat hij voorloopig ,4n
bijzonderen dienst" zijn garnizoen met onbe
kende bestemming verlaat en dat correspon
dentie hem alleen via het ministerie van oor
log bereiken kan, maar wanneer men een der
gelijk geval onderzoekt, dan komt men heel
dikwijls tot de conclusie, dat er zeer waar
schijnlijk alleen maar praatjes in het spel zijn
en dat Spanje zeer zeker geen rol speelt.
Slechts één enkelen keer konden wij er ons
van overtuigen, dat een soldaat, die in dienst
gestorven heette te zijn, in Spanje gesneuveld
was. Ten overstaan van zijn vader werd dit,
na lang aandringen, officieel toegegeven.
Dat volledige militaire formaties uit Duitsch
land naar Spanje vertrekken, klinkt, om het
maar zacht te zeggen, niet erg geloofwaardig.
Ook in den totalen staat zou zulks op den
duur niet geheim blijven.
Hoe de Duitsche vrijwilligers, aan wier aan
wezigheid op het Iberisch Schiereiland geen
twijfel bestaat, worden aangeworven, valt niet
na te gaan. Zeker is, dat wanneer er in Duitsch
land aanmonsteringsmogelijkheden bestonden,
ongetelde duizenden enthousiasten zich zouden
aanmelden.
Woensdagavond reed onder Harmeien een
luxe-auto, waarin twee dames gezeten waren,
tegen een boom.
De wagen vterd daardoor geheel in elkaar
gedrukt en de beide inzittenden raakten zoo be
kneld, dat, vóór men hen helpen kon, eerst de
zitbanken moesten worden weggehakt.
De eene dame had een gebroken been en een
gekneusden arm bekomen, terwijl de andere een
ernstig beenfractuur en een hevig bloedende
hoofdwonde opliep.
Nadat Dr. Buitenhuis uit Harmeien de eerste
hulp had verleend, werden de beide slacht
offers met een ziekenauto uit Utrecht naar
hec ziekenhuis „Zuidwal" te Den Haag over
gebracht.
De oorzaak van het ongeval moet worden
gezocht in een verkeerde manoeuvre van een
vrachtwagen, welke den luxe-auto passeerde.
Het thans beëindigde bezoek van den
Koning der Belgen aan Londen trekt
zeer de aandacht. Men weet, dat, of
schoon zijn verblijf in de Britsche hoofdstad,
aldus schrijft ons onze Londensche correspon
dent „strikt particulier" heet te zijn, hij na
overleg met zijn ministers Van Zeeland en
Spaak naar Londen is gekomen om informeele
besprekingen te houden over de positie, die
België in een nieuw Westelijk pact zal inne
men. Men kent ook, althans in de hoofdlijnen,
de wenschen van België. Koning Leopold heeft
ze in October zelf geformuleerd. In het kort
komen ze hierop neer dat België zijn „inte
griteit" gewaarborgd wil zien door de drie na
burige groote mogendheden, Engeland, Frank
rijk en Duitschland, en ook wat evenwel
om aardrijkskundige redenen van veel minder
gewicht is door Italië. Evenmin als voor
1914 zou het in ruil hiervoor deelgenoot willen
worden d de Waarborging van de veiligheid
zijner eigen grenzen wat wil zeggen dat het
in geval van oorlog geen hunner op eenige
wijze zou behoeven bij te staan, ook niet door
't verleenen van doortocht of „overtocht" (in
de lucht) aan de strijdmacht van een der par
tijen. in hoeverre dit laatste punt strikt zou
kunnen worden doorgevoerd, indien art. 16 van
het Volkenbondsverdrag in werking trad, laten
wij thans buiten beschouwing. Het verschil
tusschen den toestand, geschapen door het
Verdrag van 1839, en dien welken België thans
verlangt, ligt voor de hand. Op de eerste plaats
vraagt België ditmaal geen collectieven waar
borg, maar afzonderlijke waarborgen van elk
der mogendheden. Op de tweede plaats zouden
die waarborgen niet, gelijk voor 1914, juridisch,
maar politiek zijn. Men begrijpt te Londen de
redenen, waarom Koning Leopold, min of meer
in strijd met de hedendaagsche opvattingen
van het constitutioneele koningschap, thans te
Londen deze zaak persoonlijk ter sprake komt
brengen. Hierdoor immers geven hij en zijn
Regeering duidelijk te kennen dat de politiek,
welke hij komt bepleiten, niet berust op het
program van bepaalde partijen en stroomingen,
doch een nationale politiek is. Dit is in dit
geval misschien bijzonder gewenscht met het
oog op de oogenblikkelijke partijverhoudingen
in België, Waardoor zeer zeker in vele Engel-
sche kringen de indruk gewekt is dat de „nieu
we richting" in hoofdzaak beoogt voldoening te
schenken aan de pro-Duitsche rexisten en de
anti-Fransche Nationalisten.
Welken invloed de ontwikkeling der par
tijverhoudingen in België ook moge
uitgeoefend hebben op zijn buiten
landsche politiek, men ziet te Londen toch zeer
duidelijk in dat 't vooral de internationale ge
beurtenissen geweest zijn (in het bijzonder de
verloochening van Locarno, een jaar geleden)
die een algemeenen nationalen wensch hebben
doen ontdaan naar meer veiligheid en minder
verantwoordelijkheid. Wanneer men bedenkt
dat in 1914 de invasie van België begon aan....
de Oostenrijksch-Servische grens, dan begrijpt
men ook dat België, nu in zoovele deelen van
Europa de toestand zoo onzeker is, naar een
status van onzijdigheid verlangt welken de tijde
lijke bestendiging van 't Locarno Pact, zonder
Duitschland, het allerminst verzekert. Om de
zelfde reden zijn er weinig landen die zulk 'n
alles beheerschend belang bij de handhaving
van den algemeenen vrede hebben als België,
en het is wellicht hierom dat men te Londen
aanneemt dat Koning Leopold zijn Italiaansche
familiebetrekkingen (op overigens volkomen
geoorloofde wijze) uitbuit in het belang van
de algemeene Europeesche zaak, die tevens
zoozeer België's zaak is.
Bij de reeks gebeurtenissen, waarmee het be
zoek toevalligerwijze samenvalt, heeft Italië
groot direct of indirect belang. De eerste reac
tie welke de Italiaansche tegenslag in Spanje
had, was te Londen dat men zich met bezorgd
heid afvroeg of Mussolini niet tot een of an
dere onberaden daad zou overgaan met het
doel den ongunstigen indruk, door dezen mili
tairen tegenslag gemaakt, uit te wisschen. De
belangstelling voor Koning Leopolds bezoek,
toch reeds groot, nam hierdoor nog toe. Terwijl
Belgische staatslieden in het belang van hun
eigen land niets zoozeer kunnen wenschen als
een werkelijke toenadering tusschen Frankrijk
en Duitschland, bekommeren zij zich voor het
oogenblik toch meer om datgene wat bereik
baarder schijnt, namelijk herstel van de harte
lijke betrekkingen tusschen Londen en Rome.
Het is de verwijdering tusschen deze twee ste
den, het stopzetten van de oude Engelsch
Italiaansche samenwerking, welke het gevoel
van veiligheid zoozeer ondermijnd heeft. En nu
is 't zeer zeker geen toevallige samenloop van
omstandigheden dat het bezoek van den Ko
ning aan Londen samenvalt met geheime En-
gelsch-Italiaansche besprekingen te Rome over
de positie, die België in 'n Westelijk Pact zou
innemen, en tevens met Belgisch-Fransche be
sprekingen van denzelfden aard te Parijs. Van
laatstgenoemde meent men te Londen dat zij
resultaten opgeleverd hebben die te Brussel
als bevredigend beschouwd worden.
Zoowel omtrent het Italiaansche en het
Duitsche als omtrent het Fransche stand
punt zijn hier onofficieel eenige bijzon
derheden bekend geworden, waaruit blijkt dat
vooral Rome en Berlijn op zekere punten een
„voorbehoud" maken, dat oorzaak zou kunnen
worden van aanzienlijke vertraging bij het slui
ten van een Westelijk Pact, waarin België de
door dat land gewenschte positie zou innemen.
Omtrent het Britsche standpunt is officieel
niets bekend, maar verzekerd wordt dat, nu tus
schen Brussel en Parijs meer eenstemmigheid
schijnt te heerschen dan men aanvankelijk ver
wacht had, van Britsche zijde in ieder geval "n
welwillende houding zal worden aangenomen.
Over het geheel erkent men de gegrondheid der
Belgische opvatting, maar tevens heerscht in in
vloedrijke kringen de meening dat een garantie,
waarbij elk militair overleg bij voorbaat uitge
sloten is, weinig nut heeft en zelfs gevaarlijk
kan worden. De „Daily Telegraph", die meestal
de meening van het Foreign Office vertolkt,
heeft reeds de vraag gesteld of de door België
gewenschte regeling wel in België's belang zou
zijn. In dit verband is eenig wantrouwen tegen
Duitschland onmiskenbaar. Men weet dat Ber
lijn België 't liefst zag terugkeeren tqt de posi
tie die het voor 1914 innam, en deze wensch op
zichzelf verwekt hier reeds wantrouwen. Wij
zouden dit ook anders kunnen uitdrukken: de
Britsche Regeering zou zeer ongaarne zien dat
door den nieuwen status van België de diplo
matieke of militaire positie van eenig ander
land, maar allerminst van Duitschland, nu of
in de naaste toekomst versterkt werd. Dat
Duitschland, indien het bijbedoelingen koestert,
meer dan eenig ander land van de wijziging in
België's internationale positie zal kunnen pro
fiteered is een vrij algemeen oordeel te Lon
den, een oordeel dat door Duitsche perscommen
taren der laatste dagen nog versterkt is.
Het bericht, dat de K. R. O. het contract
met het Utr. Sted. Orchest heeft opgezegd, be-
teekent zeker voor deze laatste instelling een
gevoelige slag en men vraagt zich af, hoe het
orkest zich thans zal moeten handhaven.
Het Handelsblad meldt thans, dat deze week
een gecombineerde vergadering gehouden is
van het bestuur van het U. S. O., de Vereeni-
ging van abonné's der Woensdagavondconcer
ten, den burgemeester, het volksconcertcomité,
enkele muziekliefhebbers en den dirigent Hen
ri van Goudoever. Partijen hebben den stand
van het conflict ernstig onder oogen gezien,
waarbij nadrukkelijk bleek, dat het bestuur
Van Goudoever de hand boven het hoofd
wenschte te houden, zelfs, ook toen de bespre
kingen uitwezen, dat over Van Goudoever's
leiding groote ontevredenheid heerschte in de
kringen van den K. R. O. Men oordeelde daar
de prestaties van het orkest voor de microfoon
slordig en slecht voorbereid, terwijl het feit.
dat bijna geen moderne muziek op den lesse
naar verscheen, eveneens ten zeerste werd ge
laakt.
Het eindresultaat der onderhandelingen was,
dat men besloot Van Goudoever in verband
met zijn gezondheidstoestand drie maanden
verlof te geven, waarna hij bij den aanvang
van het nieuwe seizoen, dus nfet 1 October
a.s., opnieuw als leider voor het orkest zal
staan.
Dat dit besluit slechts na veel en moeizaam
beraad tot stand is gekomen laat zich begrij
pen. De dirigent is op deze vergadering damg
aan den tand gevoeld, en eerst nadat hij de
stellige verzekering had gegeven, dat hij met
de gemaakte opmerkingen en wenschen in de
toekomst rekening zou houden, heeft men de
genoemde toezegging gedaan.
Men meldt verder, dat het bestuur van het
U. S. O. een extra beroep op muziekminnend
Utrecht zal doen, om het aantal abonné's te
vergrooten.
We vragen ons af, of het genomen besluit,
gezien de omstandigheden, verstandig is.
Een beroep op muziekminnend Utrecht is al
zoo dikwijls gedaan, doch muziekminnend
Utrecht is ook niet geheel gespeend van cri-
tisch vermogen, hetgeen in de laatste jaren al
leen getemperd werd, omdat men de positie
van het orchest niet verder in gevaar wilde
brengen. De w ij z e waarop de bezwaren tegen
Van Goudoever acuut werden moge niet ge
heel correct zijn geweest, de bezwaren zelf zijn
begrijpelijk. Wij kunnen slechts hopen, dat
deze dirigent zijn vaagheden zal herzien en
zich tot de muziek zal bepalen.
Wat ons echter opvalt is, dat in het bericht
van het Handelsblad niet gewaagd wordt van
een deelname aan de gevoerde besprekingen
door de Vereeniging v. orkestleden. En van deze
orkestleden, van hunne medewerking hangt
vrijwel alles af. Zullen zij in het najaar con
amore hun krachten geven? Zal er tusschen
hen en Van Goudoever een pacificatie worden
bereikt? Het orkest bestaat uit zéér bekwame
musici, het eenige wat artistiek bereikt moet
worden is vaste, doelbewuste leiding.
We zullen maar weer het beste hopen. Maar
heelemaal gelooven, dat er aan den lijdensweg
van het U. S. O. een einde zal komen, kun
nen we nog niet.
Nadat het bovenstaande geschreven was ont
vingen wij van het Orkestbestuur een com
muniqué, waarin wordt medegedeeld:
Het bestuur van het Utrechtsch Stedelijk
Orkest heeft het aan den dirigent den heer
Henri van Goudoever wegens gezondheidsrede
nen verleend verlof met drie maanden verlengd.
Het bestuur meent echter, op grond van
medische attesten, en na verschillende bespre
kingen met den dirigent, de verwachting te
mogen uitspreken, dat deze in het nieuwe sei
zoen zijn volle krachten aan het Orkest zal
kunnen geven.
De in het loopende seizoen nog te geven con
certen zullen geleid worden door den heer Van
Otterloo. In overweging is het uitnoodigen van
een gastdirigent voor de eventueel te geven
zomerconcerten.
Wat de verhouding van het bestuur tot de
Vereeniging van Orkestleden betreft, was bij
beide het verlangen tot uiting gekomen, het
geregeld contact zoo spoedig mogelijk te doen
herleven. Het overleg met de nieuw gekozen
vertegenwoordigers van die organisaties is dan
ook reeds in werking getreden. In de hiertoe
belegde bijeenkomst vond ook een bespreking
van den heer Van Goudoever met die vertegen
woordigers plaats, welke in een geest van we-
derzijdschen wil tot begrijpen werd gevoerd.
Een vijftigtal Spanjaarden, die asyl hadden
gevonden in het gebouw van de Nederlandsche
legatie te Madrid, is thans aan boord van
de „Ajax" van de K.N.S.M. op weg naar Neder
land. Na aankomst zullen deze vluchtelingen
worden ondergebracht in een leegstaand ge
bouw te Eindhoven.
Waarschijnlijk zullen voor het verblijf van
deze menschen hier te lande voorwaarden wor
den vastgesteld, waardoor hun vrijheid van be
weging tot op zekere hoogte wordt beperkt.
Woensdag zou een stoker van een der ketels
aan de papierfabriek der firma van Gelder en
Zonen te Velsen in het schaft-halfuurtje zijn
ontbijt gaan gebruiken. De man zette zich aan
tafel en bleef toen opeens door een hartver
lamming dood. Hij was ruim 60 jaar oud en
J, W. genaamd.
