m
De strijd om
hoofdstad
de Spaansche
gaat voort
Duitsche nota aan
den H. Stoel
Leven en laten leven,
Anthony Eden
zegt
DIJJEBS
Kabinetswijziging
in België?
Opgelicht voor
f 14.000?
Het nieuws van heden
Moorddadig vuur in de
Un iversiteitswijk
EEN BRITSCH PLEIDOOI
VOOR DEN VREDE
De blokkade van
Bilbao
Vakbonden in de
V.S. krijgen steun
3BP
gSÉS^^^Mij''
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
HOTEL-CAFE-BESTACRAIVT
ALLE KAMERS MET ONTBIJT
f 3.- P. P.
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 13 APRIL - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTICSTE JAARGANG No. 20508
mm
w"™8
In Noord-Spanje wordt thans om het bezit van het Baskenland verwoed gestre
den. Een Fransch oorlogsschip in de haven van Santander
De „Almirante Cervera" kondigde
een absolute blokkade van
Bilbao aan
Britsch handelsoverleg
met Franco?
Britsch schip opgebracht?,
Dominicanen omgebracht
Als antwoord op de Pauselijke
Encycliek
Dreigende staking in
Ierland
Laten wij den eersten stap doen:
elk zijn eigen probleem zelf
laten oplossen
De niet-inmenging
in Spanje
Engelands politiek
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii|
De Engelsche Marine heeft de beschikking gekregen over eenige kleine
snelle schepen, die in staat zijn een aantal torpedo's af te schieten. Men
beweert, dat deze booten groote slagschepen met succes kunnen aanvallen
De geruchten blijven aanhouden
Motie van afkeuring van Labour
tegen de Britsche regeering
De Hitier jeugd moet
boksen leeren
Vechtpartij in Marokko
24-jarige fabrieksdirecteur in
de hoofdstad gearresteerd
Groote onderneming
bleek gefingeerd
Sluiting van Britsche
zaken in Abessinië
Interpellaties in het Engelsche
parlement
Abessiniërs vluchten
Duitsche vrijheidspartij
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Kroon - behangsels
ALLEEN GROOTE HOUTSTRAAT 179
Hoog Gerechtshof verklaart de
Wagner-act grondwettig
Niet prettig voor Ford
HEVIGE STORM
BUITENHOF 42DEN HAAG
Midden in de stad en toch rustig gelegen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
M ij iM
MADRID, 13 April. (Havas.) De strijd in het
Casa del Campo is te vier uur in den middag
hervat. Concentraties van de rechtschen daal
den af van den Garabitas-berg. De artillerie
van de regeering opende een hevig spervuur,
doch de Mooren en civiele garden vielen wan
hopig aan. De regeeringstroepen weerstonden
den aanval.
Een tweede aanval van de rechtschen werd
gericht tegen het oude kerkhof op het Casa
de] Campo en den weg naar Castilië, om de
Verbinding met de universiteitswijk te herstellen.
Omstreeks acht uur in den avond bereikte de
strijd het hoogtepunt, om hierna snel af te
hemen.
De linie van de regeeringstroepen ligt
thans over de heuvels van het Casa del
Campo; de toestand in de universiteitswijk
blijft moeilijk voor de rechtschen, daar zij
door een terreinstrook van slechts 350 meter
breedte verbonden zijn met hun achter
waarts gelegen stellingen.
Na enkele uren van kalmte werd de strijd
hervat. Een kwartier na middernacht klonk van
Mie zijden artillerievuur, waaruit blijkt, dat de
strijd zich heeft uitgestrekt van het Casa del
Campo tot Usera en Carabanchel.
Het groote hoofdkwartier der troepen van
franco deelde mede, dat in het Noorden de
vijand door een ravijn in de stelling van de
l"echtsche troepen doordrong nabij den weg
haar Huesca, doch de rechtschen gingen tot een
nval over, waarbij zij een zestigtal tegen
standers doodden en zich meester maakten van
een honderdtal geweren en drie mitrailleurs.
Voor Madrid duren de nederlagen van de
"rigades der regeeringstroepen voort.
Krijgsgevangenen deelden mede, dat de ver
hezen van de regeeringstroepen zeer aanzien
lijk zijn in de laatste dagen. De brigade „Di-
hiitroff" werd geheel vernietigd; de brigade
"Thaelmann" omvat nog slechts twee bataljons
*h de boeren-brigade telt nog slechts 220 man.
Tengevolge van het slechte weer werd aan het
duidelijk front alle activiteit gestaakt.
De kruiser Almirante Cervera, welke in
het bezit is der Spaansche nationalisten,
heeft draadloos de volgende waarschuwing
verspreid:
Ieder Spaansch of buitenlandsch schip,
dat de wateren van Biscaye binnenkomt,
aal worden in beslag genomen of tot zinken
Sebracht.
Het Britsche slagschip „Hood" is voor St.
Jean de Luz aangekomen en voor anker ge-
Haan.
.Ce marine-gedelegeerde der Baskische regee-
ïjhg te Baj»nne heeft medegedeeld, dat een
~hgeisch vrachtschip, welks naam niet bekend
ls- door den kruiser „Almirante Cervera" in de
spaansche wateren zou zijn aangehouden. Men
Jhst ook niet, of het schip was opgebracht naar
Ferrol of wel naar Pasajes.
IVten deelt mede, dat de handelsattaché van
Britsche legatie te Hendaye zich naar het
hoofdkwartier der rechtsche troepen te Burgos
zal begeven.
He besprekingen van den handelsattaché met
r6 rechtsche autoriteiten zullen geen betrek-
hebben op de kwestie der Britsche koop
vaardijschepen of op den toestand te Bilbao.
Men meent, dat de besprekingen handels-
gesties zullen betreffen, waarover de attaché
te B-urgos en Salamanca heeft onderhandeld,
.po commissie voor de controle op de non-
jhterventie in den Spaanschen oorlog heeft be-
eind tot chief observing officer den kapitein
luitenant-ter-zee der Koninklijke Nederlandsche
Marine-reserve, P. H. van Couten Piccardt Wie-
ringa.
De heer Wieringa zal zijn standplaats te
Dover hebben.
Volgens een mededeeling van de in Parijs wo
nende infante Eulalia, de bejaarde tante van
den ex-koning van Spanje, heeft Alfonso zoo
veel geld en sieraden, als hij op het oogenblik
maar kan missen, ter beschikking gesteld van
generaal Franco, teneinde zijn overwinning te
bevorderen.
Naar het Italiaansche nieuwsagentschap Ste-
fani verneemt, heeft de Orde der Dominicanen
te Rome bericht ontvangen, dat wederom een
aantal leden der Orde in Spanje het slachtof
fer is geworden van de Spaansche volksfront-
militie.
Dertig paters, deel uitmakende van de com
muniteiten van Nambroca-Calenda en Barce
lona, zijn gefusilleerd, nadat zij geweigerd had
den te roepen „leve het communisme" en in
plaats daarvan den kreet aanhieven „Leve
Christus Koning". Het tot dusver in Spanje
omgekomen aantal paters Dominicanen, van
wie men den dood heeft kunnen nagaan, be
draagt tachtig.
BERLIJN, 13 April (D.N.B.). Naar
in politieke kringen bekend wordt, zal
de Duitsche ambassadeur bij het Vati-
caan een nota overhandigen, waarin de
Duitsche regeering haar standpunt
bepaalt ten aanzien van de Pauselijke
Encycliek over den toestand der Kerk
in Duitschland.
DUBLIN, 12 April (Havas) Waarschijnlijk
zal morgen in de bouwvakken te Dublin een
staking uitbreken, daar de werkgevers zich
niet hebben gehouden aan de overeenkomst
inzake het voortzetten van de onderhandelin
gen over de verlangens van de werklieden.
LONDEN, 13 April (Havas) In de rede,
die Eden Maandag te Liverpool hield, her
innerde hij er aan, dat de nict-inmengings-
politiek door de Britsche regeering van den
aanvang af is aanvaard. Deze politiek be
perkte en verminderde geleidelijk den
stroom van buitenlandsche inmenging in
Spanje en verminderde grootelijks de oor
logsgevaren.
Deze waren belangrijk in het begin van den
afgeloopen herfst en zij zouden het weer kun
nen worden, maar behoorden het niet te wor
den volgens het niet-inmengiijgsaccoord en de
plannen tot controle en bewaking.
De Britsche regeering is van meening, dat 't
nieuwe accoord tot controle te land en ter zee
op Spanje, dat weldra van kracht zal worden,
doeltreffendd een rem kan vormen voor het
zenden van buitenlandsche onderdanen, wa
pens, munitie en oorlogsmateriaal.
Wanneer echter rapporten zouden worden
ontvangen van bevoegde waarnemers, mel
dende, dat schendingen van het accoord
zich blijven voordoen, zou de Britsche regee
ring den aldus geschapen toestand ernstig
onder oogen zien, welke toestand naar haar
meening en ongetwijfeld naar de meening
van de andere regeeringen, die deelnemen
aan het niet-inmengingsaccoord tengevolge
zou hebben, dat een nieuwe gevaarlijke toe
stand ontstaan zou.
Het moet in het belang zijn van iedere Euro-
peesche mogendheid, die naar den vrede streeft,
te besluiten een zoodanigen toestand te ver
mijden.
Volgens Eden zullen noch de buitenlandsche
protagonisten van het fascisme, noch die van
het communisme de Spaansche politiek na den
burgeroorlog beheerschen. Het Spaansche volk,
zoo zeide hij, zal na den burgeroorlog, evenals
tijdens de voorafgaande eeuwen, uiting blijven
geven aan die fiere onafhankelijkheid, dat
trotsche, bijna arrogante individualisme, dat
het onderscheidende kenmerk is van dit ras.
Vier en twintig millioen Spanjaarden zijn vier
en twintig millioen levende redenen, waarom
Spanje nooit gedurende langen tijd beheerscht
zal worden door krachten of gecontroleerd zal
worden door raadgevingen van welke buiten
landsche mogendheid ook.
Over de bijeenkomst van de Kleine Entente
te Belgrado zeide Eden, dat de Britsche regee
ring en het Britsche volk den inhoud van het
na deze bijeenkomst uitgegeven communiqué
hartelijk kunnen goedkeuren.
De mogendheden der Kleine Entente hebben
verklaard krachtig gekant te zijn tegen ieder
soort van internationaal ideologisch conflict,
en zij weigeren zich te scharen in het een of
ander front, dat zich eventueel zou kunnen
vormen. Dit is ongetwijfeld, zoo zeide Eden,
ook het vaste besluit van Groot-Brittannië.
Wij zijn ons levendig bewust, dat een ver
keerde stap van de Britsche regeering onder de
huidige omstandigheden gevolgen zoude kun
nen hebben van den grootsten ernst. Wij nemen
geen maatregel, waarvan de consequenties be
slissend zouden zijn voor den eenen of den
anderen kant, tenzij wij er van overtuigd zijn,
dat deze maatregel rechtvaardig en verstandig
is. Wij zullen zeker geen actie tot de onze ma
ken, die Europa in twee kampen, beide sterk
i VERWACHTING: Zwakke tot matigen
Oostelijke tot Zuidelijken wind, toene-
mende bewolking, weinig of geen regen in
het Noorden, In het Zuiden kans op re- 5
gen of onweer, aanvankelijk zachter.
Hoogste barometerstand 770.7 E
te Helsingfors
Laagste barometerstand 745.8
E te Vestmanoer
Zon op 5.09 - onder 18.53 - Licht op 19.23 E=
Maan op 5.58 onder 22.31
E 17 April E.K.
lllllllIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllll
bewapend, snel hun bewapeningen uitbreiden
de en elkander levendig verdenkende, zou kun
nen verdeelen. Het is gebiedend, dat wij, terwijl
wij herwapenen op een schaal, die in Groot-
Brittannië voor tijden van vrede zonder weer
ga is, ons gezonde verstand en ons evenwicht
in ons standpunt handhaven, dat wij ons ont
houden van sabelgekietter en van provocatie.
Geen goede betrekkingen kunnen bestaan,
dan wanneer de landen tot overeenstemming
kunnen komen over hun politiek en daarbij
niet alleen rekening houden met hun eigen
rechten, maar ook met de rechten van anderen.
Het is bedrieglijk slechts kwaad te zien onder
dictaturen of, voor dictaturen, slechts een ver
blindend rood licht te zien, wanneer 't woord
,democratie" wordt uitgesproken.
Eden bepleit het beginsel van „leven en la
ten leven" in de internationale betrekkingen.
Er zal zoo zeide hij, geen enkel vertrouwen in
den vrede komen, voordat deze leer van „leven
en laten leven" de niet-inmenging in de zaken
van anderen tegelijkertijd gepredikt en in de
practijk gebracht wordt. Wat een terugkeer tot
het vertrouwen vertraagt, is niet alleen de wer
kelijke inmenging over de grenzen van andere
landen heen, maar ook de vrees, dat een zoo
danige inmenging zich kan voordoen. Laten
de volken de gedachten van zich afwerpen, dat
zij er naar moeten streven een Duitschen
vrede, een Franschen vrede, een Italiaanschen
vrede of zelfs een Britschen vrede te verwer
ven. De eenige veilige vrede is niet de natio
nale vrede, maar de internationale vrede,
waaraan iedere natie haar bijdrage levert,
aangezien zij erkent, dat daarin haar duurzaam
belang ligt. De internationale vrede is ge
grondvest op de internationale orde, waarin de
naties verbonden zijn om den vrede te hand
haven.
Laten wij in ieder geval allen overeen
komen den eersten stap in die richting te
doen, en de eerste en belangrijkste stap is
voor de Europeesche naties: ieder ander
volk zijn eigen nationale problemen op zijn
eigen wijze te laten oplossen. Een zoodanige
politiek, aldus besloot Eden, zou weldra een
internationale sfeer scheppen, waarin een
werkelijke samenwerking zou kunnen
groeien.
BRUSSEL, 13 April (Havas). De „Na
tion Beige", de „Libre Belgique" en de
„Pays Réel" berichten, dat het gerucht de
ronde doet, dat door het aftreden van mi
nister Bovesse een wijziging zal worden ge
bracht in den Belgischen Ministerraad.
De minister van Landsverdediging, generaal
Denis, zou eveneens aftreden; de minister van
Verkeerswezen, Jaspar, zou misschien een diplo-
matieken post in Moskou aanvaarden, en de
minister van Economische Zaken, Van Isacker,
zou zijn portefeuille neerleggen om Belgisch
Gezant te 's-Gravenhage te worden.
De „Independance Beige", die als de spreek
buis van Van Zeeland beschouwd wordt, meldt,
dat Bovesse als minister van Justitie waar
schijnlijk zal worden opgevolgd door den libe
ralen senator Robert Gillon.
LONDEN, 13 April. (Havas). Het bestuur der
Labour-fractie heeft besloten, na de Maandag
door Baldwin in het Lagerhuis afgelegde ver
klaring over de houding der regeering in de
kwestie der Britsche schepen, welke met een
lading op weg zijn naar Bilbao, de volgende
motie van afkeuring in te dienen, welke heden
in het Huis aan de orde zou moeten komen.
„Het Huis, nota nemende van de verklaring
van den Minister-President over den toestand
te Bilbao, betreurt, dat de Britsche regeering in
gebreke is gebleven met de bescherming der
Britsche koopvaardijschepen, die zich in hun
recht bevinden."
BERLIJN, 12 April (D.N.B.) Voor alle
leden van de Jungvolk-organisatie, ouder dan
dertien jaar, is het nemen van bokslessen ver
plichtend gesteld. De jongens worden evenwel
niet opgeleid voor wedstrijdboksers, dit blijft
voor hen verboden. De lessen hebben alleen
ten doel de lichamelijke opvoeding te ver
beteren.
ORAN, 12 April (Havas) Ongeveer drie
honderd inboorlingen hebben een overval ge
daan op een landbouwbedrijf te Ainteledes,
nabij Mostaganem, en de Marokkaansche ar
beiders met knuppels en messen aangevallen.
Veertien arbeiders werden min of meer ernstig
gewond.
De gendarmerie heeft zeven personen gear
resteerd.
Het te werk stellen van buitenlandsche ar
beidskrachten zou de inboorlingen uit de
streek ertoe gebracht hebben, de Marokkanen
aan te vallen-
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Anthony Eden
Hedenmorgen heeft de politie van het bu
reau Pieter Aertszstraat te Amsterdam een
24-jarigen jongen man gearresteerd, die er
sterk van verdacht wordt een relatie van
hem te hebben opgelicht voor een bedrag
van ruim f 14000.
Ongeveer een half jaar geleden kreeg
deze man dit bedrag'om hiermede zijn zaak
een fabriek, waar textielgoederen worden
verwerkt uit te breiden. Onder allerlei
mooie voorspiegelingen had hü dit bedrag
van hem los weten te krijgen en gouden
bergen aan zijn geldschieter beloofd.
Na enkele maanden kreeg de geldschieter
argwaan, daar hij nog maar zeer weinig van de
winstgevende onderneming vernam en den man
haast niet meer sprak. Was dit een enkele maal
wel het geval, dan had deze het zeer druk met
zijn jonge onderneming, zoodat hij vrijwel geen
tijd meer had om zijn geldschieter te bezoeken
en op de hoogte te houden.
De argwaan nam echter toe en eindelijk stel
de de man zelf een onderzoek in. Al spoedig
kreeg hij de overtuiging, dat de z.g. fabriek niet
bestond, doch wel een onaanzienlijk lokaaltje,
waarin een paar zeer kleine machines werkten
en waarvan het nog twijfelachtig was, of deze
wel het eigendom van den fabrieksdirecteur wa
ren. Toen de zaken zoo stonden, nam de geld
schieter de politie in den arm, die het ook een
vreemde zaak vond en hedenmorgen den fa
brieksdirecteur in zijn woning in Zuid arres
teerde. Voorloopig is hij in het bureau Pieter
Aertszstraat ingesloten en heden zullen de ver-
hooren beginnen.
LONDEN, 12 April (Havas) Maandagmid
dag hebben verschillende afgevaardigden in 't
Britsche Lagerhuis de regeering geïnterpelleerd
over de sluiting der winkels van Mohammed
Ali in Abessinië op last der Italiaansche auto
riteiten.
Lord Cranborne verklaarde namens de re
geering, dat de Italiaansche autoriteiten op
6 Maart de sluiting hebben bevolen en de on
derneming hebben verboden handel te drijven.
Een week later werd gelast, dat de bedienden
het land moesten verlaten en dat alle filialen
van de onderneming gesloten moesten worden
binnen acht dagen. Na vertoogen van den con
sul te Addis Abeba en den ambassadeur te Ro
me deelde de Italiaansche regeering mede, dat
zij een uitstel had toegestaan. Dit uitstel wordt
door de Britsche regeering onvoldoende geacht.
Nieuwe stappen zijn gedaan en Londen wacht
thans op antwoord. Cranborne besloot met te
zeggen, dat men moet afwachten. De bestaan
de toestand wordt echter verre van bevredigend
geacht.
Van welingelichte, zijde verneemt het D.N.B.
dat de Italiaansche Minister van Buitenland
sche Zaken, Ciano, de Engelsche regeering
uitvoerige bijzonderheden zal doen toekomen
over de verwijdering der Britsche protestant-
sche zendelingen uit Abessinië.
Vluchtende Abessiniërs overschrijden volgens
Reuter bij groote groepen de'grens van Britsch
Somaliland. Maandag zijn meer dan duizend
mannen, vrouwen en kinderen aangekomen,
van wie velen gewond zouden zijn. Anderen
worden nog verwacht. Van Abessinisch gebied
hoorde men krachtig geweervuur. Een drie-
motorig Caproni-toestel heeft boven Borama
in Somaliland gevlogen.
Voor de vluchtelingen worden maatregelen
genomen.
BERLIJN, 12 April (Reuter) Gisteren en
vandaag heeft de politie alle Fransche en En
gelsche kranten in beslag genomen, welke het
manifest van de „Duitsche vrijheidspartij"
hebben gepubliceerd.
Generaal Werner von Fritsch heeft formeel
de geruchten gedementeerd, volgens welke er
tusschen hem en de Duitsche regeering mee-
ningsverschilleri zouden bestaan.
Het Amerikaansche Hoog Gerechtshof verklaar
de de Wagner-act grondwettig, en verleende
daarmee steun aan Roosevelts New-Deal-poli-
tiek en aan de vakbonden.
Eden's rede over de niet-inmengingspolitiek en
zijn pleidooi voor den vrede.
De Labourparty heeft in het Britsche Lagerhuis
een protestmotie voorgesteld tegen de houding
der regeering ten aanzien van de blokkade van
Bilbao.
In het Engelsche parlement werd geïnterpel
leerd over de sluiting van Britsche zaken in
Abessinië.
De geruchten omtrent een kabinetswijziging in
België houden aan.
De strijd in Spanje werd ditmaal hoofdzakelijk
gevoerd om Madrid. De „Almirante Cervera"
kondigde de absolute blokkade van Bilbao aan.
Een Duitsche nota zal het standpunt van de
regeering te Berlijn ten aanzien van de Pause
lijke Encycliek uiteenzetten.
De onderzeeërs O. 12 en O. 14 zullen Woens
dag naar de West vertrekken.
De avondretourkaarten bij de Ned. Spoorwegen
worden van 18 April af uitgegeven.
Comité te Leiden gevormd, dat gelden zal in
zamelen, om als geschenk der burgerij voor
het nieuwe stadhuis een carillon te geven.
GEVEN CACHET AAN UW KAMERS
TELEFOON 14269
WASHINGTON, 13 Aprü. (Reuter). Het
Federale Hoog Gerechtshof der Ver. Staten
heeft met rijf tegen vier stemmen in de
tegen de Wagner-act aanhangig gemaakte
zaak de Wagner-act in overeenstemming
verklaard met de grondwet.
Zooals men weet betreft de Wagner-act de
verplichte regeling van de verhoudingen
tusschen werkgevers en werknemers.
Het aannemen van de Wagner-wet door het
Hoog Gerechtshof heeft meer verbazing ge
wekt dan de meest optimistische aanhangers
van de New Deal durfden hopen. Aangezien
vier van de vijf besluiten ten aanzien van deze
wet werden aangenomen met één stem meer
derheid, kunnen de aanhangers van President
Roosevelt thans vragen, dat onmiddellijk het
Hof wordt omgevormd, want indien slechts één
rechter van gevoelen zou veranderen op het
oogenblik van de toepassing van de wet, zou op
nieuw een gevoel van onzekerheid ontstaan bij
werkgevers en werknemers. Tot nu toe be
schouwden de groote maatschappijen deze wet
als ongrondwettig en overtraden zij de wet her
haaldelijk, en eenige dagen geleden verklaarde
Henry Ford nog, dat hij niet met de vakbonden
wilde onderhandelen.
De beslissing van het Hoog Gerechtshof
heeft hieraan een einde gemaakt en de vak
bonden worden in hun reorganisatiewerk
gesteund. De mogelijkheid voor nieuwe eco
nomische en sociale maatregelen wordt
thans geopend. Het schijnt evenwel, dat
Roosevelt zjjn profijt van dezen toestand
kan trekken, voor zijn hervormings-ontwerp
kracht van wet krijgt.
De administrateur van de wet is van meening.
dat tengevolge van de beslissing van het Hoog
Gerechtshof inzake de Wagner-wet, Henry Ford
gevangen genomen zou kunnen worden en naar
de gevangenis zou kunnen worden gezonden,
wegens zijn jongste uitlatingen over de vakver-
eenigingen.
De minister van arbeid, mrs. Francis Per
kins, heeft Maandag medegedeeld, dat zij ver
tegenwoordigers van werkgevers en werkne
mers zal uitnoodigen tot een reeks besprekin
gen over de methoden tot verzoening en be
middeling bij arbeidsconflicten. De eerste be
spreking zal daartoe gehouden worden op
20 April as.
Op de Zwarte Zee woeden hevige stormen. Vijf
Roemeensche schepen met veertien visschers aan
boord worden vermist. Men heeft sedert een
week niets meer van hen gehoord.
