Sensatieproces te Berlijn tegen
kath. geestelijken
De Sarkani naar
Ceuta gebracht
Onrust in een
fort
Het nieuws van heden
Runciman uit de
politiek?
Fuente Ovejuna
omsingeld
DE BAROMETER
(Pwi-msw- wiDvfóPü
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN SI - TELEFOON 13*866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866
VRIJDAG 16 APRIL - AVONDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 20514
Dr. Ley, de Duitsche rijksorganisatieleider, werd hij zijn bezoek aan Italië hartelijk
ontvangen en onderhield zich met de Italiaansche arbeiders
Beschuldigd van
hoogverraad
Zij zouden getracht hebben een
katholiek-communistisch front
te vormen
Zijdelingsch antwoord
op 's Pausen Encycliek?
De commandant van de Java heeft
zich niet verzet tegen opbrenging
van dit verdachte schip
Wordt John Simon opvolger van
Neville Chamberlain?
Hevige stormen in
Oostenrijk
Twintig personen bij scheepsramp
omgekomen
Het Turksche bezoek
aan Belgrado
Het Weer
IllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllülllillll
Kordaat optreden van wacht
commandant bedwong oproe
rige Timor eezen
De conferentie te Montreux heeft met algemeene stemmen tot opheffing der
capitulaties in Egypte besloten. Minister-president Nahas Pasja van Egypte
voert het woord
De vakbondenactie in
Amerika
Definitieve overeenkomst met
Chrysler geteekend
Erkenning door Ford?
Op officieele wijze heeft minister Rust de opgravingen in 't oude Olympia doen
aanvangen
Britsch schip zou trachten aard
appelen naar Bilbao te brengen
Toch naar Bilbao?
Het herstel van het
intern, handelsverkeer
Von Bergen's bezoek
aan Kard. Pacelli
Een vriendschappelijk en
persoonlijk onderhoud?
Rexïsten en frontisten
blijven bijeen
Poolsch bezoek aan Brussel mede
in verband met de opdracht
aan Van Zeeland
EEN GELUKKIGE VONDST
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Boek van Dimitrof in
beslag genomen
De leider van de Komintern als
schrijver op non-activiteit
Hevige brand te Comrat
STRATEGISCHE AUTOWEGEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., fngez.
mededeetingen 50 cent; Idem op peg. één 65 cent
per regel. Bij contract steile verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces «Omroepers" zie de rubriek.
(Van onzen Berlijnschen correspondent).
In de Bellevuestrasse, de korte straat,
welke een centrum van het ziedende
groote-stadsverkeer als den Postdammer
Platz met de rust van den Tiergarten,
het geliefde wandelpark der Berlij-
ners, verbindt, hangt ergens aan een
ijzeren hek een onopvallend houten
bord met het opschrift: „Volksgericht
des Deutschen Keiches". Hier is dus de
gevreesde volksrechtbank van het Der
de Rijk gevestigd.
Zooals alle andere revoluties heeft ook de
nationaal-socialistische zich niet kunnen los
maken van het wreede instituut der geheime
justitie.
Want de volksrechtbank werkt in het ge
heim. Over baar activiteit krijgt men nooit
precieze gegevens. Eigenlijk worden alleen haar
doodvonnissen regelmatig gepubliceerd.
Dezer dagen heeft de Volksrechtbank echter
de deuren harer zittingszaal wijd geopend voor
wie er binnen wil gaan. De Duitsche bladen
bevatten dagelijks minstens een kolom verslag
van hetgeen er is verhandeld. En de veronder
stelling ligt voor de hand, dat het „Volksge
richt" de openbaarheid, welke het in den regel
zoo hartgrondig verafschuwt, ditmaal fel be
geert.
Zeven personen zitten er achter de ba
lustrade, welke in Duitschland als bank
van beklaagden geldt. Onder hen zijn drie
katholieke geestelijken. Allen worden be
schuldigd van hoogverraad. De acte van
beschuldiging zegt, dat de beklaagden ge
tracht hebben, een katholiek-communis
tisch eenheidsfront te vormen ter omver
werping van den nationaal-socialistischen
staat.
Zij het ook met geheel verschillende gevoe
lens, zoo zien toch zoowel tal van katholieken
als vele riationaal-socialisten in dit proces een
zijdelingsch antwoord op de pffuselijke encycliek
„Mit brennender Sorge", waardoor het Derde
Rijk zich ernstig gegriefd voelt.
Degene, die bij dit proces dusdanig de hoofd
rol speelt, dat het zelfs naar hem genoemd
wordt, is kapelaan Rossaint uit Dusseldorp.
Twee feiten kan men dezen ten laste leggen en
hij maakt 't zijn rechters al bijzonder gemak
kelijk door ook zelfs den schijn te vermijden,
dat hij die feiten zou willen bestrijden.
Kapelaan Rossaint is een fel tegenstander
Van het nationaal-socialisme en een pacifist.
In deze laatste hoedanigheid heeft hij zich
laten verleiden tot daden, die hij niet kan ver
antwoorden, noch alsgeestelijke, noch als
jeugdleider, noch als staatsburger. Toen hij b.v.
eigen gefabriceerde aanplakbiljetten ging ver
spreiden met opschriften als „Wie voor den
dienstplicht ijvert, maakt zich schuldig aan
den komenden oorlog!" toen had kapelaan R.
ongelijk.
En als tegenstander van het Derde Rijk heeft
hij zich door de felheid zijner overtuiging laten
drijven tot handelingen, die op zijn minst on
voorzichtig genoemd moeten worden.
Doch het is de vraag, wat dit alles te doen
heeft met hoogverraad. Wij zouden ons kunnen
indenken, dat de geestelijke overheid van kape
laan Rossaint, mits zij van zijn doen en laten
Volledig op de hoogte ware geweest, hem had
gewaarschuwd, liever niet verder te gaan op
den ingeslagen weg. Om een acte van beschul
diging te rechtvaardigen, welke culmineert in 't
tvoord hoogverraad, is in elk geval meer noo-
dig.
1 De Volksrechtbank neemt dan ook aan, dat
kapelaan Rossaint en zijn medebeklaagden
verder zijn gegaan. Zij beschuldigt hen, als ge
zegd, van de vorming van een katholiek-com
munistisch eenheidsfront.
Het katholiek-communistisch eenheidsfront
ter omverwerping van den nationaal-socialisti-
schen staat is geen verzinsel van het Derde Rijk
in zooverre, dat de verboden maar illegaal voort-
bestaande „Kommunistische Partei Deutsch-
land" inderdaad aan het opgeheven „Zentrum"
en aan het Duitsche Katholicisme in het alge
meen een desbetreffend voorstel heeft gedaan.
Het behoeft geen betoog, dat de Katholieke
Kerk in Duitschland dit voorstel zonder meer
heeft afgewimpeld en zulks heusch niet, zooals
de partijpers het gaarne beweert, alleen maar
in schijn en om redenen van opportuniteit. De
ijveraars der K.P.D. hebben zich echter door
deze weigering nooit laten afschrikken en
trouw blijven zij gehoorzamen aan het parool
van Moskou. Dit communistisch gewroet in ka
tholieke kringen is een verschijnsel, hetwelk
zich vooral voordoet in het Rijnland.
Er zijn echter communisten en communis
ten. Om dit te constateeren, behoeft men geen
reis naar het Rijnland te maken, het is vol
doende, 't huidige proces in Berlijn te volgen.
De eenige „communist", die te gelijk met de
kapelaans Rossaint en Kremer, met pater Cle
mens en drie leiders der katholieke jeugdbe
weging terecht staat, een zekere Jülich, is,
wanneer wij de verhandeling goed begrijpen,
met kapelaan Rossaint in aanraking gekomen,
niet als politiek agitator, dochals geloofs-
leerling. Jülich is de zoon van een halve jodin
en werd in zijn jeugdjaren door zijn moeder in
den joodschen godsdienst opgevoed. Men neemt
het kapelaan Rossaint heel erg kwalijk, dat
hij Jülich niet alleen in het katholieke geloof
onderrichtte, doch hem bovendien in de katho
lieke kerk opnam door hem te doopen. Men zal
toegeven, dat dit al een bijzonder vreemde in
leiding is tot de vorming van een katholiek-
communistisch eenheidsfront!
In een plechtige verklaring heeft kapelaan
Rossaint verder in de volgende bewoordingen
betoogd, dat hij zekere handelingen beging, wel
ke hij thans betreurt, maar dat hij onschuldig
is aan het hem ten laste gelegde, hoogverraad:
„Ik verklaar, dat ik voor wat de zuivere fei
ten betreft, naar beste weten de waarheid heb
gezegd. Wat mijn innerlijke overtuiging aan
gaat, wil ik er nogmaals den nadruk op leg
gen, dat het nooit mijn plan was, de hoogver-
raderlijke doeleinden der communisten te on
dersteunen, en vooral, dat ik er nooit naar ge
streefd heb, met hen een eenheidsfront te vor
men. In tegendeel, ik beschouwde het steeds
als mijn levenswerk, het communisme te bestrij
den op alle manieren, welke mij geschikt voor
kwamen. Ik moet echter toegeven, dat ik uit
persoonlijke zwakte en ook door mijn afkeer van
het nationaal-socialisme gekomen ben tot on
juiste daden, welke ik thans betreur."
Deze woorden van een man, die zich een week
lang niet achter uitvluchten verborg, maar
voortdurend openhartig en klaarblijkelijk eer
lijk op alle hem gestelde vragen antwoordde,
maakte kennelijk een diepen indruk, ook op de
vele aanwezigen, die hem en zijn medebeklaag
den niet zeer vriendelijk gezind zijn.
Zooals gemeld, heeft het proces Donderdag
een sensationeele wending genomen, doordat
twee communistische getuigen voor de recht
bank verklaard hebben dat kapelaan Rossaint
hun voorstellen om een vereenigd katholiek-
communistisch front te vormen onvoorwaar
delijk heeft afgewezen.
De marinestaf ontving van den
commandant van Hr. Ms. kruiser
Java bericht, dat hij convooi gewei
gerd heeft aan het s.s. Sarkani, kapi
tein Gidts, reeder het Nederlandsche
Bevrachtingskantoor te Amsterdam,
bestemd voor Alicante.
De Sarkani is bij 'n poging, om onge-
convoyeerd door straat Gibraltar te
stoomen, hedenmorgen in de vroegte
door een Spaansch oorlogsschip aan
gehouden en opgebracht naar Ceuta.
Het s.s. Sarkani is het bekende „smokkelschip",
waarvan in de Nederlandsche pers herhaaldelijk
melding is gemaakt. Daar de Nederlandsche ma
rine slechts convooi verleent aan die schepen,
waarvan de lading met zekerheid geen wapenen
en geen munitie voor Spanje bevat en waar geen
vrijwilligers voor deelneming aan den Spaan-
schen burgeroorlog aan boord zijn, heeft de
commandant van Hr, Ms. Java zich tegen op
brenging van dit verdachte schip niet verzet.
LONDEN, 16 April. (Havas). De Britsche
minister van Handel, Walter Runciman,
heeft vanavond te kennen gegeven, dat hij
voornemens is, het politieke leven vaarwel te
zeggen, wanneer de regeering na de kro
ningsfeesten zal worden gereconstrueerd.
Runciman heeft aan het banket van de ver-
eeniging van Kamers van Koophandel te Lon
den zijn gehoor toevertrouwd, dat hij zich ver
moeid begint te gevoelen. „Ik heb, aldus Runci
man, mijn functies langer waargenomen dan wie
mijner voorgangers ook, en ik weet niet hoe
lang ik daarmede nog zal voortgaan".
Zooals men weet, werd Runciman eenigen tijd
geleden in politieke kringen gedoodverfd als de
waarschijnlijke opvolger van Neville Chamber
lain, den minister van Financiën. Thans wordt
meer en meer de naam van Sir John Simon
genoemd.
Simon en Runciman vertegenwoordigen bei
den de nationale liberalen.
WEENEN, 16 April. (Havas). Stiermarken en
het Banaat worden door hevige stormen geteis
terd; de scheepvaart op den Donau en de Theiss
is geheel gestremd. Nabij Zemun is een schip,
dat op den Donau voor anker lag, omgeslagen;
twintig personen zijn hierbij verdronken. Even
eens is nabij deze plaats een sleepboot vergaan.
Omtrent het lot van de bemanning is niets be
kend.
BELGRADO, 15 April. (Havas.) In een offi
cieele mededeeling wordt gezegd, dat bij het
bezoek van den Turkschen minister-president
en den Turkschen minister van Buitenlandsche
Zaken aan Belgrado is vastgesteld, dat er vol
komen harmonie tusschen de belangen van beide
landen bestaat. Zij hebben geconstateerd, dat
al hun internationale verplichtingen geheel in
overeenstemming zijn met het doel der buiten
landsche politiek in het kader van de Balkan-
Entente en met het Volkenbondshandvest.
i VERWACHTING: Matige tot krachti- j|
gen afnemende Zuid-Westelijke tot Wes-
teiyken wind, aanvankelijk zwaar bewolkt
iÊ tot betrokken met regenbuien, later op-
klarend, weinig verandering in tempe-
ratuur. ÊE
Hoogste barometerstand 768.4
te Haparanda
Laagste barometerstand 742.8 te Holyhead
Zon op 5.02 - onder 18.58 - Licht op 19.28
Maan op 8.54 onder 0.38
H 17 April E.K.
DJOCJA, 16 April (Aneta). In den nacht
van Zondag op Maandag j.l. hebben ongere
geldheden plaats gehad in het fort Vreden-
burg te Djocja. Om een vermeende grief
schoolden Timoreesche militairen voor de
wacht samen en dreigden dezen aan te val
len. Het kordaat optreden van den wacht
commandant, die de wacht last gaf de ge
weren met scherp te laden en toen de Timo-
reezen sommeerde zich terug te trekken,
terwijl hij van de Europeesche chambree
versterking liet aanrukken, voorkwam erger.
Een ernstig onderzoek naar deze ongeregeld
heden is ingesteld. De Timoreezen zijn 12
April op een meerdaagsche oefening gezon
den.
Aneta vernam nog nader, na informatie bij
het departement van oorlog, dat deze samen
scholing veroorzaakt is, doordat men meende,
dat in een enkel geval de controle op toelating
van "niet-militairen ip het kampement op min
der juiste wijze zou zijn geschied. Het incident
kan geacht worden geheel op zichzelf te staan,
zoodat hieraan geen verdere beteekenis behoeft
te worden gehecht.
DETROIT, 16 April. (Reuter). De bond
van arbeiders in de auto-industrie en de Chrys-
ler-fabrieken hebben thans, ter regeling van de
laatsta staking, een definitieve overeenkomst
geteekend; Ford en Packard zijn thans de eeni
ge groote ondernemingen in de auto-industrie,
die geen overeenkomst met den bond hebben.
De stakingsbeweging, ontstaan aan boord van
de „President Roosevelt", breidt zich uit. Drie
honderd leden van de bemanning der „Califor
nia" zijn een staking met over elkaar geslagen
armen begonnen, terwijl de bond van telegra
fisten heeft bepaald, dat de arbeid op alle sche
pen, die aan de „international Mercantile Ma
rine Company" toebehooren, moet worden
neergelegd.
Bijna zesduizend arbeiders in de kledingin
dustrie te Montreal zijn in staking gegaan. Zij
eischen de erkenning van hun vakvereeniging
en de afschaffing van het systeem van onrede
lijke loonuitkeering, dat, naar zij zeggen, be
staat.
De plaatselijke afdeeling van den bond
van arbeiders in de automobiel-industrie te
Oakland deelt mede, dat de Ford-maat
schappij voor het eerst de vakvereenigingen
heeft erkend.
De directie van de Fordfabrieken in Cali-
fornië heeft n.l. een overeenkomst met den bond
geparafeerd, waarin de bond wordt erkend als
het orgaan, waarmede collectieve onderhande
lingen zullen worden gevoerd. De bond deelt
verder mede, dat hij de verzekering bezit, dat
de overeenkomst zal worden goedgekeurd door
de centrale directie van Ford te Detroit.
ANDUJAR, 16 April. (Havas). De regeerings-
troepen blijven oprukken naar Fuente Ovejuna.
Zij hebben Sierra Grana bezet en zoo Fuente
Ovejuna geheel omsingeld, niettegenstaande den
verwoeden tegenstand van de rechtschen.
Radio Bilbao deelt mede: Aan het front van
Quipuzcoa werden in den sector vijandelijke
troepenconcentraties door onze artillerie uit
eengejaagd.
De rechtschen leden daarbij ernstige verhe
zen. Aan het front van Avala en Biscaye heb
ben de rechtschen, die zeer aan het wankelen
werden gebracht, vijftig dooden, vier mitrailleurs
en verscheidene geweren in de veroverde stellin
gen moeten achterlaten.
Het Britsche vrachtschip Mary Llewelyn,
dat geen draadlooze installatie aan boord
heeft, is met 1000 ton aardappelen uit St.
Jean de Luz vertrokken. Het schip heeft
een Zuid-Westelijken koers ingeslagen; men
vermoedt, dat het zal trachten Bilbao te
bereiken.
Het Poolsche stoomschip Lechistan, dat van
Palestina op weg naar Antwerpen was, is ter
hoogte van Gibraltar gepraaid en aangehou
den.
De Nederlander Hendrik de Leur, die deel
neemt aan de controle op de non-interventie,
is te Gibraltar aangekomen.
ROME, 16 April. (D. N. B.) Het onderhoud
tusschen Kardinaal Pacceli en den Duitschen
ambassadeur Von Bergen, dat gisteren plaats
had, droeg volgens Vaticaansche kringen het
karakter van een persoonlijk gesprek in het ka
der van de jarenlange betrekkingen, die tus
schen beide persoonlijkheden bestaat. Er is na
tuurlijk, aldus het Duitsche nieuwsbureau, ook
op vriendschappelijke wijze gesproken over de
laatste Duitsche nota. Een nieuwe démarche zou
echter niet in het voornemen liggen.
BRUSSEL, 16 April. (Havas). De Vlaamsch
Nationalistische afgevaardigden hebben ver
klaard, dat er voor hen geen sprake is de over
eenkomst met de beweging der Rexisten te ver
breken.
Geen der leden van de Rexisten-partij heeft
de bedoeling uit de partij van Degrelle te treden
en zich weer aan te sluiten by de Katholieke
party.
WARSCHAU, 15 April (P.A.T.) Naar aanlei
ding van het aanstaande officieele bezoek van
den minister van Handel en Nijverheid, Roman,
aan Brussel, schrüft het in nauwe betrekking
met de regeering staande blad Express Po-
ranny: Buiten het geheel der directe betrek
kingen tusschen België en Polen, zal minister
Roman de gelegenheid hebben te Brussel even
eens uitgebreidere vraagstukken te bespreken.
Het bezoek van Roman aan Brussel valt
samen met de aan Van Zeeland toever
trouwde taak, een internationaal onderzoek
in te stellen met betrekking tot het weg
nemen der hinderpalen, die het internatio
nale handelsverkeer belemmeren. Roman zal
te Brussel gelegenheid vinden, dit belang
rijke vraagstuk te bespreken.
De houding van Polen ten aanzien van in
ternationale economische samenwerking is, al
dus het blad, zeer positief. Maanden geleden
heeft minister Beek reeds gewezen op het
groote belang van bespreking en regeling der
groote economische vraagstukken, waarvan de
invloed beslissend is op de samenleving der
volken. Het blad voegt hier nog aan toe, dat
Polen niet streeft naar een stelsel van autarkie,
doch met andere volken wil samenwerken.
De Poolsche minister van handel, Roman, is
hedenochtend te Brussel aangekomen. Hij werd
op het station ontvangen door den Belgischen
minister van Isacker en den Poolschen gezant,
Jacowski. Minister Roman zal heden door den
Koning in audiëntie ontvangen worden.
De Fransche minister van Handel en Nijver
heid, Bastid, heeft het woord gevoerd tüdens
een noenmaal, dat de American Club te zijner
eere te Parijs had aangericht.
Na gewezen te hebben op het kortgeleden
door de Fransche en Britsche regeering geno
men initiatief, tot het doen instellen van een
economische enquête door Van Zeeland, waar
van het welslagen nauw verbonden is met de
ontwikkeling van den wereldhandel, verklaarde
de minister„De kansen om tot een algemeen
accoord te geraken zijn er, doch bovenal han
gen zij af van de wederkeerigheid der conces
sies. De Fransche regeering koestert van haar
kant het verlangen, een daadwerkelijke by-
drage te leveren tot de politiek der wederzijd-
sche concessies."
GLOUCESTER, 15 April. (Stefani). Een
werkman, die voor een shilling een pak boeken
had gekocht, heeft hierin een brief van Byron
ontdekt, welken deze in 1819 te Venetië heeft
geschreven.
De Britsche minister Runciman zou de poli
tiek gaan vaarwel zeggen. Sir John Simon wordt
thans genoemd als a.s. opvolger van Neville
Chamberlain.
Bezoek van den Poolschen minister Roman aan
Brussel.
De Chrysler-directie heeft een definitieve over
eenkomst met den vakbond geteekend.
Tengevolge van een hevigen storm in Oosten
rijk is een schip omgeslagen, waarbij twintig
personen omkwamen.
Een Britsch schip zou trachten ondanks de
blokkade aardappelen naar Bilbao te brengen.
Aardbeving te Padang geconstateerd.
Ongeregeldheden in een fort te Djocja.
Het Nederlandsche stoomschip Sarkani, dat
onder verdachte schepen valt, opgebracht naar
Ceuta.
De hoofddader in het complot van de postwis-
selvervalsching is tot vijf jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
Rede van dr. Colijn bij gelegenheid van de
diesviering der Rotterdamsche Kamer van
Koophandel.
Het Polit-bureau van de Communistische par
ty van Sovjet-Rusland heeft een boek van Dimi
trof getiteld: „De binnenlandsche politieke toe
stand van Sovjet-Rusland" dat in een oplage
van 25.000 exemplaren verschenen was, in beslag
laten nemen.
Als reden wordt opgegeven, dat Dimitrof het
gevaar van de politieke agitatie van Boecharin
en Rykow niet goed heeft ingezien en in zün
boek niet met voldoende heftigheid tegen deze
beide politici is opgetreden. Men heeft Dimitrof
verzocht voorloopig van iedere litteraire werk
zaamheid af te zien.
BOEKAREST, 15 April (Havas). Vanoch
tend is in een benzine-reservoir in de stad
Comrat (Bessarabie) brand ontstaan. Tenge
volge van den hevigen wind en gebrek aan
bluschwater verspreidde het vuur zich zeer snel
ondanks de pogingen van de brandweer, die
werd bijgestaan door militairen en burgers,
den brand tot zijn haard te beperken. Om acht
uur vanavond was het vuur nog niet gebluscht.
Reeds zijn 200 huizen een prooi der vlammen
geworden.
De Poolsche pers meldt, dat in Duitsch-Si-
lezië drie strategische autowegen worden aan
gelegd op verzoek der militaire autoriteiten.
Alle drie de wegen komen aan de eene zyde uit
op den grooten verkeersweg Berlijn-Breslau, aan
de andere zijde bij de Poolsche grens.
(po i i uu miuiiniiunnj;^;;; 11 ij/J
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 746.5
Vorige stand: 746.4